Konu hakkında bilgi sahibi kişilere göre, Başkan Donald Trump’ın ticaret savaşı teknoloji devini Çin’den uzaklaşmaya zorlarken Apple, ABD’de satılan tüm iPhone’ların montajını gelecek yıl itibariyle Hindistan’a kaydırmayı planlıyor.

Apple’ın tedarik zincirini çeşitlendirme stratejisine dayanan bu hamle, Financial Times’ın haberine göre, yatırımcıların takdir ettiğinden daha ileri ve hızlı bir şekilde ilerliyor. 2026 yılı sonuna kadar ABD’de yılda satılan 60 milyondan fazla iPhone’un tamamının Hindistan’dan tedarik edilmesi hedefleniyor.

Bu hedef, Apple’ın 3 trilyon dolarlık bir teknoloji devi haline gelmesini sağlayan dünya çapında bir üretim hattı oluşturmak için Çin’de büyük harcamalar yaptığı neredeyse yirmi yılın ardından, Hindistan’daki iPhone üretiminin iki katına çıkarılması anlamına geliyor.

Apple’ın iPhone’larının çoğunu Foxconn gibi üçüncü taraflar aracılığıyla ürettiği Çin, ABD başkanının en agresif vergilerine maruz kaldı, ancak Washington o zamandan beri Pekin ile müzakere etmeye istekli olduğunun sinyalini verdi.

Trump’ın Apple’ın piyasa değerinden 700 milyar dolar silen gümrük vergisi açıklamalarının ardından şirket, Çin’e uygulanan daha yüksek gümrük vergilerinden kaçınmak için Hindistan’da üretilen mevcut iPhone’ları ABD’ye ihraç etmek için acele etti.

Apple son yıllarda Hindistan’da fason üreticiler Tata Electronics ve Foxconn ile istikrarlı bir şekilde kapasite geliştiriyor, ancak akıllı telefonlarının çoğunu hala Çin’de monte ediyor.

Üretim sürecinin son adımı olan iPhone montajı, Apple’ın hala büyük ölçüde Çinli tedarikçilere bağımlı olduğu yüzlerce bileşeni bir araya getiriyor.

Trump başlangıçta Çin’den yapılan ithalata yüzde 100’ün üzerinde “karşılıklı” gümrük vergisi uygulanacağını duyurmuş, ancak daha sonra akıllı telefonlar için geçici bir erteleme önermişti. Bu cihazlar hala Çin’den yapılan tüm ithalat için geçerli olan %20’lik ayrı bir orana tabi.

Trump’ın tarife ertelemesi ile Apple krizin eşiğinden döndü

Hindistan’a yüzde 26’lık sözde karşılıklı bir tarife uygulandı, ancak Yeni Delhi ABD ile ikili bir ticaret anlaşması için bastırırken bu uygulamaya ara verildi. Bu hafta Hindistan’ı ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı JD Vance iki ülkenin “çok iyi ilerleme” kaydettiğini söyledi.

International Data Corporation’a göre ABD, Apple’ın 2024 yılındaki 232,1 milyon küresel iPhone sevkiyatının yaklaşık yüzde 28’ini oluşturuyor.

Apple’ın ABD’den gelen tüm siparişleri karşılamak için Hindistan’daki kapasitesini daha da artırması gerekecek.

Geçen yıl iPhone üreticisi Hindistan’daki üretimini artırmaya çalışırken Foxconn ve Tata Çin’den önceden monte edilmiş bileşen setleri ithal etmeye başladı.

Futurum Group araştırma şirketinin CEO’su Daniel Newman, “Bunun Apple’ın büyümesini ve ivmesini sürdürebilmesi için önemli bir hamle olacağına inanıyoruz,” dedi. “Bu kaynaklara sahip bir şirketin tarife riskini ele almak için nasıl görece ışık hızında hareket ettiğini gerçek zamanlı olarak görüyoruz” diye ekledi.

Yatırımcılar Trump’ın gümrük vergisi planlarının etkisini anlamaya çalışırken Apple önümüzdeki hafta üç aylık kazançlarını açıklayacak. Şirket, kazançlar konusunda kesin bir rehberlik sunmuyor ve tarifeleri tartışmaktan kaçınıyor.

İcra Kurulu Başkanı Tim Cook, ocak ayında başkanın yemin törenine katıldığından beri Trump ve yönetimiyle düzenli temas halinde.

ABD Başkanı Donald Trump, son haftalarda sektör yöneticilerinin yoğun lobi faaliyetlerinin ardından otomobil üreticilerini en ağır gümrük vergilerinden muaf tutmayı planlıyor.

