Bizi Takip Edin

AMERİKA

Biden, Çin’in yapay zekaya küresel erişimini engellemek için çip kontrollerini genişletiyor

Yayınlanma

Biden yönetimi görevi bırakmasına günler kala, Çin’in gelişmiş çiplere ve bazı yapay zeka teknolojilerine üçüncü ülkeler üzerinden erişmesini engellemeyi amaçlayan yeni bir dizi teknoloji ihracat kısıtlamasını açıkladı.

Çarşamba günü resmi olarak yayınlanacak ve 120 günlük bir yorum döneminin ardından, yeni Trump yönetimi tarafından değiştirilmediği ya da kaldırılmadığı takdirde yürürlüğe girecek olan kurallar, ihracat hedeflerini üç kategoriye ayırıyor: müttefikler ve ortaklar; düşmanlar; ve en büyük kategori olan diğerleri.

Amaç, Çin, Rusya, Kuzey Kore ve İran’ı içeren ikinci kategorideki ülkelerin ABD dışındaki Güneydoğu Asya ve Orta Doğu gibi yerlerdeki veri merkezlerinde bulunan yapay zeka çiplerine erişimini kısıtlamak.

Başkan Joe Biden’ın görevden ayrılmasından bir hafta önce gelen “yapay zeka yayılımı çerçevesi”, yönetimin Çin’in en son teknolojilerdeki ilerlemesini yavaşlatmak için dört yıldır verdiği mücadeleyi yeni kurallarla şekillendiriyor.

Yeni kurallara göre, ABD’nin 18 önemli müttefik ve ortağına yapılan çip satışlarına yeni kısıtlamalar getirilmiyor. Ticaret Bakanlığı’na göre bu ekonomilerde yerleşik şirketler, silah ambargosu altında olanlar hariç olmak üzere, küresel yapay zeka hesaplama kapasitelerinin %7’sine kadarını -ki bu da muhtemelen yüz binlerce çip anlamına geliyor- herhangi bir üçüncü ülkeye yerleştirebilecek.

Japonya, Güney Kore, Hollanda ve Tayvan – hepsi de önemli çip üreticisi ekonomiler – bu kategoriye giriyor.

Bu 18 müttefik ve ortak dışındaki ülkelerin büyük çoğunluğu için ABD, çiplerin ihracatı, yeniden ihracatı ve ülke içi transferi için izin isteyecektir. Ticaret Bakanlığı, süreci hızlandırmak amacıyla, belirli bir tahsisata kadar lisans başvurularının “onay karinesi” altında inceleneceğini söyledi.

Bir ülke tahsisatına ulaştıktan sonra, başvurular bir ret politikası kapsamında incelenecek.

Yapay zeka veri merkezlerine yönelik talebin hızla arttığı Singapur, Malezya, Tayland ve Vietnam bu kategoriye giriyor, yani daha katı ihracat lisansı gereklilikleriyle karşı karşıya kalacaklar.

Kamboçya ve Myanmar da dahil olmak üzere silah ambargosu uygulanan 22 ülke için miktara bakılmaksızın bir “ret karinesi” uygulanacak.

Sektörden tepki geldi: Yapak zekada küresel ilerleme tehlikede

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi Wadhwani Yapay Zeka Merkezi Direktörü Gregory Allen Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada, “Bu politikanın amacı, diğer şeylerin yanı sıra, Çin’in büyük miktarda çipi Çin’e başarılı bir şekilde kaçırmasını son derece zorlaştırmak ve ayrıca önde gelen yapay zeka şirketleri ve önde gelen bulut şirketleri için yapay zeka altyapısının çoğunu veya tamamını ABD’de inşa etmeleri için önemli teşvikler yaratmaktır” dedi.

Yeni kural, istişare edilmeden hazırlandığını söyleyen sektör temsilcilerinin tepkisini çekti ve önde gelen Amerikan teknoloji şirketleri ile düzenleyiciler arasındaki gerilimin altını çizdi.

