Bizi Takip Edin

AMERİKA

Fukuyama: Trump’ın geri dönüşü Amerika ve dünya için ne anlama geliyor?

Yayınlanma

ABD’li meşhur siyaset bilimci Francis Fukuyama, klasik liberalizm çerçevesinden Trump’ın Beyaz Saray’a geri dönüşünün Amerika ve dünya için ne anlama geldiğini yazdı. Financial Times‘ta yayınlanan analizi sizler için çevirdik.

***

Francis Fukuyama
8 Kasım 2024

Cumhuriyetçilerin seçilmiş başkanı ABD siyasetinde ve belki de tüm dünyada yeni bir dönemi başlatıyor

Donald Trump ve Cumhuriyetçi Parti’nin salı gecesi elde ettiği büyük zafer, göçmenlikten Ukrayna’ya kadar önemli politika alanlarında büyük değişikliklere yol açacaktır. Ancak seçimin önemi bu belirli konuların çok ötesine uzanmakta ve Amerikalı seçmenlerin liberalizmi ve 1980’lerden bu yana “özgür toplum” anlayışının evrildiği özel yolu kesin bir şekilde reddetmesini temsil etmektedir.

Trump 2016’da ilk kez seçildiğinde, bu olayın bir sapma olduğuna inanmak kolaydı. Kendisini ciddiye almayan zayıf bir rakibe karşı yarışıyordu ve her halükarda Trump halk oylamasını kazanamadı. Dört yıl sonra Biden Beyaz Saray’ı kazandığında, Trump’ın felaketle sonuçlanan bir dönemlik başkanlığının ardından her şey normale dönmüş gibi görünüyordu.

Salı günkü oylamanın ardından, anormal olanın Biden’ın başkanlığı olduğu ve Trump’ın ABD siyasetinde ve belki de tüm dünyada yeni bir dönemi başlattığı görülüyor. Amerikalılar Trump’ın kim olduğunu ve neyi temsil ettiğini bilerek oy verdiler. Trump sadece oyların çoğunluğunu kazanmakla kalmadı ve her bir kararsız eyaleti alacağı tahmin ediliyor, aynı zamanda Cumhuriyetçiler Senato’yu yeniden ele geçirdi ve Temsilciler Meclisi’ni de elinde tutacak gibi görünüyor. Yüksek Mahkeme’deki mevcut hakimiyetleri göz önüne alındığında, artık hükümetin tüm önemli organlarını ellerinde tutmaya hazırlar.

Peki ama Amerikan tarihinin bu yeni evresinin altında yatan nedir?

Klasik liberalizm, bireylerin haklarını koruyan bir hukuk kuralı ve devletin bu haklara müdahale etme kabiliyetine yönelik anayasal kontroller yoluyla bireylerin eşit haysiyetine saygı üzerine inşa edilmiş bir doktrindir. Ancak geçtiğimiz yarım yüzyıl boyunca bu temel dürtü iki büyük çarpıtmaya uğradı. Bunlardan ilki, piyasaları kutsallaştıran ve hükümetlerin ekonomik değişimden zarar görenleri koruma kabiliyetini azaltan bir ekonomik doktrin olan “neoliberalizmin” yükselişiydi. İşçi sınıfı işlerini ve fırsatlarını kaybederken, dünya toplamda çok daha zenginleşti. Güç, orijinal sanayi devrimine ev sahipliği yapan yerlerden Asya’ya ve gelişmekte olan dünyanın diğer bölgelerine kaydı.

İkinci çarpıklık ise kimlik politikalarının ya da “woke liberalizmi” olarak adlandırılabilecek bir anlayışın yükselişiydi; bu anlayışta işçi sınıfına yönelik ilerici kaygıların yerini, ırksal azınlıklar, göçmenler, cinsel azınlıklar ve benzerleri gibi daha dar bir marjinal grup grubuna yönelik hedefli korumalar aldı. Devlet gücü giderek artan bir şekilde tarafsız adaletin hizmetinde değil, bu gruplar için belirli sosyal sonuçları teşvik etmek için kullanıldı.

Bu arada işgücü piyasaları bilgi ekonomisine doğru kayıyordu. Çoğu işçinin fabrika zemininden ağır nesneler kaldırmak yerine bilgisayar ekranının önünde oturduğu bir dünyada, kadınlar daha eşit bir konuma geldiler. Bu, hanelerdeki güç dinamiklerini dönüştürdü ve kadın başarısının adeta sürekli bir şekilde kutlandığı izlenimini doğurdu.

Bu çarpıtılmış liberalizm anlayışlarının yükselişi, siyasi iktidarın toplumsal temelinde büyük bir değişime yol açtı. İşçi sınıfı, sol siyasi partilerin artık kendi çıkarlarını savunmadığını hissetti ve sağ partilere oy vermeye başladı. Böylece Demokratlar işçi sınıfı tabanıyla bağlarını kopardı ve eğitimli kentli profesyonellerin hakim olduğu bir parti haline geldi. Eski seçmenler Cumhuriyetçilere oy vermeyi tercih etti. Avrupa’da, Fransa ve İtalya’daki Komünist Parti seçmenleri Marine Le Pen ve Giorgia Meloni’ye kaydı.

