Asya
Çin’in en büyük uçak üreticisi COMAC ilk müşterisi olarak Air China’yı duyurdu

Ülkenin önde gelen havacılık fuarının ilk gününde, Çin’in en büyük uçak üreticisi Commercial Aircraft Corporation of China (COMAC), Air China’yı C929 geniş gövdeli uçağının ilk müşterisi olarak duyurdu.
Salı günü Zhuhai’deki Çin Uluslararası Havacılık ve Uzay Fuarı’nda sonuçlandırılan anlaşma, Pekin’in iki Batılı üreticinin – Airbus ve Boeing – hakim olduğu bir sektöre girme ve uzun mesafeli uluslararası uçuşlara kendi uçaklarını gönderme arayışında bir kilometre taşı oldu.
Henüz uçuşa elverişlilik sertifikası almayan ya da prototipi görücüye çıkmayan geniş gövdeli uçak, uçuş mesafesi açısından Airbus 350 ve Boeing 787 aileleriyle rekabet etmek üzere inşa ediliyor.
COMAC, C929’un Pekin’den New York’a olan mesafeden daha uzun olan 12.000 km’ye (7.456 mil) kadar uçabilmesini bekliyor ve müşterilere teslimat yapmak için son tarih olarak 2027’yi belirledi.
Ayrıca fuarda dört J-20 hayalet jetinin uçuşu ve ülkenin J-35A hayalet avcı uçağının ilk gösterimi de yapıldı.
Devlete ait COMAC ayrıca daha önce ARJ21 olarak bilinen bölgesel jetinin geliştirildiğini ve uçaklarında daha iyi marka bütünlüğü sağlamak amacıyla C909 olarak yeniden markalaştırıldığını söyledi.
COMAC’ın pazarlama direktörü Zhang Xiaoguang gazetecilere yaptığı açıklamada, “Dikkatli bir değerlendirmenin, uzun bir bekleyişin ve ilgili birçok tarafın görüşlerinin alınmasının ardından, markayı oluşturmak için yeni ticari isim olarak C909’u kullanmayı seçtik” dedi.
COMAC’ın hava gösterisi standındaki görevlilerin Reuters’a verdiği bilgiye göre, Çin’in en büyük hava gösterisinde tanıtılan C909, ARJ21’e kıyasla ağırlık, direnç ve gürültüyü azaltmanın yanı sıra uçuş maliyetlerinde de bazı iyileştirmelere sahip.
COMAC, bayrak taşıyıcı Air China’nın satın alacağı C929’ların sayısını veya planlanan teslimat tarihlerini açıklamadı. Ancak Hainan Havayolları’nın 60 adet C919 dar gövdeli jet ve 40 adet C909 için kesin sipariş verdiğini duyurdu.
Colorful Guizhou Havayolları’nın ise 20’si kesin, geri kalanı geçici olmak üzere 30 adet C909 uçağı için satın alma anlaşması imzaladığı belirtildi.
Salı günkü fuar sırasında COMAC, önümüzdeki 20 yıl içinde dünya genelindeki müşterilere toplam 6,6 trilyon ABD doları değerinde 43.863 jet uçağı teslim edileceğini tahmin etti.
Airbus Çin CEO’su George Xu, şirketinin Çin jetlerinden kaynaklanan rekabetten caymadığını söyledi ve “Kaynaklarımızı Çinli ortaklarımızla birlikte geliştirmeye odaklamak istiyoruz” dedi.
Çin’in ilk ticari mürettebatsız uzay aracının modeli de devlet destekli havacılık şirketi AVIC tarafından sergilendi ve Çin’in uzay istasyonuna kargo taşımak üzere geliştirildiği belirtildi.
China Daily’ye göre bu araç “uzay araştırmalarına Çin özellikleri taşıyan düşük maliyetli yeniden kullanılabilir bir kargo mekiği çözümü getiriyor”. Gazetenin haberine göre Çin İnsanlı Uzay Ajansı 29 Ekim’de AVIC ile uzay aracının mühendislik uçuş doğrulaması için bir sözleşme imzaladı.
