Filipinler ve Çin dışişleri bakanlıkları perşembe günü yaptıkları açıklamada, Güney Çin Denizi’ndeki anlaşmazlıklarına rağmen ortak bir zemin aramak ve işbirliği yapmanın yollarını bulmak konusunda mutabık kaldıklarını belirttiler.

İki ülke perşembe günü, anlaşmazlıkların sık ve gergin olduğu Güney Çin Denizi’ndeki sorunları ele almak üzere kurulan ikili danışma mekanizması kapsamında 10. tur görüşmelerini gerçekleştirdiler ve ilişkiler son yılların en düşük noktasına indi.

Her iki ülke de sahil güvenlik ve deniz bilimleri alanında işbirliğini ilerletme konusunda mutabık kaldıklarını ve sorunları barışçıl yollarla çözme sözü verdiklerini açıkladı.

Filipinler Dışişleri Müsteşarı Theresa Lazaro açılış konuşmasında, “Çözülmemiş zorluklara ve farklılıklara rağmen, Güney Çin Denizi’ndeki sorunlarımızla başa çıkmada diplomatik ve pragmatik işbirliği için gerçek bir alan olduğuna inanıyoruz” dedi.

Çin, Filipinler’i farklılıkları diyalog ve istişare yoluyla çözmeye kararlı olmaya çağırdığını söyledi.

Her iki taraf da iletişimi artırma ve diyaloğu derinleştirme konusunda mutabık kalırken, son dönemde yaşanan anlaşmazlıklar konusunda da birbirlerine çağrıda bulundu.

Çin’in kilit deniz ticaret rotasındaki toprak iddiaları Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler ve Vietnam’ın MEB’leri ile çakışıyor. Bu ülkelerin de birbirleri ile çatışan MEB iddiaları mevcut.

Filipinler ve Çin, Güney Çin Denizi’nde sık sık karşı karşıya gelirken, Filipinlerle karşılıklı erişim anlaşması olan ve ülkedeki askeri üslerini genişletme kararı alan ABD, açıklamalarıyla gerginliği tırmandırıyor.

Bangladeş’te Nobel ödüllü Muhammed Yunus liderliğindeki geçici hükümet, eski başbakan Şeyh Hasina’nın görevden ayrılmasının ardından Güney Asya ülkesinin seçim ve anayasa sistemlerinde, polisinde, yargısında ve yolsuzlukla mücadele kurumunda değişiklikler önermek üzere altı komisyon atadı.

Bangladeş, Yunus’un 2025 yılı sonuna kadar yapılabileceğini söylediği seçimlere hazırlanırken, bazı muhalefet partileri daha erken seçim çağrısında bulunsa da, bu komisyonların birçoğu çarşamba günü raporlarını sundu.

Huzursuzluk ülkeyi felç ederken komşu Hindistan’a kaçan Hasina, 2009’dan beri iktidardaydı. Bangladeş’te bir dizi suçlamayla karşı karşıya olan Hasina, yargısız infazlar, muhalefete baskı ve büyük yolsuzluklarla suçlanıyor.

Dönem sınırlamaları ve başbakan ile büyük ölçüde törensel cumhurbaşkanı arasında daha fazla güç paylaşımının yanı sıra, reform önerileri Bangladeş’in 350 üyeli tek meclisli yasama organının 400 sandalyeli bir alt meclis ve partiler için nispi temsile sahip 105 üyeli bir üst meclis ile değiştirilmesini de öngörüyor. Anayasa komisyonu alt mecliste 100 sandalyenin kadınlara ayrılması çağrısında bulundu ki bu sayı mevcut yasama organındaki sayının iki katı.

Başbakan, cumhurbaşkanı ve muhalefet liderlerinden oluşması öngörülen Ulusal Anayasa Konseyi, seçim komisyonu ve diğer kilit kurumlara yapılacak atamaları denetleyecek.

Seçim reformu komisyonu, ülkenin seçim kurumunun hile veya manipülasyonla lekelenmiş gibi görünmesi halinde ulusal seçimleri erteleme yetkisine sahip olması ve kendisinin de daha sıkı kurallara ve hesap verebilirliğe tabi olması gerektiğini söyledi.

Komisyon ayrıca siyasi partilerin öğretmen, öğrenci ya da işçi kanatlarına sahip olmasının yasaklanmasını ve Bangladeşli siyasi partilerin yabancı şubelerinin kaldırılmasını önerdi. Hasina’nın Awami Ligi’nin güçlü bir öğrenci kanadı vardı.

Komisyon başkanı Badiul Alam Majumdar değişiklikler hakkında “Bunu söylemek yapmaktan daha kolay ama bunu yapmak zorundayız” dedi.

