Kenya’da, vergi artışlarına karşı düzenlenen protestoların yıl dönümünde patlak veren hükümet karşıtı gösterilerde en az 16 kişi hayatını kaybetti. Polisin gerçek mermi ve tazyikli su kullandığı olaylarda yüzlerce kişi yaralanırken, başkent Nairobi’de iki televizyon kanalının yayını kesildi.

Kenya’da, 2024’teki vergi artışlarına karşı düzenlenen kitlesel protestoların yıl dönümünde patlak veren hükümet karşıtı gösterilerde en az 16 kişi hayatını kaybetti.

Reuters haber ajansının Amnesty Kenya Direktörü Irungu Houghton’a dayandırdığı bilgiye göre, 25 Haziran’daki eylemlerde yaşamını yitirenlerin sayısı en az 16 olarak kayıtlara geçti.

Houghton, bu verilerin Dünya İnsan Hakları Gözlem Örgütü ve Kenya Ulusal İnsan Hakları Komisyonu (KNCHR) tarafından doğrulandığını belirtti.

Houghton, “Bunların çoğu polis tarafından öldürüldü,” diyerek en az beş kişinin vurularak öldürüldüğünü sözlerine ekledi.

Polis müdahalesi sert oldu: Yüzlerce yaralı var

Çarşamba sabahı binlerce Kenyalı, geçen yıl 60’tan fazla kişinin ölümüne ve protestocuların parlamentoyu basmasına neden olan gösterilerin kurbanlarını anmak için Nairobi, Mombasa, Kitengela, Kisii, Matuu ve Nyeri gibi şehirlerde sokaklara döküldü.

Başkent Nairobi’de polis, protestoları bastırmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı.

KNCHR ise ülke genelindeki protestolarda aralarında göstericiler, polis memurları ve gazetecilerin de bulunduğu 400’den fazla kişinin yaralandığını bildirdi.

Komisyonun verilerine göre, hayatını kaybeden gösterici sayısı sekiz oldu.

‘Aşırı güç’ suçlaması ve gözaltılar

KNCHR, polis gücünün yoğun bir şekilde konuşlandırıldığına dikkat çekerek “plastik mermi, gerçek mermi ve tazyikli su dahil olmak üzere aşırı güç kullanıldığını ve bunun çok sayıda yaralanmaya yol açtığını” açıkladı.

Kenya polisi ise konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı. Devlet kurumu olan Bağımsız Polis Gözetim Otoritesi (IPOA), protestolar sırasında en az 61 kişinin tutuklandığını duyurdu.

Nairobi’deki Kenyatta Ulusal Hastanesi’nden alınan bilgilere göre, kuruma onlarca yaralı getirildi.

Reuters‘a konuşan bir kaynak, “107 kişi hastaneye kaldırıldı, çoğu plastik ve gerçek mermilerden kaynaklanan ateşli silah yaralanmaları yaşıyor,” ifadesini kullandı.

Kaynak, hastanede herhangi bir ölüm vakasının kaydedilmediğini belirtti.

Protestoları canlı yayınlayan kanalların yayını kesildi

NTV televizyon kanalının görüntülerine göre, büyük protestocu kalabalıkları başkanın resmi konutu olan Devlet Sarayı’na doğru ilerledi.

Bu gelişmenin ardından yetkililer, gösterilerin canlı yayınını durdurma talimatını ihlal ettikleri gerekçesiyle NTV ve bir diğer kanal olan KTN‘in yayınını kesti.

Daha sonra Nairobi’deki bir mahkeme, engelleme kararını askıya aldı ve yayıncılar yeniden yayına başladı.

Reuters‘ın haberine göre, haziran ortasında Kenya’da 31 yaşındaki blog yazarı ve öğretmen Albert Oiwanga’nın bir polis karakolunda öldürülmesinin ardından da kitlesel protestolar yaşanmıştı.

Cinayetle ilgili olarak üçü polis memuru olmak üzere altı kişi suçlanmış, ancak sanıklar suçlamaları reddetmişti.

Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, Çin’de düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) toplantısında yaptığı konuşmada, dünya genelinde gerilim odaklarının arttığını belirtti. Belousov, Kiev rejiminin yenilginin kaçınılmazlığını anlayarak terör yöntemlerine başvurduğunu ifade ederken, Asya-Pasifik’te Rusya ve Çin’e karşı bloklar kurulduğunu söyledi.

Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, Çin’in Qingdao kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) üye devletleri savunma bakanları toplantısında yaptığı konuşmada, dünya genelinde ve ŞİÖ’nün sorumluluk sahası çevresinde çok sayıda gerilim odağının oluştuğunu ifade etti.

Belousov, bu koşullar altında istikrarın güçlendirilmesi amacıyla ŞİÖ çerçevesinde etkileşimin artırılması ve daha fazla yakınlaşma rotasının korunmasının önemli olduğunu vurguladı.

