DÜNYA BASINI
Kazan’daki BRICS zirvesi: Yeni bir küresel gündem mi?
Yayınlanma
Yazar
Harici.com.tr
Editörün notu: Johannesburg Üniversitesi ve Pan-Afrika Düşünce ve Söyleşi Enstitüsü’nden Güney Afrikalı araştırmacı Mikatekiso Kubayi, Valday Tartışma Kulübü’nde yayımlanan makalesinde BRICS ittifakının küresel yönetişimde reform ve kalkınma hedeflerine ulaşmak için daha derin bir iş birliği arayışında olduğuna dikkat çekiyor. BRICS’in 2009’dan beri vurguladığı reform ve kalkınma gündemi, daha adil bir küresel düzen talep ediyor. Kubayi, bu yeni küresel gündemin, çok kutupluluğa geçiş ve mevcut uluslararası sistemin yetersizliğine karşı bir tepki olduğunu vurguluyor.
Kazan’daki BRICS zirvesi: Yeni bir küresel gündem mi?
Mikatekiso Kubayi
16 Ekim 2024
Dünya, önemli jeopolitik değişimlerle karşı karşıya. Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından da doğrulandığı üzere, bu değişimler finans akışlarının jeopolitik ittifakları yansıtacak şekilde şekillenmesine yol açıyor. Küresel yönetişim yapısındaki kusurları gidermek için hangi reformların gerekli olduğu konusunda pek çok tartışma yürütüldü. Yapılan kapsamlı araştırmalar, çok taraflılığın sadece Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’nın amaçlarına ulaşmakta değil, aynı zamanda onun yükümlülüklerini yerine getirmekte de başarısız olduğunu ortaya koydu. Bu tartışma, reform ve kalkınmaya yönelik söylemi ve ivmeyi BRICS ittifakı ve diğerlerinin çabalarıyla nasıl uyumlu hale getirebileceğimizi ele alıyor. Aynı zamanda, ittifakın hedeflerine ulaşma çabası içinde olduğu küresel bağlamı da gözler önüne seriyor ve BRICS’in gerçekten yeni bir küresel gündem belirleyip belirlemediğini değerlendiriyor.
BRICS ve günümüzün küresel zorlukları
22-24 Ekim 2024 tarihlerinde, BRICS bir sonraki devlet ve hükümet başkanları zirvesini gerçekleştirecek. Bu zirve, çok taraflılığın ve kurumlarının reformu yönündeki hızla artan ivme içinde düzenleniyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun (BMGK) Gelecek Paktı’nı (PFTF) kabul etmesi, küresel reform ve kalkınma gündeminin doğruluğunun teyidi niteliğinde. Fakat, bu pakt reformların tam olarak ne zaman, nasıl ya da hangi boyutta gerçekleşmesi gerektiğini belirtmiyor; özellikle BM reformlarına dair net bir yol haritası sunmuyor. Yine de G20’nin önemli bir parçası olan BRICS ittifakı, tartışma ve uzlaşmaya dayalı iş birliği platformu olarak reformları müzakere etme ve gereken değişiklikleri ileri taşıma sorumluluğunu ve fırsatını da elinde bulunduruyor. BRICS, 2009 yılında G20 hakkında şöyle demişti: “Mali krizi ele alma konusunda G20 Zirveleri’nin oynadığı merkezi rolü vurguluyoruz. Bu zirveler, uluslararası ekonomik ve finansal konularda iş birliğini, politika koordinasyonunu ve siyasi diyaloğu teşvik etmiştir” (Bkz. BRICS Zirvesi Bildirisi, 2009).
Mali krizin etkisi hala hissediliyor olabilir; dünya bu krizin sonuçlarını atlatmaya çalışıyor. Bunun yanı sıra, Kovid-19 pandemisi de sona erdi, ancak özellikle gelişmekte olan ekonomiler üzerinde sert etkiler bıraktı. Kovid-19’un ekonomik etkileri sürecek mi? (Bkz. 21. yüzyıl pandemilerinden alınan öngörüler. Uluslararası Para Fonu). Güney Afrika ve dünyanın diğer bölgelerindeki iklim değişikliğinin sert etkileri, rahatsız edici bir eğilim göstermeye devam ediyor. Dünya, küresel sorunları çözmek için gereken dayanışmayı sürdürebilmekte zorlanıyor. Ülkelerin eşitsizlik gibi sorunları çözmedeki (yetersizlikleri) giderek vatandaşların güvenini kaybetmesine neden oluyor. ‘Polikriz’ kavramı, küresel söylemde sıkça yer alan bir terim haline gelmiş durumda. Değişen jeopolitik manzara içinde yaşanan gerilimler, çok taraflılık ve bugünün dünyasının karmaşıklığını daha da artırıyor. IMF, finansal akışların jeopolitik ittifaklara göre nasıl şekil değiştirdiğini doğrulayarak bu tabloya katkıda bulunuyor.
BRICS ve çok taraflılık
Rusya, Kazan’da düzenlenecek BRICS Zirvesi’ne ev sahipliği yaparken, çok kutupluluk uluslararası ilişkiler söyleminde kalıcı bir özellik ve yeni bir küresel gerçeklik haline gelecek. BRICS ittifakının reform ve kalkınma gündemi, BRICS+ genişlemesiyle birlikte giderek daha fazla ilgi görüyor. 40’a yakın potansiyel yeni üye, ittifaka katılma isteğini dile getirdi; bunlardan 23’ü resmen başvuruda bulundu. İttifaka ve Yeni Kalkınma Bankası’na katılım için gereken şartlardan biri üyelik: “Üyelik, Birleşmiş Milletler’in üyesi olan ülkelere, Yeni Kalkınma Bankası Anlaşma Maddeleri hükümleri uyarınca açıktır. Bankaya hem borç veren hem de borç almayan ülkeler üye olabilir” (Bkz. Yeni Kalkınma Bankası Anlaşması, Madde 2).
