Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy, Ukrayna ile doğrudan müzakerelerin amacının uzun vadeli barışı tesis etmek ve krizin temel nedenlerini ortadan kaldırmak olduğunu belirtti. Rus heyeti bu kapsamda İstanbul’da bulunurken, 15 Mayıs’ta yapılması planlanan görüşmelerin başlama saati belirsizliğini koruyor ve ertelenme ihtimali bulunuyor.

Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve Ukrayna ile müzakereler için oluşturulan Rus heyetinin başkanı Vladimir Medinskiy, Ukrayna tarafıyla doğrudan müzakerelerin temel amacının uzun vadeli barışın tesis edilmesi ve mevcut krizin kök nedenlerinin ortadan kaldırılması olduğunu ifade etti.

Medinskiy, Rus heyetinin görüşmeler için bulunduğu Rusya’nın İstanbul Başkonsolosluğu önünde düzenlediği basın toplantısında, “Ukrayna tarafıyla doğrudan müzakerelerin görevi, er ya da geç çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırarak uzun vadeli bir barışın kurulmasına ulaşmaktır,” dedi.

Rus heyeti başkanı, “Heyet, olası çözümler ve ortak zemin bulma konusunda yapıcı bir yaklaşıma sahip,” diye ekledi.

Rusya genelkurmay başkanı ve ordu grubu komutanları dün Putin’e sahadaki durumu rapor ettiler.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Moskova’nın Ukrayna makamlarına 2022 yılında kendileri tarafından kesintiye uğratılan doğrudan müzakereleri 15 Mayıs’ta İstanbul’da ön koşulsuz olarak yeniden başlatmalarını teklif ettiğini duyurmuştu.

Putin, bir önceki akşam Kiev ile yapılacak müzakereler için Rus heyetinin ve uzmanların yapısını onaylamıştı.

Heyete Medinskiy başkanlık ederken, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı Ana İstihbarat İdaresi Başkanı İgor Kostyukov ve Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin de heyette yer alan isimler oldu.

TASS: Müzakereler yarına ertelenebilir

Öte yandan, TASS haber ajansının bir kaynağa dayandırdığı haberine göre, 15 Mayıs’ta Türkiye’nin İstanbul kentinde yapılması planlanan Rusya-Ukrayna müzakereleri bir gün sonraya ertelenebilir.

Ajansa konuşan kaynak, “Akşam ya da 16 Mayıs’a ertelenebilir,” diyerek görüşmelerin başlama saatinin henüz belirlenmediğini ekledi.

RIA Novosti haber ajansı da bir kaynağa dayandırdığı haberinde, bugün yapılması planlanan müzakerelerin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin henüz bilinmediğini bildirdi.

Ajansa konuşan kaynak, Rus heyetinin hâlen görüşmelerin başlamasını beklediğini ifade etti.

Batı basını, İstanbul’daki Rusya-Ukrayna görüşmelerini nasıl yorumladı?

Rusya İktisadi Kalkınma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı, 2025 yılına ilişkin makroekonomik tahminlerini güncelledi. Enflasyon beklentisi artırılırken, petrol fiyatı ve dolar kuru tahminleri düşürüldü; bu durum bütçe açığı öngörüsünün üç katına çıkmasına yol açtı. Maliye Bakanı Anton Siluanov, tüm sosyal ve savunma harcamalarının planlandığı gibi yerine getirileceğini belirtti.

Rusya İktisadi Kalkınma Bakanlığı, nisan ayı makroekonomik tahminlerinde bazı göstergeleri daha ihtiyatlı bir seviyeye çekerken, Maliye Bakanlığı’nın beklediği bütçe açığı ise önemli ölçüde arttı.

İktisadi Kalkınma Bakanlığı’nın 2025 yılı için enflasyon tahmini, eylül ayındaki yüzde 4,5 seviyesinden yüzde 7,6’ya yükseltildi.