Polis komisyonu, Birleşmiş Milletler Barış Gücü ilkelerine uygun olarak tasarlanan, kalabalıkların dağıtılmasında güç kullanımına ilişkin beş aşamalı bir planın ana hatlarını çizdi. Geçen yaz düzenlenen protestolarda 800’den fazla kişi hayatını kaybetmiş, polis ve güvenlik güçleri göstericilere gerçek mermilerle ateş açtıkları iddialarıyla karşı karşıya kalmışlardı.

Geçici hükümet, başbakanı güvensizlik önergelerinden koruyan bir kuralın kaldırılmasını da içeren öneriler hakkında önümüzdeki ay siyasi partilerle görüşmelere başlamayı planladığını söyledi.

Ancak muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP), liderlerin iktidardan uzaklaştırılmasının kolaylaştırılması konusunda çekincelerini dile getirdi.

BNP’nin üst düzey siyasetçilerinden Salahuddin Ahmed Nikkei’ye verdiği demeçte “Milletvekilleri, görevden alma, bütçe ve ulusal güvenlik dışında, parti üyeliğine bakılmaksızın tüm konularda görüşlerini ifade etme özgürlüğüne sahip olmalıdır” dedi. “Herkes alternatifler önerebilir ancak siyasi partiler arasında bir uzlaşı şarttır” diye ekledi.

Görevden uzaklaştırılan Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un önceki gün tutuklanmasının ardından perşembe günü yolsuzlukla mücadele müfettişleri tarafından yapılması planlanan sorgulamaya katılmaması, geçen ay sıkıyönetim ilan etme girişimiyle ilgili suçlamalar nedeniyle Yoon’un soruşturulması sürecinde bir başka gecikmeye yol açtı.

Avukat Yoon Kap-keun günün erken saatlerinde gazetecilere yaptığı açıklamada, zor durumdaki başkanın sorgulamaya katılmayacağını söyledi, ancak oturuma katılmama nedenini belirtmedi.

Çarşamba günkü tutuklamadan itibaren müfettişlerin Yoon’u sorgulamak için 48 saatleri var. Bu süre sona erdiğinde ya onu serbest bırakmaları ya da tutukluluğunun devamı için başka bir arama emri çıkarmaları gerekiyor.

Çarşamba günü Yoon, Güney Kore tarihinde tutuklanan ilk devlet başkanı oldu. Üst Düzey Yetkililer için Yolsuzluk Soruşturma Ofisi (CIO) ve polis müfettişleri Yoon’u Seul’deki resmi konutunda gözaltına aldıktan sonra başkentin güneyindeki Gwacheon’daki CIO ofisinde sorgulamaya çalıştı. Tutuklama, 3 Ocak’ta müfettişler ile Yoon’un güvenlik servisi arasında çıkan anlaşmazlık nedeniyle başarısız olan bir önceki girişimin ardından geldi.

Perşembe günü ayrıca Anayasa Mahkemesi Yoon’un görevden alınmasıyla ilgili davanın ikinci duruşmasına başladı. Duruşma, mahkeme yargıçlarının aralık ayı ortasında milletvekillerinin Yoon’un görevden alınması için yaptığı oylamayı onaylayıp onaylamayacağını belirleyecek.

Yoon soruşturmanın “yasadışı” olduğunu savunuyor

İlk duruşma salı günü Yoon’un yokluğunda yapıldı ve görevden uzaklaştırılan başkanın perşembe günü de duruşmaya katılması planlanmıyordu.

Dava süreci Yoon’un isyan ve görevi kötüye kullanma suçlamalarından ayrı olarak yürütülüyor.

Anket verileri Güney Korelilerin çoğunluğunun Yoon’un görevden alınmasından yana olduğunu gösteriyor.

Çarşamba günü gözaltına alındıktan sonra televizyonda yayınlanan kayıtlı ifadesinde Yoon, tutuklanmayı sadece potansiyel bir şiddet çatışması şeklinde “kan dökülmesini” önlemek için kabul ettiğini iddia etti, ancak soruşturmayı “yasadışı” olarak nitelendirmeye devam etti.

Güney Kore medyası ülke tarihinde “utanç verici bir olay” olarak nitelendirdikleri bu olaydan yakındı. Merkez sağ Donga Ilbo gazetesi Yoon’u, kendisini adaletsiz bir yasal süreç nedeniyle acı çekiyormuş gibi gösterme çabaları nedeniyle eleştirdi. Gazete, “Başkan Yoon’un şu ana kadarki gülünç davranışlarına bakıldığında, haksız yere mağdur edildiğine dair ciddi bir yanılsama içinde olduğu görülüyor” dedi.

Gazete, Yoon’un sıkıyönetim kararının yol açtığı siyasi krizin eninde sonunda Güney Kore’nin siyasi düzenine esneklik katacağı umudunu dile getirdi: “Şimdi, hukukun ve tarihin yargısı altında, Başkan Yoon’un tüm sorumluluğu üstlenmesi ve bu süreç yoluyla demokrasimizi güçlendirmesi görevi kalıyor.”