Bizi Takip Edin

AVRUPA

Britanya, AB’ye karşı işbirliğini artırıyor

Yayınlanma

7 Kasım günü, Politico’da ilginç bir haber yayımlandı. Haber başlığı da manidardı: ‘Aptal yerine konduk’: Milletvekilleri, Birleşik Krallık’ın veri koruma reddine köpürdü. Haberde görüşlerine yer verilen bir Avrupa Parlamentosu milletvekili, Fransız Gwendoline Delbos-Corfield, veri koruma reform planları nedeniyle İngiliz hükümet yetkilileriyle yaptıkları görüşmeyi ‘korkunç’ olarak nitelendirdi.

Fransız yetkilinin anlattığına göre durum gerçekten vahimdi: Birleşik Krallık’ın Dijitalden Sorumlu Bakanı Julia Lopez, görüşmenin orta yerinde çekip gitmişti, İçişleri Bakanlığı kendileriyle görüşmeye tenezzül etmemişti, Britanya’nın veri düzenleyici kurumunun (ICO) müdürü yerine vekiliyle görüşmüşlerdi. Bu da yetmezmiş gibi, görüşebildikleri ICO yetkilileri veri koruma konusunda hiçbir şey bilmiyor gibi görünüyorlar, tüm sorulara tek cümlelik cevaplar veriyorlardı. Britanya, AB’den miras kalan veri koruma yasasını reforme ederken, yalnızca büyüme ve inovasyonu göz önüne alıyordu, ‘insan hakları’nın ise esamisi bile okunmuyordu: “Veri korumanın temel bir hak olduğunu onlardan hiç duymadım. Macaristan bile bunu söylüyor,” diyordu Gwendoline Delbos-Corfield.

AB’ye karşı Britanya-İsviçre işbirliği

Brüksel ile Londra arasındaki gerilim yalnızca veri koruma ile sınırlı değil. Avrupa Birliğinin devasa bütçeli (2027’ye kadar 95,5 milyar avro) bilimsel fon programı Horizon’a [Ufuk] Birleşik Krallık’ın katılımı nedeniyle çıkan kriz önemli bir ittifaka yol açtı.

Britanya’nın AB’den çıkışından (“Brexit”) sonra imzalanan anlaşmalardan Ticaret ve İşbirliği Anlaşmasına göre, Brileşik Krallık Horizon’a kısmi üye olabilecekti. Fakat Avrupa Komisyonu, kısmi üyelik için bağlayıcı bir tarih sınırı belirlemeye yanaşmayınca ihtilaf patlak verdi. Bunun nedenleri arasında Kuzey İrlanda Protokolünde yaşanan pürüzün de olduğu söyleniyor. Horizon şemasına göre, üçüncü taraf ülkelerin araştırmacıları Horizon programlarına katılabiliyor ama genel olarak projeleri yönetemiyor ya da fonlara erişemiyor.

Bunun üzerine İngiltere ‘B Planı’nı uygulamaya başladı. AB mekanizması dışında kendi ikili anlaşmaların imzalama yoluna giden Londra, AB üyesi olmayan bir Avrupa ülkesiyle sürpriz bir ikili ortaklık kurmayı başardı.

AB ile çok sayıda anlaşmaya taraf olan İsviçre, Horizon’a da katılmak istiyordu ama bilimsel işbirliği anlaşmasını ‘fazla kapsayıcı’ olduğu gerekçesiyle reddetmesi nedeniyle programa katılması bloke edildi. İsviçre, Horizon’a katılmanın hâlâ ‘öncelikleri’ arasında olduğunu belirtiyor ama ok yaydan çıkmış görünüyor.

Okun yaydan çıktığına ilişkin bir başka işaret, İngiliz Bilim Bakanı George Freeman’ın, İsviçre ile yapılan anlaşmanın Horizon’ın yerine geçemeyeceğine yönelik eleştirilere cevabında saklı: “Anglo-İsviçre anlaşması, müzakere ettiğim çok sayıda anlaşmadan yalnızca biri. Yakın zamanda İsrail’deydim, ki o da bir sonraki [anlaşma] olacak.” Freeman ayrıca İsviçre gibi öncü ar-ge ekonomileriyle kurulan ilişkilerin bilimsel bir süper güç olmakta kritik önem teşkil ettiğini söyledi.