Bu grupların tamamı, geçim kaynaklarını ortadan kaldıran serbest ticaret sistemiyle ve aynı zamanda kendi durumlarından çok yabancılara ve çevreye daha fazla değer verir gibi görünen ilerici partilerle de mutsuzdu.

Bu büyük sosyolojik değişimler salı günü oy verme kalıplarına da yansıdı. Cumhuriyetçilerin zaferi beyaz işçi sınıfı seçmenleri üzerine inşa edilmişti, ancak Trump 2020 seçimlerine kıyasla çok daha fazla sayıda Siyah ve Hispanik işçi sınıfı seçmeni kendine çekmeyi başardı. Bu durum özellikle bu gruplar içindeki erkek seçmenler için geçerliydi. Onlar için sınıf, ırk ya da etnik kökenden daha önemliydi. Örneğin işçi sınıfından bir Latino’nun, yakın zamanda ülkeye yasa dışı yollarla gelmiş göçmenleri destekleyen ve kadınların çıkarlarını ilerletmeye odaklanan woke liberalizmine özellikle ilgi duyması için bir neden yok.

İşçi sınıfı seçmenlerinin büyük çoğunluğunun, hem yerel hem de uluslararası liberal düzene özellikle Trump tarafından yöneltilen tehdidi önemsemediği de açıktır.

Donald Trump sadece neoliberalizmi ve woke liberalizmini geriletmekle kalmıyor, aynı zamanda klasik liberalizmin kendisi için de büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu tehdit çok sayıda politika meselesinde görülebilir; yeni bir Trump başkanlığı ilk dönemine hiç benzemeyecektir. Bu noktada asıl soru, Trump’ın niyetinin kötülüğünden ziyade, tehdit ettiği şeyleri gerçekten hayata geçirme kabiliyetidir. Birçok seçmen onun söylemlerini ciddiye almazken, ana akım Cumhuriyetçiler Amerikan sisteminin denge ve denetleme mekanizmalarının onun en kötüsünü yapmasını engelleyeceğini savunuyor. Bu bir hatadır: onun ifade ettiği niyetleri çok ciddiye almalıyız.

Trump, “gümrük tarifesi”nin İngiliz dilindeki en güzel kelime olduğunu söyleyen ve kendini korumacılıkla tanımlayan bir lider. Hem dost hem de düşman ülkelerden gelen tüm ürünlere karşı yüzde 10 veya 20 oranında gümrük tarifeleri önerdi ve bunu yapmak için Kongre’nin yetkisine ihtiyaç duymuyor.

Çok sayıda ekonomistin de işaret ettiği üzere, bu düzeyde bir korumacılığın enflasyon, verimlilik ve istihdam üzerinde son derece olumsuz etkileri olacaktır. Tedarik zincirlerini büyük ölçüde bozacak ve yerli üreticilerin ağır vergiler anlamına gelen muafiyetler talep etmesine yol açacaktır. Bu da şirketlerin başkanın gözüne girmek için acele etmeleri nedeniyle yüksek düzeyde yolsuzluk ve kayırmacılığa fırsat verecektir. Bu düzeydeki tarifeler aynı zamanda diğer ülkelerin de aynı ölçüde büyük misillemelerine davetiye çıkararak ticaretin (ve dolayısıyla gelirlerin) çöktüğü bir durum yaratır. Belki Trump bu durum karşısında geri adım atar; belki de eski Arjantin Devlet Başkanı Cristina Fernández Kirchner’in yaptığı gibi kötü haberleri bildiren istatistik kurumuna rüşvet vererek karşılık verir.

Göç konusunda ise Trump artık sadece sınırı kapatmakla yetinmiyor; halihazırda ülkede bulunan 11 milyon belgesiz göçmenin mümkün olduğunca çoğunu sınır dışı etmek istiyor. İdari açıdan bu o kadar büyük bir görev ki, bunu gerçekleştirmek için gereken altyapıya -gözaltı merkezleri, göçmenlik kontrol ajanları, mahkemeler ve benzeri- yıllarca yatırım yapılması gerekecek.

Başta inşaat ve tarım olmak üzere göçmen işgücüne dayalı birçok sektör üzerinde yıkıcı etkileri olacaktır. Ebeveynlerin vatandaş çocuklarından koparılması ahlaki açıdan da son derece zorlayıcı olacak ve belgesizlerin çoğu Trump’ın istediğini elde etmesini engellemek için ellerinden geleni yapacak olan mavi yargı bölgelerinde yaşadıkları için iç çatışma ortamına zemin hazırlayacaktır.

Hukukun üstünlüğü konusunda Trump, bu kampanya sırasında, kendisini eleştirenlerin eliyle uğradığına inandığı adaletsizliklerin intikamını almaya odaklandı. Liz Cheney ve Joe Biden’dan eski Genelkurmay Başkanı Mark Milley ve Barack Obama’ya kadar herkesin peşine düşmek için adalet sistemini kullanmaya yemin etti. Medyadaki eleştirmenlerin lisanslarını ellerinden alarak ya da onlara cezalar uygulayarak onları susturmak istiyor.