Çipleri yapay zekada kullanılan önde gelen Amerikan grafik işlemci şirketi Nvidia, pazartesi günü yaptığı sert bir açıklamada yapay zeka konusundaki küresel ilerlemenin “tehlikede” olduğunu söyledi.

Nvidia’nın hükümet işlerinden sorumlu başkan yardımcısı Ned Finkle bir blog yazısında, “Biden Yönetiminin yeni kuralı, piyasa sonuçlarına hile karıştırmaya ve inovasyonun can damarı olan rekabeti bastırmaya çalışarak, Amerika’nın zor kazanılan teknolojik avantajını heba etme tehdidinde bulunuyor” diye yazdı.

Finkle, “‘Çin karşıtı’ bir önlem kisvesine bürünmüş olsa da, bu kurallar ABD’nin güvenliğini arttırmak için hiçbir şey yapmayacaktır” diye ekledi.

Washington merkezli Yarı İletken Endüstrisi Birliği Başkanı ve CEO’su John Neuffer Pazartesi günü yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu büyüklükte ve etkide bir politika değişikliğinin, başkanlık geçiş sürecine günler kala ve sektörden anlamlı bir girdi alınmadan aceleye getirilmesinden derin bir hayal kırıklığı duyuyoruz. Yeni kural, stratejik pazarları rakiplerimize kaptırarak Amerika’nın ekonomisine ve yarı iletkenler ve yapay zeka alanındaki küresel rekabet gücüne istenmeyen ve kalıcı zararlar verme riski taşıyor.”

Yapay Zekaya yeni kontroller

Çerçeve ayrıca en gelişmiş kapalı ağırlıklı Yapay Zeka modellerinin “model ağırlıkları” üzerinde yeni kontroller getiriyor. Model ağırlığı, YZ yazılımının tahminlerde bulunmak veya kararları kontrol etmek için kullandığı sayısal parametreleri ifade eder ve bir model “öğrendikçe” zaman içinde gelişir. Kurallar, bu tür ağırlıkların ihracatı, yeniden ihracatı ve ülke içi transferleri için izin gerektiriyor.

Bakanlık, açık ağırlık modelleri gibi yaygın olarak bulunan model ağırlıklarına sahip modellerin kontrollere tabi olmayacağını söyledi.

ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo pazar günü bir telefon görüşmesinde gazetecilere verdiği demeçte, “Yapay zeka, ona güç veren yarı iletkenler ve model ağırlığı, hepimizin bildiği gibi, çift kullanımlı bir teknolojidir,” diyerek yapay zekanın düşmanlar tarafından nükleer simülasyonlar yürütmek, biyolojik silahlar geliştirmek ve askeri yeteneklerini ilerletmek için kullanılabileceği iddiasını dile getirdi.

Ticaret Bakanlığı bir haber bülteninde, teknolojinin aynı zamanda güçlü saldırı amaçlı siber operasyonları destekleyebileceğini ve kitlesel gözetleme de dahil olmak üzere insan hakları ihlallerine yardımcı olabileceğini öne sürdü.

Raimondo, yeni Trump yönetiminin uzmanlardan, sektör oyuncularından ve ortak ülkelerden gelen girdileri dikkate almasına olanak sağlamak için “120 günlük çok uzun bir yorum süresi” konulduğunu söyledi.

Raimondo, kısıtlamaların dar anlamda ulusal güvenlik kaygılarını hedeflediğini ve örneğin oyun çiplerinin bundan muaf olduğunu vurguladı.

Amerikalı şirketlerin Pazar potansiyelini azaltabilir

ABD-Çin ekonomik ve teknolojik rekabeti konusunda uzmanlaşmış Washington merkezli bir analist olan Ray Wang, çerçevenin Nvidia ve Advanced Micro Devices gibi Amerikan çip şirketlerinin pazar potansiyelini azaltma riski taşıdığını söyledi.

