Bizi Takip Edin

AVRUPA

Moldova’nın muhalefet lideri İlan Şor: Kişinev, Rusya ile diyalogdan kaçıyor

Yayınlanma

Moldovalı siyasetçi ve Zafer siyasi ittifakının lideri İlan Şor, Transdinyester bölgesindeki enerji krizinin çözümünün, Moldova’nın Rusya’nın Gazprom şirketine olan borçlarını kabul etmesi ve ödemeye başlamasıyla mümkün olduğunu ifade etti.

Şor, Vedomosti gazetesine yaptığı açıklamada, Kişinev yönetiminin bölgedeki enerji krizini çözmek için çaba göstermediğini ve Gazprom ile diyalog kurmaya yanaşmadığını belirtti.

“Bu kriz ortamını yaratanlar [Moldova yetkilileri] kendileridir,” diyen Şor, büyük borçlar, sağlıklı bir diyalog eksikliği ve tek taraflı olarak yapılan “şüpheli bir denetimin” bölgedeki pek çok haneyi doğalgazdan mahrum bıraktığını söyledi.

Şor’a göre Rusya, hiçbir zaman Transdinyester’e gaz tedarikini durdurma niyetinde olmadı. Moldova’nın, Ukrayna yönetimine başvurarak daha uygun bir rota üzerinden gaz transitini yeniden başlatabileceğini belirtti.

Şor, “[Moldova Cumhurbaşkanı Maya] Sandu, Ukrayna Devlet Başkanı [Vladimir Zelenskiy] ile Moldova’daki zirvede ve diğer uluslararası toplantılarda yakın ilişkiler sergiledi. Artık bu ziyaretlerin ve sözlerin gerçek sonuçlarını görme, somut taleplerde bulunma ve harekete geçme zamanı,” diye ekledi.

Ayrıca, ucuz Rus gazının geri dönmesi durumunda, Moldova’nın enerji üretim tesisi olan termik santralin tam kapasite çalışacağını ve bunun tüm ülkenin çıkarına olacağını vurguladı.

Şor, Transdinyester yönetiminin bölgeye gaz ve elektrik tedariki için Gazprom ile diyalog kurmaya hazır olduğunu ancak Tiraspol’un “çıkmaz bir durumda” bulunduğunu belirtti.

Moldova hükümetinin Rusya ile diyaloğa yanaşmadığını ve Romanya’dan enerji tedarikinin bölge için maliyetli olduğunu ifade etti.

Şor, “Avrupalıların bu sözde yardımı sonunda çok pahalıya mal olabilir,” diye ekledi.

Kişinev ile Gazprom arasında bir anlaşmaya varılmasını zorlaştıran en önemli konu, mevcut borcun büyüklüğü oldu.

Moldova, 709 milyon dolar tutarındaki borcu kabul etmeyi reddederek sadece 8,6 milyon dolarlık bir kısmı ödemeyi kabul ettiğini açıkladı.

Kasım ayında Rusya’yı ziyaret eden eski Moldova Enerji Bakanı Viktor Parlikov, Gazprom’un, Moldova’ya Türk Akımı üzerinden gaz tedarikini, Kişinev’in 709 milyon dolarlık borcunu ödemesiyle ilişkilendirdiğini ifade etti. Bu borcun 433 milyon doları ana borç, geri kalanı ise gecikme cezalarından oluşuyor.

Moldova tarafı, 2023 yılında yaptığı bir denetimde bu borcun varlığını kanıtlayacak belgeler bulunamadığını öne sürmüştü. Fakat Parlikov, teorik olarak bu borcun var olabileceğini kabul etmişti.

1 Ocak itibarıyla Transdinyester’de merkezi ısıtma, Moldova’dan doğalgaz tedarikinin kesilmesi nedeniyle durduruldu. Artık halk, kamu kurumları ve kuruluşlara ısıtma ve sıcak su sağlanamıyor. Sadece hastaneler ve sosyal hizmet kuruluşları istisna kapsamında tutuldu.

Bu durum, Rus gazının Ukrayna üzerinden geçişinin durdurulmasıyla ilişkilendirildi. Gazprom, Aralık 2024’ün sonunda MoldovaGaz’a, gaz tedarikinin borçlar nedeniyle durdurulacağını bildirmişti.

Rus şirketine göre MoldovaGaz, mevcut sözleşme şartlarını düzenli olarak yerine getirmediği için bu durum ortaya çıktı.

Ocak 2025’in başında Gazprom, Ukrayna ile transit anlaşmasının sona ermesi nedeniyle 1 Ocak itibarıyla gaz tedarikine teknik ve hukuki açıdan devam edemeyeceğini duyurdu.

Kiev yönetimi, transit anlaşmasının uzatılmasını reddetmişti. Bu iki anlaşmanın sona ermesiyle, Rus gazı tedariki tamamen durdu ve bu durum Transdinyester için kritik bir hale geldi.

Transdinyester hükümeti, 7 Ocak’tan itibaren günde iki kez dört saat süreyle elektrik kesintileri yapılacağını duyurdu.