Trump’ın bunları yapabilecek güce sahip olup olmayacağı belirsiz: ilk döneminde aşırılıklarının önündeki en dirençli engellerden biri mahkeme sistemiydi. Ancak Cumhuriyetçiler, Florida’da kendisine karşı açılan güçlü gizli belge davasını reddeden Yargıç Aileen Cannon gibi sempatik yargıçları sisteme dahil etmek için durmaksızın çalışıyorlar.

En önemli değişikliklerden bazıları dış politikada ve uluslararası düzenin doğasında yaşanacak.

Ukrayna açık ara en büyük kaybeden; Rusya’ya karşı askeri mücadelesi seçimden önce bile zayıflıyordu ve Trump, Cumhuriyetçi Meclis’in geçen kış altı ay boyunca yaptığı gibi silahları durdurarak Ukrayna’yı Rusya’nın şartlarına razı olmaya zorlayabilir.

Trump özel olarak NATO’dan çekilme tehdidinde bulundu ama bunu yapmasa bile 5. Maddedeki karşılıklı savunma garantisini yerine getirmeyerek ittifakı ciddi şekilde zayıflatabilir. İttifakın lideri olarak Amerika’nın yerini alabilecek hiçbir Avrupalı şampiyon yok, dolayısıyla ittifakın Rusya ve Çin’e karşı koyma kabiliyeti ciddi şüphe altında. Aksine, Trump’ın zaferi Almanya’daki AfD ve Fransa’daki Ulusal Birlik gibi diğer Avrupalı popülistlere ilham verecektir.

ABD’nin Doğu Asyalı müttefikleri ve dostları da daha iyi bir konumda değil. Trump Çin’e karşı sert konuşsa da, Xi Jinping’in güçlü adam özelliklerine büyük hayranlık duyuyor ve Tayvan konusunda onunla bir anlaşma yapmaya istekli olabilir.

Trump doğuştan askeri güç kullanmaktan kaçınan ve kolayca manipüle edilebilen biri gibi görünse de bunun bir istisnası, Benjamin Netanyahu’nun Hamas, Hizbullah ve İran’a karşı yürüttüğü savaşları gönülden desteklemesi muhtemel olan Orta Doğu olabilir.

Trump’ın bu gündemi gerçekleştirmede ilk döneminde olduğundan çok daha etkili olacağını düşünmek için güçlü nedenler var. O ve Cumhuriyetçiler politikaların uygulanmasının tamamen personelle ilgili olduğunun farkına vardılar. 2016’da ilk seçildiğinde, politika yardımcılarından oluşan bir grupla çevrili olarak göreve gelmedi; bunun yerine, yerleşik Cumhuriyetçilere güvenmek zorunda kaldı.

Birçok durumda emirlerini engellediler, saptırdılar ya da yavaşlattılar. Görev süresinin sonunda, tüm federal çalışanların iş güvencelerini ortadan kaldıracak ve istediği bürokratı işten çıkarmasına izin verecek yeni bir “F Programı” yaratan bir kararname yayınladı. İkinci bir Trump dönemi için yapılan planların merkezinde bu programın yeniden canlandırılması yer alıyor ve muhafazakarlar, temel niteliği Trump’a kişisel sadakat olan potansiyel yetkililerin listelerini derlemekle meşguller. Bu nedenle Trump’ın bu kez planlarını hayata geçirme olasılığı daha yüksek.

Seçim öncesinde Kamala Harris’in de aralarında bulunduğu eleştirmenler Trump’ı faşist olmakla suçladı. Bu suçlama, onun Amerika’da totaliter bir rejim kurma niyeti olmadığı için yanıltıcıydı. Aksine, 2010 yılında Viktor Orbán’ın iktidara gelmesinden sonra Macaristan’da olduğu gibi liberal kurumlarda kademeli bir çürüme yaşanacaktı.

Bu çürüme çoktan başladı ve Trump önemli ölçüde zarar verdi. Toplum içinde zaten kritik olan kutuplaşmayı derinleştirdi ve ABD’yi yüksek güven toplumundan düşük güven toplumuna dönüştürdü; hükümeti şeytanlaştırdı ve Amerikalıların kolektif çıkarlarını temsil ettiğine dair inancı zayıflattı; siyasi söylemi kabalaştırdı ve bağnazlık ve kadın düşmanlığının açık ifadelerine izin verdi; ve Cumhuriyetçilerin çoğunluğunu selefinin 2020 seçimlerini çalan gayrimeşru bir başkan olduğuna ikna etti.

Başkanlıktan Senato’ya ve muhtemelen Temsilciler Meclisi’ne de uzanan Cumhuriyetçi zaferin genişliği, bu fikirleri doğrulayan ve Trump’ın istediği gibi hareket etmesine izin veren güçlü bir siyasi yetki olarak yorumlanacaktır. Trump’ın göreve başlamasıyla birlikte geriye kalan bazı kurumsal koruyucu önlemlerin yerinde kalacağını umut edebiliriz. Ancak işlerin daha iyiye gitmesi için çok daha kötüye gitmesi gerekebilir.