Wang, bunun aynı zamanda Çin’i yapay zeka çipleri geliştirme çabalarını hızlandırmaya iteceğini söyledi.

Çin, Amerikalı şirketlerin tedarik zinciri değişimlerini yavaşlatıyor

Nikkei Asia’nın haberine göre Çinli teknoloji şirketleri, Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü öncesinde bir dizi önemli sarf malzemesi de dahil olmak üzere çip üretim malzemelerini güvence altına almak için acele etti.

Aralık ayında, Biden yönetimi kapsamlı yeni ihracat kısıtlamaları açıkladı ve neredeyse tamamı Çinli olan 140 kuruluşu ticaret kara listesine ekledi. Aynı ay yönetim, Çin yapımı eski çiplerle ilgili olarak cezalandırıcı gümrük vergilerine yol açabilecek bir ticaret soruşturması başlattı. Soruşturma, Çin’den yapılan ithalata yönelik kapsamlı gümrük vergileri uygulamakla sürekli tehdit eden Trump göreve dönmeden önce tamamlanmayacak.

Üst düzey bir yönetim yetkilisi, göreve gelecek Trump yönetiminin bu yeni kuralların uygulanmasını geciktirmeyeceğini umduğunu ifade etti. “Zaman gerçekten çok önemli” diyen yetkili, ABD modellerinin Çin modellerinin altı ila 18 ay önünde olduğuna dikkat çekti. Wang, Trump’ın geri dönüşü ve Mike Waltz’un ulusal güvenlik danışmanı ve Senatör Marco Rubio’nun dışişleri bakanı olarak seçilmesinin “Çin’in kritik teknolojilerdeki ilerlemesini kısıtlamak için iddialı adımlar atmaya hazır bir yönetim bekleyebiliriz” anlamına geldiğini söyledi.

Aralık ayında Çin, Nvidia hakkında bir antitröst soruşturması başlattığını duyurdu ve ABD’ye bazı çift kullanımlı malzemelerin ihracatı üzerindeki kendi kontrollerini sıkılaştırdı.

AMERİKA

Musk, OpenAI’ı 97,4 milyar dolara satın almak istiyor

Yayınlanma

Elon Musk liderliğindeki bir konsorsiyum pazartesi günü yaptığı açıklamada, ChatGPT’nin yaratıcısı OpenAI’ı denetleyen kâr amacı gütmeyen kuruluşu satın almak için 97,4 milyar dolar teklif ettiğini duyurdu.

Bu girişimin, Musk’ın yapay zeka girişiminin kâr amacı güden bir modele geçmesini önleme çabalarındaki son hamle olduğu düşünülüyor.

Musk’ın teklifinin, OpenAI CEO’su Sam Altman ile ChatGPT üreticisinin üretken yapay zeka alanında bir lider olarak yönü konusunda devam eden gerilimi tırmandırması bekleniyor.

Musk’ın teklifine karşılık Sam Altman X’te, “Hayır teşekkür ederim ama isterseniz Twitter’ı 9,74 milyar dolara satın alırız,” şeklinde bir paylaşımda bulundu.

Musk, 2015 yılında Altman ile birlikte OpenAI’ı kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurdu fakat sonrasında şirketin yönetimi konusunda anlaşmazlığa düşerek ayrıldı ve 2023’te rakip bir yapay zeka girişimi olan xAI’ı başlattı.

Musk, Başkan Donald Trump’ın yakın bir müttefiki. Trump’ın seçilmesini desteklemek için 250 milyon doların üzerinde katkıda bulundu ve şu anda federal bürokrasiyi önemli ölçüde azaltmaya odaklanan yeni kurulmuş bir Beyaz Saray birimi olan Hükümet Verimliliği Departmanının (DOGE) başında bulunuyor.

Kısa bir süre önce Musk, Trump tarafından Beyaz Saray’da açıklanan 500 milyar dolarlık OpenAI liderliğindeki Stargate yapay zeka girişimini eleştirmişti.