Öte yandan Anglo-İsviçre ortaklığına ne kadar fon ayrılacağı henüz bilinmiyor. BBC’nin yer verdiği bir iddiaya göre, bilim camiası Hazine Bakanlığının Horizon için ayırdığı 15 milyar sterlinlik (17,2 milyar avro) fonun kesileceği dedikodusuyla çalkalanıyor.

Kuzey İrlanda gerilimi sürüyor

Kuzey İrlanda Protokolü, Brexit müzakereleri sırasında Brüksel ile Londra arasında imzalanmıştı. Protokole göre, malların İrlanda kara sınırından geçişi sırasında denetlemeye gerek olmayacaktı. Bilindiği gibi, Kuzey İrlanda Birleşik Krallık’a bağlıyken, İrlanda Cumhuriyeti bağımsız bir ülke ve İrlanda Cumhuriyeti hâlâ AB üyesi.

Brexit’te önce, malların ticaretinde bir sorun olmuyordu çünkü her iki İrlanda da AB yasalarına tabiydi. Britanya’nın AB’den ayrılmasından sonra ise aralarında kara sınırı bulunan İrlandalar için özel ticaret anlaşmaları gereksinimi doğdu. AB, birliğe üye olmayan ülkelerden gelen belirli mallara karşı sıkı denetim mekanizmalarına sahip.

Protokol, AB denetimlerinin İrlandalar arasındaki kara sınırında değil, Birleşik Krallık’ın diğer ülkeleri (İngiltere, Galler ve İskoçya) ile Kuzey İrlanda arasında yapılmasını öngörüyor. Bu denetimler Kuzey İrlanda limanlarında yapılacak ve Kuzey İrlanda üretim standartlarında AB normlarını takip etmeye devam edecek.

İşte Britanya hükümeti, bu protokolde bir değişiklik yapmak istiyor. Londra’nın yeni planına göre, İngiltere, Galler ve İskoçya’dan Kuzey İrlanda’ya giden mallar iki sektöre ayrılacak. İlk sektör (“Yeşil Yol”), yalnızca Kuzey İrlanda’ya giden malları kapsayacak ve burada denetim olmayacak. Bu yolu ‘güvenilir tacirler’ kullanacak. İkinci sektör (“Kırmızı Yol”), İngiltere, Galler ve İskoçya’dan İrlanda Cumhuriyeti ve AB’ye gidecek malları kapsayacak ve burada denetim olacak.

Bu durumda vergilendirmenin de değişmesi gerekecek. Kuzey İrlanda devlet yardımları ve KDV konusunda hâlâ AB kurallarına tabi olmayı sürdürüyor ve bu kurallar belirli sınırlamalar içeriyor. Britanya, bu sınırlamalardan da kurtulmak istiyor. Londra ayrıca, protokol üzerinde yaşanan anlaşmazlıkların çözümünde Avrupa Adalet Divanının değil, bağımsız bir başka organın sorumlu olmasını istiyor. Birleşik Krallık hükümeti, Brüksel’le anlaşma sağlanamazsa bile protokolde değişiklik yapma tehdidini savuruyor. Ada ülkesi, Kuzey İrlanda’daki barışı bozabileceği endişesini gerekçe göstererek uluslararası bir protokolde değişiklik yapabileceğini savunuyor.

Avupa Komisyonu ise Haziran ayında Birleşik Krallık’a karşı hukuki yaptırım yoluna gitti. Komisyon, protokolü yeniden müzakere etmeye hazır olmadıklarını söyledi fakat kuralların uygulanışı üzerinde çalışmayı teklif etti. Bunlar arasında, mallar üzerindeki gümrük vergisinin ve denetimlerin azaltılması, evrak işinin azaltılması ve dondurulmuş etlerin İrlanda Denizinde dolaşımını rahatlatacak düzenlemeler yer alıyor.