AMERİKA

Donald Trump Jr, yeni yönetimde yer almak yerine “paralel ekonomi” inşasına katılıyor

Yayınlanma

Donald Trump Jr, babasının Beyaz Saray’daki ekibinin bir parçası olmak yerine muhafazakâr eğilimli şirketlere ve “Çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim (ESG) karşıtı” ekonomiye yatırım yapan bir girişim sermayesi şirketine katılmayı tercih etti.

Konuyla ilgili doğrudan bilgi sahibi bir kişinin Financial Times’a (FT) aktardığına göre, seçilmiş başkanın en büyük oğlu Florida merkezli girişim şirketi 1789 Capital’e ortak olarak katılacak.

Trump Jr, yeniden seçim kampanyasında merkezi bir rol oynamış, daha köklü rakiplerin rekabetini geride bırakarak Trump’ın başkan yardımcısı olarak seçtiği JD Vance’e destek vermişti.

Trump Jr’ın ayrıca başkanlık için üçüncü parti adaylığından vazgeçerek Trump’a destek veren Robert F Kennedy Jr ile yakın ilişkiler kurulmasında da etkili olduğu bildiriliyor.

Trump’ın bağışçıları artıyor

46 yaşındaki Trump Jr, Trump’ın bir zamanlar alay ettiği fakat o zamandan beri benimsediği bir sektör olan kripto para birimlerine karşı artan ilgisini de teşvik eden isim.

Kardeşleri Eric ve Barron ile birlikte Trump Jr, bu yıl kurulan bir kripto şirketi olan World Liberty Financial ile yakından ilgileniyor.

“Yeni sağ” hareketleri savunan Trump Jr, “Amerikan refahının bir sonraki çağını inşa eden şirketleri desteklediğini” iddia eden bir girişim şirketine katılıyor.

1789 Capital, alternatif medya da dahil olmak üzere “paralel ekonomi” olarak adlandırılan alanı hedefliyor. 2022’de kurulan küçük firmanın özel piyasalar veritabanı PitchBook’ta listelenmiş bir yatırımı var: Tucker Carlson Network, ünlü sunucu Tucker Carlson tarafından kurulan yayın platformu.

Trump destekçisi Omeed Malik tarafından kurulan şirket, web sitesine göre ayrıca çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ilkelerinden “olumsuz etkilenen sektörleri” ve “aşırı bürokrasinin ağırlaştırdığı endüstrileri bozan en son teknolojileri” hedefliyor.

Tucker Carlson kendi ‘streaming’ platformunu kuruyor

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Trump’ın yeni “sınır çarı” Tom Homan

Yayınlanma

ABD’de seçilmiş başkan Donald Trump tarafından yeni yönetimin “sınır çarı” “şahin” göçmen karşıtı tutumuyla bilinen eski polis şefi Tom Homan oldu.

Bir zamanlar New York eyaletinde polis memuru ve Sınır Devriyesi ajanı olan Homan, Obama yönetimi tarafından 2013 yılında Göçmenlik ve Gümrük Muhafazanın (ICE) sınır dışı etme şubesinin başına getirilmişti.

Homan’ın Başkan Obama döneminde ICE’de görev yaptığı süre boyunca kurum rekor sayıda resmi sınır dışı işlemi gerçekleştirdi. Obama, Homan’a en yüksek kamu hizmeti beratı olan Başkanlık Rütbe Ödülü vermişti.

İlginç bir nokta, Obama yönetiminde ılımlı bir isim olarak tanınan Homan, Trump yönetiminin ilk dönemlerinde bazı sertlik yanlılarının eleştirilerine maruz kalmıştı. Fakat Homan, Trump yönetiminin en şahin göçmenlik politikalarının yüzü haline geldi.

Öte yandan The Atlantic‘e göre Homan, 2014 yılında Obama’nın İç Güvenlik Bakanı Jeh Johnson’a caydırıcı bir önlem olarak aileleri ayırmayı önermiş, Johnson ise bu fikri “kalpsiz ve pratik değil” diyerek reddetmişti.

Trump ilk döneminin başlarında Homan’ı ICE’nin direktör vekili olarak atadı. Homan, belgesiz göçmenlerin Trump yönetimi altında “korkmaları gerektiğini” söylediğinde tartışma yaratmıştı.

Homan, Trump yönetiminin ilk döneminde binlerce göçmen çocuğun ebeveynlerinden ayrılmasına yol açan meşhur “sıfır tolerans” politikasının fikir babalarından biriydi.

Bu kapsamda ebeveynler yasadışı girişten yargılanırken, çocuklar, onları yeniden bir araya getirme planı olmadan refakatsiz çocuklar için barınaklara gönderildi.

Homan, dönemin İç Güvenlik Bakanı Kirstjen Nielsen’in aile bölünmelerine yeşil ışık yakmak için onayladığı politika notunu imzalayan üç yetkiliden biriydi. Homan Haziran 2018’de ICE’den ayrıldı.

Ekim ayında CBS News’in “60 Minutes” programına verdiği bir röportajda Homan, Trump’ın seçim kampanyasındaki önemli vaatlerinden biri olan Amerikan tarihindeki en büyük sınır dışı operasyonunun ABD hükümeti tarafından nasıl gerçekleştirileceğini özetlemişti.

