Endonezya Merkez Bankası, Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisinde yavaşlayan büyüme ivmesini gerekçe göstererek zayıflayan rupiye rağmen beklenmedik bir şekilde faiz oranlarını düşürdü.

Endonezya Merkez Bankası çarşamba günü gösterge faiz oranını 0,25 puan düşürerek yüzde 5,75’e indirdi ve son dört yıldaki üçüncü faiz indirimine imza attı. Reuters ve Bloomberg tarafından yapılan ankete katılan ekonomistler, oybirliğiyle merkez bankasının faiz oranlarını sabit tutmasını bekliyorlardı.

Banka daha önce eylül ayında faiz oranlarını düşürmüş, ancak eylül ayından bu yana dolar karşısında yüzde 8 değer kaybeden rupiahı destekleme ihtiyacını gerekçe göstererek o zamandan bu yana sabit tutmuştu.

Banka Başkanı Perry Warjiyo, faiz indiriminin bu yıl için düşük enflasyon tahmini ve “ekonomik büyümeyi teşvik etme çabalarına duyulan ihtiyaç” ile tutarlı olduğunu söyledi.

Warjiyo ayrıca Endonezya’nın 2025 büyüme tahminini de zayıf ihracat, tüketim ve özel yatırımları gerekçe göstererek biraz düşürdü.

Bir brifingde, “[Faiz] oranını düşürmek, istikrar ve büyüme yanlısı duruşumuzda bir değişiklik olduğunu gösteriyor” dedi.

Warjiyo, merkez bankasının “küresel ve ulusal dinamiklere uygun olarak faiz indirimi için herhangi bir alan aramaya devam edeceğini” de sözlerine ekledi. Bankanın kararını etkileyen faktörler arasında faiz indirim hızını yavaşlatması beklenen ABD Merkez Bankası’nın hareketleri ile ulusal ve küresel ekonomilerin yönü olduğunu söyledi.

Güçlenen ABD doları karşısında zaten zayıflamakta olan rupiah, açıklamanın ardından son altı ayın en düşük seviyesine geriledi.

Merkez Bankası’nın bu hamlesi, geniş nikel rezervleri ülkeyi paslanmaz çelik ve elektrikli araçlar için küresel tedarik zincirinde kritik bir oyuncu haline getiren Endonezya’da ekonomik performansın iyileştirilmesine odaklanıldığının altını çizdi.

Ayrıca Devlet Başkanı Prabowo Subianto’nun önümüzdeki beş yıl içinde büyümeyi yüzde 8’e çıkarma gibi iddialı bir hedefle göreve gelmesinden sadece üç ay sonra gerçekleşti. Endonezya, Covid salgını dönemi hariç, geçtiğimiz on yıl boyunca yüzde 5 gibi istikrarlı bir oranda büyümüştü.

Büyüme tahminleri düşürüldü

En son hükümet verilerine göre, ekonomi 2024’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 4,95 büyüyerek son bir yıldaki en yavaş büyüme oranına ulaştı.

Merkez Bankası çarşamba günü yaptığı açıklamada, 2024 yılı büyümesinin daha önceki tahmini olan yüzde 4,7 ila 5,5’in orta noktasının biraz altında olacağını söyledi. Ayrıca bu yılki büyüme tahminini de daha önceki yüzde 4,8 ila 5,6 tahmininden yüzde 4,7 ila 5,5 aralığına düşürdü.

Aralık ayında enflasyon bir önceki yıla göre yüzde 1,57 ile Merkez Bankası’nın yıllık yüzde 1,5 ila 3,5 olan hedef aralığının alt sınırında gerçekleşti.

Zayıf büyüme beklentileri, Güney Kore wonu, Tayland bahtı ve Brezilya reali gibi diğer gelişmekte olan piyasa para birimleriyle birlikte rupiahın, ABD merkez bankasının faiz görünümünü yeniden ayarlamasıyla güçlenen dolar karşısında değer kaybetmesiyle ortaya çıktı.

Rupiah şu anda dolar karşısında 16.000 rupi gibi önemli bir seviyenin altında işlem görüyor ve merkez bankası para birimini desteklemek için son haftalarda defalarca müdahalede bulundu.

Japonya’nın Nikkei Asia gazetesi, Güney Kore’nin Maeil Business Gazetesi ve Çin’in Global Times gazetesi tarafından Çinli iş dünyası liderleri arasında yapılan bir ankete göre, yöneticilerin yaklaşık %40’ı Donald Trump’ın önümüzdeki hafta Beyaz Saray’a dönmesinin ardından ülkenin ABD ile ilişkilerinin iyileşmesini bekliyor. Bu da onları yeni Amerikan başkanı konusunda hem Japonya hem de Güney Kore’deki meslektaşlarından daha iyimser yapıyor.

Ankette Çinli şirket yöneticilerinin %38’i Trump’ın göreve başlamasından sonra ABD ile ilişkilerin önemli ölçüde ya da biraz iyileşmesini beklediklerini söylerken, %8’i ilişkilerin kötüleşeceğini öngördü.

Trump’ın ilk döneminde Çin, ABD ile müzakerelerde bulunmuş ve gümrük vergilerini belli ölçüde düşürmeyi başarmıştı. Bu nedenle Çinli iş dünyası liderleri yeni yönetimle mevcut Başkan Joe Biden hükümetine kıyasla daha iyi anlaşabileceklerini düşünüyor.

