Financial Times’ta (FT) yayınlanan başyazıda, Trump ailesinin dijital varlıklar ve kripto para dünyasına girişi ve finansal piyasalardaki köklü değişiklik arayışı masaya yatırılıyor.

Başkan Donald Trump’ın yanı sıra oğulları Eric Trump ile Donald Trump Jr. ve Başkan Yardımcısı JD Vance, geleneksel finansal aygıtlara karşı kripto varlıklarda temsil edilen yeni finansal ürünlerin en büyük savunucuları arasında yer alıyor.

Las Vegas’taki bitcoin zirvesine de değinen FT, Fed kaynaklı dijital dolar çıkarılmadığı sürece kriptoya hücumun ters etki yaratacağını savundu.

FT başyazısı şöyle:

Kripto, Beyaz Saray’da bir destekçi kazandı

Donald Trump, bitcoin’in ‘dolandırıcılık gibi göründüğünü’ söylediği günlerden bu yana oldukça uzun bir yol kat etti. Bu hafta, Trump ailesinin medya şirketi, kripto para birimini satın almak için yatırımcılardan 2,5 milyar dolar topladığını açıkladı. Oğulları Eric ve Donald Jr, Las Vegas’ta binlerce turuncu giysili bitcoin yatırımcısına bir servet vaat etti. Bunun nedenlerinden biri, başkan yardımcısı JD Vance’in aynı konferansta söylediği gibi, ‘kripto paranın nihayet Beyaz Saray’da bir destekçisi ve müttefiki olması’ydı. Bitcoin, ABD’li Kongre üyelerinin yakında ilk kripto düzenlemelerini kabul edeceği yönündeki iyimserlikle son zamanların rekor seviyesine ulaştı. Bu düzenlemeler, stabilcoinler veya dolar veya başka bir para birimine sabitlenmiş dijital tokenleri kapsayacak. 

Ne var ki, Trump ailesinin kripto girişimlerine olan hevesi, yönetiminin kripto para birimlerine olumlu yaklaşımıyla birleşince, bariz bir çıkar çatışması ortaya çıkıyor. Genellikle dalgalı olan kripto varlıkları meşrulaştırma çabası, finansal sisteme yeni riskler getirme tehdidi de oluşturuyor.

Eric Trump’tan bitcoin zirvesinde büyük bankaları yok etme çağrısı

Görevdeyken bir sektörle bu kadar yakından ilişki kuran başkan ve ailesi çok azdır. ABD lideri, $TRUMP memecoin’ini tanıtmış ve en büyük sahipleri için bir gala yemeği düzenlemiştir. Trump’ı ‘baş kripto savunucusu’ olarak listeleyen World Liberty Financial, dolara sabitlenmiş bir stabilcoin olan USD1’i piyasaya sürdü ve şu anda 2,15 milyar dolarlık piyasa değerine sahip.

Trump, göreve döndükten birkaç gün sonra, kripto risklerini sınırlamayı amaçlayan Biden dönemindeki önlemleri iptal eden bir başkanlık kararnamesi imzaladı ve ABD’nin ‘dijital varlıklar ve finansal teknolojide liderliğini’ teşvik etme sözü verdi. Bir başka kararname ise stratejik bir bitcoin rezervi oluşturulmasını öngörüyor. Başkan, Paul Atkins’i Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu [SEC] başkanlığı da dahil olmak üzere önemli görevlere kripto savunucuları atadı.

Yeni yönetim, ‘uygulama yoluyla düzenleme’den kripto için bir düzenleyici çerçeve oluşturma ve büyümeyi teşvik etme çabalarına geçti. Adalet Bakanlığı, SEC ile birlikte kripto şirketlerine karşı açılmış birkaç davayı düşürdü. Kripto meraklıları, yenilikçiliği ve meşru kripto işlerini desteklemek için mahkemeler yerine kongre yoluyla düzenleyici netlik sağlanmasını uzun süredir öneriyordu. Fakat bunlara daha fazla izin veren bir ortam, dolandırıcılık ve piyasa manipülasyonu gibi tehlikeleri artırabilir.