Geçen Ekim ayından bu yana da Protokol üzerine teknik tartışmalar taraflar arasında yürütülüyor. Londra, meseleyi müzakerelerle çözmek istediğini, fakat anlaşmaya varamazlarsa tek taraflı adım atma seçeneğini de değerlendirdiklerini söylüyor.

ABD’den ise konuya ilişkin tehdit gibi bir açıklama geldi. The Telegraph’ın iddiasına göre, Washington, Brüksel’e anlaşmayı Hayırlı Cuma Anlaşmasının 25. yıldönümünde tamamlaması için baskı yapıyor. Bir AB diplomatına göre ABD, AB üzerindeki baskıyı artırdı ama aynı zamanda Londra’yı da ‘teşvik ediyor.’ Bununla birlikte The Telegraph, Amerikan baskısındaki aslan payının Britanya’ya gittiğini yazdı. Gazeteye göre, Joe Biden, İrlanda’daki barışı bozacağı gerekçesiyle Britanya’nın protokolü tadil etmesine kızmış durumda.

G-20 Zirvesi sırasında Joe Biden, Olaf Scholz, Pedro Sánchez, Emmanuel Macron ve Rishi Sunak’ın (sırtı dönük oturan) sohbet ederken çekilen bu fotoğrafı dikkat çekti.

Britanya-AB ilişkileri limoni: Bize WhatsApp diplomasisi gerek

Ama işler burada da bitmiyor. Britanya Göç Bakanı Robert Jenrick, bundan böyle İrlandalı olmayan AB vatandaşlarının, Kuzey İrlanda dahil tüm Birleşik Krallık’a girişlerinde biyometrik veri sunması gerektiğini söyledi.

Önümüzdeki yıl yürürlüğe girecek yasayla birlikte, Elektronik Seyahat İznine (ETA) AB üyesi ülkelerin vatandaşları (İrlandalılar hariç), parmak izi ve yüz biyometrik verilerini paylaşmak zorunda.

Öte yandan Londra’nın, Berlin’e diş bilerken Paris’le buzları erittiği de görülüyor. Manş Denizindeki kaçak göçmen trafiğine dair imzalanan anlaşma ile birlikte ilişkilerde ivmelenme görülüyor. Bunda, finans dünyasının altın çocuklarının iki ülkenin başında bulunmasının da etkisi olduğu söyleniyor; zira Rishi Sunak Goldman Sachs’ın, Emmanuel Macron da Rothschild’ın eski yöneticisi. Financial Times’a konuşan Fransız bir yetkilinin dediğine göre iki ülke şu anda hayli pozitif bir dinamik yakalamış durumda. Britanya’nın eski Paris Büyükelçisi Lord Peter Ricketts da yaz aylarından bu yana ilişkilerin kademeli olarak iyileştiğini söyledi.

Brüksel açısındansa durum pek parlak değil. Bir başka Financial Times konuğu da AB’nin Londra Büyükelçisi João Vale de Almeida idi. Almeida’nın yakınması komik olduğu kadar, İngiltere ile ilişkilerin ne seviyeye gerilediğinin de göstergesi: “Birleşik Krallık’la yaptığımızdan daha çok Çin’le zirve yapıyoruz. Hiç [zirve] olmuyor. Bu normal değil. Bu insanların birbirleriyle WhatsApp numaralarını paylaşmaları gerek.”

AVRUPA

NATO, Almanya’nın Rostock kentinde donanma karargâhı açtı

Yayınlanma

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, Baltık Denizi’ni sürekli gözetim altında tutmak amacıyla tasarlanan Rostock’taki yeni NATO deniz karargahının açılışını gerçekleştirdi.

Konuşmasında, bölgenin stratejik önemini vurgulayan Pistorius, Rusya’nın “amansız bir saldırganlık” içinde olduğunu ve bölgedeki istikrara yönelik tehditlerin arttığını iddia etti.

DW’nin aktardığına göre Pistorius, “Yeni karargâh, özellikle Rusya’ya coğrafi yakınlığı göz önüne alındığında, NATO’nun çıkarlarını korumak için kritik bir öneme sahip olacak,” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın saldırganlığının hibrit savaşlardan siber saldırılara kadar geniş bir yelpazede kendini gösterdiğini ve bu durumun Avrupa’nın güvenliğini tehdit ettiğini öne süren Bakan, bu saldırıların barış ve savaş arasındaki sınırları bulanıklaştırdığını ifade etti.