Uzmanların pek çok kullanışlı çeşide dönüştürüldüğünü söylediği orduya ait Z-20 helikopteri de fuarda sergilendi. Denizaltıları takip etmek ve saldırmak için tasarlanan bir versiyon, Halk Kurtuluş Ordusu Donanması’nın ana kıyılardan daha uzakta faaliyet göstermesine yardımcı olacağı için özellikle ilgi çekici olarak görülüyordu.
Hava gösterisi 17 Kasım’a kadar sürecek.
Asya
Japonya’da doğum sayısı yeni bir düşüş rekoru kırarak %5,7 azaldı

Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çarşamba günü açıkladığı rakamlara göre, 2024 yılında ülkede ikamet eden Japon vatandaşlarının toplam doğum sayısı 686.061 olarak gerçekleşti ve bir önceki yıla göre %5,7 azaldı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1899 yılından bu yana yıllık doğum sayısının ilk kez 700.000’in altına düştüğü belirtildi.
Bu rakam, hükümetin tahminlerinden 14 yıl önce gerçekleşti ve keskin düşüş, Japonya’nın nüfus azalmasını daha da ağırlaştırarak ülke ekonomisi ve sosyal güvenlik sistemine ek baskı yaratıyor.
Toplam doğurganlık oranı, yani her kadının doğurganlık çağının sonuna kadar doğuracağı çocuk sayısı, bir önceki yılın 1,20’sinden 0,05 puan düşerek 1,15’e geriledi ve üst üste üçüncü yıl yeni bir rekor düşük seviyeye ulaştı. Bu oran, nüfusun korunması için gerekli olan 2,07’nin oldukça altında kaldı. Bu oran 2005’ten 2015’e kadar 1,26’dan 1,45’e yükselmişti, ancak 2016’dan bu yana düşüş eğiliminde.
Ulusal Nüfus ve Sosyal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nün Nisan 2023’te hazırladığı orta vadeli tahminlere göre, Japonya 2024 için 755.000 doğum ve 1,27 doğum oranı öngörmüştü. Yıllık doğum sayısının 2038’de 700.000’in altına düşeceği tahmin ediliyor.
2024 yılında evlilik sayısı bir önceki yıla göre %2,2 artarak 485.063’e yükseldi. Bu rakam, COVID-19 pandemisinin neden olduğu büyük düşüşün ardından iki yıl sonra ilk kez artış göstermiş olsa da, toparlanma zayıf kaldı. Toplam sayı, ikinci yıl üst üste 500.000’in altında kaldı ve savaş sonrası en düşük ikinci rakama ulaştı.
2024 yılında ölüm sayısı %1,9 artarak 1.605.298’e yükseldi. Doğumlar ile ölümlerin farkı olarak hesaplanan doğal azalma da 919.237 ile rekor seviyeye ulaştı. Bu rakam, bir önceki yıla göre yaklaşık 70.000 daha fazla olup, batı Japonya’daki Kagawa eyaletinin nüfusu olan yaklaşık 916.000 kişiye eşittir.
Hızlı nüfus azalması, Japonya’nın ekonomik geleceğine gölge düşürüyor. Çalışma çağındaki nüfus (15-64 yaş arası bireyler) azaldıkça işgücü sıkıntısı giderek daha ciddi hale geliyor. Son yıllarda daha fazla kadın ve yaşlı işgücüne katılmış olsa da, bu eğilim doğum oranındaki düşüşü telafi etmeye yetmeyecek.
Japonya’nın işgücü nüfusu 2023 yılında 69,25 milyondu. Tokyo merkezli Dai-ichi Life Research Institute’da ekonomist olan Takuya Hoshino’ya göre, işgücü sayısının 2035’ten itibaren azalmaya başlayarak 2050’de 62,87 milyona düşmesi bekleniyor. Hoshino, “İşgücü sıkıntısı daha da kötüleşecek ve sağlık hizmetleri, yaşlı bakımı ve lojistik gibi hizmetlerin sürdürülmesi son derece zor hale gelecek” dedi.
Nüfusun azalmasının, tüketici talebini zayıflatacağını ve şirketleri sermaye harcamalarını kısmaya zorlayacağını söyledi.
Ülkenin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği sorgulanıyor. Sosyal yardımların mevcut düzeyde sürdürülmesi için, bugünkü ve gelecekteki çalışanların daha fazla katkı yapması gerekecek. Genç nesillerin yükünü hafifletmek için, ülke sosyal yardım ve hizmetleri kısmak zorunda kalabilir.
