DİPLOMASİ
Avaza Zirvesinde Türkmen gazı gündemi

Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi, Türkmenistan’ın Avaza bölgesinde yapıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve kapsamında Avaza’da Türkmenistan ve Azerbaycanlı mevkidaşlarıyla bir araya geldi. Ayrıca heyetler arası görüşmeler de gerçekleştirildi.
İkili görüşmelerin ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ile liderler toplantısında bir araya geldi. Üç lider, heyetler arası görüşmelere başkanlık etti.
Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi’nin ana gündemi ise Türkmen gazının dünya pazarına taşınması. Bu çerçevede liderler, Türkmen doğal gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya transferi konusunu ve yol haritasını ele alıyor.
‘Yeni imkanları değerlendiriyoruz’
Zirve kapsamında açıklamalarda bulunan Erdoğan, “Hedefimiz küresel ve bölgesel dinamiklerle birlikte gelişen yeni imkanları, bölgemizin refahı doğrultusunda değerlendirmektir. Beraber hareket ettiğimiz her konuda başarıya ulaşacağız” dedi.
Türkmenistan ve Azerbaycan’dan Türkiye’ye elektrik nakli konusunda çalışmaya hazır olduklarını belirten Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı’na (TDT) gözlemci üye olarak katılan Türkmenistan’ın tam üyelik sürecinin de en kısa sürede tamamlanmasının önemine işaret etti.
Avaza Zirvesi’nin ağırlıklı olarak doğal gaz konusundaki projelere yönelik olduğu ile getirilirken, Erdoğan daha önce yaptığı açıklamadan Türkmen gazının Hazar üzerinden Türkiye’ye getirilmesini temenni ettiklerini söylemişti.
Üç ülke arasında 5 anlaşma imzalandı
Zirvesi kapsamında, Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan arasında 5 anlaşma imzalandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla, Avaza Kongre Merkezi’nde gerçekleşen törende, ticaret, bilim, eğitim, kültür, gümrük, enerji ve ulaştırma alanlarındaki anlaşmalara imza atıldı.
Bu kapsamda, 3 ülke arasında, “Ticari ve Ekonomik İşbirliğine Dair Anlaşma”, “2023-2025 Yıllarına Yönelik Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında İşbirliği Çerçeve Programı”, “Gümrük Geçiş Noktalarında Gümrük Prosedürlerine İlişkin Bilgi Değişimine Yönelik Ortak İstişare Komisyonu Kurulmasına Dair Mutabakat Zaptı”, “Ulaştırma Alanında İşbirliğinin Daha Fazla Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı” ve “Enerji Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine Dair Mutabakat Zaptı” imzalandı.
Türkmen gazının önemi
Orta Asya ile İran arasında yer alan stratejik konumu ile İran’ın Orta Asya’ya açılan kapısı olma niteliğini taşıyan Türkmenistan için ayrıca, Özbekistan, Tacikistan ve Afganistan’ın da Hazar Denizi’ne açılan penceresi benzetmesi yapılmaktadır. Dolayısıyla Türkmenistan’ın hem kuzey-güney istikametinde hem de doğu-batı yönünde gelişen ticaret yollarının merkezinde bulunan oldukça önemli bir stratejik konuma sahip olduğu söylenebilir.
Türkmenistan ayrıca, 24,5 trilyon metre küp doğal gaz rezervi ile dünyada en büyük doğal gaz rezervine sahip ülkeler arasında Rusya, İran ve Katar’dan sonra 4. sırada yer almaktadır.
Türkmen doğal gazının Hazar üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasının önündeki en önemli engel olarak değerlendirilen denizin hukuki statüsü sorununda tarafların uzlaşıya vararak 12 Ağustos 2018 tarihinde Aktau Anlaşması’nı imzalamaları ile çözülmesi ise Türkmenistan’ın önemini artırmaktadır.
Halihazırda Çin de bu kaynakların çıkartılması ve nakledilmesi için Türkmen gaz sahalarının geliştirilmesi üzerine yatırım yapmaktadır. 2009’da Çin ile Türkmenistan arasında açılan doğal gaz boru hattı üzerinden geçen gaz, 2016 yılında Çin’in toplam ithalatının yaklaşık %77’sini oluşturmuştur.
Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılabilir
Ukrayna savaşı ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonrası kuzey koridorunun riskle hale gelmesiyle Türkiye’nin enerji merkezi olması gündemde.