BRICS ittifakı, çok taraflılık çerçevesinde Birleşmiş Milletler’in merkezi rolünü temel bir ilke olarak görüyor. Küresel iş birliği için öncü kurumları ve araçları belirleyen BRICS, bu kurumların karşılaştığı zorlukların farkında olmasına rağmen, insanlığın yararına büyük bir dayanışma potansiyeli taşıdığına da inanıyor. 2009’da Yekaterinburg Zirvesi’nde liderlerin yayımladığı ortak bildiride BM ile ilgili şu ifadeler yer aldı:
“Birleşmiş Milletler’in küresel zorluklar ve tehditlerle başa çıkmada merkezi rol oynadığı çok taraflı diplomasiye olan güçlü bağlılığımızı ifade ediyoruz. Bu bağlamda, BM’nin bugünün küresel zorluklarıyla daha etkili bir şekilde başa çıkabilmesi için kapsamlı bir reform ihtiyacını yeniden teyit ediyoruz. Hindistan ve Brezilya’nın uluslararası ilişkilerdeki statüsüne verdiğimiz önemi yineliyor ve Birleşmiş Milletler’de daha büyük bir rol oynamaları yönündeki isteklerini anlıyor ve destekliyoruz” (Bkz. BRICS Zirvesi Ortak Bildirisi, 2009).
2023 BRICS Zirvesi bildirisinde, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika, BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) daimî üyeliği için desteklenen ülkeler olarak açıkça ifade edilmişti. BRICS ittifakı, 16 yıllık varlığı boyunca çok taraflılıkta BM’nin merkezi rolünü defalarca teyit etmiş ve üyelik şartlarında da bu rolü vurgulamıştı. Fakat aynı zamanda BM sistemini reform ve kalkınma gündemine dahil ederek, bugünün ve geleceğin çok taraflılık ihtiyaçlarına uygun, yeniden yapılandırılmış bir BM arzusunu dile getiriyor.
BRICS ve ekonomik iş birliği
2023 yılında Etkili Çok Taraflılık için Yüksek Düzeyli Danışma Kurulu (HLAB), BRICS ittifakının 2009’daki kurucu motivasyonuyla yakından örtüşen pek çok öneri sundu.
Kurul, küresel iktisadi kalkınmanın karşı karşıya olduğu zorlukları ayrıntılı bir şekilde ele aldı (HLAB, 2023). Bunlar arasında en dikkat çekici olanlardan biri, küresel finansal yapıda yaşanacak değişim. BRICS ittifakı, 2009 yılında reform, kalkınma, küresel yönetişimde demokratikleşme, temsiliyet ve eşitliği sağlama hedefleriyle yola çıktı. Bu amaç doğrultusunda, diğer küresel çabalarla birlikte çok sayıda ivme kazanıldı ve acilen ihtiyaç duyulan reformların hayata geçirilmesi için baskılar arttı. 2023’te gerçekleştirilen 15. Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde, BRICS ittifakı maliye bakanları ve merkez bankası başkanlarına, alternatif bir ödeme sistemi kurma ihtimalini araştırma talimatı verdi (Bkz. BRICS Johannesburg 2 Bildirisi, 2023).
Bu bağlamda, 2024 Zirvesi’nden büyük beklentiler var; özellikle yeni bir ödeme sisteminin duyurulması, bu sistemin ölçeği ve faaliyete geçiş tarihi merakla bekleniyor. Bu beklentiler, dolarsızlaşma (dolar dışı ödeme sistemlerine geçiş), BRICS içi ticaretin artması ve BRICS+ genişlemesinin avantajları üzerine yürütülen tartışmalar göz önüne alındığında daha da önem kazanıyor. Bazıları, BRICS ittifakının temel olarak 2008 küresel finansal krizinin ardından ortaya çıkan çok taraflı sorunlar üzerinde iş birliği yaptığını öne sürüyor. Diğerleri ise, Prado ve Hoffman gibi araştırmacılar (Bkz. Prado, M. M., & Hoffman, S. J. (2019). Uluslararası kurumsal yolların atlanmasının vaatleri ve tehlikeleri: yeni bir kavramın tanımlanması ve küresel yönetişim için politika sonuçları, Transnational Legal Theory, 10(3-4), 275-294), BRICS gibi ittifakların ortaya çıkmasına neden olan zorluklara yanıt olarak Uluslararası Kurumsal Atlamalar’ın (International Institutional Bypass) kullanıldığını inceliyor. Kubayi ise, Marksist/Gramsciyen bir bakış açısıyla, küresel yönetişim yapısında reform yapmak ve bunu kolektif olarak sahiplenmek için bir mevzi savaşı (war of position) verildiğini ve bunun bir pasif devrimle sonuçlanacağını ileri sürüyor. Hangi perspektiften bakılırsa bakılsın, BRICS ittifakı, 16 yıl sonra, Yeni Kalkınma Bankası (NDB) şeklinde bir çok taraflı kalkınma bankası (MDB) kurmayı başardı ve resmen yeni bir küresel ödeme sistemi geliştirmeye başladı.
Bu iki finansal düzenleme, BRICS’in en görünür müdahaleleri arasında yer alıyor. Ancak 2017’de yayımlanan BRICS uzun vadeli hedefler: Yol haritaları ve stratejiler raporunda önerilen uzun vadeli adımlar ve planlar doğrultusunda kaydedilecek ilerleme açısından hala izlenecek yol var. Bununla birlikte, ittifakın çabaları, G20, BM ve daha geniş çaplı reform ve kalkınma söylemleri çerçevesinde yaptığı faaliyetler dikkate alındığında, bundan çok daha öteye gidiyor. BRICS’in, özellikle Küresel Güney’deki gelişmekte olan ekonomilere karşı sorumluluğu da sürekli izleniyor. Kalkınma, yoksullukla mücadele, eşitsizliklerin azaltılması ve diğer toplumsal sıkıntılara çözüm getirme konusundaki acil ihtiyaçlar göz önüne alındığında, bu sorumluluk büyük bir dikkatle takip ediliyor.