Pistorius, Moskova’nın nüfuzunu artırmaya yönelik bu hamlelerin Avrupa’da güven bunalımı yarattığını da sözlerine ekledi.

Bakan ayrıca, Rusya’nın güçlenmesini engellemenin zorunlu olduğunu belirtti: “(Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’in ilerlemesini durdurmak için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Kendimizi savunmak ve NATO’nun doğu kanadındaki müttefiklerimizi desteklemek zorundayız.”

Pistorius, Baltık Denizi’nin Kuzey Avrupa’daki en önemli stratejik bölgelerden biri olduğunu hatırlatarak, bölgenin sadece askeri değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da büyük önem taşıdığını ifade etti.

Baltık Denizi’nde geniş rüzgâr çiftlikleri, binlerce kilometre uzunluğunda kablo ve boru hatları bulunuyor, ayrıca birçok büyük liman faaliyet gösteriyor.

Almanya, bölgedeki Batılı ülkeler arasında en büyük deniz filosuna sahip olup, deniz operasyonlarında önemli bir deneyime sahip ve bu nedenle kritik bir sorumluluk üstleniyor.

Bonn Üniversitesi’nden güvenlik uzmanı Moritz Bracke, dünyanın uzun zamandır mutlak bir sükûnet içinde olmadığını belirterek, “Resmi olarak barış hali devam ediyor gibi görünse de dünya düzenine yönelik artık soyut olmayan, somut tehditlerle karşı karşıyayız,” dedi.

Bracke, Rusya’nın aktif olarak sabotaj operasyonları yürüttüğünü, casusluk faaliyetlerinde bulunduğunu ve Almanya ile diğer Avrupa ülkelerine zarar vermek amacıyla stratejik noktalar oluşturmaya çalıştığını ifade etti.

Bracke ayrıca, Baltık bölgesindeki olaylara ilişkin bilgilerin sistematik bir şekilde toplanması ve analiz edilmesinin, kritik altyapının daha etkin bir şekilde korunmasına yardımcı olacağını vurguladı.

Uzman, bu yaklaşımın, askeri güçlerin hedefe yönelik olarak kullanılmasını sağlayarak bölgedeki güvenliği artıracağını da sözlerine ekledi.

İsveç Savunma Bakanı: Rusya, Baltık Denizi’nde İsveç’e saldırabilir

Okumaya Devam Et

AVRUPA

Emmanuel Todd: Almanya BRICS üyeliğine başvurmalı

Yayınlanma

Fransa’nın tanınmış entelektüellerinden Emmanuel Todd, Almanya ve Avrupa’nın geleceği hakkında fikirlerini Berliner Zeitung’dan Raphael Schmeller’e anlattı.

Almanya ve Avrupa’nın Rusya ile barışmasını ve ABD’den kopmasını öneren Todd, Batı’nın Ukrayna’daki savaşı çoktan kaybettiğini savundu.

ABD’ye baktığında büyüklük değil, Batı’nın çöküşünü gösteren çok sayıda semptom gördüğünü ileri süren Fransız aydın, “ABD’de bebek ölümleri yeniden arttı, eşitsizlik son yıllarda -ister Donald Trump ister Joe Biden döneminde olsun- dramatik bir şekilde kötüleşti ve ABD ekonomisi derin bir kriz içinde, yani yaşam standartları düştü,” dedi.

Amerikan seçimlerinde yarışan her iki adayın da “grotesk, hayal gücünden yoksun, hatta çılgın” olduğunu savunan Todd, Trump’ın ya da Harris’in ABD’nin düşüşünü durduramayacağını belirtti.

Donald Trump ve Kamala Harris’in Avrupa için de aynı derecede kötü olduğunu düşünen Todd, “Batı’nın çöküşü”nün özellikle bu jeopolitik meselelerde kendini gösterdiğini vurguladı.