Çin, İran savunma bakanının da dahil olduğu ŞİÖ ülkelerinin yetkililerini savaş gemisinde ağırladı

‘Orta Doğu’dan terör yayılıyor’

Bakan Belousov, konuşmasında Orta Doğu’daki durumun keskin bir şekilde kötüleşmesine özel olarak değindi.

Terör fikirlerinin Orta Doğu’dan yayılmaya devam ettiğini ve militanların aktif olarak Afganistan’a kaydırıldığını belirten Belousov, bu ülkedeki istikrarsızlığın ŞİÖ devletleri için ulusötesi suçlar ve terör risklerinin ana kaynağı olmaya devam ettiğini kaydetti.

Rusya Savunma Bakanlığı başkanı ayrıca, Asya-Pasifik bölgesinde bazı ülkelerin Çin ve Rusya’ya karşı kapalı blok yapıları oluşturarak istikrarsızlaştırıcı bir rol oynadığını belirtti.

‘Kiev rejimi terör yöntemlerine başvuruyor’

Ukrayna’daki özel operasyon konusuna da değinen Belousov, Rusya Silahlı Kuvvetleri’nin “başarılı taarruz eylemleri yürüttüğünü” söyledi.

Belousov’a göre, yenilginin kaçınılmazlığını anlayan Kiev rejimi, Batılı ülkelerin desteğiyle terör yöntemlerine bel bağlıyor. Bakan, Kiev’e silah ve paralı asker tedariki yoluyla çatışmayı uzatma girişimlerinin, Avrupa da dahil olmak üzere istikrarsızlaşma risklerini artırdığını vurguladı.

Belousov, “Bununla birlikte Rusya, çatışmayı çözmeye hazır olduğunu defalarca dile getirmiştir ve dile getirmeye devam etmektedir,” diye hatırlattı.

ŞİÖ içinde işbirliği çağrısı

Rusya Savunma Bakanı, ŞİÖ çerçevesinde işbirliğini güçlendirme ve örgüt içindeki uzun süreli bağları yok etme girişimlerine karşı koyma çağrısında bulundu.

Belousov, bu süreçte birliğe üye tüm ülkelerin çıkarlarının dikkate alınmasının önemli olduğunu da sözlerine ekledi.

Rusya Savunma Bakanlığı, 25 Haziran’da Belousov’un ŞİÖ savunma bakanları toplantısına katılmak üzere Qingdao’ya bir çalışma ziyareti gerçekleştirdiğini bildirmişti. Rus bakan, aynı gün Çinli mevkidaşı Dong Jun ile bir görüşme yapmıştı.

Çin Savunma Bakanı Dong Jun, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini bombalamasından birkaç gün sonra, İranlı mevkidaşını ve diğer ŞİÖ üyesi ülkelerin üst düzey savunma yetkililerini gelişmiş bir Çin savaş gemisinde ağırladı.

İran Savunma Bakanı Aziz Nasirzadeh, perşembe günü sona eren iki günlük Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) savunma bakanları toplantısı kapsamında Dong tarafından Çin’in kıyı kenti Qingdao’da bir askeri gemide ağırlanan savunma yetkilileri arasında yer aldı.

Çin devlet televizyonu CCTV’ye göre, Nasirzadeh ve diğer savunma yetkilileri, Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Donanması’na ait 052D tipi destroyer Kaifeng’i gezdi ve ardından geminin güvertesinde düzenlenen resepsiyona katıldı.

Gemide Nasirzadeh, İsrail ve ABD’nin “son saldırıları sonrasında İran’ın meşru tutumunu desteklediği” için Pekin’e teşekkür etti.

Xinhua’ya göre Nasirzadeh, “Çin’in adaletin yanında olmaya devam etmesini, mevcut ateşkesi korumaya yardımcı olmasını ve bölgesel gerilimleri yatıştırmada daha büyük bir rol oynamasını umuyoruz” dedi.

Dong’un toplanan bakanlara hitaben yaptığı konuşmada “tek taraflılık, korumacılık, hegemonyacı ve zorbalık eylemlerinin artarak uluslararası düzeni ciddi şekilde bozduğunu ve bunların kaos ve çatışmanın en büyük kaynağı haline geldiğini” söylediği belirtildi.

Dong, Birleşmiş Milletler, ŞİÖ ve diğer çok taraflı çerçeveler içinde daha yakın işbirliği ve üyelerin uluslararası adaleti savunmak ve küresel istikrarı korumak için “daha fazla benzer düşünen güçlerle” birleşmeleri çağrısında bulundu.

Dong, “ŞİÖ ülkeleri, kuruluş ideallerine sadık kalmalı, ‘Şanghay Ruhu’nu sürdürmeli ve tüm alanlarda pratik işbirliğini derinleştirmelidir” dedi. “Daha güçlü eylemlerle, birlikte kalkınma için barışçıl bir ortamı koruyabiliriz” diye ekledi.

Etkinlik, Pekin’in şiddetle kınadığı ABD’nin cumartesi günü İran’ın üç önemli nükleer tesisine düzenlediği saldırıların ardından gerçekleşti.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın denetimi altındaki nükleer tesislere düzenlenen saldırıların BM Şartı ve ilkelerini ciddi şekilde ihlal ettiğini söyledi.