6 Ocak itibarıyla bölgede 122 yerleşim birimi gaz tedarikinden mahrum kaldı. Ayrıca, 1500 apartman, 131 okul ve 147 anaokulu ısıtma hizmeti alamıyor.

AVRUPA

Gagavuzya lideri Gutsul hakkında 20 gün tutuklama kararı

Yayınlanma

Moldova yargısı, Gagavuzya Özerk Bölgesi Başkanı Evgeniya Gutsul’u 20 gün süreyle tutukladı. Gutsul, tutuklanmasının siyasi amaçlı olduğunu savunarak Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu’yu suçladı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan yardım talep etti. Gutsul, 25 Mart’ta Kişinev Havalimanı’nda İstanbul’a gitmek üzereyken gözaltına alınmıştı.

Kişinev’deki mahkeme, Gagavuzya Özerk Bölgesi Başkanı Evgeniya Gutsul’u 20 gün süreyle tutukladı.

Savcılık, Gutsul için 30 gün tutukluluk talep etmişti, ancak mahkeme bu talebi kısmen kabul ederek siyasetçinin 20 gün tutuklu kalmasına karar verdi.

Mahkeme çıkışında konvoy eşliğinde ayrılırken Gutsul, “Gagavuzya bugün başsız bırakıldı,” dedi.

Savcı Adrian Scutaru, Gutsul’a yöneltilen suçlamaları “2023 yılında Gagavuzya’daki başkanlık seçimi kampanyasının yasa dışı finansmanı, evrakta sahtecilik, beyannamelerde sahtecilik, kampanya finansmanı raporlarında sahtecilik” olarak sıraladı.

Gutsul’un avukatları, tutukluluk kararına itiraz etmeyi planlıyor.

Evgeniya Gutsul, gözaltına alınmasının absürt olduğunu ve suçlamaların siyasi amaçlı olduğunu savundu ve kendisine yönelik bu baskının Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu tarafından başlatıldığına işaret etti.

Gutsul, 25 Mart’ta Kişinev Havalimanı’nda İstanbul’a gitmek üzereyken gözaltına alındı.

Yetkililer, seçim fonlarının yönetimi düzeninin ihlali ve belgelerde sahtecilik suçlamalarıyla ilgili bir soruşturma kapsamında 72 saatliğine gözaltına alındığını açıkladı.

Gözaltına alınmasının hemen ardından Gutsul, avukatları aracılığıyla Gagavuzya halkına bir mesaj iletti.

Mesajında, “başkanlık görevinden ayrılması ve derhal ülkeyi terk etmesi karşılığında hakkındaki davanın düşürülmesinin teklif edildiğini” belirtti.

Gutsul’un avukatı Sergey Moraru, 2023 yılında da ceza davasının kapatılması karşılığında istifa etmesinin teklif edildiğini de sözlerine ekledi.

Gutsul, sadece özerk bölge halkına değil, aynı zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da başvurdu.

Putin’den, “Moldova makamlarına baskı yapmak için tüm diplomatik, siyasi ve hukuki mekanizmaları kullanmasını” ve “bağımsız Moldova Cumhuriyeti içindeki Gagavuz Özerk Bölgesi’nin özel statüsüne kesin ve net bir destek vermesini” istedi.

Erdoğan’a hitaben ise Gutsul, Ankara’nın 30 yıl önce Gagavuzya’nın Moldova içinde özel statü kazanmasına yardımcı olduğunu hatırlattı ve özerk bölge halkının Türkiye Cumhurbaşkanı’nın müdahalesini beklediğini söyledi.

Gagavuzya, Moldova’nın güneyinde yaklaşık 135 bin kişinin yaşadığı özerk bir bölge.

Yerli halkın neredeyse tamamı Rusya’yı destekliyor ve ülkenin Avrupa Birliği’ne katılmasına karşı çıkıyor.

Geçen seneki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, Gagavuzya’da özerk bölge doğumlu Aleksandr Stoianoglo birinci olurken, görevdeki Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu (sonunda ikinci dönem için yeniden seçildi) ancak beşinci sırada yer aldı.

Evgeniya Gutsul, Temmuz 2023’ten beri Gagavuzya’yı yönetiyor.

Özerk bölge başkanlığı seçimlerine, iş insanı İlan Şor tarafından kurulan Şor Partisi’nden katıldı.

Haziran 2023’te, seçimlerden bir ay sonra, Moldova Anayasa Mahkemesi Şor Partisi’nin faaliyetlerini yasa dışı ilan etti.

Gözaltına alınan Gagavuzya lideri Gutsul, Putin ve Erdoğan’dan yardım istedi

Okumaya Devam Et

AVRUPA

Fransa, savunma sanayisi için 450 milyon avroluk fon kuruyor

Yayınlanma

Fransa Ekonomi Bakanı Eric Lombard geçen hafta Fransa’nın kamu yatırım bankası BpiFrance’ın, insanların paralarını “uzun vadede” savunma şirketlerine yatırmaları için 450 milyon avroya kadar yeni bir fon açacağını duyurdu.