Bu arada OpenAI kâr amacı gütmeyen bir kuruluştan kâr amacı güden bir kuruluşa geçmek için çalışıyor ve yapay zeka modellerini ilerletmek için gereken yatırımı çekmek için bu değişimin gerekli olduğunu savunuyor.

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Trump yabancı yetkililere rüşvet verilmesini yasaklayan yasayı askıya alıyor

Yayınlanma

ABD Başkanı Donald Trump, Adalet Bakanlığına, Amerikalıların iş bağlamak için yabancı hükümet yetkililerine rüşvet vermesini yasaklayan ABD yolsuzlukla mücadele yasasının uygulanmasını durdurma talimatı verdi.

Başkan, pazartesi günü ABD Adalet Bakanı Pam Bondi’ye 1977 tarihli Yurtdışı Yolsuzluk Faaliyetleri Yasasının (FCPA) uygulanmasını durdurma talimatı veren kararnameyi imzaladıktan sonra Oval Ofis’te yaptığı açıklamada, “Bu Amerika için çok daha fazla iş anlamına gelecek. [Yasa] Kağıt üzerinde kulağa hoş geliyor ama [uygulamada] bu bir felaket,” dedi.

Trump, yasanın, bir Amerikalının yabancı bir ülkeye gitmesi ve orada “yasal, meşru ya da başka bir şekilde” iş yapmaya başlaması halinde, “neredeyse garantili bir soruşturma, iddianame ve bu nedenle kimsenin Amerikalılarla iş yapmak istememesi” anlamına geldiğini ileri sürdü.

Financial Times’ın (FT) aktardığına göre bir Beyaz Saray yetkilisi de ülkenin “ulusal güvenliğinin Amerika’nın ve şirketlerinin dünya çapında stratejik ticari avantajlar elde etmesine bağlı olduğunu” söyledi.

Yetkili, “Başkan Trump, Amerikan şirketlerinin rekabet gücünü azaltan aşırı ve öngörülemez FCPA uygulamalarını durduruyor,” diye ekledi.

FCPA, geçen yıl emtia ticareti yapan Trafigura’nın Brezilya’da devlet kontrolündeki petrol şirketi Petrobras ile iş yapmak için verdiği rüşvetlerle ilgili olarak şirket ile vardığı savunma anlaşması da dahil olmak üzere, Adalet Bakanlığının en yüksek profilli davalarından bazılarının temelini oluşturmuştu.

2022 yılında McKinsey’in eski üst düzey ortaklarından biri, eski Güney Afrika Devlet Başkanı Jacob Zuma’nın yönetimi sırasında geniş çaplı bir yolsuzluk skandalıyla ilgili olarak FCPA’i ihlal eden bir komploya karışmaktan suçlu bulunmuştu.

Geçtiğimiz ekim ayında ise ABD’li savunma devi RTX, silah satışını kolaylaştırmak için Katarlı bir yetkiliye rüşvet verdiği ve Pentagon’u Patriot füze sistemleri de dahil olmak üzere silahlar için fazla ödeme yapması için dolandırdığı iddiaları üzerine 950 milyon dolardan fazla ödeme yapmayı kabul etmişti.

Beyaz Saray yetkilisi, Bakan Bondi’nin “Amerikan rekabetçiliğini ve federal kanun uygulama kaynaklarının etkin kullanımını teşvik eden” yeni bir uygulama rehberi yayınlayacağını ve önceki ve mevcut FCPA eylemlerinin gözden geçirileceğini söyledi.

Yetkili, ABD şirketlerinin yasanın “aşırı uygulanmasından” zarar gördüğünü çünkü “uluslararası rakipler arasında yaygın olan uygulamalara girmelerinin yasaklandığını, bunun da eşit olmayan bir oyun alanı yarattığını” sözlerine ekledi.