BRICS ittifakı yeni bir küresel gündem peşinde mi?
Zondi ve diğerlerine göre, BRICS’in hedeflerine ulaşmak için, ittifakın kolektif avantajlarını ve güçlü yönlerini daha etkin kullanması amacıyla BRICS içi iş birliğinin derinleştirilmesi gerekiyor. Zhongxiu ve Qingx de benzer bir görüşü savunuyor; özellikle BRICS’in nüfusu ve ekonomik büyümesinden faydalanılmasının önemine dikkat çekiyorlar. Bu metinler, BRICS’in gücünden yararlanılmasının, özellikle gelişmekte olan ekonomiler için çok taraflılıkta büyük bir değer taşıyabileceğini öne sürüyor (Bkz. Stuekel, 2013). Küresel durum zaten iyi biliniyor ve bu durum, kapsamlı ve yoğun bir şekilde belgelendiriliyor. Küresel sorunlara verilen yanıtlar, giderek daha fazla ilgi çekmeye başladı. Bu, Gelecek Zirvesi’ne yönelik ivmede ve Gelecek Paktı’nın (PFTF) kabul edilmesinden sonra açıkça görülüyor.
Küresel reform ve kalkınma gündemi aslında eskiye dayanıyor ve farklı zamanlarda, farklı şekillerde ortaya çıkmış durumda. Bu çabaların örneklerinden biri, 1 Mayıs 1974’te BM tarafından kabul edilen Yeni Uluslararası Ekonomik Düzen (New International Economic Order) deklarasyonu (bkz. www.unctad.org). Fakat, bu girişimlerin çoğu gibi, bu çaba da hızla zayıfladı ve gözden düştü. 1970’lerde BRICS ülkelerinin ekonomileri, bugün olduğu kadar gelişmiş değildi ve Soğuk Savaş döneminde, hatta sonrasındaki yıllarda bile, bugünkü seviyede bir etkiye sahip değillerdi. Bugün, pek çok kişi Jim O’Neill’ın 2001’de yazdığı “Daha İyi Ekonomik BRIC’ler İnşa Etmek” başlıklı makalesinden (bazı kaynaklarda, sanki ittifakın varlığından tamamen sorumluymuş gibi) bahsediyor. Diğer yandan, Küresel Güney’in yükselişi üzerine yapılan tartışmalar da dikkat çekiyor. BRICS ülkeleri dahil olmak üzere pek çok insan, bu yeni küresel gerçekliğin, reforme edilmiş ve amacına uygun bir küresel yönetişim yapısında yansıtılması gerektiğini savunuyor.
Daha önce tartışılanların ötesinde yeni bir küresel gündemi tanımlamak gerekebilir. Ancak kesin olan şu ki, mevcut uluslararası sistemin yetersizliğine, kalkınamamışlık, eşitsizlikler ve dünyanın büyük çoğunluğunun maruz kaldığı diğer sıkıntılar tarihine dayanan çok kutupluluğa doğru bir kayma var. Belki de bu çok kutupluluğa geçiş ve daha adil bir küresel yönetişim sistemi, BRICS’in 2009’dan beri savunduğu Yeni Küresel Gündem’dir. Yeni bir ödeme sisteminin benimsenmesi, Yeni Kalkınma Bankası’nın genişletilmesi ve diğer BRICS girişimlerinin sonuçları, yeni küresel gündemin ne olduğu ya da en azından BRICS Reform ve Kalkınma Gündemi’nin ne olduğu konusunda en net ipuçlarını verecek.
İlginizi Çekebilir
-
ABD ve Britanya yapay zeka güvenliğine ilişkin bildirgeyi imzalamadı
-
Çin, Trump’ın çelik tarifelerinin ‘dolaylı etkilerine’ hazırlanıyor
-
Yapay zeka zirvesinde ABD-Çin gerilimi: JD Vance yemeği terk etti
-
Kremlin: Ukrayna’nın önemli bir bölümü Rusya’ya bağlanmak istiyor
-
Yeni ABD’li yetkililerin Avrupa ile ilk temasları başlıyor
-
Trump yönetimi, Ukrayna planını geçici olarak askıya aldı
DÜNYA BASINI
Et, süt ve yumurta reklamlarının sattığı fanteziler
Yayınlanma
4 gün önce08/02/2025
Yazar
Harici.com.tr
Çevirmenin notu: Aşağıda çevirisini sunduğumuz makale, Carol J. Adams’ın kavramsal çerçevesi ve Jo-Anne McArthur’un saha deneyimlerinden hareketle et, süt ve yumurta endüstrisinin pazarlama stratejilerinin tüketici algısını nasıl manipüle ettiğini gözler önüne seriyor. Endüstriyel tarım ve hayvancılık mevzubahis olduğunda, pastoral çiftlik imajları, mutlu hayvan illüstrasyonları ve yemyeşil meralar bu yoğun gıda üretim modellerinin sert gerçeklerini örtbas eden birer fanteziden ibaret. Reklamların sunduğu bu sahte anlatı, hayvanların maruz kaldığı sömürüyü görünmez kılmakla kalmayıp, aynı zamanda etik kaygılarımızı körelterek tüketim alışkanlıklarını sorgulamamızı engelleyen bir ideolojik aygıt işlevi de görüyor.
