Bizi Takip Edin

ORTADOĞU

Gazze’nin ‘ertesi günü’ için “uluslararası yönetim” planı

Yayınlanma

ABD yönetimi ve İsrail’e sunulan Gazze için ertesi gün planı Gazze’yi geçici olarak yönetecek Çok Uluslu Otorite kurulmasına dayanıyor. Planda Filistin Otoritesi’ne kısmi bir rol bicilerken planın mimarına göre Gazze’de Hamas etkin olduğu sürece kendi hazırladıkları dahil hiçbir plan işe yaramayacak.

ABD’nin eski Türkiye ve Irak büyükelçisi James Jeffrey, Majalla için kaleme aldığı makalede Washington’da yapılan “Gazze” planını anlattı. Wilson Center’ın Orta Doğu Programı Başkanlığını yürüten Jeffrey, söz konusu planın Gazze’de uluslararası bir yönetim kurulması üzerinden şekillendiğini belirtti.

Düşünce kuruluşları ve medyadan uzman isimlerin katıldığı çalışmanın mayıs ayında Wilson Center’ın düzenlediği bir forumda tartışıldığını anlatan Jeffrey planın İsrailli ve ABD’li hükümet yetkilileri ve Arap muhataplarla da paylaşıldığını belirtti.

Jeffrey geliştirdikleri planın 11 Haziran’da Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın açıkladığı Biden yönetiminin, Arap devletlerinin “Gazze’nin istikrara kavuşturulması ve yeniden inşasında” rol oynayacağı bir “geçici güvenlik ve yönetişim girişimi” önerisiyle yakından örtüştüğüne dikkat çekti ve ekledi: “Planımız öncelikle Gazze’yi yönetecek ve Uluslararası Temas Grubu’na (ICG) rapor verecek Çok Uluslu Otorite kurulmasına odaklanmaktadır.”

Jeffrey planın ayrıntılarını şöyle anlattı:

“Bu iki oluşum ABD, İsrail, Mısır ve diğer kilit Arap ve G-7 hükümetleri tarafından hazırlanan uluslararası bir tüzükle oluşturulacak. Bu tüzük Filistin Yönetimi ile bir istişare mekanizması içerecek ve mümkünse ateşkese ilişkin 10 Mayıs Kararını takip eden bir BM Güvenlik Konseyi Kararı ile ‘desteklenecek.’ İsrail’in önerisindeki 2. aşama için yürütülecek ateşkes müzakerelerinde başka yasal temeller üzerinde de çalışılabilir.”

“Çok Uluslu Otorite, Yüksek Temsilci tarafından yönetilecek, Temas Grubu hükümetleri ve diğer hükümetlerin bağışlarıyla finanse edilecek; finans, güvenlik, ulaşım, bakanlık irtibatları, kamuoyu yoklaması ve halkla ilişkiler için kendi ekipleri olacak ve İsrail, Mısır ve diğer ülkelerden lojistik destek alacak. Geniş yönetişim ve güvenlik gözetiminden başlayarak işleyişinde merkezi yetkilere sahip olacak.”

ABD ve diğer ICG hükümetleri, Hamas sonrası oluşturulacak sivil polis ve jandarma, sorumluluklarını üstlenecek şekilde eğitilene kadar Çok Uluslu Otorite altında çok uluslu bir Polis Gücü organize edilecek. Bu güçte az sayıda Amerikalı sivil yetkili ve askeri personel yer alacak. Yine, özel güvenlik düzenlemelerinin ateşkesin ikinci aşaması için yapılacak müzakerelerde ele alınması gerekecek.”

“Otorite aynı zamanda Gazze’ye insani yardım, istikrar, kalkınma, yeniden inşa ve diğer yardımların sağlanmasında yer alan uluslararası, hükümet ve hükümet dışı kurum ve kuruluşların faaliyetlerini harekete geçirebilecek, koordine edebilecek ve birleştirebilecek.”

“Merkezi kontrol hem güvenlik için hem de yeniden yapılanma ve diğer uluslararası desteğin ateşkes hükümlerine bağlılığının sağlanması için gerekli.”

