Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Başkanı Kirill Dmitriyev, yabancı şirketlerin Rusya’ya dönüş sürecinin başladığını bildirdi. Bu dönüşlerin şimdilik kamuoyuna açık olmadığını söyleyen Dmitriyev, ilk belirgin dönüşlerin 2025’in ikinci çeyreğinde görülebileceğini öngördü.

Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) başkanı ve Rusya Devlet Başkanı’nın özel temsilcisi Kirill Dmitriyev, yabancı şirketlerin Rusya’ya dönüş sürecinin başladığını bildirdi.

Dmitriyev, ilk belirgin dönüşlerin 2025 yılının ikinci çeyreğinde gerçekleşeceği yönündeki tahminin korunduğunu belirtti.

RİA Novosti’ye konuşan Dmitriyev, “Bazı şirketlerin geri döndüğünü şimdiden görüyoruz, ancak bu süreç pek kamuoyuna açık ilerlemiyor. Fakat, şüphesiz bu süreç halihazırda başladı,” dedi.

Dmitriyev, yabancı ticari marka tescillerinde artış gözlemlediklerini ve bunun “iyi göstergelerden biri” olduğunu kaydetti.

Birçok yabancı şirketin Rusya’ya dönmekle ilgilendiğini ve “doğrudan, hatta çok aktif müzakereler yürüttüğünü” ifade eden Dmitriyev, söz konusu şirketlerin çeşitli sektörlerde faaliyet gösterdiğini de sözlerine ekledi.

Geçen ay Vedomosti gazetesi, büyük işletmelerin çıkarlarını temsil eden Rus Sanayiciler ve Girişimciler Birliği’mim, yabancı yatırımcıların Rusya’daki faaliyetlerine yeniden başlaması için gereken koşullara ilişkin öneriler hazırlamak üzere bir çalışma grubu oluşturduğunu bildirmişti.

Bu gruba Rus şirketlerinin yanı sıra Amerikan Ticaret Odası ve Avrupa İşletmeleri Birliği gibi yabancı iş dünyası birlikleri de katıldı.

Bilişim ve İletişim Teknolojileri (BİT) alanında İthal İkamesi Yetkinlik Merkezi analitik departmanı direktörü İvan Çalin, nisan ayındaki “Svyaz-2025” forumunda yaptığı açıklamada, IT sektöründeki aktörlerin yabancı IT tedarikçilerinin Rusya pazarına dönmesi durumunda uygulanacak kısıtlamaların bir listesi üzerinde çalıştığını dile getirmişti.

Merkezin direktörü İlya Massuh ise bu önlemlerin mart sonunda Dijital Kalkınma Bakanlığı bünyesindeki kamu konseyi toplantısında ele alındığını ve şu anda son hâlinin verildiğini söylemişti.

Nihai taslağın mayıs sonuna kadar bakanlığa sunulması bekleniyor.

Rusya, ‘düşman’ kuruluşları finanse eden şirketlerin geri dönüşünü yasaklayacak

Avrupa Birliği, Rus petrol şirketleri Lukoil’in ticaret birimi Litasco Middle East, Surgutneftegaz ve sigorta şirketi VSK’ya yönelik yeni yaptırımlar hazırlıyor. Bu yaptırımlar, şirketlerin Rus petrolünü taşımak için oluşturduğu “gölge filo” ile mücadele etmeyi amaçlıyor ve Litasco Middle East için bir ilk olacak. Paket ayrıca çok sayıda tanker ve kişiyi de kapsayacak.

Avrupa Birliği (AB), Rus petrol şirketi Lukoil’in petrol ticareti birimi Litasco Middle East DMCC, Surgutneftegaz ve sigorta şirketi VSK’ya yönelik yeni bir yaptırım paketi hazırlığında.

Bloomberg’in haberine göre, söz konusu yaptırımlar söz konusu şirketlerin Rus petrolünü taşıyan “gölge filo” oluşturmadaki rolleri nedeniyle uygulanacak.