Oysa kapitalist gıda üretimi, yalnızca hayvanları değil, doğayı ve insanları da aynı sistematik sömürü düzeninin içine hapsediyor. Fabrikalaşmış tarım ve hayvancılığın ardında, sadece hayvanların çektiği acılar değil, ekolojik yıkım, güvencesiz işçilik ve gıda emperyalizmi gibi geniş çaplı sömürü biçimleri de yatıyor. Bu bağlamda, endüstriyel tarım ve hayvancılığı eleştirel bir perspektiften ele alan hemen her çalışma, kapitalizmin farklı boyutlarda ürettiği yanılsamaları teşhir etmek ve hem insanın hem de hayvanın sömürüsüne dayalı üretim ilişkilerine karşı kolektif bir duruşu güçlendirmesi bakımından büyük bir değer taşıyor.
Et, Süt ve Yumurta Reklamları Size Fantezi Satıyor
Jessica Scott-Reid
Sentient Food
27 Ocak 2025
Çev. Leman Meral Ünal
Görsel imgeler, gıda pazarlamasının temel taşlarından biri. Peynirin üzerindeki gülen ineği düşünün, böylesi hamleler tüketicilerin satın alma tercihlerinde büyük rol oynar. Ancak söz konusu et, süt ürünleri ve yumurta pazarlaması olduğunda, markaların kullandıkları imajlar gerçeği çoğunlukla ve pek tabii kasti olarak ıskalar. Beynin duygusal kısmına hitap eden bu görseller, sepetinizdeki et veya süt hakkında şeffaf veriler sağlamak için değil, anlattığı hikâye vasıtasıyla tüketicilerle “bağ kurmak” için vardır.
Yazar, akademisyen ve aktivist Carol J. Adams’ın¹ Sentient’e verdiği demeçte söylediği gibi, “İmaj temelli bir dünyadayız” ve “imajlar, mantığı baypas ederek doğrudan duygulara hitap ediyor”. Nihayetinde de tüketicilerin zihninde, çiftlik hayvanlarının nasıl yetiştirildiğine dair sahtelik barındıran bu imajlar kalıyor.
Gerçekten de kırmızı ahırlar, yemyeşil meralar, parlak güneş ışığı ve mutlu hayvanlar gibi semboller et ve süt ürünleri etiketlerinde sıklıkla karşımıza çıkar. Peki, bu yaygın görsel temsiller gerçeği ne kadar yansıtıyor? Sentient, Etin Cinsel Politikası ve The Pornography of Meat² [Etin Pornografisi] gibi kitapların yazarı Adams ile [insan-hayvan ilişkilerini belgeleyen bir fotoğraf projesi olan] We Animals kurucusu foto muhabir Jo-Anne McArthur’a danışarak, reklamlarda kullanılan yaygın imgeleri günümüz endüstriyel hayvancılık gerçekliğiyle karşılaştırdı.
Yanıltıcı reklam varan #1: Geleneksel kırmızı ahırlar
Kırmızı veya geleneksel ahır görseli, et, süt ve yumurta pazarlamasında yaygın olarak kullanılan önemli bir semboldür. Kökleri çocukluk tekerlemelerine, masallara ve filmlere dayanan ahır imajı, çiftçiliğin sağlıklı ve pastoral bir faaliyet olarak resmedilmesine yardımcı olur. “Yaşlı MacDonald’ın Çiftliği”nden Charlotte’un Sevgi Ağı’na ve Babe’e kadar çeşitli eserler aracılığıyla, çiftliklerin hayvanların özgürce dolaştığı huzurlu yerler olduğunu henüz küçük yaşlarda öğreniriz.
Yetişkin olduğumuzda ise, benzer ahır imgelerini bu kez et, süt ürünleri ve yumurta etiketlerinde buluruz. Adams, bu imgelerin rahatlık, aşinalık ve güven duyguları uyandırmak için yerleştirildiğini ve güçlü bir pazarlama aracı olduğunun altını çiziyor. Ayrıca, “Ahır kavramını bu [modern] kurumlara uygulamak için gerçekten esnetmek gerekir” diye de ekliyor.
Tarımsal tesisleri belgelemek için 60’tan fazla ülke gezen fotoğrafçı McArthur, bu ülkelerin tamamında gördüğü ahırların aslında çok büyük depolardan başka bir şey olmadığını söylüyor: “Küçük kırmızı ahırların olduğu o günler mazide kaldı.”
ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre, ABD’deki 56,265 çiftlikte yaklaşık 74,5 milyon domuz ve yaban domuzu yetiştiriliyor. Bu da ortalama bir binada çiftlik başına 1.300’den fazla hayvan bulunduğu anlamına geliyor. Herhalde ortada küçük kırmızı bir ahır falan olmadığı görülüyordur. Nitekim çoğu çiftlik hayvanı, konsantre hayvancılık tesisleri olan “Konsantre Hayvan Besleme Operasyonları” ve “Hayvan Besleme Operasyonları” sistemlerinde yetiştirilmekte olup bu tesisler tarımsal alanlardan ziyade fabrika tesislerini andırmaktadır.
Yanıltıcı reklam varan #2: Yeşil meralar
Et, süt ürünleri ve yumurtanın pazarlamasında yaygın olarak kullanılan bir diğer imaj ise yeşil meralar ve çimenli tepeler olarak karşımıza çıkar. Bazen parlak güneş ışığı, mavi gökyüzü ve berrak suların da eşlik ettiği bu semboller, zihinlerde çiftçiliğin doğal bir faaliyet olduğu izlenimini uyandırır.
Oysa tarım, nasıl tasvir edilirse edilsin, doğanın bir ürünü değil, insanlığın kendisini daha verimli şekilde beslemek için geliştirdiği bir insan icadıdır – hem de bütünüyle. Günümüzde çoğu çiftlik hayvanı, geleneksel otlaklarda değil, fabrika tipi çiftliklerde yetiştirilir. Bilhassa da tavukların bu tesislerdeki yaşam alanları oldukça sıkışıktır.
