Japonya ve Vietnam, ikili ticareti artırmak ve “malların serbest dolaşımına ilişkin küresel kuralları korumak” konusunda anlaşmaya vardı. Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, her iki ülke Washington ile gümrük vergilerini önlemek için görüşmeler yürütürken, Vietnam’ın başkenti Hanoi’de Vietnamlı liderlerle bir araya geldi.

Ishiba’nın Vietnam’a yaptığı ilk ziyaret, ABD’nin ağır gümrük vergileri tehdidinin yol açtığı küresel belirsizliğin tırmandığı bir dönemde geldi. Ishiba salı günü de Filipinler’e gidecek.

Japon Başbakan, pazartesi günü Vietnam Başbakanı Chinh ile yaptığı görüşmenin ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Dünya ekonomisi giderek belirsizleşiyor ve bunun Güneydoğu Asya bölgesine etkisi de belirginleşiyor” dedi.

Son haftalarda Vietnam, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Güney Kore’nin üst düzey bakanlarını ağırlarken, Tokyo ise Çin ve Güney Kore ile üçlü bir toplantı düzenledi.

Nisan ayı başında Beyaz Saray, Vietnam’a %46, Japonya’ya ise %24 oranında “ikili gümrük vergisi” uyguladı. İkili görüşmelerin devam etmesi nedeniyle bu vergiler temmuz ayına kadar askıya alındı, ancak her iki ülke için de önemli bir pazar olan ABD’ye yapılan tüm ithalatlara %10 oranında vergi uygulanıyor.

Ishiba, Chinh ile ortak basın toplantısında, “Hukukun üstünlüğüne dayalı özgür ve açık bir uluslararası düzeni korumak için işbirliği yapacağız” dedi.

Vietnam’ın Japonya’nın vazgeçilmez bir ortağı olduğunu vurgulayan Ishiba, Japonya’nın Vietnam’ın bağımsız ve kendi kendine yeten bir ekonomi inşa etmesine, sanayileşme ve modernleşme ile diğer stratejik hedef ve planlarını gerçekleştirmesine ve Vietnam-Japonya Kapsamlı Stratejik Ortaklığını yeni bir düzeye taşımasına, Liberal Demokrat Parti ile Vietnam Komünist Partisi arasındaki parti işbirliğinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere, destek vermeye devam edeceğini söyledi.

Vietnam, Honda, Canon ve Panasonic gibi büyük Japon üreticiler için önemli bir montaj merkezidir. Vietnam Maliye Bakanlığı’na göre, Japon firmaları bu Güneydoğu Asya ülkesine toplam 78 milyar dolar yatırım yaptı. Japon bankaları da Vietnam’ın önde gelen kredi kuruluşlarında stratejik hisselere sahiptir.

Dört anlaşma imzalandı

Chinh, iki liderin enerji geçişi ürünlerinde ticaretin artırılması ve yarı iletkenler konusunda araştırma ve geliştirme dahil olmak üzere dört işbirliği anlaşması imzaladıktan sonra, “İki ülke, uluslararası kurallara dayalı serbest ticaretin küresel düzenini korumayı kararlaştırdı” dedi.

Anlaşmaların içeriği açıklanmadı, ancak Japonya’nın Vietnam’ın en önemli uzun vadeli stratejik ortaklarından biri olarak konumunu sağlamlaştırdığı değerlendirmeleri yapıldı.

Vietnam hükümetinin internet sitesinde yer alan bir habere göre, Vietnam’ın en üst düzey lideri To Lam, pazar günü Ishiba ile yaptığı görüşmenin ardından Japonya’yı altyapı projelerine yatırımını artırmaya çağırdı.

Parti Genel Sekreteri To Lam, Vietnam ve Japonya’nın yedi stratejik alanda ikili işbirliğini derinleştirme çağrısında bulunarak, iki ülke arasındaki kapsamlı stratejik ortaklıkta önemli bir ilerleme kaydedildiğini belirtti.

Lam, bu alanlar arasında düzenli üst düzey görüşmeler yoluyla siyasi güvenin pekiştirilmesi, güvenlik ve savunma işbirliğinin daha pratik ve etkili hale getirilmesi, bilim ve teknoloji ile yüksek kaliteli insan kaynaklarına dayalı ekonomik işbirliğinin genişletilmesi ve Japonya’nın yeni nesil ODA (resmi kalkınma yardımı) programı aracılığıyla Vietnam’ın önemli altyapı projelerine ODA sağlamasını vurguladı.

Japonya, Hanoi’yi güneydeki iş merkezi Ho Chi Minh Şehri’ne bağlayacak ve tahmini maliyeti 67 milyar dolar olan Vietnam’ın en iddialı altyapı projesi olan yüksek hızlı demiryolu hattının gelecekteki inşası için ön çalışmalar yürütüyor.

Ancak liderler, işbirliği alanları arasında demiryollarından açıkça bahsetmedi. Vietnam, projeyi büyük ölçüde kendi başına finanse etmeyi planladığını açıklamıştı.