Ayrıca, ŞİÖ toplantısı, ŞİÖ toplantısı, Lahey’de düzenlenen NATO liderleri toplantısıyla aynı zamana denk geldi. ABD Başkanı Donald Trump, Lahey’de yaptığı açıklamada, ABD’nin “önümüzdeki hafta” İran’la olası bir nükleer anlaşma hakkında görüşeceğini söyledi.

İkili görüşmeler

Xinhua’ya göre, Çin savunma bakanı daha sonra Belarus, Pakistan, Kırgızistan ve Rusya’nın savunma bakanlarıyla ayrı ayrı ikili görüşmelerde bulundu. Devlet haber ajansı, tüm tarafların Şanghay İşbirliği Örgütü’nün dönüşümlü başkanlığı sırasında ŞİÖ operasyonel mekanizmalarının geliştirilmesi ve sektörler arası işbirliğinin derinleştirilmesinde Pekin’in çabalarını ve önemli katkılarını takdir ettiklerini ve askeri bağları daha da pekiştirme ve genişletme konusunda güçlü iradelerini ifade ettiklerini bildirdi.

Pakistan Savunma Bakanı Khawaja Asif, Pekin’in gerilimi yatıştırmadaki rolünü övdü. “Pakistan, Çin ile olan sağlam dostluğuna büyük değer veriyor ve üç küresel girişiminin uygulanması, askeri işbirliğinin derinleştirilmesi ve bölgesel barış ve istikrarın korunmasına yardımcı olmak için birlikte çalışmaya hazırdır” dedi.

Rusya Savunma Bakanı Andrei Belousov için, İkinci Dünya Savaşı’nda zaferin 80. yıldönümü, Çin halkının Japon saldırganlığına karşı direniş savaşı ve dünyanın faşizm karşıtı savaşının 80. yıldönümü olan bu yıl, ikili askeri ilişkileri derinleştirmek için bir fırsat. “Liderlerimizin mutabakatı doğrultusunda, stratejik iletişim ve işbirliğini yoğunlaştıracağız ve küresel stratejik istikrara katkıda bulunacağız” dedi.

Bu arada, Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh de Qingdao toplantısına katıldı. Bu, 2020’de iki ülke arasında meydana gelen ölümcül sınır çatışmasından bu yana Hindistan’ın savunma bakanının Çin’e yaptığı ilk ziyaret oldu.

Askeri güven

Çin Savunma Bakanlığı’na göre, ŞİÖ savunma bakanları toplantısı, Çin’in bu yıl ŞİÖ’nün dönüşümlü başkanlığı sırasında düzenlenen önemli etkinliklerden biri. Bakanlar, ŞİÖ ve bölgesel terörle mücadele temsilcileriyle birlikte, üye ülkeler arasındaki askeri güveni daha da pekiştirmek ve pratik işbirliğini derinleştirmek için bir araya geldi.

Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Pakistan, Hindistan, İran ve Belarus’tan oluşan 10 ülkeden oluşan ŞİÖ, şu anda Avrasya kıtasının yaklaşık beşte üçünü ve dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 43’ünü kapsamaktadır.

Şanghay Örgütü’nün dönüşümlü başkanlığı kapsamında düzenlenen Pekin toplantısı, Çin’in İsrail-İran çatışmasının büyük ölçüde kenarında durmasına rağmen, önemli bir uluslararası aktör olarak rolünü ve Tahran’ın Pekin ile ilişkilerine verdiği önemi vurguladı.

Perşembe günü Çin Savunma Bakanlığı’nın düzenli basın toplantısında, Pekin’in ŞİÖ üyesi olarak İran’a askeri destek sağlamayı düşünüp düşünmediği sorulduğunda, bakanlık sözcüsü Zhang Xiaogang CNN‘e “Çin, Orta Doğu’da barış ve istikrarın korunmasında yapıcı bir rol oynamak için tüm taraflarla işbirliği yapmaya hazırdır” dedi.

Kaifeng destroyeri

Toplantı resepsiyonunun yapıldığı Kaifeng destroyer, uzatılmış Tip 052D varyantının altıncı gemisidir ve Kuzey Denizi Filosu’nda hizmet vermektedir. Nisan 2021’de hizmete giren gemi, yaklaşık 159 metre (521 fit) uzunluğunda, 7.500 ton ağırlığında ve 517C anti-gizlilik radarı taşımaktadır. Genişletilmiş güvertesi, PLA Donanması’nın Z-20 helikopterlerinin inişine izin vermektedir.

Savaş gemisi, Pekin’in batı Pasifik’teki artan operasyonel varlığının bir parçası olarak, nisan ayında Tsushima Boğazı’ndan geçişi de dahil olmak üzere çok sayıda uzun menzilli tatbikat gerçekleştirdi.

2023 yılında Qingdao’da düzenlenen Çin donanmasının 74. yıldönümü kutlamaları sırasında halka açık olarak sergilendi.