Beyaz Saray, ABD ulusal güvenliğinin kritik madenler ve derin su limanları gibi çeşitli altyapı varlıklarında stratejik avantajlar gerektirdiğini söyledi. FCPA kovuşturmalarının Amerikan ekonomisine giderek artan bir maliyet yüklediğini savunan yetkili, Adalet Bakanlığı ve Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından geçen yıl yasayla ilgili açılan 26 icra davasına atıfta bulundu.

Yetkili, her yıl onlarca yaptırım davası açılmasının şirketlerin ve kolluk kuvvetlerinin kaynaklarını tükettiğini söyledi. Yetkililer, 2024 yılı sonunda otuz bir şirketin FCPA ile ilgili soruşturma altında olduğunu da sözlerine ekledi. SEC, “yüksek öncelikli bir alan” olarak tanımladığı FCPA uygulamasını güçlendirmek için 2010 yılında özel bir birim kurmuştu.

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Trump, ABD Hazinesine yeni madeni para basımını durdurma talimatı verdi

Yayınlanma

ABD Başkanı Donald Trump, bir sentlik madeni para üretiminin artan maliyetini gerekçe göstererek Hazine Bakanlığına yeni madeni para basımını durdurma talimatı verdiğini söyledi.

Trump Truth Social’da, “Amerika Birleşik Devletleri çok uzun zamandır bize 2 sentten daha pahalıya mal olan bozuk paralar basıyor. Bu çok büyük bir israf! ABD Hazine Bakanıma yeni kuruş üretimini durdurması talimatını verdim,” diye yazdı.

Trump paylaşımında, “Her seferinde bir kuruş bile olsa, büyük ulusumuzun bütçesinden israfı söküp atalım,” dedi.

Trump kampanyası sırasında peniyi ortadan kaldırma arzusundan bahsetmemişti. Fakat Elon Musk’ın başında bulunduğu Devlet Verimliliği Departmanı (DOGE), geçen ay X’te kuruşun maliyetini vurgulayan bir gönderide bu ihtimali gündeme getirmişti.

ABD Darphanesi, eylül ayında sona eren 2024 mali yılında ürettiği yaklaşık 3,2 milyar peniden 85,3 milyon dolar kaybettiğini bildirdi. Bir önceki yıl 0,031 dolar olan her bir kuruş yaklaşık 0,037 dolara mal oldu.

Darphane nikelden de para kaybediyor; 0,05 dolarlık madeni paraların her birinin üretimi yaklaşık 0,14 dolara mal oluyor.

Trump’ın bir sentlik düşük madeni parayı tek taraflı olarak ortadan kaldırma gücüne sahip olup olmadığı belli değil. Madeni paraların boyutu ve metal içeriği de dahil olmak üzere para birimi özellikleri Kongre tarafından belirleniyor.

Kongre üyeleri bakır kaplamalı çinko madeni paraları hedef alan yasaları defalarca gündeme getirdi. Kongre Araştırma Servisine göre, yıllar boyunca yapılan teklifler peninin üretimini geçici olarak durdurmayı, tedavülden kaldırmayı ya da fiyatların en yakın beş sente yuvarlanmasını zorunlu kılmayı denedi.

Madeni paranın kaldırılmasını savunanlar maliyet tasarrufu, kasalarda daha hızlı ödeme ve bazı ülkelerin bir sentlik madeni paralarını çoktan kaldırmış olmalarını gerekçe gösteriyorlar. Örneğin Kanada, 2012 yılında madeni para basımını durdurmuştu.

Bu, ABD’nin en değersiz madeni parasını ortadan kaldırdığı ilk sefer olmayacak. Yarım sentlik madeni para 1857 yılında Kongre tarafından tedavülden kaldırılmıştı.

Trump’ın yeni yönetimi keskin bir şekilde maliyetleri azaltmaya odaklandı ve bu göreve getirilen Musk, 2 trilyon dolarlık tasarruf hedefini belirlemeye çalışırken tüm kurumları ve federal işgücünün büyük bölümünü hedef alıyor.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English