Henüz yeni doğan sayısında herhangi bir tersine dönüşün işareti yok. Bu yılın Ocak-Mart döneminde, yabancılar da dahil olmak üzere doğum sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,6 düştü.
1990’larda Japonya’da yıllık yaklaşık 1,2 milyon doğum gerçekleşiyordu ve bu bebekler şu anda çocuk doğurma çağındadır. 2000’lerin ortalarında doğum sayısı 1,1 milyonun altına düştü ve sonraki on yılda 1 milyonun altına indi. Japon hükümeti, bu eğilimi tersine çevirmek için 2030’lara kadar zaman olduğu uyarısında bulundu.
Doğum oranlarının düşmesi, diğer ülkelerin de karşı karşıya olduğu bir sorun. Güney Kore, toplam doğurganlık oranının 1’in altına düştüğü tek OECD üyesi (2024’te 0,75). Bu oran 2023’e göre hafif bir artış göstermiş olsa da, hala dünyadaki en düşük oranlardan biridir. Ard arda gelen hükümetler, durumu iyileştirmek için yeterince çaba göstermedikleri için sık sık eleştirilmektedir.
Asya
Wang Yi’den ABD Büyükelçisine ‘koşulları yerine getirin’ uyarısı

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Pekin’de ABD Büyükelçisi David Perdue ile yaptığı görüşmede, ABD’nin ikili ilişkileri yeniden rayına oturtmak için “gerekli koşulları” yaratması gerektiğini söyledi.
Üst düzey diplomat Wang Yi, Beyaz Saray’ın iki ülke liderleri arasında bu hafta bir telefon görüşmesi olabileceği beklentisinin arasında yeni Amerikan büyükelçisiyle görüştü.
Salı günü Pekin’de David Perdue ile yaptığı görüşmede Wang, karşılıklı saygı ve işbirliğinin “kritik bir dönemeçte” bulunan istikrarlı Çin-ABD ilişkilerinin temeli olduğunu söyledi.
Wang, 1979’da diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana iki ülke arasındaki ilişkilere atıfta bulunarak, “Eşitlik ve saygı, etkileşimin ön koşullarıdır, diyalog ve işbirliği ise ileriye giden tek doğru yoldur” dedi.
Trump’tan Xi’ye: Anlaşma yapması zor biri
Pazartesi günü Beyaz Saray basın sekreteri Karoline Leavitt, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in bu hafta telefon görüşmesi yapmasının “muhtemel” olduğunu söylemişti.
ABD ticaret yetkilileri, liderlerin telefon görüşmesinin, geçen ay İsviçre’de yapılan toplantıdan bu yana tırmanan gerginliğin yatışmasına ve ticaret anlaşmasının ayrıntılarının netleştirilmesine yardımcı olacağına inanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ise, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in “sert” ve “anlaşma yapması son derece zor” biri olduğunu söyledi.
Trump, Truth Social’daki bir paylaşımında “Çin Devlet Başkanı Xi’yi severim, her zaman sevdim ve her zaman seveceğim, ancak o ÇOK SERT VE ANLAŞMA YAPMASI SON DERECE ZOR” açıklamasını yaptı.
Cenevre ateşkesi ihlali
Her iki taraf da, ABD ve Çin’in birbirlerinin mallarına uyguladıkları gümrük vergilerini 90 gün süreyle yüzde 115 oranında düşürmeyi öngören Cenevre görüşmelerinde varılan ticaret anlaşmasını ihlal etmekle suçluyor.
ABD ticaret yetkilileri, Çin’i nadir toprak elementleri ihracat yasağının kaldırılması da dahil olmak üzere Cenevre’de kararlaştırılan şartları yerine getirmemekle suçladı. Cuma günü Trump da aynı suçlamayı bizzat yaptı. Pekin ise ABD’nin ateşkesi “ciddi şekilde ihlal ettiğini” savundu.
Trump yönetimi, Pekin’in “aşırı baskı önlemleri” olarak nitelendirdiği, ABD’deki Çinli öğrencilerin vizelerini iptal etme tehdidi ve jet motoru yarı iletken tasarımıyla ilgili bazı temel teknolojilerin Çin’e satışını durdurma gibi önlemlerle çatışmayı tırmandırdı.