Homan, Trump’ın kampanya vaadi için “Göçmen toplumu için tehdit edici değil. Yasadışı göçmen toplumu için tehdit edici olmalı. Ama tarihi bir yasadışı göç krizinin hemen ardından. Bunun yapılması gerekiyor,” demişti.

CBS News muhabiri Cecilia Vega’ya, önce suçluları ve ulusal güvenlik tehditlerini hedef alacağını ve daha sonra ülkede yasadışı olarak bulunan ve sınır dışı edilmesine karar verilen suçlu olmayan göçmenleri sınır dışı etmeye çalışacağını söyledi.

Biden yönetimi şu anda ICE’ye ciddi suçluları, ulusal güvenlik tehditlerini ve sınırı yeni geçenleri tutuklamaya ve sınır dışı etmeye odaklanma talimatı vermiş durumda ve ciddi suçlar işlemeden uzun süredir ABD’de yaşayan belgesiz göçmenleri sınır dışı edilmekten koruyor.

Homan ayrıca, Biden yönetiminin 2021’de sonlandırdığı işyerlerinde geniş çaplı göçmen gözaltılarını yeniden devreye sokacağını belirtti. Homan, işyeri göçmenlik uygulamaları için, “Bu gerekli olacak,” dedi.

Bununla birlikte Homan, sınır dışı etme operasyonunun “toplama kampları” veya “mahallelerin toplu olarak taranmasını” içermeyeceğini ileri sürdü.

Homan, toplu sınır dışı işlemlerinin aileleri ayırmadan yapılıp yapılamayacağı sorusuna ise, “Elbette yapılabilir. Aileler birlikte sınır dışı edilebilir,” cevabını verdi.

Bir araştırma, yaklaşık 4 milyon ABD vatandaşı çocuğun belgesiz bir ebeveynle yaşadığını gösteriyor.

Homan ayrıca Heritage Foundation’ın muhafazakâr hükümet vizyonunun bir taslağı olan “Project 2025”e katkıda bulunanlar arasında yer alıyor.

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Stephen Walt, 10 maddede ABD seçimlerini yazdı: Winter is coming!

Yayınlanma

Uluslararası İlişkiler teorilerinde realist yaklaşımın öne çıkan isimlerinden biri olan, Harvard Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Stephen M. Walt, Foreign Policy’de Trump’ın iktidara geri dönüşüyle ilgili çıkarımlarını ve bunun iç ve dış politikaya olası etkilerini yazdı. Makaleyi sizler için çevirdik.

***

Stephen M. Walt, Foreign Policy

Trump 2.0 hakkında ne düşünmeli?

Sinemaseverler devam filmlerinin nadiren iyi olduğunu ve genellikle orijinalinden daha karanlık bir hal aldığını bilirler. Trump’ın Başkan olduğu ilk bölüm pek çokları için hayal kırıklığı, bazıları içinse ölümcül oldu ve bu da Trump’ın 2020 seçimlerini neden kaybettiğini açıklıyor. Yeniden çevrilmiş hali daha da kötü olacak – işte 2024 ABD başkanlık seçimlerinin en önemli 10 çıkarımı.

ABD siyaseti bir gizemdir. ABD seçim siyasetinin nasıl işlediğini kimsenin anlamadığı ve bu konudaki geleneksel bilgeliğin çoğunun son derece yanlış olduğu, daha önce açık değilse bile, artık ezici bir şekilde ortada. Anketler güvenilir değil, “saha oyununun” önemine ilişkin gerçekler geçerli değil ve ne olacağını bildiğini düşünen tüm akıllı insanlar sadece yanılmakla kalmadı, aynı zamanda çok fazla yanıldılar. 2016’da olduğu gibi, eski ABD Başkanı Donald Trump ve ekibinin de hepimiz kadar şaşırdığından şüpheleniyorum. Benim kabaca görüşüm, ABD’li elitlerin hala toplumda ne kadar büyük bir öfke ve korku olduğunu ve bunların çoğunun kendilerine yönelik olduğunu hafife aldıkları yönünde. Demokratlar için neyin yanlış gittiğini ve uzmanların bunu neden bir kez daha gözden kaçırdığını açıklayan bir yığın post-hoc analiz olacaktır, ancak aynı “uzmanların” bunu anlamak için sekiz yılı vardı ve yine de kafaları karışmış haldeler.

Trump öngörülemez olacak. Evet, öyle. Trump öngörülemezliği başkalarının dengesini bozan bir özellik olarak görüyor ve hakkını verdiği dengesiz davranışlarıyla bir üne sahip olması onu tutarsız olduğu için eleştirmeyi zorlaştırıyor. Bu nedenle, destekçileri de dahil olmak üzere hiç kimse onun tam olarak ne yapacağını bildiğinden emin olmamalıdır. Kişisel siyasi ve mali çıkarları dışında bir şey yapmayacağı kesin ama bunun politikaya nasıl yansıyacağını anlamak mümkün değil. Kampanyası sırasında pek çok çılgınca şey söyledi, ancak bunların ne kadarının palavra ve blöf, ne kadarının samimi olduğunu göreceğiz.

