Dünyanın en büyük ikinci ekonomisine yön veren ekonomi yetkilileri 2025 yılı politikalarını belirlemek üzere yıllık toplantılarına hazırlanırken, Xinhua’nın çarşamba günü yayınladığı bir yorumda Çin’in üst yönetiminin ekonomi için “kritik bir noktada kritik seçimler” yaptığı belirtildi.

Komünist Parti’nin yayın organı People’s Daily’nin baş sayfasında da yer alan 7,109 kelimelik makalede, “Ekonomi bu yıl özellikle ikinci ve üçüncü çeyrekte dalgalanmalar yaşadı, ancak [Başkan] Xi Jinping’in liderliğindeki üst yönetim tarafından yapılan kritik seçimler büyümeyi yeniden rayına oturttu” denildi.

“Çin, yüksek kaliteli kalkınma, ulusal gençleşme ve modernleşme için dönüşüm ve iyileştirmenin kritik bir aşamasındadır, ancak zorluklar da artmaktadır” denilen makalede, bu nedenle politika seçimlerinin böylesine önemli bir zamanda önemli bir ağırlık taşıdığı vurgulandı.

Zorluklar gelecek yıl da devam edecek

Analistler, yorumun ülke ekonomisine ve üst düzey liderlik tarafından son zamanlarda alınan önemli kararlara yapılan vurguyu artırmayı amaçladığını ve merkezi ekonomik çalışma konferansında daha fazla karar alınmasının beklendiğini söyledi. Ancak Pekin’in önümüzdeki yıl da zor seçimler ve kararlar almaya devam edeceğini, zira zorlukların henüz bitmediğini de eklediler.

Cheung Kong Graduate School of Business’ta finans profesörü olan Li Xuenan, “Pekin, eylül ayından bu yana yaptığı bir dizi kritik tercihin ekonomi için sonuç verdiğine inanıyor, ancak gelecek yıl daha zor kararlar alması ve somut adımlar atması gerekecek” dedi.

South China Morning Post’a konuşan Li, “Yorum, sorunların ve üst yönetimin bu sorunları nasıl gördüğünün ve nasıl ele aldığının ayrıntılı bir açıklamasıdır. İlk sonuçlar cesaret verici ancak Donald Trump’ın yeni ticaret savaşının yaklaşması ve yurtiçinde tüketimin inatla zayıf seyretmesi nedeniyle ekonominin karşı karşıya olduğu kritik dönem henüz sona ermiş değil” değerlendirmesini yaptı.

Pekin’in iki günlük çalışma konferansında ekonomi yetkililerine bunu vurgulamayı ve kararların uygulanmasında üst düzey liderlikle uyum içinde olmalarını sağlamayı amaçladığını da sözlerine ekledi.

Yorumda, Çin ekonomisinin, çevreleme çabaları ve jeopolitiğin gölgelediği dış karmaşıklıklardan, zayıf talep, kilit alanlardaki riskler ve hala geçiş sürecindeki bir ekonominin sancıları gibi iç rüzgarlara kadar zorluklarla boğuştuğu kabul edildi.

Yüzde 5 hedefi ulaşılabilir

Ancak Pekin’in eylül ayı sonunda yıllardır görülmemiş düzeyde bir teşvik ve politika gevşemesi başlatmasının ardından ekonomi yılın son çeyreğinde ilk istikrar işaretlerini gösterdi.

Pazartesi günü Komünist Parti’nin en üst düzey karar alma organı olan Politbüro tarafından yapılan toplantıda, gayri safi yurtiçi hasıla büyümesi için “yaklaşık yüzde 5” dahil olmak üzere bu yılki ekonomik hedeflerin hala ulaşılabilir olduğu açıklandı.

Toplantıda ayrıca kriz dönemindeki dil yeniden canlandırıldı ve maliye politikalarının daha proaktif olması gerektiği ve para politikalarının daha önceki ihtiyatlılık vurgusunun aksine ileriye dönük olarak “orta derecede gevşek” olması gerektiği belirtildi. Pekin aktif ve ılımlı gevşek maliye ve para politikaları kombinasyonunu en son 2009’daki küresel mali krizin ardından kullanmıştı.

Politbüro’nun açıklamasıyla birlikte yılsonu ekonomi konferansına katılan politika yapıcıların uygulama detaylarının yanı sıra 2025 yılı için spesifik hedefleri de ortaya koyması bekleniyor. Ancak büyüme hedeflerinin mart ayına kadar açıklanması beklenmiyor.