Salı günü Perdue ile yaptığı görüşmede, Komünist Parti Merkez Dışişleri Komisyonu Direktörü de olan Wang, mevcut ticaret konsensüsünü uygulamak ve istikrarı teşvik etmek için karşılıklı çabaların önemini vurguladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre Wang, geçen ay Cenevre’de yapılan görüşmelerde varılan ateşkes şartlarını “kararlı ve sadakatle” uygulayacağı yönündeki Çin’in tutumunu yineledi ve ABD’yi sözünü tutmamakla suçladı.
“Ancak, ABD’nin son zamanlarda asılsız bahanelerle bir dizi olumsuz önlem alması ve Çin’in meşru hak ve çıkarlarını zedelemesi üzücüdür. Çin bu tür eylemlere kararlılıkla karşı çıkmaktadır” dedi.
“ABD, Çin ile orta yol bulmalı ve iki devlet başkanının ocak ayında yaptıkları telefon görüşmesinde varılan önemli mutabakatı sadakatle uygulamalıdır. Böylece Çin-ABD ilişkilerinin yeniden rayına oturması için gerekli koşullar yaratılabilir” ifadelerini kullandı.
Üç hafta önce Pekin’e gelen Perdue, Trump’ın Xi’ye “büyük saygı duyduğunu” söyledi. Çin’in açıklamasına göre, “İki devlet başkanının olumlu ve yapıcı ilişkileri sürdürmesi çok önemli” dedi.
Toplantı sonrası sosyal medyada yaptığı paylaşımda Perdue, Trump’ın ticaret, fentanil ve yasadışı göç konusundaki önceliklerini vurguladığını söyledi. ABD-Çin ilişkilerinde “iletişimin hayati önem taşıdığını” da ekledi.
Trump, Xi ile görüşmek üzere olduğunu birçok kez ima etti, ancak şu ana kadar bir görüşme gerçekleşmedi. Salı günü, Beyaz Saray sözcüsü Leavitt düzenli basın toplantısında “çok yakında liderler arasında bir görüşme olacak” dedi.
İki lider en son ocak ayında Trump’ın göreve başlamasından birkaç gün önce telefonda görüşmüş ve stratejik bir iletişim kanalı kurarak karşılıklı çıkarları olan önemli konularda düzenli temas halinde kalma konusunda anlaşmıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı’nın salı günü düzenlediği basın toplantısında, sözcü Lin Jian, Xi ve Trump arasında yakın zamanda bir telefon görüşmesi yapılıp yapılmayacağına ilişkin bir soruya “Bu konuda paylaşacak bir bilgim yok” yanıtını verdi.
Asya
OECD: Ticaret savaşı nedeniyle Çin’in ekonomik büyümesinin yavaşlaması bekleniyor

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), devam eden dünya ticaret çatışmaları ışığında önceki tahminini yüzde 0,1 puan düşürerek, Çin ekonomisinin gelecek yıl yüzde 4,3 büyüyeceğini açıkladı.
Paris merkezli grup, “önemli ticaret engelleri” ile “azalan güven ve artan politika belirsizliği”nin bu yıl ve gelecek yıl dünya çapında ekonomik büyüme oranları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu belirtti.
Küresel yavaşlama eğiliminin en yoğun olarak Çin, Kanada, Meksika ve ABD’de görüleceğini kaydetti.
38 üyeli OECD’nin bu haftaki görünüm raporu, ABD Başkanı Donald Trump’ın bu yıl birçok ülkeden ithalata çift haneli gümrük vergisi artışları getirmesinin ardından geldi. Hedef alınan ülkelerin çoğu Asya’da bulunuyor ve en büyük artışlar Çin’e yönelik.
OECD’nin görünüm raporunda, Çin’in ihracatının “yeni uygulanan gümrük vergileriyle kısıtlanacağı”, ithalatın ise üretimin giderek yerelleşmesiyle düşeceği belirtildi.
Raporda, “Gümrük vergileri, en büyük ihracatçılar olan yabancı şirketler de dahil olmak üzere özel şirketleri orantısız bir şekilde etkileyecektir” denildi. ABD, geçen yıl Çin’in doğrudan mal ihracatının yüzde 13,5’ini absorbe etti.