Dahası, Cumhuriyetçi Parti içinde başta Çin olmak üzere bazı kilit konularda önemli bölünmeler var. Realistler Asya’ya odaklanmak ve ABD’nin Tayvan’a olan bağlılığını güçlendirmek için Avrupa’dan (ve belki de Orta Doğu’dan) kopmak isterken, izolasyonistler ve liberteryenler neredeyse her yerden kopmak ve kendi ülkelerindeki idari devleti parçalamaya odaklanmak istiyorlar. Ve bu insanlardan bazılarının Asya’da nükleer silah kullanma konusunda oldukça korkutucu fikirleri var. Kimin hangi görevlerialacağına dikkat edin, ancak bunu bilmek bile size her şeyi anlatmayacaktır çünkü her iki grup da yönetimde yer alacaktır ve Trump bunlar arasında pinpon oynayabilir.

Ayrıca Trump’ın dış ilişkilere ne kadar önem vereceği de belli değil. Öncelikle Demokrat rakiplerinden intikam almaya ve kötü şöhretli Proje 2025’te açıklanan radikal iç gündemi takip etmeye mi odaklanacak yoksa ABD politikasını tüm dünyada dönüştürmeye mi çalışacak? Sizin tahmininiz de benimki kadar iyi. Ama unutmayın: Trump aynı zamanda enerjisi ve odaklanma yeteneği gözle görülür şekilde azalan bir adam (ve ilk döneminde bu kadar etkileyici değildi). Atadığı kişiler, bir şeyler ters gidene ve suçu üstlenmek zorunda kalana kadar çok fazla serbestliğe sahip olacaklar. Sonuç olarak: Ben de dahil olmak üzere hiç kimse Trump’ın ne yapacağını bildiğinden emin olmamalı.

Liberal hegemonya öldü. ABD Başkanı Joe Biden, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve ekiplerinin geri kalanı, Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana ABD dış politikasına yön veren liberal hegemonya stratejisini canlandırmaya çalıştılar. Girişimleri daha önceki versiyonlardan daha başarılı olmadı ve seçmenler şimdi kesin bir ret cevabı verdi. Trump’a oy veren insanlar demokrasiyi yaymakla ilgilenmiyor, insan haklarını önemsemiyor, serbest ticarete derin bir şüpheyle yaklaşıyor, yabancıları ülkeden uzak tutmak istiyor ve küresel kurumlara karşı temkinli davranıyor. Trump’ın açıkça düşmanca olmasa da tüm bunlara karşı kayıtsız olduğunu biliyorlar ve bu onlar için sorun değil.

Hem Demokratları hem de Cumhuriyetçileri bu başarısız stratejiye bağlı kaldıkları için defalarca eleştirdiğim göz önüne alındığında, seçim sonuçlarından memnun olacağımı düşünebilirsiniz. Ben memnun değilim, çünkü Trump’ın dış ve iç politikaya yaklaşımının Amerikalıları daha da yoksul, daha bölünmüş ve daha savunmasız bırakacağına inanıyorum. İşlerin şu anda kötü olması daha da kötüye gitmeyeceği anlamına gelmiyor.

Yaklaşan ticaret savaşına dikkat! Trump’ın seçim kampanyasında herkese 1930’ların gümrük vergilerini uygulamaktan bahsetmesinin sadece bir palavra ya da blöf olması ve daha bilgili insanların onu böylesine hızlı ve kendine zarar veren bir adımdan vazgeçirmesi mümkündür. Yine de bunu bilmek zor ve pek çok şey Trump’ın bu konuyu Robert Lighthizer gibi korumacılara mı havale edeceğine yoksa nispeten açık pazarlara ve küresel tedarik zincirlerine bağımlı olan yeni teknoloji dostlarını mı dinleyeceğine bağlı. Trump hiçbir zaman modern ekonomilerin nasıl işlediğine dair sofistike bir anlayış sergilemedi, bu nedenle ciddi bir ticaret savaşı başlatırsa pek çok istenmeyen olumsuz sonuç bekliyorum (yani artan açıklar, tahvil piyasası baskıları, enflasyon vb.) Kendisinden başka suçlayacak kimsesi olmayacak ama eminim bir yerlerde uygun bir günah keçisi bulacaktır.

Avrupa perişan halde. Trump, ABD’nin Avrupalı müttefiklerini stratejik bir varlık olarak görmüyor ve uzun zamandır Avrupa Birliği’ne açıkça düşmanlık besliyor. Geçmişte AB’den düşman olarak bahsetti ve Brexit’in harika bir fikir olduğunu düşündü çünkü AB’nin ekonomik konularda tek bir sesle konuşabileceğini ve bu nedenle ABD’nin etrafından dolaşmasının daha zor olduğunu anladı. The GOP (Grand Old Party) her türlü düzenlemeye olmasa da çoğuna karşı ve Elon Musk gibi insanlar Avrupa’nın dijital gizlilik konusundaki daha sıkı kurallarına karşı çıkıyor. Trump’ın Brüksel’i görmezden gelmesini, ABD’nin çok daha güçlü bir konumda olduğu Avrupa ülkeleriyle ikili ilişkilere odaklanmasını ve AB’yi zayıflatmak ya da bölmek için elinden geleni yapmasını bekleyin. Bu tehlikenin Avrupalıları (Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un sürekli savunduğu gibi) muhalefet için bir araya getirmesi mümkündür, ancak her ülkenin kendi başının çaresine bakması daha olasıdır.

