Rusya’da, Primorskiy Krayı Dalnegorsk Bölge Mahkemesi, ülkenin en büyük kurşun konsantresi üreticilerinden biri olan madencilik ve metalürji kompleksi Dalpolimetal’in hisselerinin tamamının devlete devredilmesine karar verdi. Başsavcı Yardımcısı İgor Tkaçev’in yolsuzluk gerekçesiyle açtığı dava sonucunda alınan bu karar, şirketin stratejik önemi ve mühimmat üretiminde kullanılan ürünleri nedeniyle dikkat çekiyor. Eski Duma Milletvekili Eduard Yanukov’un da aralarında bulunduğu davalılar hakkındaki suçlamalar mahkeme tarafından kabul edildi.

Rusya’nın Primorskiy Krayındaki Dalnegorsk Bölge Mahkemesi, ülkenin en büyük kurşun konsantresi üreticilerinden Dalpolimetal madencilik ve metalürji kompleksinin yüzde 100 hissesinin devlet mülkiyetine devredilmesine hükmetti.

Kommersant gazetesinin haberine göre karar, Başsavcı Yardımcısı İgor Tkaçev’in, şirketin mal varlığının yolsuzluk yoluyla elde edildiği iddiasıyla açtığı dava sonucunda alındı.

Davalılar arasında iş insanı ve eski alt parlamento kanadı Duma milletvekili Eduard Yanukov da bulunuyordu. Mahkeme, savcılığın iddialarını yerinde buldu.

Dalpolimetal, stratejik öneme sahip bir işletme olarak biliniyor. Şirketin ürettiği kurşun ve çinko konsantreleri, mühimmat ve askeri teçhizat üretiminde kullanılıyor.

Şirketin varlıklarının değeri 32 milyar ruble, maden rezervlerinin değeri ise 270 milyar ruble olarak tahmin ediliyor.

Son dönemde Dalpolimetal’in mali durumu kötüleşmişti. 2022’de 101,1 milyon ruble net kâr elde eden şirket, 2023’te 165,5 milyon ruble net zarar açıkladı.

Şirketin cirosu ise 3,63 milyar ruble ile neredeyse değişmedi. Geçtiğimiz ay şirketin borçlarının toplam varlıklarını 1 milyar ruble aşması ve alacaklıların çok sayıda iflas davası açması nedeniyle Dalpolimetal hakkında denetim süreci başlatıldı.

Örneğin Sberbank, şirketten 1,72 milyar ruble talep ediyor.

Geçtiğimiz yıl, Primorskiy Krayı Valisi Oleg Kojemyako, Dalpolimetal’in hissedarları arasında yabancıların bulunduğunu ve şirketin, daha önce devletleştirilen Dalnegorsk Maden İşleme Tesisi ile aynı kaderi paylaşabileceğini belirtmişti.

2008-2011 yılları arasında Amur oblastından Duma milletvekilliği yapan Yanukov, 2009 yılında Dalpolimetal’in çoğunluk hissesini (yüzde 50+1 hisse) Rus Madencilik Şirketi aracılığıyla satın almıştı.

İş insanının Letonya’da gayrimenkul, iş ve oturma iznine sahip olduğu ve burada Rusça bir gazete çıkardığı biliniyor.

Son dönemde Dalpolimetal’in en büyük hissedarı (yüzde 67 hisse), 2022’den beri doğrudan Yanukov’a ait olan Çanam şirketiydi.

Uzun süre Seyşeller, Britanya Virjin Adaları ve Güney Kıbrıs gibi farklı ülkelerdeki yapılar tarafından kontrol edilen offshore şirket, Mart 2024’te Rusya’daki Russkiy Adası’na yeniden kaydedildi.

Geri kalan hisseler ise Güney Kıbrıs merkezli Mimoro Constructions ve Wanester Management şirketlerine (her biri yüzde 16,5) aitti. Şubat ayında, Başsavcılığın talebi üzerine mahkeme, şirketin varlıklarına el koymuştu.

Dalpolimetal, Primorskiy Krayı’nda Nikolayevskoye, Verhneye, Partizanskoye, Yujnoye, Mayminovskoye ve Silinskoye olmak üzere altı maden yatağını işletiyor.

2023’te şirket 791,8 bin ton cevher çıkardı ve üretimin neredeyse tamamı (yüzde 98,9) Kore ve Çin’e ihraç edildi.

Geçtiğimiz yıl ise şirket, bir önceki yıla göre 10,3 bin ton daha az, yani 32 bin ton kurşun ve çinko konsantresi üretti.