Jeffrey planla ilgili birkaç soruna dikkat çekti. Bunlardan ilkinin Biden yönetiminin Gazze için “sahada ABD askeri olmayacak” açıklaması olduğuna işaret eden Jeffrey, “İsrail’in liman kenti Aşdod’a taşınan yüzer iskelede ABD’nin zaten askerleri bulunuyor. Washington’un ayrıca 25 kadar ülkede konuşlanmış kuvvetleri var ve bunların bazıları son zamanlarda karada ve denizde ateş altında kaldı. Pek çok çatışmada ortaya çıkan gerçek, hiçbir uluslararası polis teşkilatının ABD desteği ve en azından ABD’nin sahadaki varlığı olmadan işlevini yerine getiremeyeceğidir” iddiasında bulundu.

Jeffrey’e göre ikinci sorun Filistin Yönetimi’nin rolü: “Plan, yukarıda belirtilen ICG ve Filistin Yönetimi arasındaki koordinasyonun ötesinde, maaşların ödenmesi, hizmetlerin finansmanı ve seyahat belgeleri de dahil Filistin Yönetimi’nin dahil olacağı alanları ortaya koyuyor. Özellikle Çok Uluslu Otorite’nin çekilmesinin ardından Filistin Yönetimi’nin yönetimdeki rolüne ilişkin olarak tüm ortaklar arasında daha fazla müzakere yapılması gerekecek.”

Üçüncü sorunun Hamas’ın durumu olduğunu söyleyen Jeffrey, “Planın kendisi Hamas’ın Gazze’deki kalıntılarının rolünü tartışmıyor. Ancak ne bu plan ne de Gazze’ye yönelik diğer yönetim, güvenlik ve yeniden inşa planları, İsrail karşıtı gündemiyle Hamas’ın etkin kontrolü elinde tutması halinde işe yaramayacaktır” dedi.

Jeffrey şöyle devam etti: “Başbakan Netanyahu, Biden’ın ateşkes önerisine yanıt verirken, Hamas’ın bu öneri altında bile yenilgiye uğratılması gerektiğini vurguladı. Aslında Başkan da ‘Hamas’ın iktidarda olmadığı Gazze’de daha iyi günlerin geleceğini’ belirtti. Muhtemelen, Başkan’ın Hamas’ın akıbetini ya da Hamas’ın taahhütlerini kapsayacağını belirttiği ateşkes kapsamındaki siyasi çözüm, İsrail önerisinin ikinci aşaması için yapılacak müzakerelerde ele alınacaktır.”

Jeffrey bu üç sorunun olası bir ‘ertesi gün’ geçici çözümünün en ciddi sorunları olduğunu ve tüm bölge halkları için daha iyi gelecek arayışındaki tüm tarafların olağanüstü çaba sarf etmesini ve önemli riskler üstlenmesini gerektireceğini yazdı.

ORTADOĞU

FT, “İsrail öncülüğünde Orta Doğu’nun yeniden şekillendirilmesini” yazdı

Yayınlanma

Financial Times’ta (FT) dün yayınlanan başyazıda, İsrail ve Başbakan Binyamin Netanyahu öncülüğündeki “askeri zaferlerin” ardından Orta Doğu’nun yeniden şekillendirildiği ileri sürüldü.

“Yıl sona ererken, Orta Doğu’daki dinamikler tartışmasız bir şekilde İsrail’in lehine değişti,” değişti diyen FT, İsrail ordusunun “Hizbullah’ı durmaksızın vurması”nın, örgütü ateşkes anlaşmasına zorladığını ve aslında bunun da İsrail’e Lübnan’a saldırmaya devam etme hakkı verdiğini savundu.

İran’ın, Beşar Esad’ın devrilmesiyle “yıkıcı bir gerileme” daha yaşadığını belirten İngiliz gazetesi, “İran, Orta Doğu’daki kritik bir müttefikini ve en önemli vekili olan Hizbullah’a ikmal sağlayan hayati bir kara bağlantısını kaybederken yaklaşık 4.000 İranlı ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. İsrail’in Esad’ın göz alıcı çöküşünde doğrudan bir parmağı olmayabilir, fakat Suriye’deki İran hedeflerini ve rejimi desteklemeye yardımcı olan Hizbullah’ı vurması, isyancıların Şam’a giden yolunu yumuşattı,” diye yazdı.