NATO’ya gelince, Trump tamamen çekilmeye karar verebilir, ancak örgüt Amerikalıların çoğu tarafından hala popüler ve resmi bir çekilme Savunma Bakanlığı ve Kongre’deki bazı Cumhuriyetçilerden çok fazla tepki alacaktır. Avrupalıları yeterince şey yapmadıkları için sürekli azarlarken ve onları ABD silahlarına daha fazla savunma doları harcamaya zorlarken ittifak içinde kalması daha olası. Bu yaklaşımı benimseyen ilk ABD başkanı olmayacaktır. Biden yıllarının sıcak banyosundan sonra Trump 2.0, ABD’nin Avrupalı ortaklarına soğuk bir duş gibi gelecektir.

Ukrayna gerçekten perişan halde. Harris’in de seçilmiş olsaydı Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesi için çok çaba sarf edeceğine inanıyorum ve mümkün olan en iyi anlaşma yine de Kiev için oldukça olumsuz olurdu. Ancak ABD desteğinin devam edeceği ihtimalini kullanarak Ukrayna’ya daha iyi koşullar sağlamaya çalışır ve Rusya ile anlaşma yapıldıktan sonra da bir miktar güvenlik yardımı sağlardı. Trump’ın ABD yardımını kesmesi ve Avrupalılara Ukrayna’nın kendi sorunları olduğunu söylemesi çok daha muhtemel. Kongre’yi yeni bir büyük yardım paketine oy vermeye ikna etmek için beş kuruşluk siyasi sermaye harcamayacağı kesin. Kamuoyu onu destekleyecektir ve tek endişesi Rusya’nın ülkenin geri kalanını istila ederek kendisini beceriksiz, zayıf ve naif göstermesi olabilir. Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin kalıcı bir bölünmeyi kabul eder ve geriye nominal olarak bağımsız ama artık NATO üyeliğine yönelmeyen hasarlı bir Ukrayna kalırsa, Amerikalıların çoğu sayfayı çevirip yoluna devam edecektir. Trump daha sonra savaşı sona erdirdiği için tüm övgüleri üzerine alacaktır.

Orta Doğu’daki çekişmeler devam edecek. Biden ve Blinken’ın Orta Doğu’yu kötü idare etmesi Harris’e seçimlerde zarar verdiği gibi, hem insanlık dışı hem de etkisiz bir politikayla arasına mesafe koyma konusundaki isteksizliği de Harris’e zarar verdi. Diğer şeylerin yanı sıra bu tutum, Trump’ı insan hakları, demokrasi ya da hukukun üstünlüğünü önemsemeyen tehlikeli bir aşırılık yanlısı olarak gösterme çabalarını da baltaladı. Ancak kimse Trump’ın Beyaz Saray’da olmasıyla işlerin düzeleceği yanılsamasına kapılmamalıdır. İlk döneminde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’ya istediği her şeyi verdi, İran’ın nükleer silah elde etmesini engelleyen anlaşmadan çekildi ve Gazze, Lübnan ve işgal altındaki Batı Şeria’daki masum insanların karşı karşıya kaldığı trajik kayıplar için tek bir damla gözyaşı dökmeyecek. İsrail’in İran’a saldırmasına yardım etmekten çekinebilir (özellikle de dostu Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bunu yapmamasını tavsiye ederse), ancak aksi takdirde İsrail’e Filistinlileri yok etmek ya da sürgün etmek için yeşil ışık yakmaya devam edecektir.

Trump’ın kendisini büyük bir barışçı olarak gösterip, başarısız İbrahim Anlaşması çizgisinde bir tür süper güçlü büyük pazarlık peşinde koştuğunu hayal edebiliriz. Hatta ilk döneminde Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile görüştüğü gibi İran’ın yeni cumhurbaşkanı ve hatta dini lideriyle görüşmekten mutluluk duyacağını açıkladığını bile hayal edebilirim. Ancak Trump’ın gerçek bir müzakere yürütecek ne sabrı ne de bant genişliği olduğu için, tüm bunlardan gürültü, öfke ve hiçbir şey ifade etmeyen bir sürü reklamdan başka bir şey çıkmayacaktır.

Çin belirsiz. Yukarıda da belirtildiği üzere, Trump’ın danışmanları Çin ile nasıl başa çıkılacağı konusunda hemfikir değiller, bu da Trump’ın Çin ile tam olarak nasıl başa çıkacağını bilmeyi imkansız kılıyor. Ticaret konularında sert bir tutum sergileyeceği neredeyse kesin ve Çinli firmalara çip ve diğer teknoloji transferi biçimleri üzerindeki kısıtlamaları geri çekeceğine inanmakta zorlanıyorum. Çin düşmanlığı belki de Washington’da iki partiyi de ilgilendiren tek konu ve bu da Washington ile Pekin arasında büyük bir pazarlığı hayal etmeyi zorlaştırıyor.