“Batı Ukrayna’daki savaşı kaybetti. Şimdi dünya yeniden düzenleniyor ve bu Batı’nın fikirlerine göre değil. BRICS ülkeleri gibi yeni oyuncular devreye giriyor,” diyen Todd, bu bloğun fazlasıyla heterojen bir yapıya sahip olduğunu ama Ukrayna savaşının Çin, Rusya ve Hindistan gibi ülkeleri birbirine yakınlaştırdığını öne sürdü.

“Batı Rusya’yı izole etmek istedi ama dünyadaki ülkelerin çoğunun bu yola girmek istemediği ortaya çıktı ve bu bağlamda BRICS, Güney ülkelerinde de güçlü bir rol oynayan Batı’ya karşı bir tür antitez olarak ortaya çıktı,” tezini savunan Fransız aydın, bu nedenle Batı’nın çöküşünün her şeyden önce Ukrayna savaşındaki yenilgisinde görülebileceğini, Batı’nın bu savaş ile “kendi kalesine gol attığını” belirtti.

Kültürel anlamda “Batı” fikrinin, Avrupa’nın çeşitliliğinin hakkını vermeyen bir “kurgu” olduğuna işaret eden Todd, “Batı”dan bahsederken aslında Amerikan etki alanını, yani NATO’yu kast ettiklerini savundu.

Bu nedenle Avrupa ülkelerini BRICS’e katılmaktan alıkoyacak hiçbir şey olmadığını öne süren Todd, “Almanya’yı ele alalım: Ülkenin sanayi politikası konusunda hedefleri var, bu nedenle küçülen Batı’nın bir parçası olmaktansa yükselen BRICS’in bir parçası olmak daha mantıklı olacaktır. Evet, Almanya aslında BRICS üyeliği için başvurmalıdır,” dedi.

Batı’da artık liberal bir demokrasi görmediğinin altını çizen Todd, ABD’nin “liberal bir oligarşi” olduğunu, Fransa’da “kısmen otoriter bir devletle birleşmiş bir mikro-oligarşi” bulunduğunu, Almanya’da ise demokrasinin “biraz daha iyi” sayılabileceğini fakat bu ülkenin dış politika açısından egemen olmadığını ileri sürdü.

Berlin’in dış politika konularında kendi başına karar vermekten ziyade büyük ölçüde ABD’ye bağımlı olduğuna dikkat çeken Todd, “İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngilizler ve Fransızlar bir noktada Almanya’dan çekildiler ama Amerikalılar askerleriyle birlikte kaldılar. Bu yüzden Almanya’yı hâlâ işgal altında bir ülke olarak görüyorum,” ifadelerini kullandı.

Şubat 2022’den itibaren Batı’daki insanların, Ukrayna’yı silahlandırırlarsa Rusya’yı devirebilecekleri ve bir rejim değişikliği başlatabilecekleri gibi “tamamen çılgın bir hayale” kapıldığını savunan Todd, “Ama elbette bu gerçekleşmedi; dediğim gibi, Rusya bu savaşı çoktan kazandı,” iddiasında bulundu.

Ukrayna savaşın tüm dünyaya ABD askeri endüstrisinin Rusya’yı yenecek kadar güçlü olmadığını gösterdiğini düşünen Fransız aydın, bu savağın Amerikan gücü için bir gerçeklik testi olarak görüldüğünü ve Washington’un bu testi kaybettiğini vurguladı.

Fransız düşünür bu durumun özellikle Avrupa’ya çok pahalıya mal olduğuna işaret ederken, özellikle Almanya’da bunun enerji krizi ve enflasyon olarak hissedildiğini hatırlattı.

Rusların bakış açısına göre, savaşın sonunda Odessa’yı ve Dnipro’nun sol yakasını işgal etmeleri ve Kiev’de kukla bir hükümet kurmaları gerektiğini savunan Todd, Batı’nın artık bu konuda hiçbir şey yapamayacağını ileri sürdü.

“​​Rusya’nın Polonya’ya ya da Avrupa’ya saldıracağı Batı’nın yanılsamasının bir parçasıdır, paranoyadır,” diyen düşünür, Rusların bunu yapabilecek maddi imkanlara sahip olmadığına, dolayısıyla Avrupa’da daha büyük bir savaşın onların çıkarına görülmediğine dikkat çekti.