McArthur, “Yumurta bırakmak üzere yetiştirilen tavuklar güneşi hiç görmezler” diyor. Penceresiz depolarda tutulurlar ve yumurtlama döngülerini manipüle etmek için yapay aydınlatma kullanılır. ABD yumurta endüstrisindeki tavukların yaklaşık yüzde 60’ı, yasaların izin verdiği en küçük boyuttaki kapatma alanları olan pil kafeslere hapsedilir. Kanada’da ise bu oran yüzde 80’in üzerinde seyreder.
“Etlik piliçler” olarak da bilinen kümes hayvanlarına gelince, etiketlerde “organik” veya “gezen” ifadesi yer almadığı sürece, USDA standartlarına göre dış mekâna erişim sağlanması zorunluluğu bulunmuyor. Ancak ve ancak bu ifadeler yer aldığında, USDA yönergeleri gereği dış mekâna erişim zorunlu. Ulusal Tavuk Konseyi’nin asgari yönergelerine göre ise, sanayi çiftliklerinde – ki bu çiftlikler 50.000’e kadar piliç barındırabiliyor – her bir tavuk için yalnızca 100 inç kare kadarlık bir alan sağlanabiliyor.
Sertifikalı Hayvan Refahı Onaylı ve USDA Organik gibi tavukların açık havaya “erişimini” gerektiren bazı programlar var, ancak bunun pratikte ne anlama geldiği değişiklik gösterebiliyor. Örneğin Sertifikalı İnsancıl Standartları (Certified Humane), “gezen” veya “merada yetiştirilen” olarak belirtilmediği sürece tavukların açık havaya erişmesini gerektirmez.
Kısacası, yeşil alanlara ve güneş ışığına bu sınırlı erişim ne yumurtlayan tavuklar ne de ABD’de yetiştirilen etlik piliçlerin çoğunluğu için yaygın bir uygulamadır.
Ve yanıltıcı reklamcılığın bir sonraki örneğinde göreceğimiz gibi, meralarda otlama yalnızca sığırlar için yaygın olup, bu durum çiftliğe bağlı olarak artıp azalır; ortalama olarak ise dört ila altı ay sürer.
Yanıltıcı reklam varan #3: Neden kahverengi değil de yeşil?
Bir etikette yeşil renk bulunması, tüketicilerin zihninde genellikle sağlıklı olmaya ve doğallığa dair bir çağrışım yapar. “Yeşil, olumlu bir renktir ve yeşil tarlalar pastoral bir ortamı ima eder” diyor Adams. Ancak, et etiketlerinde kullanılan yeşil mera görüntüleri çoğu kez gerçeği yansıtmaz. Nitekim gerçek daha çok kahverengidir.
“Peki ya gübreler nerede?” diye soruyor Adams. “Ya bu devasa gübre tarlalarından akan kirli sular?” Günümüz tarım işletmeleri her yıl yaklaşık 1,4 milyar ton gibi muazzam bir oranda gübre üretiyor. Bu gübre atıklarının ekinlerin büyümesine yardımcı olmak için tarlalara yayılması gerekse de atık miktarının büyüklüğü, kazalar veya değişen iklim koşulları nedeniyle oluşan sızıntılar, birçok istisnaya yol açıyor.
Tarım işletmelerinin sebep olduğu gübre, yüzey ve yeraltı sularındaki fosfor ve azot kirliliğinin başlıca nedeni olup, Iowa ve Kuzey Carolina gibi eyaletlerdeki büyük ölçekli çiftliklerin yakınında yaşayan topluluklar için su kaynaklarının içilemezliği gibi bir sonuç doğuruyor.
ABD’deki ineklerin yaşamlarının en azından ilk kısmını merada geçirdikleri kısmen doğru. Ancak bunların yarısından fazlası, kesime gönderilmeden önce kilo almaları için besi çiftliklerine yerleştiriliyor. Ocak 2024 itibarıyla ABD’de 14,4 milyon inek ve buzağı besi çiftliklerinde bulunuyordu.
McArthur, ABD ve Kanada da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki endüstriyel besi çiftliklerine gittiğini ve buraların hayvanlara “hareket etmeleri, keşfetmeleri ya da doğal davranışlar sergilemeleri için pek fazla alan tanınmayan dar ve kirli alanlar” olduğunu söylüyor. Yine, aşırı miktardaki hayvan atıkları nedeniyle buraların oldukça kaygan zeminli olduğunu belirtiyor: “Burası hayvanların üzerinde özgürce koşup oynayabileceği yerler değil.”
Yanıltıcı reklam varan #4: Mutlu inekler ve diğer çizgi karakterler
Markalarında hayvanlara yer veren et, süt ve yumurta şirketleri genellikle hayvanların gerçek görüntüleri yerine çizgi tasvirlerini ya da basit siluetlerini kullanmayı tercih ederler.
Bu kulağa zararsız gelebilir, ancak vegan-feminist eleştirel teorinin öncülerinden olan Adams’a göre, bu taktiğin arkasında daha kasıtlı bir niyet var. Et pazarlamacıları gerçek görüntülerden uzak durma eğilimindeler çünkü “gerçek hayvan fotoğrafları kullanmak, hayvanların bizim yiyeceğimiz olmak istediği yalanını sürdürmek demek olacaktır. Bu yüzden de farklı kültürel mecazlara ihtiyaçları var. İşte çizgi tasvirler de bunlardan biri. Daha büyük bir yalanın içinde hapsetse de çizgi tercihi onları özgürleştiriyor.”
McArthur, çiftlik hayvanlarını fotoğraflama deneyiminden yola çıkarak, “(pazarlama amacıyla) güzel görünecek bir hayvanın fotoğrafını çekmek neredeyse imkânsızdır,” diyor ve ekliyor: “Çünkü bulundukları koşullar nedeniyle çok ama çok kirliler ve aynı koşullar sebebiyle kendilerini temizleme becerisi geliştiremezler”; “Böyle bir tesise girip de, bu hayvanları yemeyi istememize sebep olacak güzellikte bir fotoğraf çekmek pek mümkün değil.”