Hindistan ve Pakistan arasında, geçen hafta Keşmir’de turistlere yönelik ölümcül saldırı sonrasında başlayan gerilim giderek yükseliyor. Yeni Delhi, saldırıdan sorumlu olan ve Pakistan vatandaşı olduğu tespit edilen militanları arama çalışmalarını derinleştirirken, fiili sınır boyunca Pakistan ile çatışmalar yaşanıyor.

26 kişinin öldüğü 22 Nisan saldırısının ardından Hindistan, üç militan şüpheliden ikisinin Pakistanlı olduğunu tespit etti, ancak İslamabad olayda herhangi bir rolü olduğunu reddetti ve tarafsız soruşturma çağrısında bulundu.

Saldırı, Hindistan’da büyük öfkeye yol açarken, Hindu milliyetçileri arasında, Yeni Delhi’nin her iki ülkenin de hak iddia ettiği ve iki savaşa sahne olan Keşmir’de İslamcı terörü finanse ve teşvik etmekle suçladığı Pakistan’a karşı harekete geçilmesi çağrıları yükseldi.

Nükleer silaha sahip iki ülke birbirlerine karşı bir dizi önlem aldı. Hindistan, kritik öneme sahip İndus Nehri Anlaşması’nı askıya alırken, Pakistan hava sahasını Hint havayollarına kapattı.

Hindistan ordusu, pazar günü gece yarısı civarında, Keşmir’in Hindistan ve Pakistan bölgelerini ayıran 740 km (460 mil) uzunluğundaki fiili sınır boyunca Pakistan ordusunun birçok karakolundan “sebepsiz” küçük silah ateşi açılmasına karşılık verdiğini açıkladı. Daha fazla ayrıntı verilmedi ve herhangi bir zayiat bildirilmedi.

Pakistan ordusu Reuters’ın yorum talebine yanıt vermedi.

Ayrı bir açıklamada Pakistan ordusu, son iki gün içinde batıdaki Afganistan sınırından ülkeye girmeye çalışan 54 İslamcı militanı öldürdüğünü söyledi.

Hindistan savunma güçleri, saldırıdan bu yana ülke genelinde birkaç askeri tatbikat düzenledi. Bir savunma yetkilisi, bunların bir kısmının rutin hazırlık tatbikatları olduğunu söyledi.

Yerel bir polis yetkilisi pazartesi günü Reuters‘e verdiği demeçte, güvenlik güçlerinin Hindistan’ın Keşmir bölgesinde militanları aramak için yaklaşık 1.000 ev ve ormanı aradıktan sonra yaklaşık 500 kişiyi sorgulamak üzere gözaltına aldığını söyledi.

Yetkili, şu ana kadar en az dokuz evin yıkıldığını da ekledi.

Eyaletteki siyasi liderler, Hindistan’da son yirmi yılda meydana gelen en kanlı olayın ardından, hükümetin terörle mücadele eylemlerinde masum insanların zarar görmemesi için dikkatli olunması çağrısında bulundu.

Cammu ve Keşmir’in başbakanı Omar Abdullah cumartesi günü X’te yaptığı açıklamada, “Halkı yabancılaştıracak yanlış adımlardan kaçınmanın zamanı geldi. Suçluları cezalandırın, onlara merhamet göstermeyin, ancak masum insanların da zarar görmesine izin vermeyin” dedi.

Direniş Cephesi olarak da bilinen Keşmir Direnişi adlı örgüt, X’te yayınladığı bir mesajda, sorumluluğu üstlendiğini iddia eden ilk mesajın ardından, geçen haftaki saldırıya “kesinlikle” karışmadığını açıkladı.

Pakistan merkezli Lashkar-e-Taiba’nın bir kolu olarak görülen grup, sorumluluğu üstlendiğini iddia eden önceki sosyal medya paylaşımını “siber saldırı”ya bağladı.

Pahalgam terör saldırısı, Hindistan ve Pakistan yine kavgalı…

Trump yönetimi, Kuzey Kore ile diyaloğu yeniden başlatma seçeneklerini değerlendirmek üzere gizli görüşmeler yapıyor ve uzmanlara danışıyor. Axios‘a konuşan kaynaklar, önceki başarısız zirveler ve Pyongyang’ın nükleer ilerlemelerine rağmen Trump’ın Kim Jong-un ile tekrar temas kurmak istediğini ve ekibinin bu olasılığa hazırlandığını belirtiyor.

Üst düzey bir ABD’li yetkili ve konuya aşina üç kaynağın Axios‘a verdiği bilgiye göre, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi Kuzey Kore ile diyaloğu yeniden başlatma seçeneklerini değerlendirmek üzere gizlice görüşmeler yapıyor ve dış uzmanlara danışıyor.

Bu durum, Başkan Trump ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un arasında yapılan iki dramatik ancak sonuçsuz kalan zirveden bu yana Pyongyang’ın nükleer kapasitesinde endişe verici ilerlemeler kaydetmesinin ardından geldi.

