Almanya’da büyük şirketlerin işten çıkarma haberleri günlük yaşamın bir parçası haline geldi.

Yüksek enerji fiyatları, nitelikli iş gücü eksikliği, artan personel maliyetleri ve bürokrasinin yükü, sanayiyi derinden sarsıyor.

Otomotiv devi Bosch’un son açıklamaları, bu kriz dalgasının etkilerini bir kez daha gözler önüne serdi.

Stuttgart merkezli Bosch, küresel talep düşüşü nedeniyle önümüzdeki yıllarda dünya genelinde 5 bin 500 kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Bu rakamın 3 bin 800’ü Almanya’da gerçekleşecek.

Şirket, maliyet azaltma planlarının gerekçesi olarak otomotiv sektöründeki krizi ve küresel araç üretiminde yaşanan durgunluğu gösteriyor.

Bosch CEO’su Stefan Hartung, “Maliyet baskısı altında, yapılarımızı yeniden düzenlemek zorundayız,” değerlendirmesini yaptı.

IG Metall’den Bosch’a sert tepki

Bosch’un işten çıkarma kararları, IG Metall tarafından şiddetli tepki gördü. Genel İş Konseyi Başkanı Frank Sell, “Bu duyuru, çalışanlar için büyük bir darbedir,” ifadelerini kullandı.

Bosch Denetleme Kurulu Üyesi Nadine Boguslawski ise, “Şirketi güçlü kılan motivasyonu yüksek, nitelikli çalışanlardır. Bu insanların belirsizliğe sürüklenmesi, geleceğe yönelik bir vizyon eksikliğini gösteriyor,” diyerek planların şirketi daha güçlü kılmayacağını vurguladı.

Almanya’nın işgücü piyasasında tehlike çanları

Almanya’da işten çıkarmalar yalnızca Bosch’la sınırlı değil. Volkswagen, Ford, Continental gibi otomotiv devleri ve BASF, Bayer gibi kimya şirketleri de benzer adımlar atıyor.

Hollandalı ING Bankası’nın baş ekonomisti Carsten Brzeski, Berliner Zeitung gazetesine verdiği demeçte, Alman işgücü piyasasının “ölümden mustarip olduğunu” ifade etti.

İstihdam Araştırmaları Enstitüsü’nden (IAB) Enzo Weber ise, sanayinin ayda yaklaşık 10 bin işçi kaybettiğine dikkat çekerek, “Enerji krizi bu baskıyı artırdı, ancak uluslararası rekabet ve yeni yatırımların yetersizliği de bu durumu tetikliyor,” diye konuştu.

Weber, dönüşüm sürecinin Almanya açısından potansiyel barındırdığına dikkat çekerek, “Yeni yatırımlar, inovasyonlar ve iş modelleri geliştirilmeden bu krizin üstesinden gelinemez,” yorumunu yaptı.

Ayrıca, start-up’ların desteklenmesi, altyapının güçlendirilmesi ve eski sübvansiyonların daha rekabetçi fonlarla değiştirilmesi gerektiğini kaydeden Weber, Almanya’nın gelecekte daha az işten çıkarma ile karşılaşması için, iş gücünün gerekli becerilerle donatılması ve yeni sektörlere yönlendirilmesi gerektiğini vurguladı.

BASF, Almanya’da sanayinin durumu nedeniyle temettü ödemelerini azalttı

Arnavutluk ile İtalya arasında imzalanan göçmen anlaşması kapsamında kurulan göçmen gözaltı merkezlerindeki kolluk kuvveti personelinin ciddi ölçüde azaltılmasının ardından, operatörler İtalya’ya geri dönmeye hazırlanırken, bu durum muhalefet partilerinin Tiran ile yapılan anlaşmayı “tam bir başarısızlık” olarak nitelendirmesine yol açtı.

Şingin ve Gjader merkezlerindeki polis varlığının önemli ölçüde azaltılmasının ardından, Arnavutluk’ta İtalyanların işlettiği merkezlerin yönetiminden sorumlu kuruluş olan Medihospes tarafından istihdam edilen sosyal hizmet uzmanlarının da İtalya’ya döneceği doğrulandı.

Fakat İçişleri Bakanlığı kaynakları, mevcut ihtiyaçlar doğrultusunda personel seviyeleri düşürülmüş olsa da merkezlerin faaliyette ve gözetim altında kalmaya devam edeceği konusunda ısrarlı.

