Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Mısır’da Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile görüştü. Gazze ve Lübnan’da ateşkes çağrısı yapan iki lider, başta ekonomi olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği anlaşmalarına imza attı. Mısır’ın en büyük mali destekçilerinden olan Riyad’ın Mısır’ın turizm sektörüne ilk aşamada 5 milyar dolarlık yatırım yapması bekleniyor.

Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, iki lider arasındaki görüşmenin ardından Mısır Başbakanı Mustafa Madbuli ve her iki ülkeden heyetlerin de katıldığı daha geniş kapsamlı bir görüşme gerçekleşti.

Sisi ve Selman, Gazze ve Lübnan’daki durumlara odaklanarak bölgedeki son gelişmeleri ele aldılar ve gerilimin azaltılması gerektiği konusunda mutabık kaldılar. Uluslararası meşruiyet kararları çerçevesinde egemen bir Filistin devletinin kurulmasının bölgede kalıcı sükûnet, barış ve güvenliğin sağlanması için tek yol olduğunun altını çizdiler.

Her iki lider de Filistin davasını tasfiye etmeye yönelik her türlü girişimin bölgede süregelen çatışmayı daha da derinleştireceğini belirttiler. Ayrıca Lübnan’ın egemenliğine, güvenliğine, istikrarına ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğini vurguladılar.

Mısır Cumhurbaşkanı ve Suudi Veliaht Prensi ayrıca başta Kızıldeniz bölgesinin güvenliği ile Sudan, Libya ve Suriye’deki durum olmak üzere çeşitli bölgesel konuları da ele aldılar.

Ayrıca Sisi, iki ülke arasındaki tarihî ilişkileri ve bağları güçlendirmek için ikili kurumsal mekanizmaların pekiştirilmesine yönelik karşılıklı taahhüdün altını çizdi. Selman da Krallığın ikili ilişkileri güçlendirme ve iki ülke ile halkları arasındaki uzun yıllara dayanan tarihi bağları geliştirme konusundaki kararlılığını teyit etti.

Ekonomik ilişkiler

El Ahram’da yer alan habere göre iki lider, Mısır-Suudi Yüksek Koordinasyon Konseyi’nin kurulması ve iki ülke arasındaki karşılıklı yatırımların teşviki ve korunmasına yönelik bir anlaşma da imzaladı.

Sisi ve Selman’ın görüşmesinde ayrıca, Mısır-Suudi ekonomik ortaklığını güçlendirmeye yönelik adımlar ele alındı bu kapsamda karşılıklı yatırım ve iki ülke arasındaki ticaret, enerji, ulaşım ve turizm alanlarında ekonomik entegrasyon konularına odaklanıldı.

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halit el-Falih’e göre Mısır ve Suudi Arabistan arasındaki ticaret 2022 ve 2023 yıllarında 124 milyar doları aştı.

Suudi Arabistan ekonomik krizle boğuşan Mısır’ın başlıca mali destekçileri arasında yer alıyor. Sisi’nin on yıl önce göreve gelmesinden bu yana Mısır’a milyarlarca dolar hibe, kredi ve yatırım aktardı.

Mısır Başbakanı geçen ay Riyad’da Selman ile yaptığı görüşmeden sonra Suudi Arabistan’ın Mısır’a, Mısır Merkez Bankasına yatırdığı fonlardan bağımsız olarak 5 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını söyledi. Yatırımın olası hedefleri arasında Mısır’ın Kızıldeniz kıyısında ve Sina yarımadasının güneyinde, Suudi Arabistan’ın karşısında yer alan iki turizm bölgesi bulunuyor.

İsrail’in hava savunmasına destek için ABD’nin bölgeye gönderdiği THAAD füze savunma sistemi ve bu sistemi kullanacak ABD askerleri İsrail’e ulaştı. İsrail Savunma Bakanı İsrail’in İran’a “yakında yanıt vereceğini” söyledi.

