Mısır, Aralık 2025’e kadar sübvansiyonları kademeli olarak kaldırma planının bir parçası olarak akaryakıt fiyatlarını artırdı. Bu hamle, vatandaşların hoşnutsuzluğuna yol açan elektrik kesintilerinin devam ettiği bir dönemde geldi.

Mısır 2022’den bu yana, verdiği kredilere karşılık Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) talep ettiği ekonomik bir “reform” programı uyguluyor. Bu program çerçevesinde para birimi dört kez devalüe edildi, gıda ve enerji sübvansiyonları önemli ölçüde azaltıldı, ancak bazıları hala yürürlükte.

The National’a konuşan mali analistler, akaryakıttaki fiyat artışlarının IMF’nin Mısır’a verdiği 820 milyon dolar tutarındaki kredinin üçüncü diliminin ödenmesi için temel bir şart olduğunu söyledi.

IMF, Mısır’ın gıda ve yakıt sübvansiyonlarının kaldırılması şartını yerine getirmesini beklerken reform programının üçüncü incelemesi 10 Temmuz’dan 29 Temmuz’a ertelendi.

IMF’nin mart ayında kredi programını 5 milyar dolar genişletmesinden bu yana hükümet akaryakıt fiyatlarına ikinci kez zam yaptı. Mısır, anlaşmanın bir parçası olarak yakıt sübvansiyonlarını azaltmayı taahhüt etmişti.

Nisan ayında IMF, Mısır’ın 2024/25 yıllarında yakıt sübvansiyonları için 331 milyar Mısır lirası (6,85 milyar dolar), 2025/26 yıllarında ise 245 milyar Mısır lirası harcayacağını tahmin etmişti.

The National’ın haberine göre hükümetin sübvansiyonları kaldırma çabaları, son yıllarda yaşam maliyetlerinin arttığını söyleyen vatandaşların direnişiyle karşılaştı. Günlük yaşamı sekteye uğratan ve Mısırlılar arasında öfkeye yol açan sürekli elektrik kesintileri durumu daha da kötüleştirdi.

Hükümet elektrik kesintilerini rekor tüketim ve teknik arızalara bağlıyor ancak pek çok vatandaş bu açıklamaları bahane olarak görüyor.

Bazı uzmanlar sübvansiyonların azaltılmasının uzun vadede elektrik sektöründe yeni yatırımlar için alan açacağını ve nihayetinde elektrik kesintilerini ortadan kaldıracağını söylüyor.

Ancak hükümet kısa vadede IMF’nin şartlarını yerine getirmek ve halkın hoşnutsuzluğunu yönetmek arasında tehlikeli bir yolda ilerlemek zorunda.

Akaryakıt fiyatlarına yapılan zamlar, IMF kredilerini güvence altına almak için gerekli olsa da hükümet ile vatandaşlar arasındaki ilişkiyi daha da gerginleştirebilir.

İsrail müzakere ekibi, Hamas ile ateşkes ve esir takası müzakereleri için bugün Doha’da yapılması planlanan görüşmeleri bir hafta sonraya erteledi.

Üst düzey bir İsrailli yetkili, gecikmenin nedeninin Başbakan Binyamin Netanyahu ile ABD Başkanı Joe Biden arasındaki görüşmenin ertelenmesi olduğunu belirterek, Başbakan’ın nasıl ilerleneceğini değerlendirmek üzere ortaya çıkan anlaşmayı Biden’la görüşmeyi planladığını söyledi.

Kaynak ayrıca müzakere ekibinin toplantıdan sonra görüşmeler için yola çıkacağını söyledi, ancak tam zamanını belirtmedi. İsrail medyası heyetin ancak önümüzdeki hafta yola Doha’ya gidevileceğini bildirdi. Kaynak, gecikmeye rağmen müzakerecilerin Arap arabulucularla görüşmeleri uzaktan sürdürdüğünü vurguladı.

Hamas’ın elindeki rehinelerin aileleri, heyetin seyahatinin ertelendiği haberine öfke duyduklarını ifade ettiler.

Rehinelerden Matan Zangauker’in annesi Einav Zangauker, “Netanyahu Kongre önünde masadaki anlaşmayı kabul ettiğini açıklamak yerine, kişisel nedenlerle anlaşmanın ilerlemesini engelliyor” dedi.

Ayrıca aileler, İsrailli müzakere heyetiyle “acil toplantı” yapılmasını talep etti.

“Esir Aileleri Forumu” tarafından yapılan açıklamada müzakereler konusunda güven krizinin olduğuna işaret edildi. Açıklamada, “Başbakan (Binyamin Netanyahu) iki haftadır arabulucuların anlaşmanın uygulanmasına ilişkin taleplerine yanıt vermekten kaçınıyor” denildi.

Esir ailelerine müzakere sürecine dair sağlanan bilgilerin gerçekliği yansıtmadığı aktarılarak, “Bu ayak sürüme, sevdiklerimizi geri getirme şansının kasıtlı sabote edilmesidir. Müzakereleri etkili şekilde baltalıyor ve ciddi bir ahlaki başarısızlığa işaret ediyor” denilen açıklamada, esirlerin geri dönüşüne ilişkin “dürüst rapor” sunmanın güvenlik servislerinin sorumluluğunda olduğu vurgulandı.