Yakın zamana kadar, Trump ailesinin kendi kripto çıkarlarının yasama çabalarını engelleyebileceği görülüyordu. Bir grup Demokrat senatör, seçilmiş yetkililerin ve ailelerinin (başkan dahil) stabilcoin girişimlerine sahip olmasını veya bu girişimlere katılmasını yasaklayan adımlar içermediği sürece, stabilcoinleri düzenlemeye yönelik Genius Act’ı desteklemeyi reddetti. Ancak bu ay, net kurallara ihtiyaç olduğunu öne sürerek, tasarıya destek veren Cumhuriyetçilere katıldı. Tasarı, ABD’deki stabilcoin ihraççılarının dolaşımdaki coinlerin %100’üne eşit tutarda dolar, ABD Hazine tahvili veya eşdeğerleri ile rezerv tutmalarını ve net itfa prosedürleri belirlemelerini zorunlu kılan gibi önemli kurallar getiriyor. Ancak bazı üst düzey Demokratlar, tasarıda tüketiciyi yeterince korumadığını ve ABD borsalarının, suç faaliyetlerini kolaylaştırmak için kullanıldığına dair kayıtları olan Tether gibi offshore olarak çıkarılan stabilcoinlerin ticaretine izin vereceğini belirtti (Tether ise herhangi bir suç işlediğini reddetti). Stabilcoinler, bankalar, ödeme sistemleri ve menkul kıymetler gibi işlev görmelerine rağmen, bunların hiçbirine tabi olmayan gri bir dünyada varlıklarını sürdürüyor. Genius Act, çok gevşek bir çerçeve sunuyor.

Dijital varlık savunucuları, bunların ödemeleri hızlandırabileceğini ve finansal kapsayıcılığı artırabileceğini savunuyor. Fakat bu faydalar, merkez bankası dijital para birimleri aracılığıyla daha güvenli bir şekilde elde edilebilir. Trump, Amerikan CBDC’sine [merkez bankası dijital para birimi] şiddetle karşı çıkıyor ve bunun yerine özel stabilcoinlerin ‘ABD dolarının hakimiyetini genişleteceğini’ savunuyor. Son derece dikkatli bir şekilde denetlenmedikleri sürece, bunlar tam tersi bir etki yaratabilir.

ABD Dışişleri Bakanlığı içindeki ve dışındaki kişiler, Çinli öğrencilerin vizelerini iptal etmeye yönelik yeni planın nasıl işleyeceğini ve bunun ABD’de okuyan Çin vatandaşlarına yönelik genel bir yasak haline gelip gelmeyeceğini anlamış değil.

POLITICO’da yer alan habere göre Beyaz Saray vizeleri derhal iptal etmeye başlayabilirken, konsolosluk konularına aşina olan ve kamuoyuna açıklama yapma yetkisi olmadığı için ismini vermek istemeyen bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, büyükelçiliklerin planın nasıl uygulanacağına dair resmi talimat almadığını söyledi.

Plan, Çin ve Hong Kong’dan gelecek başvuru sahiplerine yönelik denetimin artırılması için vize kriterlerinin revize edilmesini de içeriyor.

Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Dışişleri Bakanlığı ve İç Güvenlik Bakanlığı’nın Çin Komünist Partisi (ÇKP) ile bağlantısı olan veya “kritik alanlarda” okuyan Çinli öğrencilerin vizelerini “agresif bir şekilde iptal edeceğini” duyurdu.

Öte yandan bunu uygulamaya koymak kolay değil ve bunun nasıl yapılacağı, Trump yönetiminin nihai hedefleri hakkında çok şey söyleyecek.

Tüm Çinli öğrenci vizelerini gözden geçirmek, Dışişleri Bakanlığı ve İç Güvenlik Bakanlığı için zorlu bir görev olabilir. Hükümet verilerine göre, 2023-2024 öğretim yılında ABD’de yaklaşık 277.000 Çinli öğrenci bulunuyordu.

Hedef Çinli aileleri korkutmak mı?

Yönergelerin nasıl uygulanacağına dair tartışmalara katılan bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, “Bu çılgınlık. Bu bizim için büyük bir baş ağrısı olacak,” dedi.

Yönetim, belgesiz göçmenleri kendi istekleriyle ülkeden ayrılmaya teşvik ettiği gibi, bu tehdidin tek başına öğrencileri ABD’deki eğitim kurumlarına gitmeyi yeniden düşünmeye sevk edeceğini umuyor olabilir.

