Bizi Takip Edin

DİPLOMASİ

Avaza Zirvesinde Türkmen gazı gündemi

Yayınlanma

Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi, Türkmenistan’ın Avaza bölgesinde yapıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve kapsamında Avaza’da  Türkmenistan ve Azerbaycanlı mevkidaşlarıyla bir araya geldi. Ayrıca heyetler arası görüşmeler de gerçekleştirildi.

İkili görüşmelerin ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ile liderler toplantısında bir araya geldi. Üç lider, heyetler arası görüşmelere başkanlık etti.

Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi’nin ana gündemi ise Türkmen gazının dünya pazarına taşınması. Bu çerçevede liderler, Türkmen doğal gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya transferi konusunu ve yol haritasını ele alıyor.

‘Yeni imkanları değerlendiriyoruz’

Zirve kapsamında açıklamalarda bulunan Erdoğan, “Hedefimiz küresel ve bölgesel dinamiklerle birlikte gelişen yeni imkanları, bölgemizin refahı doğrultusunda değerlendirmektir. Beraber hareket ettiğimiz her konuda başarıya ulaşacağız” dedi.

Türkmenistan ve Azerbaycan’dan Türkiye’ye elektrik nakli konusunda çalışmaya hazır olduklarını belirten Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı’na (TDT) gözlemci üye olarak katılan Türkmenistan’ın tam üyelik sürecinin de en kısa sürede tamamlanmasının önemine işaret etti.

Avaza Zirvesi’nin ağırlıklı olarak doğal gaz konusundaki projelere yönelik olduğu ile getirilirken, Erdoğan daha önce yaptığı açıklamadan Türkmen gazının Hazar üzerinden Türkiye’ye getirilmesini temenni ettiklerini söylemişti.

Üç ülke arasında 5 anlaşma imzalandı

Zirvesi kapsamında, Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan arasında 5 anlaşma imzalandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla, Avaza Kongre Merkezi’nde gerçekleşen törende, ticaret, bilim, eğitim, kültür, gümrük, enerji ve ulaştırma alanlarındaki anlaşmalara imza atıldı.

Bu kapsamda, 3 ülke arasında, “Ticari ve Ekonomik İşbirliğine Dair Anlaşma”, “2023-2025 Yıllarına Yönelik Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında İşbirliği Çerçeve Programı”, “Gümrük Geçiş Noktalarında Gümrük Prosedürlerine İlişkin Bilgi Değişimine Yönelik Ortak İstişare Komisyonu Kurulmasına Dair Mutabakat Zaptı”, “Ulaştırma Alanında İşbirliğinin Daha Fazla Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı” ve “Enerji Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine Dair Mutabakat Zaptı” imzalandı.

Türkmen gazının önemi

Orta Asya ile İran arasında yer alan stratejik konumu ile İran’ın Orta Asya’ya açılan kapısı olma niteliğini taşıyan Türkmenistan için ayrıca,  Özbekistan, Tacikistan ve Afganistan’ın da Hazar Denizi’ne açılan penceresi benzetmesi yapılmaktadır. Dolayısıyla Türkmenistan’ın hem kuzey-güney istikametinde hem de doğu-batı yönünde gelişen ticaret yollarının merkezinde bulunan oldukça önemli bir stratejik konuma sahip olduğu söylenebilir.

Türkmenistan ayrıca, 24,5 trilyon metre küp doğal gaz rezervi ile dünyada en büyük doğal gaz rezervine sahip ülkeler arasında Rusya, İran ve Katar’dan sonra 4. sırada yer almaktadır.

Türkmen doğal gazının Hazar üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasının önündeki en önemli engel olarak değerlendirilen denizin hukuki statüsü sorununda tarafların uzlaşıya vararak 12 Ağustos 2018 tarihinde Aktau Anlaşması’nı imzalamaları ile çözülmesi ise Türkmenistan’ın önemini artırmaktadır.

Halihazırda Çin de bu kaynakların çıkartılması ve  nakledilmesi için Türkmen gaz sahalarının geliştirilmesi üzerine yatırım yapmaktadır. 2009’da Çin ile Türkmenistan arasında açılan doğal gaz boru hattı üzerinden geçen gaz, 2016 yılında Çin’in toplam ithalatının yaklaşık %77’sini oluşturmuştur.

Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılabilir

Ukrayna savaşı ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonrası kuzey koridorunun riskle hale gelmesiyle Türkiye’nin enerji merkezi olması gündemde.

Orta koridorun daha cazip hale geldiğini belirten uzmanlar, Türkmen doğal gazının Türkiye üzerinden uluslararası piyasalara açılabileceği ve Avrupa’nın enerji ihtiyacına çözüm olabileceği görüşünü paylaşıyor. Hatta Türkmen gazının ardından İran ve Irak Kerkük gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya sevki ihtimali tartışılıyor.

Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa pazarına taşınması projesi ilk olarak temmuzda Aşkabat’ta toplanan hükümetler arası karma komisyonda ele alınmıştı.

Türkmen gazını Türkiye’ye ulaştırmak için 3 alternatif  konuşuluyordu: Hazar üzerinden TANAP hattının kullanılması, SWAP anlaşması veya gemiler ve gemilerden sonra da boru hattı kullanımı.

Türkiye ile Türkmenistan arasında halihazırda 2 milyar dolar olan ticari ilişkinin yıl sonuna kadar 3 milyar ve sonrasında 5 milyar dolar seviyesine çıkarılması hedefleniyor.

DİPLOMASİ

Çinli uydu şirketi Brezilya’da Musk’ın Starlink’ine meydan okuyor

Yayınlanma

Çin devlet destekli bir şirket, Elon Musk’ın Starlink’i ile rekabet etmek üzere Brezilya’da bir uydu hizmeti başlatmayı planlıyor.

Alçak Dünya yörüngesindeki uydular aracılığıyla yüksek hızlı internet hizmetleri geliştiren Spacesail’in duyurusu, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in bu hafta Brezilya’yı ziyaret ederek mevkidaşı Luiz Inácio Lula da Silva ile yükseltilmiş bir ortaklık imzaladığı sırada geldi.

Spacesail ile yapılan anlaşma aynı zamanda SpaceX şirketi Starlink’in sahibi olan Musk ile Brezilyalı yetkililer arasında, milyarder yatırımcının X sosyal medya ağında yanlış bilgilendirme iddiaları üzerine yaşanan anlaşmazlığın ardından geldi.

Çin devlet medyasına göre Spacesail, Brezilya devletine ait Telebrás grubu ile uydu iletişimi ve geniş bant internet hizmetleri sağlamak üzere anlaştı.

Bir iletişim bakanlığı sözcüsü, Brezilya hükümetine göre şirketlerin fiber optik altyapının hizmet vermediği bölgelerdeki talebi inceleyeceğini ve hizmetin 2026’da hayata geçmesini hedeflediklerini söyledi.

İcra kurulu başkanı Jie Zheng salı günü geç saatlerde gazetecilere yaptığı açıklamada “Spacesail Brezilya’nın uzun vadeli ortağı olmaya kararlıdır” dedi.

Musk-Lula gerilimi

Brezilya, Latin Amerika’nın en büyük ülkesindeki uydu internet pazarının neredeyse yarısını kontrol eden Starlink’e rakipleri teşvik etmeye çalışıyor.

Musk bu yıl Brezilya’da X’te aşırılık yanlısı içeriği teşvik ettiği iddia edilen hesapların kapatılması yönündeki adli emirlere uymayı reddetti ve platformun ülkede geçici olarak yasaklanmasına neden oldu.

Mahkeme kararlarına uymaması halinde lisansını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağı uyarısında bulunan düzenleyiciler Starlink’i de bu tartışmanın içine çekmiş ve X adına para cezası ödemek zorunda bırakmıştı. Musk nihayetinde hesapları kaldırmayı kabul etti.

Musk ile Brezilya’nın solcu hükümeti arasındaki gerilim, hafta sonu devlet başkanının eşi Rosângela Lula da Silva’nın sosyal medya düzenlemeleriyle ilgili bir etkinlikte Musk’a tepki göstermesiyle yeniden alevlendi.

Xi ve Lula 37 anlaşma imzaladı

Spacesail’in, ABD’nin bir zamanlar Washington’un “arka bahçesi” olarak kabul edilen bir bölgede azalan etkisine dair endişelerinin ortasında gelen açıklaması, Çin liderinin Güney Amerika’ya yaptığı diplomatik turla aynı zamana denk geldi.

