Kremlin, Rusya’nın nükleer doktrininde yakın zamanda bir değişiklik öngörmediğini açıkladı. Sözcü Dmitriy Peskov, mevcut doktrinin şimdilik sabit kalacağını ve belgenin revize edilmesine yönelik çalışmaların sürdüğünü belirtti. Ancak, bu değişikliklerin kamuoyuyla paylaşılıp paylaşılmayacağına dair henüz bir karar verilmedi.

TASS ajansının aktardığına göre Peskov, konuyla ilgili olarak, “Şu anda belgede yapılacak düzenlemeler formüle edildi. Burada bahsedilenler, nükleer caydırıcılık alanındaki devlet politikasının temel unsurlarıdır. Bu ikinci belge ile birlikte, gayri resmi olarak ‘nükleer doktrin’ dediğimiz şeyi oluşturuyorlar. Dün Devlet Başkanı tarafından ana dokümanlar açıklandı,” dedi. Değişikliklerin ne zaman yayımlanacağına ilişkin soruya ise Peskov, “Bu konuda şu an için bir bilgi veremem,” yanıtını verdi.

Bunun yanı sıra Peskov, yapılacak düzenlemelerin Batı’ya yönelik bir mesaj niteliği taşıdığını vurguladı. Özellikle, Rusya’ya karşı nükleer olmayan çeşitli yollarla saldırılmasının sonuçları konusunda uyarıda bulundu. Ancak, bu değişikliklerin henüz küresel durumu etkilemediğini de ekledi: “Hayır, henüz bir etkisi olmadı. Zaten tüm dünya ve sağduyulu insanlar, nükleer potansiyelimizin ve bu gücün caydırıcı rolünün farkında.”

Medvedev’den sert açıklamalar

Diğer yandan Rusya’nın Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev de nükleer doktrindeki değişiklikleri değerlendirdi. Medvedev, önerilen adımların ‘kendini koruma içgüdüsünü kaybetmemiş muhaliflerin cesaretini kırabileceğini’ belirtti.

Medvedev, Telegram kanalında, “Eh, aptallar için geriye sadece eski bir Roma özdeyişi kaldı: Caelo tonantem credidimus Jovem regnare (Gök gürlediğinde Jüpiter’in hükmettiğine inandık, ed. n.),” ifadesini kullandı.

Medvedev, ayrıca Rusya’nın nükleer silah kullanabileceği her durumun birçok faktörle değerlendirilmesi gerektiğini ve bu kararı doğrudan Vladimir Putin’in vereceğini söyledi. Temel değişiklikler arasında, nükleer bir güç tarafından desteklenen nükleer olmayan bir devletin Rusya’ya karşı saldırısının ortak bir saldırı olarak kabul edileceği maddesi yer aldı. Yetkili, “Hangi ülkelerden bahsedildiği herkes için açık,” diye ekledi.

Bir diğer önemli yenilik ise Belarus’a, Rusya’nın en yakın müttefiki olarak ‘eşdeğer nükleer savunma’ sağlanması. Medvedev bu adımın, ‘Polonya ve pek çok NATO pigmesi için ‘hoş bir sürpriz’ olacağını’ ifade etti. Ayrıca, Putin’in önerdiği değişikliklerin sadece ‘çürümüş neo-Nazi rejimi’ değil, Rusya’nın tüm düşmanları için de bir uyarı niteliği taşıdığını dile getirdi.

Rusya, Sovyet döneminden bu yana ilk nükleer denemeye hazır olduğunu açıkladı

Putin ne önerdi?

Dün yapılan Güvenlik Konseyi toplantısında Rusya Devlet Başkanı Putin, nükleer doktrinin revizyonuna ilişkin yeni önerileri sundu. Bu öneriler arasında, nükleer bir güç tarafından desteklenen nükleer olmayan bir devletin Rusya’ya karşı saldırısının ortak bir saldırı sayılacağı maddesinin güncellenmesi yer aldı.

Putin ayrıca, stratejik hava kuvvetleri, seyir füzeleri, hipersonik araçlar ve insansız hava araçlarının kitlesel olarak fırlatılacağına dair güvenilir bilgi alınması halinde nükleer silah kullanımına dair bir hükmün doktrine eklenmesini önerdi.

Bu, Batı tarafından uzun menzilli sistemlerin Rusya topraklarını vurmak amacıyla kullanılması durumunda, Rusya’nın Ukrayna’ya nükleer silahla karşılık verebileceği anlamına geliyor.

Bunun yanı sıra, Putin Belarus’a yönelik bir saldırı durumunda, saldırı konvansiyonel silahlarla yapılsa dahi nükleer silah kullanma hakkının tanınmasını teklif etti.

Diğer yandan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in danışmanı Andrey Yermak, Moskova’nın önerdiği değişiklikleri ‘nükleer şantaj’ ve ‘gözdağı’ olarak nitelendirdi. Yermak, bu tür tehditlerin işe yaramayacağını savundu.