OECD, Çin’in tüketiminde, bu yılki dayanıklı tüketim malları takas programının desteğine rağmen, “pandeminin yarattığı travmanın etkisiyle hala yüksek olan ihtiyati tasarruflar ve gayrimenkul sektöründeki düzeltme”nin olumsuz etkisi olduğunu ekledi.
Raporda, Çin’in altyapı yatırımlarının “istikrarlı” olduğu belirtilirken, tüketici fiyat enflasyonunun ‘düşük’ olduğu ve üretici fiyatlarının düşüş eğiliminde olduğu ifade edildi.
OECD, Çin’in bu yılki ekonomik büyüme tahminini %4,7 olarak değiştirmedi.
Pekin’deki yetkililer, “yaklaşık %5”lik bir ekonomik büyüme hedeflemekte.
Trump’ın en yüksek gümrük vergisi artışları, Çin’i hedef alanlar da dahil olmak üzere, ABD’nin tek tek ülkelerle müzakereleri sonuçlanana kadar askıya alındı. Ancak diğerleri, ABD liderinin Amerika’nın dış ticaret dengesindeki adaletsizliği gidermek için uygulandığını söylediği gümrük vergileri artışları, halihazırda yürürlüğe girdi.
OECD raporunda, yeni gümrük vergisi artışları ve misilleme önlemleri dahil olmak üzere ticaretin daha da “parçalanması”nın, büyüme yavaşlamasını şiddetlendirebileceği ve dünyanın büyük bir bölümünde sınır ötesi tedarik zincirlerini bozabileceği belirtildi.
OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann, “Küresel ekonomi, dirençli büyüme ve düşen enflasyon döneminden daha belirsiz bir yola girdi” dedi.
Enflasyonun, özellikle “ticaret maliyetlerinin önemli ölçüde yüksek” olduğu veya işgücü piyasalarının sıkı olduğu yerlerde devam etmesi bekleniyor.
Raporda, ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 1,6, gelecek yıl ise yüzde 1,5 büyüyeceği tahmin ediliyor. Bu rakamlar, aralık ayında yapılan yüzde 2,4’lük bu yılki tahmin ve 2026 için yüzde 2,1’lik projeksiyonun altında.
OECD’nin tahminlerine göre, dünya ekonomisi bu yıl ve gelecek yıl %2,9 büyüyecek. Bu rakam, aralık ayında her iki yıl için yapılan %3,3’lük tahminlerin altında.
Singapur merkezli finansal hizmetler şirketi CGS’nin ekonomi danışmanı Song Seng Wun, “Yüzeysel olarak bakıldığında, OECD’nin tahmini, iş dünyasının güvenini etkileyebilecek gümrük vergilerinin uygulanması ve misilleme önlemlerini dikkate alan makul bir tahmin. Bu durum, istihdam ve yatırım kararlarınızı etkileyebilir” dedi.
OECD, G20 grubundaki büyük ekonomiler arasında bu yıl ve gelecek yıl %6’nın üzerinde büyüme kaydedecek tek ülkenin Hindistan olacağını öngördü. G20’nin en iyi performans gösteren ülkelerinden biri olan Endonezya’nın bu yıl %4,7, gelecek yıl ise %4,8 büyüme kaydetmesi bekleniyor.
-
Dünya Basını1 hafta önce
Çin’de üretilen güneş panelleri ve bataryalar neden bu kadar ucuz?
-
Amerika2 hafta önce
İki İsrail elçiliği çalışanını öldüren Elias Rodriguez manifesto yazmış
-
Görüş2 hafta önce
Çin-Afrika enerji işbirliği: Kurak bölgelerin temiz enerji vahalarına dönüşümü
-
Diplomasi1 hafta önce
Lavrov’un ziyareti ve Ermenistan’da son durum: Denge mi, savrulma mı?
-
Görüş1 hafta önce
Rusya ile müzakerelerde aklıselimin galip gelme ihtimali
-
Söyleşi1 hafta önce
Eski AP Türkiye Raportörü Kati Piri Harici’ye konuştu: AB’nin tutarlı bir Türkiye stratejisi yok
-
Görüş1 hafta önce
Trump’ın Rusya-Ukrayna barışını teşvik girişimi stratejik açmaza dönüştü
-
Dünya Basını1 hafta önce
Tantura katliamı: İsrail’in örtbas ettiği savaş suçu