“Gülen inek” türünden çizgi tasvirlerin kullanılması, çiftlik hayvanlarının mutlu ve temiz olduğu algısını güçlendirmeye yardımcı oluyor. Refah standartlarıyla övünen çiftçilerin sıklıkla dile getirdiği gibi, bu hayvanların yaşadığı sadece “tek bir kötü gün” [kesildikleri gün] vardır, bu tasvirler de bu düşünceyi pekiştirmek için tercih edilir. Fakat, artık hepimiz biliyoruz ki, hayvanların büyük çoğunluğu bu tür çiftliklerde yetiştirilmezler.
“Pazarlamacılar, gerçeği tehdit edici buldukları için onu sterilize etmeye, duygusallaştırmaya çalışırlar,” diyor Adams. “Mutlu bir inek imgesi kullanmak, tüketicilerin sorgulamadan kabullenmesini sağlamak için etkili bir yöntemdir.”
Sonuç yerine
Et, süt ve yumurta pazarlaması, tüketici algılarını şekillendirmek için büyük ölçüde imgelere dayanır; kırmızı ahırlar ve yeşil otlaklar gibi semboller pastoral çiftçilik koşullarını akla getirse de gerçekte durum tamamen farklıdır. Çiftlik hayvanlarının çoğu etiketlerde tasvir edilen huzurlu ortamlardan çok uzakta, endüstriyel ve aşırı kalabalık ortamlarda tutularak hapsedilmiştir. İtinayla ve kasti olarak oluşturulmuş bu görseller, fabrika çiftliklerinin acımasız koşullarını maskelemekte ve endüstriyel hayvan tarımının gerçek doğasını sterilize eden yanıltıcı anlatıyı sürdürmektedir.
¹ Feminist teori, ekofeminizm ve hayvan çalışmaları alanlarında önemli katkılar sunan akademisyen ve yazar. Çalışmaları, özellikle vegan-feminist teori çerçevesinde, et tüketimi, toplumsal cinsiyet ve ataerkil tahakküm arasındaki kesişimselliklere odaklanır. Türkçe’ye Etin Cinsel Politikası olarak çevrilen The Sexual Politics of Meat (1990) adlı eseri, kültürel söylem ve temsil biçimleri üzerinden et yemenin cinsiyetlendirilmiş ve ideolojik boyutlarını analiz eden öncü bir çalışma olarak kabul edilir. Adams, eleştirel teori, etik ve görsel kültür incelemeleri gibi çeşitli disiplinlerle kesişen bir literatür içinde konumlanarak, hayvan hakları ve feminist eleştiriyi bir araya getiren özgün bir perspektif geliştirmiştir. (ç.n.)
² Etin Cinsel Politikası’nın tamamlayıcısı ve devamı niteliğinde Ekim 2020’de yayımlanan Carol J. Adams’ın bu kitabı henüz Türkçe’ye çevrilmedi.
DÜNYA BASINI
“ABD’nin Gazze’ye asker göndermesi direnişi tetikleyebilir”
Yayınlanma
6 gün önce06/02/2025
Yazar
Harici.com.tr
Amerikan güçleri hızla kayıplar verebilir ve kamuoyu bunu uzun süre tolere etmeyecektir.
Askeri uzmanlar, ABD’nin Amerikan güçlerinin yardımıyla Gazze’yi ele geçirme ve yeniden inşa etme girişiminin büyük operasyonel zorluklarla karşılaşacağını söylüyor. Bu da direniş riskini ve Başkan Donald Trump’ın dış çatışmalardan kaçınma arzusuyla çelişen sürekli asker konuşlandırma ihtiyacını artıracaktır.
Gazze’deki mevcut durum, yüz binlerce sivil ve asker hayatını kaybettiği ABD’nin Irak ve Afganistan işgallerinde yaşadığı türden, yıllarca sürebilecek ve maliyeti trilyonlarca doları bulabilecek bir çatışma riskini barındırıyor.
Trump, Filistin bölgesini tüm Filistinlilerden arındırma vizyonunu açıklamış olsa da bölgeyi “Orta Doğu’nun Riviera”sına dönüştürmek için büyük bir yeniden inşa projesine başlamayı ve ABD birliklerini bölgeye göndermeyi henüz taahhüt etmiş değil.
Ancak salı günü yaptığı açıklamada, “gerekirse” ABD askerlerini Gazze’ye göndereceğini söyledi. ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth de çarşamba günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu Beyaz Saray’da ağırlarken bu ihtimali vurguladı.
Hegseth gazetecilere yaptığı kısa açıklamada “Gazze konusuna gelince deliliğin tanımı aynı şeyi tekrar tekrar yapmaya çalışmaktır” dedi: “Hem diplomatik hem de askerî açıdan tüm seçenekleri değerlendirmek üzere müttefiklerimizle, muhataplarımızla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz.”
Trump’ın söylediği pek çok şeyde olduğu gibi, sözleri de bir müzakerede taviz koparmaya yönelik maksimalist bir pazarlık manevrası olarak görülebilir. Ancak, gerçek değerine bakıldığında, sözleri müttefikleri ve gözlemcileri tedirgin etti. Uzmanlar The National’a Gazze’de olası bir askeri varlığın, Hamas’ın teslim olduğu en iyi senaryoda bile karmaşık olacağını söylüyor.
Atlantik Konseyi’nin Terörle Mücadele Projesi Başkanı ve Savunma Bakanlığı’nda özel operasyonlar ve terörle mücadeleden sorumlu eski bir yetkili olan Alex Plitsas, Trump’ın ABD’nin Gazze’yi bir şekilde temizleyip yeniden inşa etme önerisinin büyük bir askeri ve ekonomik katılım gerektirdiğini söyledi. Ancak Başkan’ın bu çabanın bedelini kimin ödeyeceğini belirtmediğini de sözlerine ekledi.
