Bizi Takip Edin

DİPLOMASİ

İran ve Azerbaycan ilişkileri düzeltiyor

Yayınlanma

İki komşu ülke İran ve Azerbaycan, İsrail ordusunun Azerbaycan’da aktif olduğu iddiaları üzerine bozulan ilişkilerini düzeltmek ve diplomatik krizlerini diyalog yoluyla çözmek için bir dizi somut adım attı.

İlişkiler, geçen yıl İran’ın baş düşmanı İsrail’in Azerbaycan’da bulunduğu iddiasını protesto etmesi ve gerekli önlemleri alacağına dair söz vermesinin ardından darbe almıştı. Bakü’deki yetkililer, İran’ın iddialarını yalanladı ve topraklarında herhangi bir İsraillinin varlığını reddetti.

İsrail, Azerbaycan’ın önemli bir silah tedarikçisi olarak görülüyor ve bu tür bir destek, işgal altındaki Dağlık Karabağ bölgesini kontrol altına almak için komşusu Ermenistan ile altı haftalık bir savaşı kazanmasına katkı sağladı. Aynı zamanda Azerbaycan, on yıllardır süren Karabağ ihtilafında Tahran’ın Ermenileri desteklemesinden memnun değildi. İki devlet uzun süredir anlaşmazlık halinde ve birbirlerini düşmanlarıyla ilişki kurmakla suçluyor.

Azerbaycan, bu topraklardan Ermenistan’a geçen İranlı kamyon şoförlerine gümrük vergisi koymaya karar verdiğinde ilişkiler daha da kötüleşmişti. Aradan geçen süre içinde İran ordusu, Azerbaycan sınırına yakın büyük askeri tatbikatlar düzenledi, Bakü ise bu tatbikatları ülke sınırlarına bu kadar yakın olduğu için yasadışı olarak tanımladı.

Tahran-Bakü ilişkilerini etkileyen – İsrail ve ABD’den İran’daki Ermeni topluluğuna kadar- birçok faktör var. Tahran ayrıca, 83 milyonluk nüfusunun yaklaşık 10 milyonunu oluşturan etnik Azerbaycanlılar arasındaki ayrılıkçı duygulara karşı da temkinli.

Her iki komşu da suçlama oyunlarına kilitlenmişti. Ancak, bu tür iddialar ve söylemler ikili ilişkilere zarar vermiş olsa da, Tahran ve Bakü’deki politikacılar farklılıkları diyalog yoluyla çözmek için diplomatik yollar izliyor. Şimdi ise hızlı bir kamyona binen ilişkiler her yönden gelişiyor.

Diplomatik ziyaretler sonuç verdi

İki ülkenin üst düzey yetkilileri Bakü ve Tahran’ı ziyaret etmeye başladılar ve ayrıca ilişkilerin derinleştirilmesine ve genişletilmesine özel önem veren çok sayıda ikili anlaşma imzaladılar. Görünüşe göre Tahran, Azerbaycan’ın hiçbir ülkenin kendi topraklarını İran’a karşı hareket etmek için kullanmasına izin vermeyeceğine dair güvence vermesi karşılığında ikili ilişkilerde yeni bir aşamaya geçti.

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Shamkhani’nin Azerbaycan’a ve ülkenin Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un İran’a yaptığı son ziyaretler, iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi konusunda hoş bir tablo çizdi.

Mega projelerden biri, İran hatları üzerinden Türkmenistan’dan Ermenistan’a gaz nakliyat hacmini iki katına çıkarmayı amaçlayan Mutabakat Muhtırası’nın imzalanmasıdır. İki taraf enerji, petrol, gaz, ulaşım ve ikili ticaret alanlarında ikili işbirliğine girdi. Kara sınırlarından ve ticari uçuşlardan Bakü ve Tahran’a seyahat eden yolcu sayısı da arttı.

