İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ülkesinin Rusya’ya balistik füze tedarik ettiği iddialarını reddederek Batı ile diyalog arayışında olduğunu açıkladı.

İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ülkesinin Rusya’ya balistik füze tedarik ettiği iddialarıyla ilgili açıklama yaptı. Pezeşkiyan, Tahran’ın Moskova’ya bu silahları sağlamadığını vurgulayarak, İran’ın Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik ‘saldırgan tutumunu’ hiçbir zaman desteklemediğini belirtti.

Al-Arabiya televizyonunun haberine göre New York’ta Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na katılımı sırasında basın mensuplarına konuşan Pezeşkiyan, “Avrupalılar ve Amerikalılarla müzakere masasına oturmaya hazırız. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığını hiçbir zaman desteklemedik,” ifadelerini kullandı.

Pezeşkiyan’ın açıklamalarına Moskova’dan yanıt geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Moskova’nın Tahran’a Ukrayna’ya dönük askeri müdahale konusundaki tutumunu izah etmeye devam edeceğini söyledi. Peskov ayrıca, “Bu, İran’ın kendi egemen tavrıdır,” diye ekledi.

Batı basınında yer alan iddialar

6 Eylül’de The Wall Street Journal, İran’ın Rusya’ya yüzlerce kısa menzilli balistik füze transfer ettiğini bildirdi. The Times‘a göre, söz konusu füzeler 200 adet Fetih-360 füzesi olup 4 Eylül’de bir Hazar limanına teslim edildi.

İran parlamentosu ulusal güvenlik ve dış politika komisyonu üyesi Ahmed Bahşayeş Ardestani teslimatları doğruladı. Ardestani, Tahran’ın soya ve buğday karşılığında füze takası yapmak zorunda kaldığını belirtti ve İran’ın zaten Hizbullah, Hamas ve Haşdi Şabi’ye füze tedarik ettiğini, dolayısıyla Rusya’ya da füze vermesinde bir sorun görmediğini vurguladı.

Bloomberg‘e konuşan ve isimlerinin açıklanmasını istemeyen Avrupalı yetkililer, ABD ve İngiltere’nin, İran’ın balistik füzeleri karşılığında Rusya’nın İran’a nükleer teknoloji transfer etmiş olabileceğinden şüphelendiklerini ifade etti.

Füze transferi nedeniyle ABD ve Avrupa, İran’a karşı yeni yaptırımlar uygulayarak askeri tedarikle ilgili İranlı şirket ve şahısların yanı sıra havayolu şirketi Iran Air’i de hedef aldı.

21 Eylül’de, Fetih-360 füzelerini Rusya’ya tedarik eden İran’ın, bu füzeleri fırlatmak için gerekli mobil rampaları sağlamadığı ortaya çıktı. Reuters‘a konuşan uzmanlar, Tahran’ın bu şekilde Batılı ülkelerle ‘gerilimi azaltma’ müzakerelerinde kendisine manevra alanı bırakmaya çalıştığını düşünüyor.

Tahran ile Moskova arasındaki askeri iş birliği, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya askeri müdahalesinin bu yana belirgin bir şekilde arttı. İran, Şahid insansız hava araçlarını tedarik etmeye başladı ve ardından bunları üretmek için Rusya topraklarında bir fabrika inşa edildi.

2023 baharında Amerikan istihbaratı, Rusya’nın İran’a nükleer silahlar için uranyum tedarik etme sözü verdiği gizli bir anlaşma olduğunu öne sürdü.

Pezeşkiyan, İran’ın son cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki tek reformist adaydı. Mayıs ayında bir helikopter kazasında hayatını kaybeden önceki cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin politikalarını devam ettiren diğer adayların aksine, yetkilileri açıkça eleştirdi.

Rusya ve İran arasındaki kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması ne anlama geliyor?

Analiz şirketi Kpler’in verilerine göre Türkiye, İzmir’deki STAR rafinerisinde başlayan bakım çalışmaları sonrasında Rusya’dan petrol alımını kayda değer ölçüde azalttı.

Ağustos ayında ithalat hacmi 200 bin varilin biraz altına düşerken, yaz başında bu rakam 400 ila 450 bin varil seviyesindeydi. Türkiye pazarına Rus petrolü arzının yaklaşık yüzde 45’ini sağlayan İzmir’deki STAR rafinerisi, 5 Eylül’de yaklaşık iki ay sürecek planlı bakıma girdi.

Kpler petrol piyasası analiz müdürü Viktor Katona, RBK gazetesine verdiği demeçte, bu bakımdan önce de alımların azalmaya başladığını belirtti.

Katona’ya göre, durum Rus tedarikçiler açısından kritik değil. Düşen hacimlerin Asya pazarına, özellikle de Hindistan’a yönlendirilmesi muhtemel.

STAR rafinerisinin işletmecisi, Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR. Tesis, Ekim 2018’de faaliyete geçerek Türkiye’deki en büyük özel sektör yatırımı oldu.