Konu hakkında bilgi sahibi iki kişinin Financial Times’a (FT) aktardığına göre bu hamle, Trump’ın fentanil kimyasal ihracatındaki rolüne karşı Çin’den yapılan ithalata uyguladığı gümrük vergilerinin yanı sıra çelik ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerinden de otomobil parçalarını muaf tutacak.

Muafiyetler, Trump’ın tüm yabancı menşeli otomobil ithalatına uyguladığı %25’lik gümrük vergisini yerinde bırakacak. Parçalara uygulanan %25’lik ayrı bir vergi de yürürlükte kalacak ve 3 Mayıs’tan itibaren yürürlüğe girecek.

Washington halihazırda otomobilleri büyük ticaret ortaklarına uygulanan “karşılıklı” gümrük vergilerinden korumuş olsa da, ABD’li otomobil şirketleri son haftalarda daha fazla muafiyet için bastırdı. Verilecek tavizler, otomobil sektörü için bir ilk kazanım ve Trump’ın ABD otomobil fiyatlarını yükselteceği, tedarik zincirlerini bozacağı ve iş kayıplarına neden olacağı endişesiyle en agresif gümrük vergileri konusunda bir geri adım daha atması anlamına geliyor.

Otomobil yöneticileri geçtiğimiz hafta içinde gümrük tarifelerine yönelik eleştirilerini artırırken, Stellantis Başkanı John Elkann Trump’ın ticaret politikası nedeniyle “Amerikan ve Avrupa otomobil endüstrilerinin riske atıldığı” uyarısında bulundu.

Bir başka üst düzey otomotiv yöneticisi de, “Yönetime çağrıda bulunduk: bizi diğer tüm gümrük vergileriyle tekrar tekrar vurmayın … çünkü bu gerçekten sektörümüzün sağlığını tehlikeye atıyor,” dedi.

Bu erteleme aynı zamanda Trump’ın, gümrük vergisi planlarının bu ay küresel piyasalarda derin bir satış dalgasına yol açması ve ABD’yi resesyona sürükleyebileceği uyarılarının ardından, tercih edilen sektörlere istisnalar sunmaya açık olduğunun da son işareti.

Trump, 2 Nisan’daki “kurtuluş gününde” ABD’nin neredeyse tüm ticaret ortaklarına %50’ye varan “karşılıklı” gümrük vergileri uygulayacağını açıklamış, daha sonra bu vergileri 90 gün boyunca %10’luk bir taban vergisine indirmişti.

Geçen hafta yönetim, dizüstü bilgisayarlar ve akıllı telefonlar gibi tüketici elektroniği ürünlerini karşılıklı gümrük vergilerinden muaf tutacağını fakat bunun yerine bu yılın ilerleyen dönemlerinde bu ithalatları potansiyel olarak başka vergilerle vuracağını açıkladı.

Başkan geçen hafta otomobil endüstrisine “yardım” edileceğinin de sinyalini vermişti. Trump daha önce de, şirketlerin 2020 USMCA ticaret anlaşmasının kurallarına uyması koşuluyla Meksika ve Kanada’da üretilen otomobillerin ithalatı için daha iyi koşullar önermişti.

USMCA şartlarına uyan komple araç ve parçalara %25’lik tarife sadece ABD dışı içeriklerine uygulanacak. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kişiler, mevcut müzakerelerin esas olarak, örneğin otomobil bileşenlerinin nereden temin edildiğine ilişkin kuralları basitleştirerek, vergilerin uygulanmasını kolaylaştırmaya odaklandığını söyledi.

Trump, Çin’in fentanil üretimindeki rolüne misilleme olarak bu ülkeden yapılan tüm ithalata %20 gümrük vergisi getirmişti. Daha sonra Çin’den yapılan ithalata ayrı bir “karşılıklı” gümrük vergisi uyguladı ve bu vergiler %125’e yükseltildi. Otomobil parçaları “karşılıklı” gümrük vergisinden muaf tutulduğundan, Çin’den gelenler şu anda yalnızca %20’lik “fentanil” vergisinin yanı sıra çelik ve alüminyum içeriği için geçerli vergiler ve %25’lik bir araç tarifesiyle karşı karşıya.

Konu hakkında bilgi sahibi iki tanık ve üç kaynağın Axios’a verdiği bilgiye göre, Elon Musk ve Hazine Bakanı Scott Bessent geçen hafta İç Gelir Servisi (IRS) ile ilgili bir tartışma sırasında Başkan Donald Trump ve Beyaz Saray’daki diğer yetkililerin duyabileceği şekilde hararetli bir bağırış çağırışa girdiler.