Putin’den Rusya’nın uzun menzilli yabancı füzelerle vurulması halinde Ukrayna’ya nükleer saldırı uyarısı

Çinli şirketler, Rusya ile iş birliklerini sürdürebilmek için yaptırımlardan kaçınma amacıyla Çin’de yeni tüzel kişilikler oluşturmaya başladı.

Konuya aşina dört kaynağın Vedomosti gazetesine verdiği bilgilere göre, Çinli tedarikçiler ve ödeme aracıları, ikincil yaptırımlara maruz kalmamak adına Rus ortaklarıyla çalışmak için Çin’de yeni tüzel kişilikler oluşturmaya başladı.

Bu uygulamanın Çin’de nispeten yeni olduğu belirtiliyor. Büyük tedarikçiler, Rus muhataplarıyla iş birliklerini sürdürebilmek amacıyla yan kuruluşlar kuruyor ve daha önce Rusya ile ticaretten sorumlu olan ana şirket yöneticilerini bu yeni kuruluşlara aktarıyor.

İhracatçılar ve İthalatçılar Birliği Başkan Yardımcısı Artur Leer, tedarik zincirinde üçüncü ülkelerden şirketlerin dahil olmasının zaten yaygın bir yöntem olduğunu belirtti. Ayrıca Leer, etkileşim süreçlerinin oluşturulması ve değişkenliğinin, malların tedarik edilme isteğine bağlı olduğunu ifade etti.

Buna karşın, Çinli bir lojistik şirketinden bir kaynak, Rus ithalatçılarla yapılan işlerin yeni tüzel kişiliklere devredilmesinin, halihazırda zor olan ödeme süreçlerini daha da karmaşıklaştırdığını dile getirdi.

Kaynağa göre, ödeme geçişi genelde Çinli ihracatçının bankası için ne kadar önemli bir müşteri olduğuna ve Rus ithalatçının banka aracılığıyla yaptığı ödemelerin geçmişine bağlı olarak şekilleniyor.

Blank Bank for Business’ın dış ticaret faaliyetleri müdürü Anastasya Sorokina, hem Çin hem de Rusya’daki tüm katılımcıların olası yaptırım risklerini azaltmak amacıyla daha bireysel ve düşük riskli iş birliği planları aradıklarını söyledi.

O2 Consulting hukuk firmasının kıdemli ortağı Tatyana Safonova ise bu tür kararların genelde iş dünyasının risk iştahına bağlı olduğunu, bazı şirketlerin mevcut durumu bir tehdit olarak görürken, diğerlerinin bunu bir fırsat olarak değerlendirdiğini ifade etti. Ancak Safonova’ya göre zaman, sürece dahil olan herkesin aleyhine işliyor: Mevcut siyasi durum ne kadar uzun sürerse, ödemeler, tedarik ve lojistik gibi konulardaki sorunlar da o kadar derinleşiyor.

Daha önce Çinli tedarikçilerin, ürünlerin Rusya’ya üçüncü ülkeler üzerinden ihraç edilmesini talep etmeye başladığı bildirilmişti. Bu uygulama başlangıçta elektronik gibi belirli dış ekonomik faaliyetler kodlarına dahil olan ürünler için geçerliydi, ancak daha sonra diğer ürünlere de yayılmıştı.

İthalatçı Atvira şirketinin genel müdürü Yekaterina Kizeviç, Çinli şirketlerin Rusya ile iş yapmaktan çekinmeye başladığını dile getirdi. Aynı zamanda, Rus ithalatçılar, üçüncü ülkeler üzerinden malların teslim yollarının henüz ‘test edilmemiş’ olması ve nakliye konusunda yaşanan zorluklar nedeniyle sıkıntılarla karşı karşıya.

Impaya Rus şirketinin ticari direktörü Aleksey Razumovskiy, Çinli ihracatçılarla iş yapmanın alternatif yollarının ek maliyetlere yol açacağını ve bunun da Rusya’daki ürünlerin nihai fiyatını artıracağını söyledi.

Daha önce, Çin bankalarının Rus şirketlerinden gelen ödemeleri kabul etmeyi reddetmesi, Rusya’nın Çin ile ticaretini zorlaştırmıştı. Bu durum, Avrupa Birliği’nin (AB) Rusya’ya yönelik 12. yaptırım paketinin yürürlüğe girmesi ve ABD Başkanı Joe Biden’ın, Rusya’nın savunma sanayii ile iş birliği yapan veya yaptırım uygulanan alt kuruluşlara destek veren üçüncü ülke bankalarına kısıtlamalar getirme yetkisi veren kararnameyi imzalamasından sonra gerçekleşmişti.

Bununla birlikte Çin Genel Gümrük İdaresi’ne göre, bu yılın ocak-haziran döneminde Çin ile Rusya arasındaki ticaret hacmi, 2023’ün aynı dönemine kıyasla yüzde 1,6 artarak 136,67 milyar dolara ulaştı.

Çinli tedarikçi yükleme için Rusya’daki alıcıdan ön ödemenin teyidini istiyor

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) yayımladığı altı aylık rapora göre, savaşlar ve aşırı hava olayları, bankanın faaliyet gösterdiği bölgelerde ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.