Batı’nın çöküşü ile birlikte “barışçıl bir dünya” olacağını savunan Todd, sözlerini şöyle bitirdi:

“Bunun iki nedeni var: Birincisi, Avrupa’daki savaşın yapay olduğuna, yani ABD tarafından dışarıdan kışkırtıldığına inanıyorum. Rusya, Almanya’dan daha az Batılı değil; hatta İkinci Dünya Savaşı’nda Rusya Batılı güçlerle müttefikti, bunu unutmamalıyız. Rusya bir Avrupa ülkesidir ve benim için yüzyıllardır birbirleriyle savaş halinde olan Avrupa ulusları arasında barış doğal bir meseledir. Bu kadar uzun süre birbirleriyle savaştıktan sonra bugün Fransa ile Almanya ya da Danimarka ile İsveç arasında bir savaşı kim hayal edebilir? Eğer ABD Avrupa ile Rusya’nın arasını açmaktan vazgeçerse, bu durum burada da geçerli olacaktır.

İkinci olarak, perspektifi genişletirsek, dünyadaki hiçbir ülkenin büyük bir savaşta çıkarı olmadığını görüyorum. Yirminci yüzyılın dünyası demografik ve iktisadi olarak genişleyen bir dünyaydı, dolayısıyla savaş için gerekli maddi koşullara sahipti. Bugün büyük ülkeler düşük doğum oranları, iktisadi durgunluk ve toplumun güçlü bir şekilde bireyselleşmesi ile mücadele etmektedir. Bunlar büyük savaşlar için iyi koşullar değildir. Eğer ülkeler yalnız bırakılır ve Amerikalılar tarafından tehdit edilmezlerse, işler daha barışçıl hale gelecektir.”

Okumaya Devam Et

AVRUPA

Moldova Cumhurbaşkanı Sandu, AB entegrasyonu için anayasada değişiklik sözü verdi

Yayınlanma

Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu, Avrupa Birliği’ne entegrasyon için anayasa değişikliği sözü verdi. Referandum sonuçlarına göre, seçmenlerin yüzde 50,31’i AB üyeliğini destekledi ve Sandu, anayasal bir hüküm eklenmesini mümkün kılacaklarını belirtti.

Moldova Anayasası, ülkenin Avrupa entegrasyonunu destekleyen bir hüküm eklenerek değiştirilecek.

Bu değişiklik, Moldova vatandaşlarının çoğunluğunun Avrupa Birliği’ne (AB) katılma yönünde oy kullanması üzerine gündeme geldi.

Moldova medyasına göre, Cumhurbaşkanı Maya Sandu, 21 Ekim’de düzenlediği basın toplantısında referandum sonuçlarını değerlendirirken yaptığı açıklamada, “Referandum gerçekleşti. Vatandaşların çoğunluğu Moldova’nın Avrupa yolunda ilerlemesini ve ülkemizin Avrupa uluslarının barışçıl ailesine katılmasını destekledi. Bu sonuç, Anayasa’ya Avrupa entegrasyonuna dair bir hükmün eklenmesini mümkün kılıyor. Uluslararası toplum, halkın iradesine saygı gösteriyor,” dedi.

Cumhurbaşkanı ayrıca vatandaşlarına, referandumda verdikleri oyları korumak için yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna aktif katılım çağrısında bulundu.

Referandum sonuçlarına göre, seçmenlerin yüzde 50,31’i AB üyeliğini desteklerken, yüzde 49,69’u aleyhte oy kullandı.

3 Kasım’da seçimlerin ikinci turu yapılacak. Finale kalan iki aday arasında, oyların yüzde 42,07’sini alan mevcut Cumhurbaşkanı Sandu ve yüzde 26,27 oy oranıyla Sosyalist Parti adayı Aleksandru Stoianoglo yer alıyor.

Daha önce, 25 Haziran’da Kişinev ile Brüksel arasındaki ilk hükümetler arası konferans düzenlenmiş ve ülkenin AB’ye katılım müzakereleri başlatılmıştı.

Moldova’da seçimler: AB entegrasyonu karşıtları önde

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English