Xi Jinping geçen hafta Lima’daki Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği zirvesi öncesinde Peru’da Çin tarafından inşa edilen bir mega limanın açılışına katıldı. Ardından G20 liderler konferansı için Rio de Janeiro’ya giden Xi, Çarşamba günü Brasília’da tam devlet onuruyla karşılandı.

Lula ve Xi, Pekin’in ikili ilişkiler hiyerarşisinde zaten en üst sıralarda yer alan “kapsamlı stratejik ilişkilerini” “daha adil bir dünya ve daha sürdürülebilir bir gezegen için ortak bir geleceğe sahip Çin-Brezilya topluluğu”na yükseltti.

Anlaşma, Xi’nin temel diplomatik doktrinlerinden biri olan “insanlık için ortak kader topluluğu” inşasının yankılarını taşıyor ve analistler bu yaklaşımın, Pekin’in ABD’nin hakimiyetine karşı çok kutuplu bir dünya arayışına atıfta bulunduğunu yorumluyor.

İki lider ayrıca tarım, ticaret, altyapı, teknoloji ve sanayiyi kapsayan 37 anlaşma imzaladı.

Ancak Brezilya, Pekin’den gelen tekliflere rağmen Xi’nin en önemli uluslararası altyapı programı olan Çin’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne katılmadı. Brasília’daki yetkililer programa tam üyelik olmadan da Çin yatırımlarını güvence altına alabileceklerine inanıyor.

Şanghay Spacecom Uydu Teknolojisi adı altında da faaliyet gösteren Spacesail, devlet medyasına göre 2030 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde 15.000 uzay aracı hedefiyle uydu dağıtımını hızlandırmak için iddialı planlara sahip. Ağustos ayında 18 uydudan oluşan ilk turunu fırlatan şirket, ekim ayında bir tur daha fırlattı.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Meloni ile görüşen Milei’den “özgür uluslar ittifakı” önerisi: ABD ve İsrail’e davet

Yayınlanma

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Brezilya’daki G20 zirvesinin ardından Buenos Aires’te Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei ile bir araya geldi.

Her ikisi de ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın müttefiki olan İtalyan ve Arjantinli liderler bu hafta Rio de Janeiro’da düzenlenen G20 zirvesinin ardından bir araya gelerek “özel bir ilişki” kurma sözü verdiler.

Milei ise ABD, Arjantin, İtalya ve İsrail’i kapsayan bir “özgür uluslar ittifakı” kurulması çağrısını yineledi.

Geçtiğimiz hafta, böyle bir ittifakın üyelerinin “solun kültürel hegemonyası” tarafından tehdit edilen “Batı mirasının koruyucuları” olacağını söylemişti.

Basın önünde Meloni’yi de ittifaka davet eden Arjantin lideri, grubun özel mülkiyet, kapitalizm ve özgürlük fikirlerini bayrak edineceğini söyledi.

53 yaşındaki Milei ayrıca “woke virüs” olarak tanımladığı “toplumsal cinsiyet ideolojisini” eleştirdi ve kendi hükümeti ile Meloni liderliğindeki hükümet arasındaki benzerliklere dikkat çekti.

Milei, “Toplumsal cinsiyet ideolojisi karşısında, sınırsız yaşam ve aile hakkını savunuyoruz. Siyasi ve kişisel boyutta ortak bir noktamız var; ülkelerimizin yapısal sorunlarını cesurca ele almak üzere seçildik,” dedi.

Meloni’den Arjantinlinin “deregülasyon” politikasına övgü

La Libertad Avanza lideri, “Bizimkiler benzer düşünen yönetimler ve uluslarımız arasında özel bir ilişki var. Serbest ticareti, sağduyuyu ve özel mülkiyeti sonuna kadar savunuyoruz. Özgürlüğü geri kazanmak istiyoruz,” ifadelerini kullandı.

Milei’nin niyeti, 1920 yılında kurulan Milletler Cemiyetini taklit ederek, üyeler arasında serbest ticaret anlaşmalarını ve askeri işbirliğini teşvik edecek yeni bir çok taraflı örgüt kurmak.

Meloni ise Brezilya’daki G20 zirvesinde iki ülkenin önümüzdeki beş yıl için enerji, altyapı ve ulaşım gibi sektörlere odaklanan ortak bir eylem planı hazırlamak üzere “birlikte çalışma” konusunda anlaştıklarını söyledi.