7 Ekim Aksa Tufanı operasyonundaki istihbarat zaafına rağmen, İsrail’in düşmanlarına karşı askeri üstünlüğünün derecesinin “açık bir şekilde ortaya çıktığını” savunan FT, Netanyahu’nun siyasi şansının da buna paralel olarak toparlandığını vurguladı.

Hamas saldırısından sonra pek çok kişinin İsrail siyasetindeki Netanyahu hakimiyetinin sona ereceğini tahmin ettiğini hatırlatan FT, buna rağmen Netanyahu’nun, “aşırı sağcı” koalisyonuna bir partinin daha eklenmesiyle güçlenmiş ve anketlerde 7 Ekim öncesi seviyelerine geri dönmüş olarak her zamankinden daha sağlam göründüğünü savundu.

Hiç kimsemin “Esad’ın zalim rejiminin sona ermesine” ya da “İran ve vekillerinin kötücül etkisinin zayıflamasına” üzülmemesi gerektiğini savunan FT, “Fakat İsrail’in askeri başarıları, saldırılarının Gazze ve Lübnan’da milyonlarca insana yaşattığı tarifsiz acılarla sonsuza dek lekelenecektir,” iddiasında bulundu.

İsrail’in, Suudi Arabistan da dahil olmak üzere Arap devletleri arasında Gazze’de soykırım suçu işlediğine dair artan suçlamalarla karşı karşıya kaldığını hatırlatan İngiliz gazete, “Filistinli yetkililere göre 45.000’den fazla olan korkunç ölü sayısının yanı sıra İsrail’in 2,3 milyon nüfuslu Gazze’ye uyguladığı kuşatma, yardım ve suya getirilen kısıtlamalar ve sivil altyapının tahrip edilerek şeridin büyük bölümünün yaşanmaz hale getirilmesi de bu iddiaları güçlendiriyor,” dedi.

Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin, “bir savaş yöntemi olarak aç bırakma savaş suçu … ve diğer insanlık dışı eylemler” konusunda cezai sorumluluk taşıdığına inanmak için “makul gerekçeler” olduğunu söylediğini hatırlatan FT’nin, “İsrail’in savaşı ve kuşatması sadece İsrail için değil, Netanyahu’nun cezasız kalmasına izin veren ABD için de bir lekedir,” diye yazması dikkat çekti.

Hamas’ın askeri kapasitesini yok ettikten ve İsrail’e yönelik bölgesel tehditleri etkisiz hale getirdikten sonra Netanyahu’nun çatışmayı sona erdirmemek ve kalan rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşma yapmamak için hiçbir gerekçesi olmadığını öne süren FT, “Fakat o ve aşırı sağcı müttefikleri bunun yerine çeşitli cephelerde daha fazla toprak işgal etmeye ve İsrail’i sürekli bir çatışma halinde tutmaya kararlı görünüyor,” diye yazdı.

FT başyazısı şöyle sona erdi:

“Nihayetinde İsrail’in güvenliği ancak barışla garanti altına alınabilir ve İsrail bunu başarmak için hiç bu kadar güçlü bir konumda olmamıştı – keşke Netanyahu bunu görebilseydi.”

Okumaya Devam Et

ORTADOĞU

İsrail’in Yemen saldırılarında DSÖ heyeti de hedef oldu

Yayınlanma

Husiler yaptığı açıklamada, İsrail güçlerinin perşembe günü Yemen’in başkenti Sana ve batıdaki Hudeyde kentine düzenlediği bir dizi saldırıda en az altı kişinin öldüğünü ve onlarca kişinin de yaralandığını söyledi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’in sözcüsü yaptığı açıklamada, başkentin havaalanına düzenlenen saldırının, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus liderliğindeki “üst düzey bir BM heyetinin” havaalanından uçacağı sırada gerçekleştiğini söyledi.

Açıklamada “Genel Sekreter Yemen ve İsrail’de tırmanan gerginlikten ciddi endişe duymaktadır” denildi.

BM Dünya Gıda Programı’nın İcra Direktörü Cindy McCain, örgütün İnsani Hava Servisi’nin (UNHAS) havalimanındaki operasyonlarını geçici olarak askıya alacağını söyledi.

UNHAS, insani yardım topluluğu için kriz bölgelerine yolcu ve hafif kargo taşımacılığı sağlıyor.