Ayrıca olası bir ABD askeri varlığı durumunda ABD birlikleri hızla kayıplar verebilir ki Trump’ın izolasyonist destekçileri bunu uzun süre tolere etmeyecektir. Zira zorunlu göçün ardından Gazze’de kalan Filistinliler neredeyse kesin olarak işgalci güce karşı silahlanacaktır.
Plitsas, “Irak’tan çok net bir şekilde öğrendik ki bir karşı direniş operasyonu hem can kaybı hem de maddi kaynaklar açısından son derece maliyetlidir. Ayrıca çatışmanın ortasında kalan siviller büyük kayıplar yaşar” dedi ve böyle bir müdahalenin uzun vadeli stratejik bir taahhüt gerektirdiğini ve bu süreçte büyük acılar yaşanacağını belirtti.
Trump’ın uyumlu Cumhuriyetçi Parti’sinin bazı üyeleri bile Gazze önerisine ilişkin endişelerini dile getirdiler.
Cumhuriyetçi senatör Rand Paul X kanalında “Önce Amerika için oy verdiğimizi sanıyordum” dedi ve ekledi: “Hazinemizi mahvedecek ve askerlerimizin kanını dökecek yeni bir işgali düşünmeye hakkımız yok.”
Plitsas, Gazze’yi ele geçirmek, güvenliği sağlamak ve bölgeyi yeniden inşa etmek için yaklaşık 100.000 askerden oluşan birkaç askerî tümenin konuşlandırılması gerektiğini belirtti ve “Ve bu sadece güvenlik kısmı. Yeniden inşa süreci, yönetim ve devlet inşası da işin içinde olacak. Bu da ABD hükümetinin diğer kurumlarını devreye sokmayı gerektirecektir” dedi.
ABD Askeri Akademisi Modern Savaş Enstitüsü’nde Kentsel Savaş Çalışmaları Başkanı olan John Spencer da Hamas’ın ne ölçüde ortadan kaldırıldığına ya da silah bıraktığına bağlı olarak uzun zaman alacak bir görev için on binlerce askerin karadan ve denizden gelmesini gerektireceğini söyledi.
İsrail ordusuyla birlikte 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’yi dört kez gezen Spencer, “Düşmanın da bir sözü var” dedi ve ekledi: “Eğer aktif bir savaş söz konusu olursa bu uzun zaman alır. Bunun kabul edilmesi gerekir.”
Spencer, İsrail birliklerinin ağırlıklı olarak kentsel alanları temizlediğini ve sonra tekrar çekildiğini hatırlattı. ABD’nin görevi de bu bölgeleri temizlemek, güvenliği sağlamak ve Hamas’ın bıraktığı patlamamış bombaları ya da tuzakları etkisiz hale getirmek olacaktır.
Spencer herhangi bir bölgeyi yeniden inşa için güvenli hale getirmenin son derece karmaşık bir girişim olacağını, çünkü binalar ve molozların yanı sıra Hamas tünellerinin de temizlenmesi gerekeceğini söyledi.
Irak’ın Musul kentinin IŞİD militanlarından temizlenmesinden sonra patlayıcıların temizlenmesi yaklaşık beş yıl sürmüştü ve bu sadece bir şehirdi.
Spencer, “Bence İnsanlar bu savaşın enkaz ve yıkım gibi benzersiz özelliklerini ve yapılması gereken gerçek iş miktarını hafife alıyorlar” dedi.
Ancak ABD’nin Gazze’de askerî bir operasyon düzenlemesinin lojistiğini bile düşünmek, Arap ülkelerinin bu plana destek vereceğini varsaymayı gerektiriyor ve böyle bir destek olduğuna dair hiçbir işaret yok.
Ürdün ve Mısır, Gazze veya işgal altındaki Batı Şeria’dan Filistinlilerin kısa veya uzun vadede yerlerinden edilmesini kesin bir dille reddetti.
Plitsas, “Çünkü bu, Filistin devletinin sona ermesi halinde geri dönüş hakkının ortadan kalkması anlamına gelir ki bu da onların asla kabul etmeyeceği bir şey” dedi.
DÜNYA BASINI
FP: Trump’ın Gazze’yi ele geçirme planının saçmalığı
Yayınlanma
6 gün önce06/02/2025
Yazar
Harici.com.tr
Filistin topraklarını ele geçirmek, ABD’nin savaş suçlarına karışması ve bölgenin tamamen kaosa sürüklenmesi anlamına gelir.
Steven A. Cook / Foreign Policy
Amerika Birleşik Devletleri başkanı olmanın özel ayrıcalıklarından biri, ne kadar çılgınca olursa olsun söylediklerinizin ciddiye alınmasıdır. ABD Başkanı Donald Trump’ın Washington’un Gazze Şeridi’nde etnik temizlik yapmasını ve ardından bu topraklara sahip olmasını önerirken de durum böyledir. İsrail-Filistin çatışması yeni fikirlere ihtiyaç duyuyor ve özellikle Gazze, son derece zorlayıcı sorunlar barındırıyor. Ancak Trump’ın önerisi sadece ahlaki niteliklerden yoksun bir plan değil tam anlamıyla delilik.
Nereden başlamalı?