Milei’nin deregülasyon politikalarını öven ve devlet başkanını “kardeşi” olarak tanımlayan İtalyan lider, onun tedbirlerinin Arjantin’deki İtalyan şirketlerini destekleyeceğini ve daha derin ilişkilere kapı açacağını söyledi.

Meloni, Venezuelalı muhalifi “seçilmiş başkan” olarak tanıdı

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni çarşamba günü Venezuela muhalefetinin adayı Edmundo Gonzalez Urrutia’yı ülkenin seçilmiş başkanı olarak tanıdı.

Meloni, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei ile Buenos Aires’te yaptığı görüşmenin ardından konuştu.

Meloni, “Avrupa Birliği ile birlikte, Venezuela halkının seçilmiş başkan Gonzalez Urrutia’ya yönelik tercihinin ve meşru özgürlük ve demokrasi özlemlerinin nihayet gerçeğe dönüşebilmesi için Venezuela’da barışçıl ve demokratik bir geçiş süreci için çalışıyoruz,” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da salı günü Gonzalez Urrutia için ilk kez “seçilmiş başkan” ifadesini kullandığında Caracas’ın öfkeli tepkisine yol açmıştı.

Meloni, Edmundo Gonzalez’i İtalya’da iki kez kabul etti ve kendini “anarko-kapitalist” ilan eden Milei de onu seçimin galibi olarak tanıdı.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Zelenskiy’den itiraf: Kırım’ın geri alınması imkânsız

Yayınlanma

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Kırım’ın askeri yollarla geri alınamayacağını kabul ederek, diplomatik çözüm çağrısında bulundu.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Fox News’e verdiği mülakatta, Kırım’ın “Ukrayna’ya geri kazandırılması” konusunda dikkat çekici açıklamalarda bulundu.

Zelenskiy, Kırım’ın askeri yöntemlerle yeniden ele geçirilmesinin mümkün olmadığını kabul ederek, çözümün diplomatik kanallardan geçmesi gerektiğini vurguladı.

Mülakatta, Fox News muhabiri Trey Yingst, Zelenskiy’e, Rusya ile bir barış anlaşmasının parçası olarak Ukrayna’nın bazı topraklarından vazgeçmeye hazır olup olmadığını sordu.

Zelenskiy, “Ukrayna’nın işgal altındaki herhangi bir bölgesini yasal olarak Rus toprağı olarak tanıyamayız,” yanıtını verdi.

Ancak konu Kırım’a geldiğinde Zelenskiy, “Kırım’ı askeri yollarla geri almak için yeterli askeri gücümüz yok. Kırım’ı geri almak adına on binlerce insanımızı ölüme gönderemeyiz. Bu sorunun diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğini anlıyoruz,” değerlendirmesini yaptı.

Ukrayna lideri, 2014’ten bu yana Rusya’nın kontrolü altında bulunan Kırım yarımadasını hiçbir şekilde terk etmeyeceğini defalarca dile getirmişti.

2014 yılında Karadeniz’in stratejik öneme sahip yarımadası Kırım, düzenlenen referandum sonucu Rusya’ya bağlanmış, ancak Batı ülkeleri bu durumu Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne aykırı olduğu gerekçesiyle tanımamıştı.

Nisan 2024’te The Washington Post, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın tekrar seçilmesi halinde Ukrayna’yı, Rusya’yla bir barış anlaşması kapsamında Kırım ve Donbass’taki topraklarından feragat etmeye zorlayabileceğini öne sürmüştü.

Bu iddialar, Trump’ın zaferinden sonra dahi gündemde kalmaya devam etti.

Trump’ın yakın danışmanı Bryan Lanza, BBC’ye verdiği bir mülakatta, Trump yönetiminin Ukrayna’ya barış karşılığında toprak tavizinde bulunmayı dayatabileceğini ima etmişti.

Lanza, “Kırım elden gitti. Devlet Başkanı Zelenskiy masaya gelip ancak Kırım’ı alırsak barış yapabileceğimizi söylerse, ciddi olmadığını göstermiş olur,” ifadelerini kullanmıştı.

Ukrayna, Kırım Köprüsü’nün yıkılması talebiyle Lahey’e gitti

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English