Ne yazık ki Trump’ın ABD’nin Asyalı müttefikleriyle de kavgaya tutuşması muhtemel ve Tayvan’ın doğrudan tehdit edilmesi ya da saldırıya uğraması halinde desteğe gelip gelmeyeceği konusunda şimdiden şüpheler uyandırdı. Çin’e karşı durmak Asyalı ortaklara bağlı olduğu için -ABD’nin okyanus ötesinde olması gibi bariz bir sebepten ötürü- Trump’ın yaklaşımı derin ve içsel bir çelişki içeriyor. Çinli yetkililer Trump’ın yeniden seçilmesi konusunda biraz kararsız olabilirler, zira şüphesiz yeni ve sert gümrük vergileriyle karşılaşmaktan endişe ediyorlar. Ancak Trump’ın ilk döneminde Asya’ya yaklaşımı tutarsız ve etkisiz olan fevri ve beceriksiz bir yönetici olduğunu da biliyorlar. Trump’ın ikinci döneminde Biden ve Blinken’ın Asya’da elde ettiği bazı kazanımları (ki bu onların en büyük dış politika başarısıydı) tersine çevirmesi muhtemel ve bu Pekin’in memnuniyetle karşılayacağı bir gelişme.

İklim krizi. Bu kolay ama yine de endişe verici. Trump iklim değişikliği konusunda şüpheci olmaya devam ediyor, doğru enerji politikasının fosil yakıtlar için “drill, baby, drill” olduğuna inanıyor ve sonuçları hakkında endişelenmiyor çünkü o zamana kadar güvenli bir şekilde ölmüş olacak. Bu konudaki küresel ilerleme yavaşlayacak, Amerika Birleşik Devletleri’nde yeşil dönüşümü hızlandırma çabaları tersine dönecek ve insanlığın geleceğini güvence altına almaya yönelik uzun vadeli çabalar yerini kısa vadeli karlara bırakacaktır. Bu yaklaşım aynı zamanda yeşil teknolojilerin üstünlüğünü Çin ve diğerlerine kaptırabilir ve ABD’nin uzun vadeli ekonomik konumunu zayıflatabilir, ancak Trump bunu umursamayacaktır.

Bölünmüş bir toplumda birleşik güç. Bazı gözlemciler Trump’ın zaferini ulusal birliğin bir işareti, Amerikalıların çoğunun tamamen onun arkasında olduğunun bir göstergesi olarak görebilir. Bu görüş ciddi anlamda yanıltıcıdır. Demokratlar MAGA gündemini benimsemeyeceklerdir -özellikle de kendi eyaletlerinde- ve 2025 Projesi’nde özetlenen önlemler, siyaset kurumunda daha da büyük bölünmelere yol açacaktır. Siyasi rakiplerinin peşine düşmek, mifepristonu yasaklayarak kürtajı büyük ölçüde imkansız hale getirmek, aşı karşıtı birini kritik bir kamu sağlığı kurumunun başına getirmek, milyonlarca insanı sınır dışı etmeye çalışmak ve sivil toplumun diğer bağımsız kurumlarına saldırmak ülkeyi birleştirmeyecektir.

Aynı zamanda, Cumhuriyetçi Parti’nin tek bir yürütme organı yaratmaya yönelik uzun vadeli kampanyası, Beyaz Saray’ın, Yüksek Mahkeme’nin, Senato’nun ve -neredeyse kesinleşti- Temsilciler Meclisi’nin tam kontrolü ile artık meyvelerini vermeye çok yakın. Birleştirilmiş ve denetlenmeyen güçle ilgili sorun, hataları tespit etmenin ve zamanında düzeltmenin zor olmasıdır. Hesap verebilirlik mekanizmaları Amerika Birleşik Devletleri’nde zaten olması gerekenden daha zayıftır ve bu seçim onları daha da zayıflatmayı vaat etmektedir.

Kamu sağlığı, güvenliği, kadın hakları, merkez bankası özerkliği vb. konulardaki yerel sonuçların yanı sıra, derinleşen kutuplaşma hükümetin etkili dış politika yürütme kabiliyetini de tehdit etmektedir. Sarkaç bu kadar çılgınca sallanmaya devam ettiğinde, hiçbir ülke ABD’nin bir dönemden daha uzun süre söz verdiği hiçbir şeyi yapacağına güvenemez. Hükümet, iç düşmanların kökünü kazımakla, kazançlı bir işte çalışan milyonlarca vatandaşını sınır dışı etmekle ve deneyimli kamu görevlilerinin yerine yandaş ve yandaş olmayanları getirmekle meşgul olduğunda, dış dünyaya karşı mantıklı bir yaklaşım sergileme kabiliyeti de kaçınılmaz olarak zayıflar. Derinden bölünmüş bir ABD tam da düşmanlarının görmek istediği şeydir ve Trump’ın bunu daha da kötüleştirmekten başka bir şey yapacağını düşünmek için hiçbir neden yok.

Amerika Birleşik Devletleri’nin küresel rolü göz önüne alındığında, Amerikalılar ve dünyanın geri kalanı, insan denek kontrollerinden tamamen bağımsız olarak yürütülen büyük bir sosyal deneye katılmak üzereler. Bu deneyin birkaç olumlu sonuç vereceğine inanmak istiyorum, ancak korkarım ki elde edilecek mütevazı kazanımlar, kendi kendine açılan bir dizi yara tarafından bastırılacak. Kış geliyor. Uyarmadı demeyin!

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English