Pekin’de yaşayan bir siyaset bilimci, bu yorumun ekonomi yetkililerine Pekin’in direktiflerini yerine getirmeleri ve zihinleri birleştirmeleri için bir hatırlatma işlevi gördüğünü söyledi.

Adının açıklanmaması kaydıyla South China Morning Post’a konuşan akademisyen, “Yetkililerin Pekin’in ‘kritik’ tercihlerine ve kararlarına ters düşen görüşleri dile getirme alanı çok az ve konferans sadece Pekin’in daha aktif ve gevşek maliye ve para politikaları gibi kararlarının en iyi şekilde nasıl yerine getirileceğini tartışmak için bir fırsat” dedi.

Özbek milletvekili Alişer Kadırov, Rusya ile Özbekistan arasında vize rejimi uygulanmasını önererek, göçmenlerin haklarını koruma ve ulusal güvenliği artırma açısından bu düzenlemenin önemli olduğunu söyledi. Ayrıca Kadırov, Orta Asya ülkeleriyle vizesiz seyahat uygulamasının kaldırılmasının bölgesel iş birliği ve güvenliği güçlendirebileceğini belirtti.

Milliy Tiklaniş Partisi lideri Alişer Kadırov, Özbekistan ile Rusya arasında vize rejimi getirilmesini talep etti.

Kadırov, Telegram hesabında şu ifadeleri kullandı: “Yakın gelecekte beklenen istikrarsızlık ve yer değiştirme oranındaki muhtemel artış ışığında, tüm Orta Asya bölgesiyle birlikte, Rusya’ya giriş için vize kontrolü getirme ve iş arayanlara yönelik gereklilikleri sıkılaştırma çabalarını desteklememiz gerektiğine inanıyorum.”

Kadırov, Özbekistan vatandaşlarının kendi dillerini, kültürlerini ve değerlerini bilmeleri ve bunlara saygı göstermeleri gerektiğini belirtti.

Milletvekili, yurt dışında iş arayanların ise çalışacakları ülkenin diline, kültürüne, yasalarına ve iş yapma koşullarına hâkim olmalarının önemine dikkat çekti.

Rusya Liberal Demokrat Partisi (LDPR) Genel Başkanı Leonid Slutskiy’in göçmenlik yasası teklifini yorumlayan Kadırov, şu değerlendirmede bulundu: “Bu tür düzenlemeler, yerli halk tarafından ayrımcılığa uğramayı kabullenmek zorunda kalan, haklarını savunamayan ve kimi zaman sorumsuzca hareket ederek hayatlarını riske atan vatandaşlarımızın, Özbekistan için ciddi bir sosyal, siyasi ve iktisadi yük haline gelmesini önleyebilir.”

Yasa taslağı, göçmen işçilerin Rus dilini bilmelerini, Rusya’da yaşıyorlarsa ailelerine Rusça öğretmelerini, Rusya Federasyonu’nun kültür ve geleneklerine saygı göstermelerini ve kamuya açık alanlarda belirlenen davranış kurallarına uymalarını zorunlu kılacak.

Ayrıca, göçmenlerin resmi istihdam edilmesi, çalışma izni alarak vergi ödemesi, sınır dışı edilme riskine karşı sigorta yaptırması ve parmak izi, genetik kayıt ile ruhsal değerlendirme süreçlerinden geçmesi gerekecek.

Mart ayının sonunda Adil Rusya partisi lideri Sergey Mironov, ulusal güvenliği artırmak amacıyla Orta Asya ülkeleriyle vizesiz seyahat uygulamasının kaldırılmasını önermişti.

Mironov, şu ifadeleri kullanmıştı: “Açık sınırlar, komşu ülkeleri Rusya’ya karşı yıkıcı faaliyetlerin merkezi haline getiren düşmanlarımız tarafından kullanılmaktadır. Bu durum, kendi topraklarında teröristlerin ve diğer aşırı unsurların birikmesine sebep olan komşularımız için de bir tehdit oluşturuyor. Vizesiz seyahatin iptali, tüm Avrasya bölgesinde güvenliği ve iş birliğini artıracak önemli bir adımdır.”

Tacikistan, Rusya’yı göçmenlerin haklarını ihlal etmekle suçladı

Çin, Tayvan etrafında son dönemdeki en büyük deniz konuşlanmasını gerçekleştirdi.