Trump’ın ilk yönetimi sırasında konsolosluk işlerinden sorumlu Dışişleri Bakanlığı müsteşar yardımcısı Carl Risch, “Bunu açıklamak için tek neden, bu durumdan potansiyel olarak etkilenecek Çinli ailelerin bunu bilmesini istemenizdir. Onları korkutmak istiyorsunuz,” dedi.

Risch, yönetimin bu politikanın kime uygulanacağını henüz bilmediğini, ama yönergeler belirlendiğinde bile, Dışişleri Bakanlığı genellikle yeni güvenlik soruşturması standartlarını kamuoyuna duyurmadığı için halkın bunu bilmeyeceğini söyledi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tammy Bruce, vize incelemesi hakkında, kaç Çinli öğrencinin etkileneceği, incelemenin zamanlaması veya ÇKP ile bağların nasıl değerlendirileceğine ilişkin ayrıntıları vermeyi reddetti.

Perşembe günü gazetecilere verdiği demeçte, “Vizelerle ilgili yöntemlerimiz hakkında ayrıntılı bilgi vermiyoruz. Bu konunun nereye varacağı konusunda spekülasyon yapmayacağız,” diye ekledi.

Öğrenci vizesini kaybetmek, bir öğrencinin üniversitede eğitimine devam etmesini engellemez, fakat ABD’den etkili bir şekilde çıkmasını imkansız hale getirebilir.

Sınır dışı için ilk adım

Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza İdaresi (ICE), Öğrenci ve Değişim Ziyaretçileri Bilgi Sistemindeki (SEVIS) bir öğrencinin kaydını sonlandırırsa, üniversiteler bu öğrencilerin eğitimine devam etmesini engellemek zorunda kalabilir ve bu da sınır dışı edilme sürecine doğru bir adım olabilir.

ICE’nin öğrencilerin SEVIS kayıtlarını hızlı bir şekilde sonlandırma yetkisi, yoğun bir dava konusu olup, geçen hafta Kaliforniya’daki bir federal yargıç, SEVIS kayıtları sonlandırılanlara “olumsuz yasal etki” uygulamasını engelleyen ülke çapında bir ihtiyati tedbir kararı verdi.

Obama yönetimi altında ICE’nin eski başkanı John Sandweg, Rubio’nun Çarşamba günkü açıklamasında DHS ve Dışişleri Bakanlığının vize incelemelerinde işbirliği yapacağına dair ifadesinin, Trump yönetiminin “her ikisini de yapacağı” anlamına geldiğini söyledi.

Sandweg, Çinli öğrencilerin ilk incelemelerinin çoğunun ICE, CBP ve Dışişleri Bakanlığı tarafından kullanılan yazılımlar aracılığıyla yapılabileceğini söyledi fakat ÇKP vakaları için analistlerin daha fazla araştırma yapması gerekeceğini söyledi.

Trump, 2023’teki seçim kampanyasında, “Hıristiyan düşmanı komünistler, Marksistler ve sosyalistleri” yasaklayacağına söz vermiş ve ilk yönetiminin Çin tarafından finanse edilen Konfüçyüs Enstitülerini ABD üniversite kampüslerinden kapatma ve Amerikan üniversitelerinde çalışan Çinli bilim adamları ve profesörleri yargılama çabalarını genişletöişti.

Devlet okulları Çin karşıtı yaptırımlardan etkilenebilir

Beyaz Saray’ın kararı yabancı öğrencilere bağımlı hale gelen ve çok daha az kaynağa sahip devlet üniversitelerinin ve diğer okulların mali durumunu da tehlikeye atıyor.

Arizona, Kaliforniya, Illinois, Michigan ve Teksas’taki kamu kurumları, eyalet dışı öğrenim ücretinin tamamını ödeyen uluslararası öğrencilerin en çok tercih ettiği okullar arasında yer alıyor.

Bu nüfus, 2023-24 öğretim yılında Arizona Eyalet Üniversitesine 545 milyon dolar gelir sağladı ve şu anda tehdit altında olan Urbana-Champaign’deki Illinois Üniversitesine ise daha da fazla gelir sağladı.

Eyalet meclisleri yıllardır vergi mükelleflerinin desteğini keserken, eyalet içi öğrenim ücretlerini artırmak istemeyen okullar için uluslararası öğrencilere bağımlılık kaçınılmaz hale gelmişti.