EBRD’nin Afrika, Orta Doğu, yükselen piyasa Avrupa’sı ve Orta Asya’yı kapsayan bölgesi için 2024 yılı gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme tahmini yüzde 2,8’e, 2025 içinse yüzde 3,5’e düşürüldü. Bu oranlar sırasıyla 0,2 ve 0,1 puanlık bir aşağı yönlü revizyonu temsil ediyor. Küçük bir fark gibi görünse de bu ikinci kez yapılan bir revizyon.

Rapoarda, 2024’ün ilk yarısında yüzde 4,7 büyüyen Rusya ekonomisinin, beklentilerin üzerine çıktığı belirtildi. Bu büyüme, özellikle yıllık bazda yüzde 10’dan fazla artan petrol ihracat fiyatlarının etkisiyle gerçekleşti.

Bankanın analizi, ithalatçıların Rus ham petrolüne uyguladığı ve daha önce varil başına 20 dolar olan indirimin ortadan kalktığını gösteriyor. Bu durum, Batı’nın Rus petrolüne koyduğu tavan fiyatın etkinliği konusunda soru işaretleri doğurdu.

EBRD’nin baş ekonomisti Beata Jaworczyk, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Yaptırımlar işe yarıyor, ancak etkilerini yavaş yavaş gösteriyor,” dedi. Jaworczyk, yaptırımların kümülatif bir etki yaratacağını ve Rusya’nın ekonomik performansını zamanla yavaşlatacağını belirtti.

Raporda, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’daki askeri müdahalesinin başlamasından sonra enerji fiyatlarında düşüş yaşanmasına rağmen, Avrupa’daki gaz fiyatlarının hâlâ ABD’dekinin beş katı olduğu vurgulandı.

Kazakistan ve Özbekistan’daki durgun madencilik faaliyetleri, Gazze Şeridi ve Lübnan’daki çatışmalar, Fas ve Tunus’taki şiddetli kuraklık gibi unsurlar da bölgedeki ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.

Jaworczyk, Çin’in teşvik tedbirlerinin EBRD’nin emtia ihracatçısı ülkelerine destek sağlayabileceğini söyledi.

Ayrıca uzman, ticaret kısıtlamalarının Çin’in Macaristan, Sırbistan ve Fas’a milyarlarca dolar yatırım yapmasına yol açtığını da sözlerine ekledi.

Dünya Bankası, Rusya için büyüme tahminini yükseltti

Rusya: OECD’nin 2025 yılına ilişkin büyüme tahmini düşük

Öte yandan Rusya İktisadi Kalkınma Bakanlığı Makroekonomik Analiz ve Tahmin Departmanı Direktörü Lev Denisov, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Rus ekonomisinin 2024 yılı büyümesine dair yeni tahmininin bakanlık tahminlerine yakın olduğunu belirtti.

Ancak Denisov, OECD’nin 2025 yılı için öngördüğü büyüme rakamının ‘beklendiği gibi düşük’ olduğunu ifade etti.

OECD, Rusya’nın 2024 yılı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyüme tahminini yüzde 2,6’dan yüzde 3,7’ye çıkarırken, 2025 için bu oranı yüzde 1,1 olarak belirledi.

Denisov’a göre, uluslararası kuruluşların Rus ekonomisiyle ilgili daha önce muhafazakâr olan tahminlerinin ‘daha gerçekçi rakamlara doğru’ revize edilmesi artık şaşırtıcı değil.

Denisov, son birkaç yılda bu tür tahminlerin istisnasız olarak yukarı yönlü düzeltildiğini, ancak OECD’nin yeni tahminlerinin gelecekteki Rusya’nın ulusal projelerini göz önünde bulundurmadığını vurguladı.

TASS‘a yaptığı açıklamada Denisov, “OECD’nin 2024 yılına ilişkin güncellenen tahminleri, bizim GSYİH büyüme beklentilerimize yakın olsa da, 2025 yılı için yapılan tahminler beklenildiği gibi düşük,” ifadelerini kullandı.

Maliye Bakanlığı’nın tahminlerine göre, Rusya’nın 2024 yılı GSYİH büyümesinin yüzde 3,9 olması bekleniyor.

Ayrıca, bütçe açığının 2025 yılında GSYİH’nin yüzde 0,5’i, 2026 yılında yüzde 0,9’u ve 2027 yılında yüzde 1,1’i seviyesinde olacağı tahmin ediliyor.

Bakanlık, 24 Eylül’de önümüzdeki üç yıl için federal bütçe taslağını sundu. Ulusal projelerin hayata geçirilmesi için yaklaşık 1 trilyon ruble ayrılmış durumda.

Taslağın 1 Ekim’e kadar nihai hale getirilerek alt parlamento kanadı Duma’ya sunulması planlanıyor.

Batılı ülkelerden ürün ithalatının yasaklanması Rusya ekonomisinde büyümeyi beraberinde getirdi