ABD’nin en büyük drone üreticisi ve Ukrayna ordusunun tedarikçisi Skydio, Pekin’in Çinli grupların kritik bileşenleri sağlamasını yasaklamak da dahil olmak üzere şirkete yaptırımlar uygulamasının ardından tedarik zinciri kriziyle karşı karşıya.

Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Skydio’nun Pekin’in tek tedarikçisinden pil tedarikini de engelleyen hamlesinden sonra alternatif tedarikçiler bulmak için acele ettiğini söyledi.

Drone üreticisi Biden yönetiminden yardım istedi. İcra Kurulu Başkanı Adam Bry geçen hafta ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell ile bir araya geldi ve Beyaz Saray’da üst düzey yetkililerle görüşmeler yaptı.

Amerikalı yetkililer Çin’in ABD’nin tedarik zincirlerini bozmasından ve istihbarat toplamada kullanılan insansız hava araçlarının Ukrayna’ya sağlanmasında sıkıntı yaşanmasından endişe duyuyor.

Adam Bry, Financial Times tarafından elde edilen müşterilere gönderdiği bir notta “Bu, drone endüstrisi için aydınlatıcı bir an” diye yazdı. “Eğer herhangi bir şüphe varsa, bu eylem Çin hükümetinin tedarik zincirlerini bizim çıkarlarımız üzerinde kendi çıkarlarını ilerletmek için bir silah olarak kullanacağını açıkça ortaya koymaktadır.

“Bu, önde gelen Amerikan drone şirketini ortadan kaldırmaya ve dünyanın Çinli drone tedarikçilerine bağımlılığını derinleştirmeye yönelik bir girişimdir” diye ekledi.

Çin’in 11 Ekim’de uygulamaya koyduğu yaptırımlar, Washington’un Tayvan’a saldırı amaçlı insansız hava aracı satışına onay vermesine misilleme olarak geldi ve aralarında özel Skydio’nun da bulunduğu çok sayıda ABD’li grubu vurdu. Skydio kısa bir süre önce Tayvan’ın itfaiye teşkilatı ile bir sözleşme imzalamıştı.

Pekin, Skydio alternatif tedarikçiler bulmayı başaramadan yaptırımları uygulamaya koydu.

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişi, Çinli yetkililerin Skydio’nun Dongguan Poweramp – Japon TDK’nın drone bataryaları üreten bir yan kuruluşu – dahil tedarikçilerini ziyaret ettiğini ve bağlarını koparmalarını emrettiğini söyledi.

Skydio çarşamba günü müşterilerine, Çin’in hamlesi nedeniyle drone’larla birlikte tedarik edilen pil sayısını azalttığını ve bahara kadar yeni tedarikçiler bulmayı beklemediğini söyledi.

Skydio, Tayvan da dahil olmak üzere Asya’daki şirketlerle görüşüyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişi, ABD’li yetkililerin şirkete yardım yollarını görüşmek üzere Asyalı müttefiklerle temasa geçtiğini söyledi. Skydio ayrıca Tayvan’ın başkan yardımcısı Hsiao Bi-khim ile de konu hakkında temas halinde.

San Mateo merkezli grup, ABD ordusu da dahil olmak üzere kurumsal ve hükümet müşterilerine satış yapıyor. Grup, istihbarat toplama ve keşif amacıyla Ukrayna’ya 1.000’den fazla insansız hava aracı gönderdiğini açıkladı. Dronlar ayrıca Rus savaş suçlarının belgelenmesine yardımcı olmak için de kullanıldı.

Skydio, son modeli X10’un Ukrayna’nın elektronik savaş testlerini geçen ilk ABD drone’u olduğunu, yani karıştırılmalarının zor olduğunu ve Kiev’in bunlardan binlercesini talep ettiğini söyledi.

Çin’in eylemi, ABD Kongresi’nin Amerikalıların küresel ticari drone endüstrisine hakim olan Shenzhen merkezli DJI şirketi tarafından üretilen drone’ları uçurmasını yasaklayacak mevzuatı değerlendirdiği sırada geldi.

Bir ABD’li yetkili, “Skydio’nun Pekin tarafından hedef alındığından şüpheleniyoruz çünkü muhtemelen DJI’a rakip olarak görülüyor” dedi. “Eğer bir umut ışığı varsa, bu olayı drone tedarik zincirlerini Çin’den uzaklaştırmaya yönelik çalışmalarımızı hızlandırmak için kullanabiliriz” diye ekledi.

ABD Helsinki Komisyonunun Cumhuriyetçi ve Demokrat liderleri, Başkan Joe Biden’a gönderdikleri mektupla, NATO müttefiki Polonya’nın hava savunmasını Ukrayna semalarına genişletmesi ve “meşru müdafaa” görüntüsü altında Rus füzelerinin düşürülmesine yardımcı olması için yeşil ışık yakması çağrısında bulunuyor.

The Hill’ın elde ettiği bilgiye göre temsilciler Joe Wilson (Cumhuriyetçi) ve Steve Cohen (Demokrat), Biden’dan “Polonya’ya Ukrayna üzerinden, özellikle de Polonya hava sahasına tecavüz tehdidinde bulunan füzeleri durdurma ve etkisiz hale getirme yetkisi vermesini” isteyen bir mektup gönderdi.

Bu talep, Polonya’nın hava savunma kalkanlarını kullanma ve muhtemelen genişletme çabasına dayanıyor; böylece hem Rus füzelerine karşı gökyüzünü koruyacak hem de Ukrayna’nın savunmasına yardımcı olacak.

Polonya Dışişleri Bakanı Radek Sikorski eylül ayında Financial Times’a verdiği bir röportajda bu planı önermişti.