Rus Ural petrolünün varil fiyatı tahmini 69,7 dolardan 56 dolara düşürülürken, dolar/ruble kuru tahmini ise 96,5 rubleden 94,3 rubleye indirildi.

Sıkı para politikası koşullarının (politika faizi yüzde 21) devam etmesine rağmen, Rusya’nın bu yılki GSYİH büyüme tahmini yüzde 2,5 olarak değişmedi.

Petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle Maliye Bakanlığı, bütçenin petrol ve doğalgaz gelirleri tahminini düşürerek bütçe açığını 3 kat artırdı.

Bu yıl toplam kamu gelirlerinin, sonbaharda bütçe hazırlanırken planlanan 40,3 trilyon ruble yerine 38,5 trilyon ruble olacağı öngörülüyor.

Bütçe açığının ise sonbahardaki 1,17 trilyon ruble (GSYİH’nin yüzde 0,5’i) yerine 3,79 trilyon rubleye (tahmini GSYİH’nin yüzde 1,7’si) çıkması bekleniyor.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, petrol fiyatı tahminindeki yaklaşık yüzde 20’lik düşüş nedeniyle bütçe 2025 yılında ek petrol ve doğalgaz geliri elde edemeyecek. Başlangıçta bu gelirin 1,8 trilyon ruble olması bekleniyordu.

Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan güncellenmiş parametrelere göre, 2025 yılında federal bütçenin toplam harcamaları 42,3 trilyon ruble olacak.

Bu rakam, bütçe hazırlanırken planlanandan 829 milyar ruble daha fazla. Bu artış, bütçe kanununda belirtilen rakamdan 829 milyar ruble daha fazla olması beklenen 30,19 trilyon ruble seviyesindeki ek petrol dışı gelirlerle tamamen finanse edilecek.

Maliye Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan materyallerde, petrol dışı gelirlerdeki artışın “bazı vergilerin ve vergi dışı ödemelerin girişindeki artıştan” kaynaklandığı belirtildi.

Maliye Bakanı Anton Siluanov, bakanlığın açıklamasında yer alan ifadelerinde bütçe önceliklerinin değişmediğini vurguladı.

Siluanov, “Vatandaşlara sosyal destek, devletin savunma ve güvenliğinin mali olarak sağlanması, özel operasyon katılımcılarının ailelerine destek ve ülkenin teknolojik liderliğinin güvence altına alınması önceliklerimiz olmaya devam ediyor. Ulusal kalkınma hedeflerinin hayata geçirilmesi de dahil olmak üzere bütçede planlanan her şey, dış koşullar ve faktörlerden bağımsız olarak yerine getirilecektir,” dedi.

Maliye Bakanlığı, 2025 bütçesindeki değişikliklerin haziran ayı sonuna kadar parlamento tarafından kabul edilmesini bekliyor. Bakanlık, 2026–2028 bütçesinin hazırlanmasının ardından bu yıla ilişkin tahminini güncelleyecek.

Ekonomistler, makroekonomik tahminlerdeki değişikliğin genel olarak teknik ve düzenli bir nitelik taşıdığını ve Rusya ekonomisi ile vatandaşları üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağını belirtiyor.

Sovcombank Baş Analisti Mihail Vasilyev, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte, İktisadi Kalkınma Bakanlığı’nın her ilkbahar ve sonbaharda yeni verilere göre makroekonomik tahminini güncellediğini, ardından Maliye Bakanlığı’nın da bakanlığın yeni tahminine ve bütçe kuralına uygun olarak bütçe parametrelerini güncellediğini kaydetti.

Vasilyev, enflasyon tahmininin genel beklentilerle uyumlu olduğunu, Rusya Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyonunu yüzde 7 ila 8 olarak tahmin ettiğini, piyasa beklentisinin ise yüzde 7 civarında bulunduğunu söyledi.

Finam Makroekonomik Analiz Departmanı Başkanı Olga Belenkaya ise, daha yüksek enflasyonun daha sıkı bir para politikasına işaret ettiğini belirtti.