İki ülke arasında hükümetler ve halklar arasındaki ilişkinin önemli bir seviyeye çıktığı bildiriliyor. Azerbaycan halkı, İran Gando dizisinin Sahar Azeri ağı üzerinden yayınlanmasını istediğinde, sıcak bağlar daha da renklendi. Dizinin Azeri dilinde yayınlanması Azerbaycan toplumunda memnuniyetle karşılandı.

DİPLOMASİ

Trump’ın Ukrayna özel elçisi Keith Kellogg’un ziyareti ertelendi

Yayınlanma

Donald Trump’ın başkanlık görevini üstlenmeye hazırlanan ABD’deki yeni yönetimin Ukrayna özel elçisi olarak atadığı Keith Kellogg’un, daha önce duyurulan Kiev ve diğer Avrupa başkentlerine yapacağı ziyaretin, 20 Ocak’taki yemin törenine kadar ertelendiği bildirildi.

Reuters haberine göre, bu kararın nedenine dair resmi bir açıklama yapılmadı.

Bloomberg’ün aktardığına göre, Keith Kellogg’un Ukrayna ziyaretinin ardından, davet edilmesi hâlinde Moskova’ya da bir ziyaret gerçekleştirebileceği belirtiliyor.

Putin: Görüşmelere hazırız, ancak şartlarımız var

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna konusunda ön koşulsuz diyaloga hazır olduklarını, ancak bunun İstanbul mutabakatları ve sahadaki gerçeklikler temelinde olması gerektiğini ifade etmişti.

Putin, barışçıl çözüm için Ukrayna’nın, Lugansk Halk Cumhuriyeti (LHC), Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC), Herson ve Zaporojye oblastlarından askerlerini çekmesi ve NATO’ya katılma planlarından vazgeçmesini şart koşmuştu.

Öte yandan, Keith Kellogg’un hazırladığı ve Rusya’nın da dikkatini çeken barış planında, çatışmaların mevcut cephe hattı boyunca dondurulması ve Ukrayna’nın NATO üyeliğinden 10 yıl süreyle vazgeçmesi gibi maddeler yer alıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Kellogg’un Ukrayna dosyasına daha derinlemesine eğilmesi gerektiğini belirtmişti.

McFaul: Ukrayna, topraklardan feragat karşılığında NATO üyeliğine ikna edilmeli

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

ABD’den HTŞ yönetimine destek: Yaptırımları gevşetme kararı

Yayınlanma

Yerini Donald Trump’a bırakmaya hazırlanan ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi, Beşar Esad yönetiminin devrilmesinin ardından iktidarı ele geçiren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) yönetimine destek verecek şekilde, Suriye üzerinde yıllardır uyguladığı sert yaptırım rejimini gevşetme kararı aldı.

ABD Yabancı Varlıkların Kontrolü Ofisi (OFAC), Suriye’ye yönelik yaptırım politikasında önemli bir değişikliğe işaret eden 24 No’lu “Genel Ruhsat” yayınladı.

Bu yeni izin 7 Temmuz 2025 tarihine kadar geçerli ve Suriye ile yapılan bazı işlemlere yönelik kısıtlamaları hafifletiyor.

Örneğin Suriye yönetim kurumları ile işlemlere 8 Aralık 2024 tarihinden sonra artık izin veriliyor.

Petrol, doğalgaz ve elektrik dahil olmak üzere Suriye’ye veya Suriye içinde enerji kaynaklarının satışı, tedariki, depolanması veya bağışlanmasına destek verilmesine izin veriliyor.

Suriye’ye ticari olmayan, kişisel havalelerin işlenmesine, Suriye Merkez Bankası aracılığıyla da olmak üzere artık izin veriliyor.

Öte yandan askeri ve istihbarat kurumları yasaklı alanlar olmaya devam ediyor. Rusya veya İran hükümetlerini ilgilendiren ya da bu ülkelerin mal veya hizmetleriyle ilgili işlemler hâlâ yasak.

Bunun yanı sıra Suriye menşeli petrol ürünlerinin ABD’ye ithalatı yasaklanmaya devam ediyor. Buna ek olarak Suriye’de yeni yatırımlar, çalışan maaşları için bazı istisnalar dışında hâlâ kısıtlı.