Buna rağmen aynı kaynaklar, personelin 295’ten 170’e düşürüldüğünü ve kooperatiften sadece yedi idari personel ile sağlık personeli de dahil olmak üzere Arnavut personelin sahada kaldığını kaydetti.

Volt Europa’nın eş başkanı Francesca Romana D’Antuono cuma günü Gjader’deki merkezlerden birini ziyaret etti ve Repubblica’ya personelin %75’inin çoktan ayrıldığını söyledi. Dahası, merkezlerin hiçbiri göçmenleri gerçekten barındırmıyordu.

Hem birinci hem de ikinci transferler durdurulmuş ve sığınmacılar, Roma’daki bir mahkemenin gözaltında tutulmalarını onaylamayı reddetmesi ve konuyu Avrupa Adalet Divanına havale etmesinin ardından İtalya’ya geri gönderilmişti.

Lüksemburg’daki yargıçların konuyla ilgili karar vermesini beklerken, İtalyan hükümeti 4 Aralık’ta Yargıtayın İçişleri Bakanlığının Roma mahkemesinin kararına karşı yaptığı temyiz başvurusunu ve ‘güvenli ülkeler’ konusunu karara bağlayacağı bir başka zorlukla karşı karşıya kalacak.

Kilit soru, yargıçların bir ülkenin ‘güvenli’ olup olmadığını değerlendirirken takdir yetkisini kullanıp kullanamayacakları ya da hükümetin listesine sıkı sıkıya bağlı kalmak zorunda olup olmadıkları.

Bu arada muhalefet partileri Roma-Tiran protokolünü bir başarısızlık olarak eleştirmeye devam ediyor.

Eski başbakan ve Italia Viva’nın lideri Matteo Renzi, X’te bir paylaşımda bulunarak, “Geri adım atan Meloni rotayı tersine çeviriyor. Feribotlar Puglia’ya geri dönüyor, polis memurlarını ve operatörleri eve getiriyor. Peki Arnavutluk’ta ne kaldı? Çok az şey,” dedi.

Arnavutluk’ta geriye kalanın, “İtalyan vergi mükelleflerinin parasıyla yerel girişimciler tarafından inşa edilen ve çürümeye mahkum devasa bir yapı” olduğunu savunan Renzi, “Arnavutluk’ta geriye kalan, sadece seçim hevesiyle eşi benzeri görülmemiş bir kaynak israfından sorumlu olan Giorgia Meloni’nin yüzüdür ve yargıçların bununla hiçbir ilgisi yok, hata yapmayın: Arnavutluk operasyonu hem sayılar hem de yasalar açısından geçerli değil,” diye ekledi.

“+Avrupa” lideri Riccardo Magi de bu görüşleri yineleyerek projeyi “muazzam bir başarısızlık” olarak nitelendirdi. Magi, Geri Dönüş Merkezlerinin (CPR) açılmasından bu yana 6.000 göçmenin İtalya’ya ulaştığına dikkat çekti.

Magi, “Eğer yargıçlar yasayı uygulamamış olsalardı, Arnavutluk’ta sadece 18 göçmen olacaktı. Neden bahsettiğimizi anlıyor musunuz? Giorgia Meloni sadece İtalyanları kandırmakla kalmıyor, aynı zamanda her birimizi pahalı propagandasının bedelini ödemeye zorluyor: bir milyar avro,” dedi.

Magi, Meloni’yi “bu saçmalığa son vermeye, yasalara ve haklara saygı göstermeye ve tüm İtalyanlardan özür dilemeye” çağırdı.

Romanya’da pazar günü Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. İlk turu düzenlenen ve neredeyse bütün anket sonuçlarının boşa çıktığı seçimlere toplam 13 aday katıldı. Adaylar arasından en dikkat çekeni, seçimlere bağımsız katılan Calin Georgescu oldu. 

Georgescu, katılımın yüzde 52 olarak belirlendiği seçimde, oyların yüzde 22’sinden fazlasını alarak seçimlerin galibi oldu.

Romanya Birliğini Kurtarın Partisi’nden Elena Lasconi ise 2 sırada yer alıyor. Lasconi, liberal muhafazakarların temsilcisi.

Mevcut başbakan Marcel Ciolacu ise, Lasconi ile çok az bir farkla 3. sıraya geriledi.