Siluanov’un daha önce belirttiği gibi, Rusya’nın 2025 federal bütçesi ve 2025–2027 planlama dönemi, 2025’te Merkez Bankası’nın ortalama politika faizinin yüzde 15,1 olacağı varsayımıyla hazırlanmıştı.

Ancak faiz oranı altı aydır yüzde 21 seviyesinde bulunuyor ve Merkez Bankası yıl ortalamasının yüzde 19,5–21,5 aralığında olacağını tahmin ediyor.

Belenkaya, daha sıkı para politikası nedeniyle ekonomik büyümedeki yavaşlamanın, geçen yıl eylül ayında bu yılki bütçe planlanırken öngörülenden daha hızlı olacağına dikkat çekti.

Bu durum, yatırım büyümesi, maaşlar, perakende ticaret cirosu ve nüfusa yönelik ücretli hizmetler tahminlerini de kapsıyor.

Ekonomist, ayrıca daha yüksek politika faizi ve enflasyon seviyesinin, bütçenin sübvansiyonlu konut kredileri ve enflasyona bağlı ödemelerin endekslenmesi için ek harcamalarına yansıdığını da sözlerine ekledi.

Vasilyev, bu yılki petrol fiyatı tahminindeki düşüşün, ticaret savaşları nedeniyle küresel ekonomideki kötüleşmeyi ve OPEC+ ittifakının petrol üretimini aylık olarak artırma yönündeki yeni politikasını yansıttığını söyledi.

14 Mayıs’ta gün içinde Brent petrolünün temmuz vadeli kontratları Londra ICE Futures borsasında yüzde 0,3 düşüşle varil başına 66,42 dolara gerilemişti.

WTI petrolünün haziran vadeli kontratları ise NYMEX borsasında yüzde 0,36 düşüşle 63,44 dolardan işlem görüyordu.

Vasilyev, küresel standartlara göre bunun oldukça küçük bir bütçe açığı olduğunu ve son yıllarda Rusya için normal kabul edildiğini de ekledi.

Karşılaştırma yapmak gerekirse, geçen yıl bütçe açığı GSYİH’nin yüzde 1,7’si, 2023’te yüzde 1,9’u ve 2022’de yüzde 2,1’i seviyesindeydi.

PSB Analitik ve Uzmanlık Merkezi Yönetici Uzmanı Denis Popov, devlet maliyesindeki durumun objektif bir şekilde yansıtılmasının, Rusya hükümetinin bütçenin gelir tarafını güçlendirme (öncelikle vergi ve harçların tahsilat verimliliğini artırarak) ve bütçe harcamalarını finanse etme çabalarını pekiştirmesi gerektiğini belirtti.

Popov, ayrıca hükümetin Merkez Bankası ile birlikte, ekonominin aşırı soğuma tehdidini ortadan kaldırarak Rusya ekonomisinin “yumuşak inişini” sağlamak için politikalarını zamanında ayarlayabileceğini de ekledi.

Vasilyev, bütçe açığındaki artışın bütçe kuralına uygun olarak yapıldığını hatırlatarak, eksik kalan petrol ve doğalgaz gelirlerinin Varlık Fonu kaynaklarıyla telafi edileceğini, ek petrol dışı gelirlerin ise harcamalara yönlendirileceğini belirtti.

VTB Grubu Baş Ekonomisti Rodion Latıpov, bu yılki bütçenin varil başına 60 dolar petrol fiyatında yapısal olarak dengeli olduğunu ve toplam açığın büyük ölçüde bu fiyattan sapmayla belirleneceğini dile getirdi. Eksik petrol ve doğalgaz gelirlerinin finansman kaynağı, yeterli likit varlığa sahip olan Varlık Fonu olacak.

Mayıs ayı başında Siluanov, Maliye Bakanlığı’nın yıl sonunda Varlık Fonu’ndan 447 milyar ruble kullanmayı planladığını söylemiş ve “Ek borçlanma hacmi veya petrol dışı gelirlerdeki artışın üzerinde harcama artışı öngörmüyoruz,” demişti.