Bu durum, yabancı öğrenci sayısındaki düşüşün artık ABD’li öğrencilere verilen mali yardımdan kampüslerdeki öğretim desteğine kadar her şeyi etkileyebileceği anlamına da geliyor.

Ülkenin en büyük iki devlet üniversite sistemi olan Kaliforniya Üniversitesi ve Kaliforniya Eyalet Üniversitesi, bu yıl her biri için yüz milyonlarca dolara denk gelen yüzde 3’lük bir bütçe kesintisiyle karşı karşıya.

Wall Street analistleri, Kongre’de görüşülmekte olan ABD bütçe tasarısında yer alan yabancı yatırımcıları hedef alan verginin, ABD Hazine tahvillerine ve dolara olan talebi olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

ABD Temsilciler Meclisi geçen hafta, yabancı yatırımcıların temettü ve telif hakları gibi pasif gelirlerine %20’ye varan oranda kademeli vergi yükü getirilmesini öngören kapsamlı bir vergi ve harcama tasarısını onaylamıştı.

899. maddede yer alan bu vergi, ABD’nin haksız bulduğu vergileri uygulayan ülkelerden gelen tüzel veya gerçek kişiler tarafından ödenecek. Kongre Bütçe Ofisine göre, bu vergi Senato tarafından da onaylanırsa, on yıl içinde 116 milyar dolarlık vergi geliri elde edilebilir.

Yabancı yatırımcılar için, 899. Madde, ABD hisse senetleri ve bazı şirket tahvillerinin temettü ve faizlerine dört yıl boyunca her yıl yüzde 5 oranında vergi artışı getirecek. Ayrıca, şu anda vergiden muaf olan devlet fonlarının Amerikan portföy varlıklarına da vergi uygulanacak.

Deutsche Bank’ın döviz araştırma başkanı George Saravelos perşembe günü yaptığı açıklamada, “Bu yasayı, ABD yönetiminin isterse ticaret savaşını sermaye savaşına dönüştürme imkanı yaratan bir adım olarak görüyoruz,” dedi ve yeni verginin ABD Hazine tahvillerine olan talebi olumsuz etkileyebileceğini ekledi.

Senato tarafından kabul edilmesi halinde, yabancıların yatırımlarına uygulanan vergi oranının artırılması, küresel yatırımcıların artan mali açıklar ve gümrük vergilerine dayalı yeni ticaret politikası nedeniyle ABD’nin diğer finansal piyasalardan daha iyi performans gösterme konusundaki “istisnacılığı”nı sorgulamaya başladığı bir dönemde gerçekleşecek.

Morgan Stanley, yeni verginin ABD varlıklarına olan yabancı talebini azaltacağı için doların değerini zayıflatacağını belirtti.

Morgan Stanley stratejisti Michael Zezas, ABD’de pasif gelir elde eden Avrupalı yatırımcıların bu vergiye özellikle duyarlı olduğunu belirtti. Banka, verginin etkisine ilişkin herhangi bir tahminde bulunmadı.

Davis Polk hukuk bürosuna göre, “ayrımcı yabancı ülkeler” olarak kabul edilebilecek ülkeler arasında Avrupa Birliği üyesi birçok ülke ile Hindistan, Brezilya, Avustralya ve Birleşik Krallık yer alıyor.

Wall Street’in önde gelen bir bankasının üst düzey yöneticisi Financial Times’a (FT) yaptığı yorumda, “Bu, bu yıl Washington’dan çıkan en endişe verici fikirlerden biri. Eğer hayata geçirilirse, ABD’ye yabancı yatırımları kesinlikle soğutacaktır,” dedi.

Birçok analist ve yatırımcıya göre, ABD hisse senetlerine ve bazı şirket tahvillerine yatırım yapan yabancı yatırımcılar daha yüksek vergilerle karşı karşıya kalabilir, fakat bu verginin Hazine borçlarına da uygulanıp uygulanmayacağı belirsiz.

Hazine tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri genellikle ABD dışında yerleşik yatırımcılar için vergiden muaf ve bu gelirlerin vergilendirilmesi mevcut politikadan büyük bir değişiklik anlamına gelecek.