Rusya Başsavcılığı, eski Gazprom yöneticilerinin mal varlıklarına el konulmasını talep etti

Ukrayna ordusu, bu yıl içinde ikinci kez Astrahan oblastındaki bir Gazprom tesisine İHA saldırısı düzenledi. Vali İgor Babuşkin, saldırıda bir kişinin yaralandığını ve tesisin hasar gördüğünü açıkladı. Rusya Savunma Bakanlığı ise Astrahan üzerinde 13 Ukrayna İHA’sının düşürüldüğünü bildirdi.

17 Mart gecesi Ukrayna’ya ait insansız hava araçları (İHA), Astrahan oblastındaki bir yakıt ve enerji kompleksi (yakıt ve enerji kompleksi-TEK) tesisine saldırdı.

Sosyal medyada yerel halk, saldırının Rusya’nın en büyük doğalgaz işleme tesislerinden biri olan Gazprom’a ait tesise yönelik olduğunu ve bu tesisin şubat ayı başlarında da Ukrayna İHA’larının hedefi hâline geldiğini yazdı.

Vali İgor Babuşkin, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, “Bugün gece Ukrayna ordusu, bölge topraklarında bulunan tesislere, yakıt ve enerji kompleksi de dâhil olmak üzere, insansız hava araçlarıyla yeniden büyük bir saldırı girişiminde bulundu. İHA parçalarının düşmesi sonucu tesis içinde yangın çıktı,” dedi.

Babuşkin, işletme çalışanlarının “önceden tahliye edildiğini” belirtti. Saldırıda bir kişi yaralandı ve hastaneye kaldırıldı.

Diğer yandan yerel VKontakte sayfalarında, önceki gece Kirovskiy bölgesinde ve Astrahan’ın kuzeyinde, Seyitovka köyünde patlamalar olduğu, bu köyün yakınında Gazprom’un doğalgaz işleme tesisinin (Rusya’nın ana kükürt üreticisi) bulunduğu belirtildi.

Astrahan Doğalgaz İşleme Tesisi, günlük 8 bin tondan fazla gaz kondensatı işliyor ve benzin ile dizel yakıt üretiyor.

3 Şubat’ta da Ukrayna İHA’ları tarafından saldırıya uğramıştı. Vali, olası bir saldırı sinyali alınması üzerine, emisyonları önlemek ve kimyasal tehlike arz eden nesnelere zarar gelmesini engellemek için fabrikadaki tüm üretim süreçlerinin durdurulduğunu bildirmişti.

Fakat saldırıdan sonra Astrahan sakinleri keskin bir gaz kokusundan şikâyet etmeye başladı. Babuşkin, sorunu teyit etti ve bunun fabrikanın “ateşleme işlemini de içeren devreye alma sürecinden” kaynaklandığını açıkladı.

Telegram kanalı Mash‘in aktardığına göre, Ukrayna İHA’ları Yeysk şehrine (Krasnodar Krayı) de saldırdı.

Yerli halktan alınan bilgilere göre, şehir üzerinde ve Azak Denizi’nde on patlama sesi duyuldu ve hava savunma sistemleri ateş açtı.

Rusya Savunma Bakanlığı, son 24 saat içinde Astrahan oblastı üzerinde 13 Ukrayna İHA’sının imha edildiğini bildirdi.

16 Mart Türkiye saatiyle 18.20’den 17 Mart Moskova saatiyle 07.00’ye kadar Rusya toprakları üzerinde toplam 72 Ukrayna İHA’sı düşürüldü.

36 İHA Kursk, 7’si Orlov, 4’ü Volgograd oblastlarında, 3 İHA Bryansk ve Rostov oblastlarında ve Kalmıkya’da, 2 İHA Krasnodar Krayı’nda ve 1’i Tula oblastında engellendi.

Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’yı terk eden Batılı şirketlerin geri dönüşüne dair spekülasyonlar artarken, The Bell gazetesinin yaptığı araştırmaya göre, bu şirketlerin büyük çoğunluğu Rusya’ya dönmeyi planlamıyor. Şirketler, geri dönüş için jeopolitik alanda ‘temel ve uzun vadeli’ değişiklikler olması gerektiğini belirtirken, bazıları da Rusya makamlarının varlıklarına ‘yasa dışı şekilde el koyduğunu’ iddia ediyor.

Ukrayna’daki askeri müdahale nedeniyle Rusya’dan ayrılan Batılı şirketlerin geri dönüşüne dair söylentiler artarken, bu şirketlerin büyük bir kısmı geri dönmeyi düşünmüyor.