Bir tanık geçen perşembe günü yaşanan tartışmayla ilgili olarak, “İki milyarder, orta yaşlı adam West Wing’in salonunda Dünya Güşer Şampiyonası olduğunu düşünüyordu,” dedi.

West Wing, Oval Ofis’in bulunduğu Beyaz Saray bölmesine verilen ad.

New York Times ilk olarak cuma günü Bessent ve Musk’ın IRS’i kimin yöneteceği konusunda anlaşmazlık yaşadıklarını bildirdi. Fakat iki adam arasında bir gün önce yaşanan tartışma daha önce rapor edilmemişti. İlk tanık,

Tartışmayı Başkan’ın da gördüğü, ikilinin daha sonra kavgayı koridora taşıdığı iddia edildi. İkinci bir tanık ise, “Oldukça büyük bir olaydı. Çok gürültülüydü,” dedi.

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, tartışmalarla ilgili bir soru üzerine Times’a yaptığı açıklamada, “Başkan Trump’ın ülkemizi etkileyen meseleler konusunda son derece tutkulu insanlardan oluşan bir ekip kurduğu bir sır değil,” dedi.

Leavitt açıklamasında, “Anlaşmazlıklar sağlıklı bir politika sürecinin normal bir parçasıdır ve nihayetinde herkes onların Başkan Trump’ın emrinde hizmet ettiklerini biliyor,” ifadelerini kullandı.

Musk, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ulaştırma Bakanı Sean Duffy ve Ticaret Danışmanı Peter Navarro ile de anlaşmazlıklar yaşadı. Bir başka yönetim yetkilisi, “Herkes DOGE’nin harika olduğunu düşünüyor ama Elon’un tuhaflıkları biraz fazla,” dedi.

Musk ve Bessent başkanlık geçişi sırasında sert bir başlangıç yaptılar. Musk, Howard Lutnick’in Hazine Bakanlığı görevini alması için yoğun lobi faaliyetleri yürüttü fakat Trump bunun yerine Bessent’i seçti ve Lutnick’i Ticaret Bakanlığı’nın başına getirdi.

Trump başkan olduktan sonra Musk ve Bessent Hazine’deki işe alımlar konusunda çatıştı.

Anlaşmazlığa aşina olan bir başka yönetim yetkilisi, “Bu doğru ya da yanlışla ilgili bir kavga değildi. Kontrolle ilgiliydi,” dedi.

Musk ve Bessent arasındaki son sorun 16 Nisan’da Trump’ın Musk’ın tercihi Gary Shapley’i IRS’in vekil komisyon üyesi olarak atamasıyla patlak verdi. Bessent bu pozisyona Hazine Bakan Yardımcısı Michael Faulkender’in getirilmesini istiyordu.

Bessent, Faulkender’in atanması için Trump’a lobi yaptı ve Musk’ın arkasından iş çevirerek sorun yarattığından yakındı. Perşembe günü Beyaz Saray’da yapılan bir toplantıda Bessent Musk’la yüzleşti ve bir kaynağa göre “Küfür bombaları havada uçuşmaya başladı.”

Bessent, Musk’ı DOGE ile bütçe kesintileri konusunda fazla söz verip eksik teslim etmekle eleştirdi. Musk da Bessent’e “Soros ajanı” diyerek ve onu “başarısız bir hedge fonu” yönetmekle suçlayarak karşılık verdi.

Tartışma o kadar hararetliydi ki bir yardımcısı iki adamı ayırmak için aralarına girdi. Tartışma, o gün Trump’ı ziyaret etmekte olan İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin duyabileceği bir mesafede gerçekleşti.

Tartışmaya kulak misafiri olan iki kaynak, bir noktada Bessent’in “F**k you” (S*ktir git) diye bağırdığını ve Musk’ın da “Daha yüksek sesle söyle” diye karşılık verdiğini hatırlattı.

O gece, Trump’a sadık Laura Loomer da olaya dahil oldu ve X’te Bessent’i bir finansal okuryazarlık etkinliği için ilgisiz bir “Trump nefretçisinin” Hazine’ye girmesine izin verdiği için yerden yere vurmaya başladı. Musk da saat 23:02’de bir alıntı mesajında “Rahatsız edici,” dedi. 

Fakat cuma günü, Times Shapley’in gittiğini ve Faulkender’in geldiğini bildirdiğinde Bessent son sözü söyledi.

Musk ya da Bessent’in yakınlaşma konusunda pek istekli olmadıkları görülüyor ve Beyaz Saray’da bir sonraki atışı kimin yapacağını merak edenler var. Bir kaynak, “Bu raundu Scott kazandı. Ama Musk gibi bir adamı düşman olarak görmek istemem,” dedi.