O dönemde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken konunun NATO müttefikleri arasındaki görüşmelerin bir parçası olduğunu söylese de eski Genel Sekreter Jens Stoltenberg NATO’nun “çatışmanın bir parçası olma” riskini taşıdığını söyleyerek öneriyi reddetmişti.

Ekim ayında göreve başlayan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte konuya henüz değinmedi ve NATO da yorum talebine hemen yanıt vermedi.

ABD ve ortakları Ukrayna’ya hava savunma batarya sistemleri göndermiş olsalar da, ülkeye, özellikle de NATO devletleriyle sınırı olan batı bölgelerine yönelik artan saldırılar kaynakları zorluyor.

Her iki partiden milletvekilleri Biden yönetimini eleştirerek Rusya ile gerilimi tırmandırmamak için Ukrayna’ya askeri sevkiyatı yavaşlattığını söyledi. Yönetim ayrıca Rusya lideri Vladimir Putin’in bunu” NATO müttefiklerini vurmak için bir bahane olarak kullanacağı” endişesiyle Ukrayna’nın Rusya topraklarının derinliklerine saldırmak için ABD tarafından sağlanan silahları kullanmasını yasakladı.

Fakat eleştirmenler bu temkinli yaklaşımın, Ukrayna savaşının yanı sıra NATO müttefiklerine karşı “gri bölge saldırıları” kampanyası yürüttüğü öne sürülen Putin’i daha da cesaretlendirdiğini söylüyor.

Wilson ve Cohen, “Rusya’nın hava sahası ihlalleri, kritik altyapıya saldırılar ve demokratik kurumları istikrarsızlaştırma çabaları gibi hibrid savaş yoluyla devam eden tırmanışına rağmen, bu tehditlere kararlı bir şekilde karşı koymakta tereddüt ettik ve Rusya’nın en az sonuçla ittifaka karşı bir savaş yürütmesine izin verdik,” diye yazıyor.

İki temsilci bu bağlamda, Polonya’nın Ukrayna üzerindeki füzeleri durdurma ve etkisiz hale getirme talebinin, “Ukrayna’ya bir destek mekanizması ve NATO’nun sınırlarının ön cephesine bir koruma olarak hem gerekli hem de acil” olarak görüldüğünü öne sürüyor.

ABD’nin finansal yaptırımlarının sıkılaşması, Hindistan bankalarının da Rusya ile ticarette temkinli davranmasına yol açtı. Rusya, BRICS çerçevesinde alternatif ödeme sistemleri geliştirmeyi önerse de bu tekliflere yeterli destek bulamıyor.

ABD’nin mali yaptırımlarını sıkılaştırılması, Çin, Türkiye ve diğer “dost” ülkelerdeki bankaların Rusya ile işbirliğinden çekilmesine yol açarken, Rusya’nın bir diğer büyük ticaret ortağı olan Hindistan’da da benzer bir durum yaşanıyor.

Bloomberg‘in haberine göre Rusya’nın Yeni Delhi Büyükelçisi Denis Alipov, Hint bankalarının Rusya ile ticari anlaşmalara katılmakta temkinli davrandığını ifade etti.

Alipov, ABD ile bağları olan Hintli bankaların “ABD’nin ikincil yaptırımlarından endişe duyduklarını” belirtti.

Alipov, Moskova’nın bu soruna BRICS düzeyinde bir çözüm bulunmasını umduğunu ifade ederek, “Rusya, Çin, Hindistan ve Güney Afrika’nın küresel ekonomik sorunların çözümünde eşit söz hakkına sahip olması önemli,” dedi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazan’da düzenlenen BRICS zirvesinde ödeme sorunlarını aşmak için dolara alternatif bir ödeme sistemi önermişti. Moskova’nın planına göre bu sistem, SWIFT’in bir benzerini, dijital varlık işlemleri için mekanizmaları, bir emtia borsasını ve hatta Putin’in zirve katılımcılarına tanıttığı kendi para birimini içerebilir.

Ancak Moskova, BRICS liderlerinin ilgisini çekmeyi başaramadı. Zirvenin sonuç bildirgesinde, yalnızca Rusya’nın önerisini “tartışma” ve “inceleme” konusunda mutabık kalındı.

Zirvede ikili görüşmelerin sonunda ne Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ne de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan banka ödemelerine dair engelleri kaldıracak bir çözümden söz etti.

Alman Uluslararası Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden araştırmacı Janis Kluge, Putin’in önerdiği BRICS ödeme sisteminin, gerçekte “Rusya ve İran dışında kimsenin işine yaramayacağını” savundu.

Kluge’ye göre, plan, “sadece ek maliyetler ve riskler yaratıyor. Rusya bile mecbur kalana kadar doları terk etmedi; hala dış ticaretinin yüzde yirmisi için dolar ve avroya bel bağlıyor”.

Hindistan, Ukrayna’ya dönük askeri müdahale başladığından bu yana Rusya’nın en büyük ikinci ticaret ortağı ve Çin’den sonra Rus petrolünün en büyük alıcısı konumuna geldi.

Fakat Rusya, son iki yıldır Hint mallarına gereken karşılığı veremiyor. Eurostat verilerine göre Hindistan’dan yapılan ithalat yılda 4,2 milyar dolarlık sınırlı bir hacimde kalırken, bu rakam 1990’ların sonundan bu yana en düşük seviyelerde seyrediyor. Ağustos ayı itibarıyla 2,5 milyar avroya ulaşan ithalat, hala Avrupa’dan yapılan ithalatın oldukça gerisinde kalıyor.

Neredeyse tüm Türk bankaları Rusya ile iş yapmayı kesti