The Bell gazetesinin 60’tan fazla Batılı şirkete sorduğu soruya 21 şirketten yanıt geldi ve hiçbir şirket Rusya’ya dönme planı olmadığını açıkladı.

Rusya’daki faaliyetlerine yeniden başlamayı düşünmeyen şirketler arasında Finlandiyalı lastik üreticisi Nokian Tyres, Letonyalı elektronik distribütörü ELKO Group, telekomünikasyon holdingi VEON, Alman kimya şirketi Henkel, IKEA’nın sahibi Hollandalı holding Ingka, Japon otomobil üreticisi Nissan, Fransız spor malzemeleri perakendecisi Decathlon ve Alman petrol ve doğalgaz şirketi Wintershall Dea yer alıyor.

Şirketler, Rusya’ya geri dönebilmeleri için jeopolitik arenada “temel ve uzun vadeli” değişikliklerin olması gerektiğini ifade ediyor.

Ayrıca, bazı şirketler Rusya makamlarının varlıklarına yasa dışı şekilde el koyduğunu iddia ediyor. Rusya’da yabancı varlıkların millileştirilmesine yönelik süreçler, Batı’da varlıklara yasa dışı bir şekilde el konulması nedeniyle hızlandırılmıştı.

Rusya, Ukrayna’ya yardım eden şirketlerin ülkeye dönüşünü engelleyecek

Henkel’den yapılan açıklamada, “Varlıkların geri alınması seçeneği, ancak jeopolitik durumda temel ve uzun vadeli değişiklikler olması durumunda değerlendirilecektir. Şu anda böyle bir durum görmüyoruz,” denildi ve şirketin Ukrayna’daki savaşın başlamasının ardından 2022’de Rusya’daki faaliyetlerini “net olarak sonlandırdığı” vurgulandı.

Nissan’dan yapılan açıklamada ise, “Rusya’daki işimizi 2022’de satarken belirttiğimiz gibi, faaliyet koşullarının yeniden sağlanabilmesi için siyasi ortamda daha geniş bir değişiklik olması gerekiyor. Rusya’daki durumu takip etmeye devam ediyoruz, ancak şu anda ek bir yorum yapamıyoruz,” ifadelerine yer verildi.

Wintershall Dea ise, varlıklarına fiili ve hukuki olarak el konulmasının ardından “yasal pozisyonlarını korumak için” Rusya Federasyonu ile dava sürecine devam ettiğini bildirdi.

Rusya’ya dönme planı olmadığını belirten bazı şirketler ise, ülkedeki “durumu gözlemlediklerini” ifade etti.

Petrol sahası hizmetleri şirketi Baker Hughes, Rusya’ya uygulanan yaptırımların kaldırılması durumunda durumu değerlendireceklerini belirtirken, Bosch’un Gazprom Ev Sistemleri ile görüşmeler yaptığı ancak detay vermediği aktarıldı.

Asansör üreticisi Otis ise, geri dönüş için henüz erken olduğunu kaydetti.

2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesinin ardından McDonald’s’tan Mercedes-Benz’e kadar binden fazla şirket Rusya pazarından çekildi.

Bu şirketler, Rusya’daki varlıklarını sattı, yönetime devretti veya terk etti. Bazıları geri satın alma opsiyonuyla ayrılırken, diğerleri işlerinin geçici olarak kamulaştırılmasının ardından işlerini yerel yatırımcılara satmak zorunda kaldı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz günlerde bazı yabancı şirketlerin ülkeye geri dönüşü için gizli görüşmeler yürüttüklerini açıklamıştı.

Putin, “Bugün bile bazı ortaklarımızın inisiyatifiyle, pazarlarımıza olası dönüşleri hakkında henüz kapalı bir şekilde görüşmeler yapıyoruz. Her şey sakin, saygılı, birbirimize saygı duyarak ve karşılıklı çıkarları gözeterek ilerliyor,” demişti.

Putin, geri dönmek isteyenlere özel bir ayrıcalık beklememeleri gerektiğini de sözlerine eklemişti.

Öte yandan Moskova, Batılı şirketlerin Rusya’ya dönüşü için katı koşullar getiriyor.

Örneğin, Maliye Bakanlığı şubat ayı sonunda yaptığı açıklamada, “hasım” ülkelerden gelen işletmelerin Rusya pazarına yalnızca yabancı yatırımlar konusunda hükümet komisyonundan izin aldıktan sonra dönebileceğini belirtmişti.

McDonald’s’tan Visa’ya: Rusya’ya hangi Batılı şirketlerin dönmesi mümkün?