McCain askıya alma kararının “ihtiyaçların muazzam ve giderek arttığı bir dönemde insani yardım müdahalesini olumsuz etkileyeceğini” söyledi.

Husiler, saldırıların Hudeyde ve Ras İsa limanlarını ve Hudeyde vilayetindeki bir elektrik santralini vurduğunu da açıkladılar.

Husiler misilleme sözü verdi ve saatler sonra İsrail ordusu Yemen’den fırlatılan bir füzenin “İsrail topraklarına geçmeden önce durdurulduğunu” duyurdu. İsrail acil servisinden yapılan açıklamaya göre olayda yaralanan olmadı.

Husiler henüz önlenen füze hakkında yorum yapmadı.

Husiler tarafından yönetilen al-Masirah televizyonunun bildirdiğine göre Sanaa Uluslararası

Okumaya Devam Et

ORTADOĞU

İsrail Başsavcısı Netanyahu’nun eşi hakkında soruşturma emri verdi

Yayınlanma

İsrail başsavcısı, başbakanın eşi Sara Netanyahu hakkında, kocasının yolsuzluk davalarında tanıkları taciz ettiği ve adaleti engellediği şüphesiyle soruşturma başlatılması talimatı verdi.

Gali Baharav-Miara ve savcı Amit Aisman tarafından perşembe günü alınan kararda, Sara Netanyahu’nun başbakanın “düşmanları” olarak algılanan kişilere karşı bir gösteri ve sosyal medya saldırısı kampanyası düzenlediğini iddia eden bir İsrail televizyonu soruşturmasına atıfta bulunuldu.

Haberde hedefler arasında Binyamin Netanyahu’yu suçlayan eski başsavcı, davanın baş savcısı ve davalardan birinde tanık olan Hadas Klein’in de bulunduğu iddia edildi.

Klein ve diğer bazı kişiler raporun yayınlanmasının ardından Sara Netanyahu hakkında polise suç duyurusunda bulundu.

Binyamin Netanyahu, zengin hayırseverlerle çıkar ticareti yaptığı iddialarıyla ilgili olarak rüşvet, dolandırıcılık ve güven ihlali suçlamalarıyla yargılanıyor ve bu ay savunmasında ifade vermeye başladı.

Perşembe günü erken saatlerde İsrail başbakanı, kendisine ve eşine karşı “karakter suikastı” ve “kan iftiraları” yürüttükleri gerekçesiyle “sola ve medyaya” saldıran dört dakikalık sert bir video yayınladı.

“Yalanların sınırı yok. Aşağılık kurguların, bağlamından koparılmış gerçeklerin, yalan haberlerin, beyin yıkamanın sınırı yok” dedi.

Netanyahu hükümetinin bakanları ve siyasi müttefikleri de soruşturma çağrısı kararına öfkeyle tepki gösterdi.

Adalet Bakanı Yariv Levin, Telegram üzerinden başsavcıyı “suç” olarak nitelendirdiği “aşırı seçici uygulama” nedeniyle eleştirdi. İddiaları “televizyon dedikodusu” olarak niteledi.

İsrail Parlamentosu Başkanı Amir Ohana Facebook’ta yaptığı açıklamada Baharav-Miara’nın motivasyonunun siyasi olduğunu söyledi ve “siyasi tarafına karşı [soruşturmalar] söz konusu olduğunda tembel ve körlük, sağırlık ve dilsizlikten muzdarip” olduğunu iddia etti.

Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Baharav-Miara’nın görevden alınması çağrısında bulundu. X’te yazdığı yazıda “Hükümet bakanlarına ve ailelerine siyasi olarak zulmeden biri başsavcı olarak görev yapmaya devam edemez” dedi.

Baharav-Miara geçtiğimiz iki yıl boyunca Netanyahu hükümetinin ülkenin yargı sistemini elden geçirme girişimlerini eleştirmiş ve eleştirmenler tarafından ülkenin demokrasisine zarar verebilecek bir güç gaspı olarak görülmüştü.

Polisin Sara Netanyahu hakkında soruşturma açılması yönündeki talimata göre hareket edip etmeyeceği ve nasıl hareket edeceği belirsizliğini koruyor.

Polis komiseri Danny Levy’nin adının da televizyon soruşturmasına karışmış olması durumu daha da karmaşık hale getiriyor.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English