Orta koridorun daha cazip hale geldiğini belirten uzmanlar, Türkmen doğal gazının Türkiye üzerinden uluslararası piyasalara açılabileceği ve Avrupa’nın enerji ihtiyacına çözüm olabileceği görüşünü paylaşıyor. Hatta Türkmen gazının ardından İran ve Irak Kerkük gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya sevki ihtimali tartışılıyor.
Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa pazarına taşınması projesi ilk olarak temmuzda Aşkabat’ta toplanan hükümetler arası karma komisyonda ele alınmıştı.
Türkmen gazını Türkiye’ye ulaştırmak için 3 alternatif konuşuluyordu: Hazar üzerinden TANAP hattının kullanılması, SWAP anlaşması veya gemiler ve gemilerden sonra da boru hattı kullanımı.
Türkiye ile Türkmenistan arasında halihazırda 2 milyar dolar olan ticari ilişkinin yıl sonuna kadar 3 milyar ve sonrasında 5 milyar dolar seviyesine çıkarılması hedefleniyor.
DİPLOMASİ
Rusya ve Belarus, ticarette neredeyse tamamen ulusal para birimlerine geçti

Rusya ve Belarus, karşılıklı ticarette ulusal para birimlerine geçişte yüzde 95 seviyesine ulaştı. İki ülke, sanayi, yüksek teknoloji ve eğitim gibi alanlarda işbirliğini derinleştirmeyi planlıyor. Belarus’un yeni Başbakanı Aleksandr Turçin’in göreve geldikten sonraki ilk ziyareti Rusya’ya oldu.
Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, Belaruslu mevkidaşı Aleksandr Turçin ile yaptığı görüşmede, iki ülkenin karşılıklı ticaret ve yatırımları yaptırımlardan korumak amacıyla neredeyse tamamen ulusal para birimleri üzerinden işlem yapmaya başladığını açıkladı.
RIA Novosti ajansının aktardığına göre Mişustin, mali işlemlerin yüzde 95 oranında ulusal para birimlerine kaydırıldığını belirtti.
Başbakan, Turçin’in başbakan olarak atanmasının ardından gerçekleştirdiği ilk yurt dışı ziyaretinin Rusya’ya olmasının, iki ülke arasındaki “özel ilişkilerin” bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Ayrıca, Moskova’nın Belarus ile ticari ve ekonomik bağları güçlendirmeye öncelik verdiğini kaydetti.
Mişustin’in verdiği bilgilere göre, 2024 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2023 yılına kıyasla yüzde 6 artarak 4.5 trilyon ruble ile rekor seviyeye ulaştı.
Mişustin, görüşmenin başında yaptığı konuşmada, sanayi alanındaki ortak projelerin hayata geçirilme sürecinin hızlandırılmasının planlandığını dile getirdi.
Bunun yanı sıra, yüksek teknoloji alanında da iş birliği çalışmaları yürütüldüğünü ifade etti.
Yapay zekâ, dijital ekosistemler, büyük veri kullanımı ve insansız otomatik sistemler bu iş birlikleri arasında öne çıkan alanlar olarak sıralandı.
Görüşmede insani iş birliğine de özel önem verildi.
Özellikle Rusya ve Belarus için nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi amacıyla eğitim alanında ortak projeler üzerinde duruldu.
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, 10 Mart’ta Minsk Bölge Yürütme Komitesi Başkanı Aleksandr Turçin’i başbakan olarak atamıştı.
Turçin’in Rusya ziyareti, bu göreve geldikten sonraki ilk yurt dışı gezisi oldu.
Rusya ve Belarus, ortak petrol ve doğalgaz pazarı kurmayı görüştü
DİPLOMASİ
Macron: Hamas’ın, Gazze’nin yönetiminde hiçbir rolü olmamalı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bugün Kahire’de yaptığı açıklamada, Hamas’ın Gazze’nin yönetiminde “hiçbir rolü olmaması gerektiğini” söyledi.
Macron, Gazze’deki durumla ilgili Ürdün Kralı Abdullah’ın da katılacağı zirve öncesinde Kahire’de düzenlenen basın toplantısında Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile birlikte konuştu.
Hamas’ın Şerit’in yönetiminde yer almaması gerektiğini söyleyen Macron, örgütün “artık İsrail için bir tehdit oluşturmaması” gerektiğini ifade ederken Arap Birliği tarafından onaylanan “Gazze’nin yeniden inşası planına tam desteğini” yineledi.
Fransız lider Gazze ve İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da herhangi bir “yer değiştirme” ya da ilhaka şiddetle karşı olduğunu belirtti.