Pentagon, Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma Sistemi THAAD’ın, sistemi kullanacak ABD askeri personeliyle birlikte İsrail’e ulaştığını açıkladı.

Pentagon’dan yapılan açıklamada “Dün, 14 Ekim’de, ABD askeri personelinden oluşan bir öncü ekip ve Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması (THAAD) bataryasını işletmek için gerekli ilk bileşenler İsrail’e ulaştı” denildi.

İsrail’e desteğin devam edeceği belirtilirken açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “THAAD bataryasının İsrail’e konuşlandırılması, ABD’nin İsrail’i savunma ve İsrail’deki Amerikalıları İran’ın herhangi bir balistik füze saldırısından koruma konusundaki kararlılığını vurgulamaktadır” denildi.

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, İsrail’in İran misillemesinin “yakın” olduğunu söyledi. İsrail basınında yer alan habere göre rehinelerin ailelerinden oluşan sağcı Gvura Forumu üyeleriyle bir araya gelen Gallant, İsrail’in İran’ın büyük balistik füze saldırısına “yakında yanıt vereceğini” söyledi. Gallant “Bu kesin ve ölümcül bir yanıt olacak” dedi.

FT: İsrail anti balistik füze sıkıntısıyla karşı karşıya

İsrail merkezli Walla’nın haberinde ise ordunun, İran ile yaşanan gerilim nedeniyle Kirya bölgesinde GPS sinyallerini devre dışı bırakmaya başladığı öne sürüldü.

İsrailli komutanların, İran’dan gelebilecek herhangi bir saldırıya nasıl hazırlanılacağı konusunda bir dizi toplantı gerçekleştirdiği kaydedilen haberde, bu bağlamda hava savunma sistemi, ordu, Savunma Bakanlığı, İç Cephe Komutanlığı ve hassas tesislerin kontrol sistemlerindeki hazırlıkların üst düzeye taşınacağı aktarıldı.

ABD’nin İsrail’in hava savunma sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olacağı bildirilen haberde, İsrail Savunma Bakanlığı ile ordunun, ülkenin çeşitli bölgelerinde izleme ve uyarı sistemlerini ileri teknolojilerle modernize etmek için çalıştığı aktarıldı.

İran’a yönelik misillemeye hazırlanan İsrail’in anti balistik füze stoklarını yenilemesi gerekiyor.

Financial Times’ın (FT) sektör yöneticileri, eski askeri yetkililer ve analistlere dayandırdığı habere göre İsrail; İran ve direniş eksininin diğer üyelerinin saldırılarına karşı koymak için hava savunmasını güçlendirmeye çalışırken önleyici füze sıkıntısıyla karşı karşıya.

ABD, İsrail’in İran’a yönelik beklenen ve bölgesel gerilimi daha da tırmandırma riski taşıyan misilleme saldırısı öncesinde, İsrail’in hava savunmasındaki boşlukların kapatılmasına yardım için harekete geçti. Pazar günü bir Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması (THAAD) füze bataryasının konuşlandırılacağını duyurdu.

“Kritik eşiğe yaklaşıyoruz”

ABD’nin Orta Doğu’dan sorumlu eski üst düzey savunma yetkililerinden Dana Stroul, “İsrail’in mühimmat sorunu ciddi” dedi. “Eğer İran, İsrail saldırısına [büyük bir hava saldırısıyla] karşılık verirse ve buna Hizbullah da katılırsa, İsrail’in hava savunması zorlanacak” diyen Stroul, ABD stoklarının sınırsız olmadığını da sözlerine ekledi. Stroul, “ABD; Ukrayna ve İsrail’e aynı hızda tedarike devam edemez. Kritik eşiğe yaklaşıyoruz” dedi.