Seçimlerde takip edilen adaylardan, eski NATO Genel Sekreter Yardımcısı Mircea Geoana ise, yenilginin ardından siyasetten emekli olduğunu açıkladı.

Geoana Rumen medyasına verdiği demeçte, “Hayal kırıklığı ve öfke düzeyi toplumu daha radikal bir seçime doğru itiyor” dedi.

Georgescu’nun zaferi, Batı medyasında çoğunlukla ‘sürpriz’, ‘şok’, ‘deprem’ gibi ifadelerle aktarıldı. Bu ‘sürpriz’ hissini yaratan şey, Georgescu’nun ‘o kadar da popüler olmayan’ bir siyasetçi olması ve NATO ve Ukrayna karşıtı açıklamalarıyla tanınması. 

Georgescu, kendisinin de bir röportajında ​​belirttiği gibi seçim kampanyasının tamamını TikTok’ta geçirdi. Bu nedenle, Rumen analistlerin önemli bir kısmı kendisi için sıkça ‘TikTok ürünü’ ifadesini kullanmıştı.

Georgescu kimdir?

62 yaşındaki Georgescu, sağ popülist bir siyasetçi. Bükreş’teki Tarım ve Veterinerlik Bilimleri Üniversitesi ile Ulusal Savunma Koleji’nde eğitim gördü.

Kariyerine üniversitede öğretim görevlisi olarak başladı, Çevre Bakanlığı’nda çalıştı, Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı’nın Romanya temsilciliği gibi görevlerde bulundu. 

Bu seçimler, Georgescu’nun ilk seçimleri değil. Daha önce, üyesi olduğu sağcı Rumen Birliği İttifakı (AUR), kendisini 2020 ve 2021 yıllarında başbakan adayı olarak göstermişti. Ancak Georgescu’nun Nazi yanlısı eski Romanya diktatörü Ion Antonescu ve ırkçı, anti-semitist Demir Muhafızlar örgütünün kurucusu Zelea Codreau gibi isimleri övmesi üzerine adaylığı partisi tarafından geri çekilmişti ve ‘soykırım suçlularının övülmesi’ gerekçesiyle hakkında bir ceza soruşturması bile başlatılmıştı. 

Georgescu, 2022’de Antena 3’e verdiği röportajda bu isimlerden ‘kahramanlar’ olarak bahsetmişti ve ‘Rumen ulusunun bu kahramanlarla yaşadığını’ söylemişti. 

‘NATO üssü diplomasi utancı’

Georgescu aynı zamanda, NATO karşıtı açıklamalarıyla da tanınıyor. Georgescu, Romanya’nın Deveselu kasabasında bulunan NATO’nun balistik füze savunma kalkanını ‘diplomasi utancı’ olarak nitelendirmişti ve ittifakın ‘Rusya tarafından saldırıya uğramaları halinde üyelerinden hiçbirini korumayacağını’ söylemişti.

Rumen gazeteci Mihai Tatulici’ye konuşan Georgescu, Ukrayna savaşında Romanya’nın tarafsız olması gerektiğini savunarak “Ukrayna’daki durumun açıkça manipüle edildiği ortada. ABD’nin askeri kompleksinin ve silah sanayisinin çıkarları için bir çatışma çıkarılmak isteniyor. Ancak bizim bir ülke olarak önceliğimiz, herhangi bir çatışmaya karşı tarafsız olmaktır. Orada olanlar bizim işimiz değil” demişti.

‘Kendi devletimi istiyorum’

Georgescu, Avrupa Birliği’nin (AB) ise, Romanya’yı köleleştirmeyi amaçlayan başarısız bir proje olduğunu düşünüyor.

Georgescu ayrıca, ülkesi için sunduğu ‘vizyonu’ da şu şekilde açıklamıştı:

“Barış stratejisi öncelikli olmalıdır. Bu, sadece dış barış stratejisi değil, iç barışı da içerir. Her şey buradan başlar. Hiç kimse savaştan bir şey inşa etmedi. Size bu konuda üç net unsur söyleyebilirim. Birincisi, halkımızın dehası, her türlü çatışmaya karşı yüzde 100 tarafsız kalmaktır. İkincisi, ulusal bir devlet istiyorum, kendi devletimi istiyorum. Kimseyle müdahil olunmamalı. Gerçek dostlarınız ve ortaklarınız olabilir. Üçüncü unsur ise şu: Ekonomi hakkında öğrenilmesi gereken tek ders, ülkenizin kaynaklarını kendi başınıza nasıl değerlendireceğinizdir.”