Ayrıca Maliye Bakanlığı, şu anda hükümetin incelemesinde olan özelleştirme programını ek gelir kaynağı olarak değerlendirmiyor.

Siluanov, bakanlığın önerilerinin desteklenmesi hâlinde, hisse ve pay satışlarından elde edilecek fonların bu şirketlerin gelişimine yönlendirilmesinin planlandığını belirtti.

Siluanov, harcamalardaki artışa ve petrol ve doğalgaz gelirlerindeki azalmaya rağmen Maliye Bakanlığı’nın bu yıl hazinenin gelir tarafını desteklemek için “olağan dışı” mali önlemlere başvurmayı planlamadığını vurguladı.

Bakan, iş dünyasının bu tür vergi kararlarına genellikle olumsuz yaklaştığını ve bunların ancak müzakere edildikten sonra ve mali yılın başından itibaren uygulanmasını talep ettiğini ekledi. “Bu yıl bu tür kararları değerlendirmiyoruz,” diye altını çizdi.

Vasilyev, gerekirse Maliye Bakanlığı’nın yıl sonunda borçlanma programını daha da artırabileceğini ve bunu 2024 ve 2022 yıllarında olduğu gibi bankalar arasında popüler olan değişken kuponlu tahviller ihraç ederek gerçekleştirebileceğini belirtti.

Maliye Bakanlığı’nın bu yılki devlet tahvili ihraç planı 4,8 trilyon ruble. Yıl başından bu yana bakanlık 1,7 trilyon ruble tutarında devlet tahvili ihraç etti, bu da yıllık planın yüzde 36’sına denk geliyor.

Rusya ekonomisi, 2022’den bu yana ilk kez ilk çeyreği daralmayla tamamladı

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bugün İstanbul’da Rusya ve Ukrayna arasında yeniden başlayacak doğrudan müzakereleri “entrika” olarak nitelendirdi. Lavrov ayrıca, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Rusya lideri Putin’in görüşmelere katılması talebini eleştirerek onu “zavallı bir insan” olarak tanımladı.  

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya ve Ukrayna arasında bugün İstanbul’da yeniden başlaması beklenen doğrudan müzakereleri “entrika” olarak nitelendirdi.

İnterfaks ajansının aktardığına göre Lavrov, “Kültür Sınır Tanımaz: Kültür Diplomasisinin Rolü ve Gelişimi” başlıklı toplantıda yaptığı konuşmada, “Herkesin dilinde, kelimenin tam anlamıyla şu saatlerde ve dakikalarda İstanbul’da gelişen entrika nedeniyle Ukrayna var,” ifadelerini kullandı.

Müzakerelerin, bugün öğleden sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Dolmabahçe Sarayı’ndaki konutunda yapılması planlanıyor.

Bu görüşmeler, 2022 yılından bu yana iki ülke arasında yapılacak ilk doğrudan temas olma özelliği taşıyor.

Müzakere önerisi, 11 Mayıs’ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından yapılmıştı. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Türkiye’deki görüşmelere katılmayı kabul etmiş ancak Rusya lideri Putin’in de masada olması gerektiğini belirtmişti.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Zelenskiy’nin bu talebine sert tepki gösterdi.

Lavrov, Ukrayna lideri için “Ne zavallı bir adam. Muhtemelen kendisi ve onu kukla gibi oynatanlar dışında herkes bunun farkında,” değerlendirmesini yaptı.

İstanbul’daki toplantıda Rus heyetinde Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Dairesi Başkanı İgor Kostyukov ve Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin’in yer alacağı bildirildi.

Ukrayna tarafını ise Devlet Başkanlığı İdaresi Başkanı Andriy Yermak, Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga ve Devlet Başkanı Danışmanı İgor Jovkva’nın temsil edebileceği belirtiliyor.

Batı basını, İstanbul’daki Rusya-Ukrayna görüşmelerini nasıl yorumladı?