Özellikle Litasco Middle East, Batı yaptırımları kapsamına ilk kez girecek.

AB, yaptırım listelerine toplamda yaklaşık 150 tanker eklemeyi planlıyor. Böylece yaptırım uygulanan tanker sayısı 300’ün üzerine çıkacak. Ayrıca 60 kişi de listeye dahil edilecek.

Petrol ticareti şirketi Litasco, daha önce İsviçre’de faaliyet gösteriyordu. Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesinin ve İsviçre’nin de katıldığı Batı yaptırımlarının ardından, bazı çalışanlar şirketten ayrıldı ve ticari operasyonları Dubai’ye taşındı.

Bloomberg, şirketin son aylarda farklı ülkelerdeki ofisleri için aktif olarak personel işe aldığını yazdı.

Yaptırımlar, Batılı şirketlerin Rusya’dan petrol taşıma imkanlarını kısıtladı. Bunun üzerine Rusya, eski tankerleri satın alarak ve farklı ülkelerde bu tankerlere sahip olan ve işleten çok sayıda firma kurarak bir gölge filo oluşturmaya başladı.

Geçen yıl Financial Times’ın bir araştırması, Litasco Middle East’in bu sürece dahil olduğunu ortaya koydu.

Gazete, özellikle Lukoil’in gölge filoya 25 tanker eklediği bir planı yazdı. Bu tankerlerin her biri, başka bir veya hatta birkaç başka firmaya ait ayrı bir offshore şirketi tarafından satın alınmıştı.

Gemiler, İngiliz mahkemeleri tarafından yatırımcıları dolandırmaktan yargılanan Pakistanlı bir denizcilik girişimcisine ait Dubai merkezli şirketler tarafından yönetiliyordu.

Tüm bu alımlar, Litasco Middle East’e ait Dubai merkezli Eiger Shipping DMCC tarafından finanse edildi.

Bu 25 tankere 700 milyon dolardan fazla harcama yapıldı. Gölge filoya katıldıktan sonra bu tankerler neredeyse sadece Rus petrolü taşıdı (tüm sevkiyatların yüzde 97’si, bunun yüzde 82’si Lukoil petrolüydü) ve yaklaşık 119 milyon varil petrol taşıdılar.

Geçen yıl Lukoil, deniz yoluyla petrol ihracatında ikinci sırada yer aldı.

Üçüncü sırada ise AB’nin de yaptırım uygulamayı planladığı Surgutneftegaz bulunuyordu. Surgut, ocak ayında Gazprom Neft ile birlikte ABD’nin kara listesine alınmıştı.

Yaptırım adayı olan bir diğer şirket ise geçen sene İngiltere tarafından yaptırım uygulanan sigorta şirketi VSK.

Yeni yaptırımlar, Rus petrolünün fiyatının son aylarda varil başına 60 dolar olan tavan fiyatın altına düşmesinin ardından Rus petrolü taşımaya yeniden başlayan Avrupalı deniz taşımacılığı şirketlerinin imkanlarını kısıtlayabilir.

Bloomberg, petrol üreten ve ticaretini yapan şirketlere yaptırım uygulanması hâlinde, gemi sahiplerinin (aralarında çok sayıda Yunan firması bulunuyor) Rus petrolüyle çalışmasının daha zor hâle geleceğini kaydetti.

10 milyar dolarlık plan: Rusya’nın ‘gölge filosu’ yaptırımları nasıl atlatıyor?

Uzmanlar, Rusya ekonomisinin 2025 yılının ilk çeyreğinde 2022’den bu yana ilk kez çeyreklik bazda daralma yaşadığını tahmin ediyor. Özellikle sanayi üretimi ve dış talebe bağlı sektörlerdeki zayıflık dikkat çekiyor. Resmi GSYİH verileri 16 Mayıs’ta açıklanacak.

Vedomosti gazetesinin anketine katılan uzmanlar, Rusya’nın gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) 2025 yılının ilk çeyreğinde mevsimsellikten arındırılmış olarak çeyreklik bazda yüzde 0,3 oranında düşmüş olabileceğini tahmin ediyor.