Komşularla yakınlaşma beklentisi

Çin’de ayrıca ülkenin komşularıyla daha güçlü bağlar kurma fırsatına sahip olacağı yönünde bir beklenti de var. Çin Çağdaş Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Dünya Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü eski direktörü Chen Fengying, “Trump yönetimi ‘Önce Amerika’ politikalarını uyguladıkça, Japonya ve Güney Kore ABD’ye güvenemeyeceklerini düşünecek ve Çin ile ekonomik işbirliği programlarını artırmaya başlayacak” dedi.

Ülkelerinin ABD ile ilişkilerinin değişmeyeceğini düşünen Japon yöneticilerin oranı ise %83; sadece %2’si ilişkilerin iyileşeceğini, %15’i ise kötüleşeceğini söylüyor.

Güney Koreli yöneticilerin %14’ü ilişkilerin iyileşeceğini tahmin ederken, %40’ı ilişkilerin kötüleşeceğini öngörmüştür ki bu da üç ülke arasındaki en kasvetli görünüm.

Kore Ticaret ve Sanayi Odası araştırma bölümü yöneticisi Kang Seoggu, Trump’ın ticaret politikalarını ele almak için “Güney Koreli şirketler iş yapılarını yenilemeli, iç politika bir an önce istikrara kavuşturulmalı ve işletmeleri destekleyecek politikalar benimsenmeli” dedi.

Küresel ekonomik görünüm

Üç ülkedeki yöneticiler bu yıl için küresel ekonomik görünüm konusunda da farklılık gösterdi. Güney Kore’de katılımcıların %44’ü ekonominin kötüye gideceğini, %22’si ise büyüyeceğini söyledi. Bu arada, Japonya’da katılımcıların %51’i ve Çin’de %43’ü küresel ekonominin büyüyeceğini söyledi.

Kendi ülkelerinin ekonomisinin önümüzdeki yıl genişleyeceğini düşünüp düşünmedikleri sorulduğunda, Japon yöneticilerin yaklaşık %80’i ve Çinli meslektaşlarının %50’si evet cevabını verdi. Güney Kore’de katılımcıların %18’i ülke ekonomisinin büyüyeceğini, %42’si ise kötüye gideceğini tahmin ediyor. Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un kısa süreli sıkıyönetim uygulaması ve diğer siyasi çalkantılar muhtemelen bu görüşlerde etkili oldu.

Üç yayıncı 1995 yılından bu yana her yıl anket düzenliyor. Sonuncusu 2-18 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilen ankete üç ülkedeki toplam 287 şirketten iş dünyası liderleri yanıt verdi.

Güney Kore’de görevden alınan başkan Yoon sorgulanmak üzere tutuklandı

ABD’nin Rusya ve İran’a yönelik yaptırımlarını sıkılaştırmasının ardından, Çinli devlet petrol şirketleri ve özel rafineriler enerji güvenliğini sağlamak için acil petrol alımları yapıyor. Bloomberg’in haberine göre, şubat ayı teslimatları için özellikle Orta Doğu, Afrika ve Güney Amerika petrolü tercih ediliyor.

ABD’nin Rusya ve İran’a uyguladığı yaptırımları sıkılaştırmasının ardından, Çinli devlet petrol şirketleri ve büyük özel rafineriler acil petrol alımlarına yöneldi.

Bloomberg’in isimsiz kaynaklara dayandırdığı verilere göre, ABD’nin yaptırımları kısa vadede petrol arzında sınırlamalara yol açabilir.

Şubat ayı için acil petrol alımları yapan şirketler arasında Cnooc, Shandong Yulong Petrochemical Co ve Jiangsu Eastern Shenghong Co yer alıyor.

Tüccarların ifadelerine göre, bu şirketler özellikle Orta Doğu, Afrika ve Güney Amerika’dan gelen ham petrolü tercih ediyor. Bu durum, ABD’nin yaptırımlarının Rus ve İran petrolünün önemli alıcıları olan küçük özel rafinerilerin üretim hacmini düşürme ihtimaline bağlanıyor.

Haberde, “Küçük aktörler başarısız olursa, büyük devlet rafinerileri, iç piyasada dizel gibi yakıt kıtlığını önlemek amacıyla müdahale etmek ve enerji güvenliğini sağlamak için pazar payını ele almak zorunda kalacak,” ifadelerine yer verildi.

10 Ocak’ta ABD Hazine Bakanlığı, Gazprom Neft ve Surgutneftegaz başta olmak üzere birçok Rus enerji şirketine yaptırım uyguladı. Yaptırımlar, Zarubejneft Genel Müdürü Sergey Kudryaşov, Enerji Bakan Yardımcıları Roman Marşavin ve Eduard Şeremetyev gibi isimleri de kapsadı.

Ayrıca Gazprom LNG Portovaya, Gazprom Shelf Project, Achimgaz, Rusgazboreniye gibi iştirakler ve Gazprom ile Lukoil’in ortak girişimi olan Layavozhneftegaz da listeye eklendi.

Yaptırımlar, Gazprom Neft’in Moskova ve Omsk rafinerilerini, Gazpromneft-Noyabrskneftegaz, Gazpromneft-Orenburg gibi şirketlerini de etkiledi.

Bununla beraber Tacikistan, Kazakistan ve Sırbistan’daki (NIS) yapılar, Lüksemburg merkezli Gazprom Neft International, Gazprom Neft Shelf ve Gazprom Neft Aero da yaptırım listesine dahil edildi.

ABD, Rusya’nın petrol sektörüne ağır yaptırımlar getirdi