İsrail Başbakanı, ABD Kongresi’nde sivil öldürmediklerini savunurken İsrail Ordusu 60 noktaya hava saldırısı düzenledi. Ordu, biri kadın 5 İsrailli esirin cesedine ulaştığını duyurdu. İsrailli esirlerin aileleri Savunma Bakanlığı ve ABD Büyükelçiliği önünde Netanyahu hükümetini protesto etti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Kongresi’nde konuşma yaptığı ve ayakta alkışlandığı günde, İsrail ordusu Gazze Şeridi’ndeki 60 noktaya hava saldırısı düzenledi.

Beyt Lahiya beldesinde, toplu halde bulunan Filistinli bir grubun üzerine İsrail savaş uçakları bombalar yağdırdı. Eş zamanlı olarak Gazze kentinin Şucaiyye, Tel el-Heva ve Zeytun mahalleleri bu kez İsrail topçuları tarafından vuruldu.

İsrail Ordu Sözcülüğünden yapılan açıklamaya göre, savaş uçakları dün Gazze’de 60’dan fazla noktaya hava saldırısında bulundu. İsrail askerlerinin ayrıca 50’den fazla noktada altyapıyı yok ettiğini paylaşıldı.

Öte yandan, İsrail ordusu, Han Yunus bölgesinde, biri kadın 5 İsrailli esirin cesedine ulaştığı ve bunları ülkeye getirdiğini duyurdu.

Netanyahu, dün ABD Kongresine hitap etmiş, konuşmasında Gazze’de sivil can kayıplarının düşük olduğunu, burada açlık yaşanmadığına ilişkin ifadeler kullanmıştı. Netanyahu’nun konuşması onlarca defa ayakta alkışlanarak kesilmişti.

Tel Aviv’de esir yakınları gösteri düzenledi

İsrailli esirlerin yakınları, Netanyahu’nun ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmasında “esir takası anlaşmasının imzalanacağını bildirmemesini” eleştirerek Tel Aviv”in farklı noktalarında protesto gösterileri düzenledi.

Protestocular, Başbakan Netanyahu ve hükümetindeki siyasetçiler aleyhinde pankart, afiş ve dövizler taşıdı. Fotoğraf: Mostafa Alkharouf / AA

İsrailli esirlerin yakınları ve onların destekçilerinden oluşan bir grup, akşam saatlerinde başkent Tel Aviv’deki Savunma Bakanlığı kompleksi önünde toplandı. Göstericiler, taşıdıkları pankart, afiş ve dövizlerle Netanyahu ve hükümetini “siyasi gerekçelerle” Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esirleri geri getirecek Hamas ile karşılıklı esir takası anlaşmasına yanaşmamakla eleştirdi.

Göstericiler, “Netanyahu’yu esir takası için anlaşmaya gitmektense Washington’da siyasi gösteri yapmakla” suçladı. İsrailli esirlerin toplandığı diğer bir meydanda da Netanyahu’nun konuşması ekrandan yansıtıldı.

Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esirlerin bir araya geldiği çatı oluşumu, yaptığı yazılı açıklamada, “45 dakikalık konuşma ve ayakta alkış, bir acı gerçeği ortadan kaldırmayacak. Netanyahu’nun konuşmasında ‘Anlaşma şimdi’ sözleri yoktu” ifadeleri yer aldı.

ABD’nin Tel Aviv’deki Büyükelçilik binası da aynı şekilde İsrailli esirlerin yakınları ve destekçilerinin protesto gösterilerinin adresi oldu.

Netanyahu ve hükümetini Gazze Şeridi’nde müzakere edilen ateşkes ve esir takası anlaşmasını imzalamamakla suçlayan göstericiler, “Anlaşma şimdi” diye slogan attı.

“Nazi propagandacısını geride bıraktı”

Öte yandan Filistin Ulusal Girişim Hareketi Genel Sekreteri Mustafa el-Bergusi ve Hamas Hareketi Siyasi Büro Üyesi İzzet er-Rişk, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Kongresi’ndeki konuşmasının “yalanlarla dolu” olduğunu belirtti.

Bergusi, “Soykırım, etnik temizlik, toplu cezalandırma ve aç bırakma suçlarını işleyen savaş suçlusu Netanyahu’nun konuştuğu oturumun, ABD Kongresi için bir utanç oturumu” olduğunu belirterek Netanyahu’nun iddia ettiği medeniyetin, medeniyet değil bir çöküş olduğunu kaydetti.

Filistinli yetkili, Gazze’de 48 bin Filistinlinin, 17 bin çocuğun öldürüldüğünü, 1200 Filistinli çocuğun ellerinin ve ayaklarının kesildiğini, evleri yıkıldıktan sonra 2 milyon Filistinlinin zorla yerinden edildiğini aktardı.

Bergusi, “Netanyahu’nun konuşması yalanlarla dolu. İsrail’in yardım gönderdiği ve tüm dünyanın bu konuda yalan söylediği söylemiyle Nazi propagandacısı (Joseph) Goebbels’i geride bıraktı” ifadesini kullandı.

Hamas’tan Rişk de Telegram sayfasından yaptığı açıklamada, “Cani Netanyahu’nun konuşması tam bir yalan şöleni ve dünyanın aklıyla alay etmekti” değerlendirmesinde bulundu.