Rafinerinin yıllık kapasitesi yaklaşık 200 bin varil (veya yılda 12 milyon ton petrol) olup, ülkenin petrol ürünleri ihtiyacının yaklaşık yüzde 20’sini karşılıyor.

Rafinerinin kapasitesinin 2024 yılında 13 milyon tona çıkarılması planlanıyordu. Bloomberg, Argus ajansının verilerine dayanarak, bu ayın başında Rusya’nın petrol ihracatından elde ettiği gelirlerin şubat ayından bu yana en düşük seviyeye gerilediğini bildirmişti.

Bu ayın ilk haftasında Ural petrolünün fiyatı yüzde 30 oranında düşerek varil başına 60 dolar civarında seyretti.

Rusya bütçesinin yakıt satışlarından elde ettiği ortalama gelir, kıştan bu yana en düşük seviyelerde bulunuyor.

Rusya’nın ekim ayında petrol ihracatını artırması bekleniyor

Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, platformun kurallarını ihlal eden kullanıcıların IP adreslerini ve telefon numaralarını yasal talepler doğrultusunda kolluk kuvvetleriyle paylaşmaya hazır olduklarını duyurdu.

Durov, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, “Hizmet şartlarımızı ve gizlilik politikamızı güncelledik. Kurallarımızı ihlal edenlerin IP adreslerini ve telefon numaralarını, makul yasal talepler karşısında ilgili makamlara verebileceğimizi açıkça belirttik,” dedi.

Ayrıca Durov, daha önce bazı suçluların Telegram aramalarını yasa dışı ürün satışı için kullandığını hatırlattı.

Durov, Telegram’ın yasa dışı hizmet ve ürünleri tanıtmak için değil, arkadaş edinmek ve haber almak için tasarlandığını vurguladı ve son haftalarda platformun moderatörlerinin tüm sorunlu içerikleri kaldırdığını da sözlerine ekledi.

Bununla beraber Durov, kullanıcılardan, Telegram aramasında güvenli olmayan veya yasadışı bir şey gördüklerinde ‘@SearchReport’ aracılığıyla bildirmelerini istedi.

Pavel Durov, 24 Ağustos’ta Paris’te gözaltına alınmıştı. Fransız yetkililer, Durov’u Telegram’ı yeterince denetlememek ve kolluk kuvvetleriyle iş birliği yapmayı reddetmekle suçlamıştı.

Durov, çocuk pornografisi, uyuşturucu kaçakçılığı, dolandırıcılık ve platform üzerinden işlenen diğer suçların yayılmasına göz yummakla suçlanıyordu. 28 Ağustos’ta Durov, haftada iki kez polise bilgi vermesi şartıyla 5 milyon avro kefaletle serbest bırakıldı.

Tutuklanmasının ardından, Rusya’nın Paris Büyükelçiliği girişimci için konsolosluk erişimi talep etti. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mariya Zaharova, Durov’un Fransız vatandaşı olması nedeniyle Fransız makamlarınca öncelikle bu ülkenin vatandaşı olarak değerlendirildiğini belirtti.

Kısa süre sonra Rusya’nın Fransa Büyükelçisi Aleksey Meşkov, Durov’un gözaltına alınmasıyla ilgili olarak Rus tarafıyla iletişim kurmaya ilgi göstermediğini açıkladı.

Durov, kendisine yöneltilen suçlamaları ‘şaşırtıcı’ olarak nitelendirdi ve Telegram’ın yasalara uygun faaliyet gösterdiğini, Avrupa Birliği’nde (AB) yerel makamlardan gelen taleplere yanıt veren bir temsilcisi olduğunu savundu.

Ayrıca, bir ülke platformun faaliyetlerinden memnun değilse, kendisini kişisel olarak kullanıcı suçlarıyla itham etmek yerine yargıya başvurması gerektiğini belirtti. Durov, Telegram’ın ilkeleriyle bağdaşmayan pazarlardan çekilmeye hazır olduğunu da ekledi.

12 Eylül’de Pavel Durov’un Fransız kolluk kuvvetleriyle iş birliği yapmaya başladığı ve Telegram kullanılarak işlenen suçların çözülmesine yardımcı olabilecek bilgileri paylaştığı öğrenildi. Libération gazetesinin kaynaklarına göre, mesajlaşma uygulaması, çocuklara karşı işlenen suçlar da dahil olmak üzere çeşitli cezai soruşturmalarla ilgili bilgi sağladı.

Paris savcılığı siber suçlar dairesi başkanı Joanna Brousse, kısa süre sonra Telegram’ın yetkililerle iletişime geçmeye başladığını doğruladı. Böylece, daha önce uygulamadan gelen delil yetersizliği nedeniyle kapatılan soruşturmalar yeniden başlatıldı.

Telegram kurucusu Durov, tutuklanmasıyla ilgili ilk kez konuştu: ‘Fransa’dan ayrılmaya hazırız’