Fona minimum 500 avro yatırım yapılması gerekiyor ve garanti edilmeyen kazançlar beş yıl boyunca geri çekilemiyor.

Duyuru, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un bu ayın başlarında ülkenin zorunlu askerliği yeniden getirmeye hazır olmadığını, ama “sivilleri harekete geçirmenin yollarına bakmak” istediğini söylemesinin ardından geldi.

Lombard geçen hafta yaptığı açıklamada, sabit bir getiri oranı sunmayan yeni kişisel yatırım planının, Fransızların “uzun vadeli plasmanlarla” “savunma sektöründeki şirketlerde doğrudan hissedar” olmaları için bir yol olduğunu söyledi.

Lombard, fona doğrudan ya da hayat sigortası poliçeleri aracılığıyla yatırım yapmanın mümkün olacağını da sözlerine ekledi.

Lombard açıklamasının ardından yayın kuruluşu TF1’e yaptığı açıklamada, “Diğer özel şirketler, yatırım fonları ve bankalar müşterilerine uyarlanmış ürünler sunacaklar,” dedi.

Müşterilerin bu yılın ikinci yarısından itibaren programa abone olmaya başlaması bekleniyor.

Sıradan insanlar için cazip bir yatırım mı?

BFM TV’nin kısa süre önce yaptığı bir ankete göre, Fransa’nın Ukrayna’ya desteğinin artırılması ya da sürdürülmesinden yana olan insanlar arasında yatırım fonuna olan ilk ilgi oldukça yüksek görünüyor.

Ouest-France’a göre Fransa Silahlanma Bakanı Sébastien Lecornu kısa bir süre önce yaptığı açıklamada, “Bakanlık olarak yurttaşlarımızdan hiç bu kadar çok mektup almamıştık: ‘Nasıl yardımcı olabiliriz?’ [diye soruyorlar],” dedi.

Bpifrance Genel Müdürü Nicolas Dufourcq geçen hafta yatırımcılar ve savunma şirketleri arasında yapılan bir toplantıda fonun “savunma şirketlerine yatırım yapacağını” söyledi.

Ekonomi Bakanlığı, fonun Dassault Aviation, Safran, Thales ve Airbus gibi dokuz büyük grubun yanı sıra 4.500’den fazla küçük ve orta ölçekli işletmeyi içeren Fransa’nın “endüstriyel ve teknolojik savunma üssünü” desteklemeyi amaçladığını söyledi.

Başlıca Fransız bankaları Fransız savunma sanayine desteklerini ve sektörün beklenen ihtiyaçlarını finanse etmeye hazır olduklarını teyit ettiler.

Okumaya Devam Et

AVRUPA

İsveç’ten Soğuk Savaş sonrası en büyük savunma harcaması artışı

Yayınlanma

İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, ülkesinin Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük savunma harcaması artışını planladığını duyurdu. Silahlı kuvvetlerin modernizasyonu için 300 milyar İsveç kronundan (yaklaşık 30 milyar dolar) fazla kaynak ayrılacak ve savunma harcamalarının 2030’a kadar GSYİH’nin yüzde 3,5’ine çıkarılması hedefleniyor.

İsveç, silahlı kuvvetlerinin modernizasyonu için 300 milyar İsveç kronundan (yaklaşık 30 milyar dolar) fazla kaynak ayırarak savunma harcamalarını önemli ölçüde artırmayı planlıyor.

Başbakan Ulf Kristersson, bunun İsveç’in Soğuk Savaş’tan bu yana savunma kapasitesini en kapsamlı şekilde güçlendirmesi olacağını vurguladı.

Kristersson, sosyal medya platformu X (eski adıyla Twitter) üzerinden yaptığı paylaşımda, “İsveç ve tüm Avrupa, benzeri görülmemiş yeni güvenlik sınamalarıyla karşı karşıya. Bu nedenle bugün, İsveç silahlı kuvvetleri için Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük yeniden silahlanma planını sunuyoruz,” ifadelerini kullandı.

Başbakan, ülkenin savunma bütçesinin hâlihazırda NATO’nun yüzde 2’lik Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) hedefini aştığını ancak bunun yeterli olmadığını belirtti.

Yeni strateji kapsamında, savunma harcamalarının 2030 yılına kadar GSYİH’nin yüzde 3,5’ine çıkarılacağını açıkladı.

Kristersson, bu girişimin hayata geçirilmesi için kredi finansmanı kullanılmasının planlandığını da sözlerine ekledi.

Ayrıca Kristersson, NATO’nun üye ülkelerin askeri harcamalarına ilişkin gerekliliklerinin gözden geçirilmesini başlatmayı planladığını bildirdi.

Başbakan, haziran ayında Lahey’de yapılacak NATO zirvesinde, ittifakın asgari harcama oranının yüzde 2’den daha yüksek bir seviyeye çıkarılması için çaba göstereceğini ifade etti.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English