Macron, “Bu uluslararası hukukun ihlali ve İsrail de dahil olmak üzere tüm bölgenin güvenliği için ciddi bir tehdit olacaktır,” dedi.
Macron, Fransa ve Mısır’ın İsrail’in Gazze’deki saldırılarını “kınadığını” söylerken Sisi, Gazze’deki “acımasız savaşı” sona erdirmek için siyasi çözümün gerekli olduğunu savundu.
Mısır devlet televizyonunun haberine göre es-Sisi ve Macron ayrıca ulaşım, sağlık ve eğitim alanlarında stratejik ortaklık anlaşmaları imzaladı.
DİPLOMASİ
Fransa, gümrük vergilerine Büyük Teknoloji’yi vurarak yanıt verilmesini istiyor

Fransa Ekonomi ve Maliye Bakanı Eric Lombard, ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergilerine karşı, ABD’li Büyük Teknoloji şirketlerinin veri kullanımını daha sıkı bir şekilde düzenleyerek karşılık vermeyi önerdi.
Lombard, Le Journal Du Dimanche’ye verdiği mülakatta, “Bazı idari gereklilikleri güçlendirebilir ya da veri kullanımını düzenleyebiliriz,” dedi.
Lombard, daha spesifik olmamakla birlikte, başka bir seçeneğin de “belirli faaliyetleri vergilendirmek” olabileceğini sözlerine ekledi.
Bir Fransız hükümet sözcüsü geçen hafta AB’nin ABD tarifelerine karşı misillemesinin “şu anda vergilendirilmeyen dijital hizmetleri” içerebileceğini söylemişti.
Bu öneri, birçok ABD’li büyük teknoloji firmasının Avrupa’daki merkezlerine ev sahipliği yapan İrlanda tarafından şiddetle reddedildi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump’ın ticaret savaşına karşılık verme sözü verdi.
Teknoloji, Avrupa’nın misilleme yapması için olası bir alan olarak görülüyor. Avrupa Birliği’nin mal ticaretinde 157 milyar avro fazlası var, yani ithal ettiğinden daha fazlasını ihraç ediyor, ama dijital hizmetler de dahil olmak üzere hizmetlerde 109 milyar avro açık veriyor.
Apple, Microsoft, Amazon, Google ve Meta gibi büyük teknoloji devleri Avrupa’daki pazarın pek çok bölümüne hakim durumda.
Lombard cuma günü yaptığı açıklamada Washington ile ticaret savaşının Fransa’nın şişmiş bütçe açığını azaltmasını engelleyebileceğini söyledi. Lombard BFMTV/RMC’ye verdiği mülakatta, “Vergi gelirleri muhtemelen düşecek ve ardından GSYİH tahminlere göre azalacak, bu da açığı daha da kötüleştirecek,” dedi.
Fransa Başbakanı François Bayrou ise pazar günü yaptığı açıklamada Trump’ın gümrük vergisi saldırısının Fransa’nın GSYİH’sinin yüzde 0,5 puandan fazla azaltacağını söyledi.
Bayrou Le Parisien’e verdiği röportajda, “İktisadi yavaşlama ve yatırımların durması gibi istihdam kaybı riski de kesinlikle çok büyük. Bunun sonuçları önemli olacak: Trump’ın politikaları bize GSYİH’nin yüzde 0,5’inden fazlasına mal olabilir,” dedi.
-
ORTADOĞU2 hafta önce
Suriye İnsan Hakları Takip Komitesi: Sahil bölgesinde soykırım işlendi
-
DÜNYA BASINI2 hafta önce
Batı medyası ve siyasetinden temkinli İmamoğlu değerlendirmeleri
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
Sosyalizmin yeni dünya-sistemindeki yeri – 2
-
DİPLOMASİ2 hafta önce
Politico: İmamoğlu’nun tutuklanmasına rağmen AB, Türkiye’ye para göndermeye devam edecek
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
Husiler’in Savaşı: “Altıncı Orta Doğu Savaşı” ve Filistin Anlatısı
-
DÜNYA BASINI1 hafta önce
Signal bir Amerikan hükümeti operasyonudur
-
ORTADOĞU2 hafta önce
İsrail’de “devlete sızma” tartışması: “Dün vatan haini ilan ettiniz yarın idam edersiniz”
-
AMERİKA2 hafta önce
Gizli CIA dosyalarında ‘Ahit Sandığı’nın bulunduğu iddia ediliyor