Henüz somut bir adım atılmamış olsa da, Trump’ın Kim ile —muhtemelen yüz yüze— yeniden bağlantı kurmak istediği ve ulusal güvenlik ekibinin bu senaryoya hazırlandığı belirtiliyor.

Şu an için Kuzey Kore’nin Trump’ın öncelik listesinde alt sıralarda yer aldığı, fakat dünyanın en yeni nükleer gücünün uluslararası gündemden uzun süre uzak kalmasının nadir olduğu ifade ediliyor.

Üst düzey ABD’li yetkili, “Kuzey Korelilerin bugün nerede olduğunu anlamak için kurumları bir araya getiriyoruz. Son dört yılda çok şey değişti. Angajman dahil potansiyel yolları değerlendiriyor, teşhis ediyor ve konuşuyoruz,” dedi.

Brookings Institution’dan kıdemli uzman Andrew Yeo, düşünce kuruluşu uzmanları, mevcut ve eski ABD’li yetkililerin katıldığı “kapalı kapı görüşmelerinin, Trump yönetiminin başka bir Trump-Kim görüşmesi için farklı senaryoları değerlendirdiğini gösterdiğini” söyledi.

Yeo, Trump’ın son altı ay içinde Kim hakkında yaptığı “birçok olumlu açıklamanın” bu yolla ilgilendiğini gösterdiğini ekledi.

Eski bir üst düzey ABD’li yetkili, yönetimin bazı “ilk planlamaları” yaptığını belirtti. Yetkili, Kim’den gelecek “süslü bir mektubun” Trump’ın dikkatini çekmesinin yetebileceğini ve ardından “yarışın başlayacağını” bildiklerini ifade etti.

Perde arkasında, ABD’nin Kuzey Kore’deki çıkarlarını temsil eden İsveç büyükelçisinin geçen hafta Washington’u ziyaret ederek ABD’li yetkililer ve uzmanlarla istişarelerde bulunduğu öğrenildi.

Ziyarete aşina bir kaynak, bu ziyaretin temel amacının Washington’un Pyongyang ile angajman konusundaki genel eğilimini anlamak olduğunu söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Güvenlik Konseyi yetkililerinin de dış uzmanlarla Kuzey Kore üzerine birden fazla yuvarlak masa toplantısına katıldığı bildirildi.

Kaynaklardan biri, bu kapalı toplantılarda gündeme gelen konulardan birinin, eğer görüşmeler başlarsa Kuzey Koreli muhatapların kimler olabileceği olduğunu belirtti.

İlk Trump yönetimi sırasında ABD ile diplomasiye dahil olan —iki zirve dahil— neredeyse tüm Kuzey Koreli yetkililerin tasfiye edildiği veya yeniden eğitime zorlandığı görülüyor.

Stimson Center Kore programı direktörü Jenny Town, “Kuzey Koreliler ABD diplomasisi için yeni bir özel temsilci atamamış görünüyor ve uzun süredir müzakerelere ilgi göstermediler,” değerlendirmesini yaptı.

Town, “Son zamanlarda müzakere beklentileri konusundaki tutumları daha az olumsuz olsa da, henüz olumlu bir şey de söylemediler,” diye ekledi.

Eski üst düzey ABD’li yetkili Axios‘a yaptığı açıklamada, Pyongyang’ın angajmana girme isteğinin görüşmenin niteliğine bağlı olacağını söyledi.

Geçmişteki görüşmelerin nükleer silahlardan arındırmaya odaklandığını belirten eski yetkili, Kim’in bu noktada bu fikri ciddiye almasının pek olası olmadığını ifade etti.

Kuzey Kore’nin nükleer güç statüsünün ülke anayasasında ve Kim ailesi anlatısında kutsallaştırıldığı vurgulandı.

Eski yetkili, eğer görüşme silah kontrolü ve Kuzey Kore’nin nükleer silahlı bir devlet olarak tanınması üzerine olursa, “bu görüşmeleri her zaman yapacaklarını” belirtti.

Fakat bunun, nükleer silahlanma yoluna gidebilecek Güney Kore ve Japonya’yı büyük ölçüde endişelendireceği kaydedildi.

Trump’ın, Kuzey Kore’nin nükleer ilerlemeleri ve daha güçlü diplomatik konumu göz önüne alındığında, ilk dönemindeki gibi Kim üzerinde baskı kurmasının zor olacağı değerlendiriliyor.

İlk Trump döneminde Pyongyang üzerindeki Çin baskısı kritik rol oynamıştı, ancak Pekin’in Trump adına Kim’i tekrar sıkıştırmakla ilgilenmediği biliniyor.

Bu arada Kuzey Kore, özellikle Ukrayna’ya asker gönderdikten sonra Moskova’daki güçlü müttefikiyle bağlarını derinleştirdi.

Üst düzey ABD’li yetkili, Kim’in nükleer ilerlemelerinden Biden yönetimini sorumlu tutarak, “Bugün çok daha kötü bir durumdayız,” dedi, ancak bazı ilerlemelerin Trump döneminde de yaşandığını kabul etti.

Xi, Kim ve Putin Zafer Günü için Kızıl Meydan’da buluşacak mı?