ABD 2 bin dolarlık dronu 2 milyon dolarlık füzeyle vurabiliyor

Balistik füzeleri vurmak için kullanılan Arrow önleyicilerini üreten devlet kurumu İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii CEO’su Boaz Levy, üretim hatlarını sürekli çalıştırabilmek için üç vardiya çalıştıklarını söyledi. “Bazı hatlarımız haftanın yedi günü 24 saat çalışıyor. Amacımız tüm yükümlülüklerimizi yerine getirmek” diyen Levy, önleme füzelerini üretmek için gereken sürenin ‘gün meselesi olmadığını’ da sözlerine ekledi. İsrail stoklarının durumunu açıklamayan Levy, “Stokları yenilememiz gerektiği bir sır değil” diye ekledi.

İsrail ordusu, Nisan ayında ABD ve diğer müttefiklerinin yardımıyla İran’ın 170 insansız hava aracı, 30 seyir füzesi ve 120 balistik füzeden oluşan salvosuna karşı yüzde 99’luk bir önleme oranı elde ettiğini iddia etti. Ancak İsrail, İran’ın 1 Ekim’de ateşlediği 180’den fazla balistik füzeden oluşan ikinci yaylım ateşini savuşturmakta o kadar başarılı değildi. Açık kaynak istihbarat analistlerine göre neredeyse üç düzine füze, İsrail’in Nevatim hava üssüne isabet ederken, bir füze İsrail’in dış istihbarat teşkilatı Mossad’ın merkezinin 700 metre uzağında patladı.

İsrail, füzelerin hava üslerini vurduğunu kabul etti

Balistik füzeleri vurmak üzere tasarlanan ve ABD tarafından tedarik edilen THAAD bataryası İsrail’in Arrow sisteminin yanına konuşlandırılacak. Binyamin Netanyahu hükümeti, İran’ın Ekim ayında Hamas ve Hizbullah liderlerinin öldürülmesinin intikamını almak için yaptığını söylediği füze saldırısına misilleme planlarken İsrail’in genel hava savunmasını güçlendiriyor.

“Hizbullah’ın tam kapasitesini henüz görmüyoruz”

Hizbullah, İsrail’in komutanlarına ve cephaneliğine yönelik haftalarca süren saldırılarına rağmen İsrail’in en az 60 km içine kadar saldırabileceğini gösterdi. Pazar günü Hizbullah’a ait bir insansız hava aracı ülkenin merkezindeki bir askeri üste dört İsrail askerini öldürdü.

İsrail Savunma Kuvvetleri’nde strateji başkanlığı yapmış emekli Tuğgeneral Assaf Orion, “Hizbullah’ın tam kapasitesini henüz görmüyoruz. Savaş öncesi tahmini fırlatma kapasitesinin sadece onda biri kadar yani günde iki bin roket yerine birkaç yüz roket atıyor” dedi.  Orion’a göre bu açığın bir kısmı Hizbullah’ın tam güçle saldırmama tercihinden bir kısmı da İsrail ordusu tarafından zayıflatılmış olmasından kaynaklanıyor. Orion, “Ancak Hizbullah’ın güçlü bir operasyon başlatacak kadar kapasitesi var” ifadesini kullandı.

Hizbullah’la olası topyekûn savaş İsrail ekonomisini nasıl etkileyecek?

Analistler, savunma planlayıcılarının ve İsrail’in yapay zekâ destekli hava savunma sistemlerinin, hangi bölgelerin diğerlerine kıyasla daha fazla korunacağına karar vermek zorunda kaldığını belirtti. İsrail’in resmi rakamlarına göre, sadece Gazze ve Lübnan’dan geçen yıl İsrail’e 20.000’den fazla roket ve füze fırlatıldı.

İsrail Savunma Bakanlığı’nda eski bir araştırmacı olan Ehud Eilam, “1 Ekim saldırısı sırasında, IDF’nin İran’ın bir sonraki saldırısının Tel Aviv’e yönelmesi ihtimaline karşı bazı Arrow savunma füzelerini harekete geçirmediğine dair bir izlenim vardı. İsrail’in önleme füzelerinin tükenmeye başlaması ve bunların nasıl konuşlandırılacağına öncelik vermek zorunda kalması an meselesi” dedi.