Bu yeni genel ruhsat, yaptırımların önemli ölçüde hafifletilmesi anlamına geliyor. ABD böylece bölgedeki müttefiklerine de insani yardım, iktisadi yeniden yapılanma ve Suriye’nin yönetim kurumlarıyla daha fazla etkileşim için potansiyel olarak yollar açıyor.

Dün Reuters‘a konuşan HTŞ’nin ticaret bakanı Mahir Halil el-Hasan, ABD’nin katı yaptırımları nedeniyle ve Körfez Arap ülkeleri de dahil olmak üzere birçok ülkenin bunu yapmak istemesine rağmen Suriye’nin yakıt, buğday veya diğer önemli malları ithal etmek için anlaşma yapamadığını söyledi.

El-Hasan, Suriye’nin yeni yönetiminin birkaç ay yetecek kadar buğday ve yakıtı bir araya getirmeyi başardığını fakat yaptırımların dondurulmaması ya da kısa süre içinde kaldırılmaması halinde ülkenin bir “felaketle” karşı karşıya kalacağını savundu.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Aliyev uçak kazasında sorumluların cezalandırılmasını talep etti

Yayınlanma

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan’da Embraer E190 model bir yolcu uçağının düşmesiyle ilgili sorumluların cezalandırılmasını talep etti. Uçağın radyoelektronik harp ve yere ateş açılması sonucu düştüğü açıklandı. Olayla ilgili hem Rusya hem de Azerbaycan soruşturma başlattı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında Embraer E190 model bir yolcu uçağının düşmesiyle ilgili sorumluların cezalandırılmasını istedi.

Sputnik Azerbaycan‘ın haberine göre Aliyev, “Adalet istiyoruz, sorumluların cezalandırılmasını istiyoruz, tam şeffaflık ve insani bir yaklaşım talep ediyoruz,” dedi.

Aliyev, kazanın zamanında hava sahasının kapatılması gibi önlemler alınmış olsaydı önlenebileceğini belirtti. Şu anda kara kutuların çözümleme süreci devam ediyor.

Aliyev, kısa süre içinde ön raporların açıklanacağına ve bunun, soruşturma ile sorumluların cezalandırılması sürecinde önemli bir aşama olacağına inandığını söyledi.

Uçak, yerden yapılan saldırı nedeniyle düştü

29 Aralık’ta Aliyev, Embraer E190 model uçağın yerden ateş açılması sonucu düştüğünü belirtti. Cumhurbaşkanı, eldeki verilerin uçağın, Rusya’nın Grozni yakınlarında dışarıdan hasar aldığını ve kontrol kaybına uğradığını gösterdiğini ifade etti.

Önce, radyoelektronik harp sistemleriyle uçak kontrolsüz hâle getirildi. Ardından yere açılan ateş sonucu uçağın kuyruk kısmı ciddi şekilde hasar gördü.

Aliyev, pilotların bu durumu kuş çarpması olarak değerlendirmiş olabileceğini, “Zira kimse dost bir ülkede bir uçağın yere ateş edilerek vurulacağını düşünmezdi,” ifadesini kullandı.

Uçağın kaza sonucu düşürüldüğünü ve olayın kasıtlı bir terör saldırısı olmadığını vurguladı.

Putin’den özür ve incelemenin detayları

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Aliyev, 29 Aralık’ta telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Putin’in Aliyev’e uçak kazasının Rusya hava sahasında yaşanması nedeniyle özür dilediğini aktardı.

25 Aralık’ta Bakü’den Grozni’ye gitmekte olan Embraer E190 model uçak, Aktau civarında düşmüş ve 62 yolcu ile 5 mürettebattan 38 kişi hayatını kaybetmişti.

Rusya Soruşturma Komitesi, uçuş güvenliği kurallarının ihlali gerekçesiyle soruşturma başlattı. Benzer şekilde Azerbaycan ve Kazakistan da kendi ceza davalarını açtı.

Azerbaycan, Rusya vatandaşlarının ülkede kalış süresine kısıtlama getirdi

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English