Ekonomik sorunların sosyal sorunlardan kaynaklandığını söyleyen Georgescu, Antena 3’e verdiği bir diğer röportajda da “Bizim devletimiz yok. Devleti olmayan halk sürüden ibarettir ve milletin hizmetinde olabilecek tek şey devlettir. Bu neredeyse tamamen yok olmuş durumda” demişti.

Liberal muhafazakarların adayı Lasconi

Georgescu’nun kinci turda yarışacağı aday, eski gazeteci ve eski belediye başkanı Elena Lasconi ise, Romanya’nın Ukrayna’nın sıkı bir müttefiki olarak kalması gerektiği görüşünde. Lasconi, Ukrayna savaşının başlamasının 1000. gününde Facebook’tan yayınladığı mesajda şunları söylemişti:

“1000 günlük cesaret, fedakarlık ve özgürlük mücadelesi. Romanya, Ukrayna’nın yanında kalmaya devam etmeli. Ve bunu kararlılıkla yapacağıma söz veriyorum. Romanya, ben cumhurbaşkanı olduktan sonra da Ukrayna’nın güçlü bir müttefiki olarak kalacak. Çünkü bu mücadele sadece Ukrayna’nın değil, tüm bölgenin istikrarı ve demokrasi için bir mücadeledir.”

‘Daha fazla NATO birliği harika olur’

Lasconi ayrıca, Özgür Avrupa’nın Romanya servisine verdiği röportajda iyi eğitimli NATO birliklerine sahip ülkelerin hiçbir zaman saldırıya uğramadığını savunarak, Romanya’da daha fazla NATO askerinin bulunmasının ‘harika olacağını’ belirtmişti:

“Romanya’da daha fazla yabancı birliğimiz olsaydı harika olurdu diye düşünüyorum, çünkü savaşa hazır NATO birliklerinin olduğu ülkelerin asla saldırıya uğramadığı kanıtlandı.”

Georgescu’yu öne çıkaran argümanların, Avrupa sağını öne çıkaran argümanlara paralel olduğunu söylemek mümkün: Otoriter söyleme dayanan güçlü devlet vurgusu, yeniden uyanış, ulusun yeniden ayağa kalkması gibi söylemler, ekonomik istikrar vaadi, savaş karşıtlığı…

Bütün bunlar, Georgescu’nun da Avrupa’daki benzerleri gibi ‘Kremlin’in adamı’ olarak işaretlenmesiyle sonuçlandı. 

Rakibi Lasconi ise, AB ve NATO’nun güncel ihtiyaçlarına uygun bir Avrupalı lider profili çiziyor. 

Romanya’daki bu siyasi saflaşma, Moldova, savaş öncesi Ukrayna, Sırbistan ve Gürcistan gibi ülkelerde yaşanan saflaşmalarla büyük benzerlikler taşıyor. Ulusal bağımsızlık ve güçlü devlet vurgusu zemininde yükselen, ‘Avrupa şüphecisi’ sağ; liberal/muhafazakar, Atlantik sistemine kökten bağlı bir diğer sağ güçle yarışıyor. 

Bu tür ülkelerdeki seçimlerde ‘Rus yanlılığı’ en çok konuşulan şey olsa da, varlığından söz edilen Kremlin etkisinin yoktan var olduğunu söylemek mümkün değil. Ekonomik sorunlar, siyasi istikrarsızlık ve yoğun askerileşmenin yarattığı güvenlik kaygısı, Avrupa’nın genelinde olduğu gibi Romanya siyasetinde de belirleyici unsur haline geliyor. Bunun en büyük örneği, Georgescu’nun en yakın rakibiyle arasında bulunan, yaklaşık 350 bin seçmenlik oy farkı.

Sağ-popülist Avrupa şüpheciliği, Batı’nın yeni yükselen trendi olduğunu Romanya örneğiyle bir kez daha kanıtlamış oldu. Batılı analistlerin ve siyasetçilerin bu eğilimi sağlıklı bir şekilde inceleyip açıklaması için ise, ‘Kremlin parmağından’ çok daha fazlasına ihtiyacı var.