Bu tahmin, Rusya ekonomisinin Nisan-Haziran 2022 döneminden bu yana ilk kez çeyreklik daralma yaşadığına işaret ediyor.

Raiffeisenbank analistleri, ekonomi dinamiklerinin belirgin bir kötüleşme gösterdiğini ve durumun en zorlu olduğu alanın sanayi üretimi olduğunu belirtti.

Petrol fiyatlarının düşük seyretmesi nedeniyle yavaşlamanın yaşandığını kaydeden analistler, Merkez Bankası’nın faiz indirimine beklenenden daha erken, örneğin yaz aylarında başlayabileceğini öngördü.

Rusya İktisadi Kalkınma Bakanlığı, ilk çeyrekte GSYİH’nin yıllık bazda yüzde 1,7 büyüdüğünü tahmin etmişti. Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) resmi verileri 16 Mayıs’ta yayımlayacak.

Raiffeisenbank baş analisti Stanislav Muraşov, resmi verilerin açıklanmasının ardından çeyreklik bazdaki rakamlarda düzeltmelerin mümkün olabileceğini açıkladı.

Bloomberg Economics’in Rusya ve Orta ve Doğu Avrupa baş ekonomisti Aleksandr İsakov ise ilk çeyrekte GSYİH’deki düşüşü yüzde 0,6 ila 0,8 olarak değerlendirdi. İsakov ayrıca, öncü göstergelerin ikinci çeyrekte de iş aktivitesindeki düşüş eğiliminin devam ettiğini gösterdiğini belirtti.

En olumsuz değerlendirmeyi yapan T-Investitsii baş ekonomisti Sofya Donets oldu. Donets’e göre, mevsimsellikten arındırılmış çeyreklik GSYİH düşüşü yüzde 1,5’e ulaştı.

Donets, düşüş yaşanan sektörlerin dış talebe bağımlı olan sanayi üretimi, madencilik ve metalurji gibi alanlar olduğunu vurguladı.

Bununla birlikte, VTB baş ekonomisti Rodyon Latıpov, 2024 yılının dördüncü çeyreğindeki güçlü performansın çeyreklik dinamiklerin değerlendirilmesinde çarpıtmaya yol açtığını düşünüyor.

Latıpov, ekonomideki durumu anlamak için 2025’in ilk çeyreğini 2024’ün temmuz-eylül dönemiyle karşılaştırmak gerektiğini savundu.

Uzmanlar, yaşananları hükümet ve Merkez Bankası’nın hedeflediği “ekonominin yumuşak inişi” olarak değerlendiriyor, ancak durumun teknik resesyona kadar gidebileceği uyarısında bulunuyorlar.

Buna rağmen, İktisadi Kalkınma Bakanlığı’nın bu yıl sonu için yüzde 2,5’lik GSYİH büyüme tahmininin gerçekleşmesinin pek olası olmadığını, zira bunun için keskin bir hızlanma gerektiğini belirtiyorlar.

Daha önce Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi (TsMAKP) uzmanları, sanayi üretimi verilerinin durgunluktan bahsetmek için yeterli olduğunu belirtmişti.

TsMAKP’nin reel sektör başkanı Vladimir Salnikov, savunma sanayi kompleksinin baskın olduğu sektörler çıkarıldığında, “Orada artık açıkça bir depresyondan bahsedebiliriz, düşüş başladı,” değerlendirmesi yapılmıştı.

TsMAKP’nin para politikası analizi başkanı Oleg Solntsev ise, devlet şirketlerinin karşı taraflara yaptığı ödemelerdeki gecikmelerin de durgunluğa katkıda bulunabileceğine işaret etti.

Solntsev, Rus iş dünyası temsilcilerinin bu durumdan giderek daha fazla şikayetçi olduğunu da sözlerine ekledi.

Rusya ekonomisinde stagflasyon tartışması: Uzmanlar ne diyor?