Nikkei Asia tarafından yayınlanan ve Tayvan, Japonya’nın Okinawa vilayeti ve Filipinler’e atıfta bulunan bir Tayvan ulusal güvenlik notuna göre Pekin, bölgeye “birinci ada zincirindeki tüm tarafları hedef alan” 90’dan fazla donanma ve sahil güvenlik gemisi gönderdi. Notta Çin’in yaklaşık otuz yıldır bölge sularında gerçekleştirdiği en büyük filo konuşlandırması olarak nitelendirilen bu harekâtın hazırlıklarının 70 gün sürdüğü tahmin ediliyor.

Pekin’in donanma ve sahil güvenlik gemilerinin kış manevra kabiliyetini de test ettiği düşünülüyor.

Çin, bu yılın başlarında Tayvan yakınlarında iki büyük tatbikat gerçekleştirdi. Pekin’in, Tayvan lideri Lai Ching-te’nin geçen hafta Pasifik’teki müttefikleri Marshall Adaları, Tuvalu ve Palau’nun yanı sıra ABD’de Hawaii ve Guam’ı da kapsaya turuna “misilleme” olarak üçüncü bir tatbikat daha yapması bekleniyordu.

Çinli yetkililer Lai’nin gezisine kesin bir dille karşı çıkarak onu “ayrılıkçı” olarak nitelendirdi. Lai’nin gezisi, ABD’nin Tayvan’a yeni silah satışlarını onaylamasının ardından geldi ve bu da Çin’in “güçlü karşı önlemler” sözü vermesine yol açtı.

Tayvan lideri ‘stratejik’ Pasifik turunu tamamladı, Çin’in yanıtı bekleniyor

Bu son tatbikatın, Lai’nin görevi devraldıktan sonra yaptığı bağımsızlık yanlısı ve Çin karşıtı konuşmalarına yanıt olarak mayıs ve ekim aylarında başlatılan bir dizi “Kılıç” tatbikatının yanı sıra dönemin ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin 2022’de Taipei’ye yaptığı ziyareti takip eden tatbikatları çok aştığı belirtiliyor.

Öte yandan uzmanlara göre, bu dev tatbikat için ihtiyaç duyulacak hazırlık süresi göz önüne alındığında, bu son hamlenin Lai’nin Pasifik gezisiyle “hiçbir ilgisi olmayabilir.”

Reuters’in haberine göre, Çin’in Tayvan İşleri Ofisi’nden bir sözcü çarşamba günü yaptığı açıklamada hükümetin “ayrılıkçı” güçleri kontrolsüz bırakmayacağını ve egemenliğini ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunacağını söyledi.

Kıdemli bir milletvekili ve Tayvan yasama meclisinin savunma komitesinin eş başkanı olan Wang Ting-yu ise, Pekin’in birinci ada zincirini bir iç denize benzetmeye ve Batı Pasifik güçlerinin stratejilerine direnme kabiliyetini göstermeye çalıştığını söyledi. Bu nedenle de bu hamlenin sadece Tayvan’ı değil, Güney Kore, Japonya ve Filipinler’in yanı sıra ABD, Avustralya ve Kanada güçlerini de hedef aldığını savundu.

Wang, “Birinci ada zincirinin demokratik ülkelerini ve ABD liderliğindeki liberal demokrasi ittifakını tehdit ettiği için Tayvan, Çin’in emellerini caydırmak için bu ülkelerle askeri ya da bölgesel güvenlik işbirliğini güçlendirmelidir” dedi.

Wang ayrıca Tayvan’ın kendi kabiliyetlerini geliştirmesi gerektiğini ve Çin’in askeri gücünün hafife alınmaması gerektiğini vurguladı.

Tayvan Dışişleri Bakanlığı çarşamba günü yaptığı açıklamada “Büyük ölçekli askeri yığınak bölgede güvensizlik ve risk değişkenleri yaratarak bölge ülkeleri için sorun yarattı. Çin’in Hint-Pasifik bölgesinde barış ve istikrarı baltalayan baş belası olduğu açıkça ortaya çıkmıştır” ifadelerini kullandı.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning ise, .arşamba günü düzenlediği olağan basın toplantısında, “‘Tayvan bağımsızlığı’ yanlısı ayrılıkçıların faaliyetleri ve dış güçlerin destek ve teşvikleri Tayvan Boğazlarında barış ve istikrarı baltalamaktadır” dedi. Mao, tek Çin ilkesinin korunmasının Tayvan Boğazlarında barış ve istikrarın sürdürülmesinin anahtarı olduğunu söyledi ve Çin’in ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunacağını vurguladı. Sözcü, Tayvan sorununun Çin-ABD ilişkilerinde aşılmaması gereken “kırmızı çizgi” olduğunu ve bunun Çin’in “tutarlı pozisyonu” olduğunu yineledi.