Başkan dünya liderlerinin ve hatta bölgedeki liderlerin böyle bir planı desteklediğinde ısrar ediyor. Kimler destekliyor? Trump’ın İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile görüşmesinden kısa bir süre sonra Suudiler bir açıklama yayınlayarak iki devletli çözüme desteklerini yinelediler. Mısır ve Ürdün hükümetleri, Filistinlilerin topraklarına yerleştirilmesi fikrini kesin bir dille reddediyor, hatta bu tutumları nedeniyle ABD’nin mali yardımlarını kaybetmeyi göze alıyorlar. İsrailli yerleşimciler bile bu planı desteklemeyecektir, çünkü onlar dini-milliyetçi ideolojileri gereği Gazze’ye yeniden yerleşmek istiyorlar, Amerikalı müteahhitlerin orada lüks oteller inşa etmesini değil. Yine de Trump ısrarla “insanların” planını desteklediğini söylüyor. Mar-a-Lago’daki dostlarıyla gece geç saatlerde yaptığı bir telefon görüşmesini aktarıyor olabilir. Buradaki tehlike, Trump’ın kendisine yönelik haklı eleştiri fırtınasına karşı koymak adına herkesi haksız çıkarmaya çalışması ve böylece Orta Doğu’da etnik temizliği ve yeni-sömürgeciliği ABD politikası haline getirmesi olur.
Tabii bir de uygulanabilirlik meselesi var. ABD silahlı kuvvetlerinin Gazze Şeridi’ni ele geçirebileceğine şüphe yok, ancak bu kesinlikle Amerikan askerlerinin hayatına mal olacaktır. srail’in yıllardır süren çabalarına rağmen Hamas hâlâ iyi silahlanmış ve ölümcül bir güç olmaya devam ediyor. Trump, Hamas savaşçılarının sessizce Sina Yarımadası’na gitmesini mi bekliyor? Bu sorunun cevabı belli.
Trump aylarca süren sefaletin ardından Filistinli sivillerin Gazze Şeridi’ni terk ederek hayalindeki yeni ve güzel yerlerde yaşamaya razı olacaklarını düşünüyor. Bilmeyenler için bu makul gelebilir. İsrail’in askeri operasyonları Gazze’nin önemli bir bölümünü yerle bir etti ve savaşın kalıntıları her yerde. Ancak Başkan ve ona danışmanlık yapan her kimse, Filistinlilerin Nakba olarak adlandırdıkları Filistinlilerin çoğunu Gazze’de mülteci haline getiren tarihi trajedinin nasıl derin bir yara açtığını anlamıyorlar. Filistinliler bir kez daha sürgüne zorlanmayı kabul etmeyecekler. Gazze Şeridi’nde yaşam ne kadar zor olursa olsun, burası onlar için Filistin’de bir dayanak noktası ve İsrail’in kuruluşunun diğer yüzü olan tarihi adaletsizliğin keskin bir hatırlatıcısı olmaya devam ediyor. Trump bu gerçeği inkâr edebilir, ancak Filistinli nüfusu göç ettirmek istiyorsa bunu zorla yapması için ABD ordusuna emir vermesi gerekecektir. Umarız ki ABD’li komutanlar, bunun yasa dışı ve insanlığa karşı bir suç olduğu gerekçesiyle böyle bir emre itaat etmeyi reddederler.
Tüm bunlar yetmezmiş gibi, Trump’ın planını bu kadar irrasyonel kılan bir diğer unsur da kendi Orta Doğu hedefleriyle tamamen çelişmesi. 2 milyon Filistinliyi Gazze’den çıkarmak ve bölgeyi ABD’nin kontrolüne almak;
-Suudi Arabistan ile İsrail arasındaki normalleşme şansını sona erdirecek,
-Trump’ın ilk dönem dış politika başarısı olan İbrahim Anlaşmalarını bozacak,
– ABD’nin bölgesel politikalarının temel taşları olan Mısır-İsrail ve Ürdün-İsrail barış anlaşmalarını zayıflatacak,
– İran’ı savunmasız olduğu bir anda yeniden güçlendirecektir.
Ayrıca ABD’yi bölgesel bir çatışmanın içine çekecektir ki bu da kimsenin, özellikle de Trump’ın istemediği bir sonuç ya da en azından sadık takipçilerinden oluşan lejyonuna söylediği bu. Başkan şu anki megalomani krizinde, ABD’nin yurtdışındaki maceralarına karşı olmanın, Beyaz Saray’a giden üç seçim kampanyasının da ana temalarından biri olduğunu unutmuş gibi görünüyor.
Eğer gerçekten “düzeni sarsan” bir lider olmak istiyorsa, bunu yapmanın doğru yolları var. Bu plan kesinlikle onlardan biri değil. Sadece tek bir basın toplantısıyla Trump, ABD’nin güvenilirliğini zedeledi ve zaten fazlasıyla istikrarsız olan bir bölgeye daha fazla belirsizlik ve kaos kattı.

ABD ve Britanya yapay zeka güvenliğine ilişkin bildirgeyi imzalamadı

Çin, Trump’ın çelik tarifelerinin ‘dolaylı etkilerine’ hazırlanıyor

Yapay zeka zirvesinde ABD-Çin gerilimi: JD Vance yemeği terk etti

Kremlin: Ukrayna’nın önemli bir bölümü Rusya’ya bağlanmak istiyor

Meloni, Arnavutluk göçmen anlaşmasını kurtarmaya çalışıyor
Çok Okunanlar
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
BRICS ailesinin genişlemesi ve Brezilya Zirvesi
-
GÖRÜŞ1 hafta önce
Abhazya’nın yeni lideri Türkiye ile daha yakın işbirliğine giden yolu açabilir
-
SÖYLEŞİ1 hafta önce
Krizdeki kapitalizmin aracı faşizm ve Trump
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
İktidarda kalmanın yolları
-
DÜNYA BASINI1 hafta önce
Gazze’de bir çadırda yazılan Filistin yemek kitabı
-
ASYA2 hafta önce
Çin, DeepSeek ile yapay zekâ yarışında ABD’yi sollayacak mı?
-
DÜNYA BASINI1 hafta önce
SDG-HTŞ çıkmazında 3 senaryo
-
GÖRÜŞ1 hafta önce
Trump 2.0 başlarken Çin-ABD ilişkileri belirsizliğini koruyor