Bizi Takip Edin

DİPLOMASİ

ABD’nin Ukrayna krizine yaklaşımı Trump döneminde nasıl değişecek?

Yayınlanma

Editörün notu: Donald Trump’ın Ukrayna krizi için çözüm vaadi, ABD’nin bu bölgedeki politikasında köklü değişiklikler yaratabilir. Trump’ın hedefi, savaşın maliyetini azaltmak ve doğrudan Amerikan çıkarlarını öne çıkarmak. Valday Kulübü Araştırma Direktörü ve Russia in Global Affairs Genel Yayın Yönetmeni Prof. Fyodor A. Lukyanov’a göre bu yaklaşım, Biden yönetiminin stratejisinden önemli ölçüde farklı.


ABD’nin Ukrayna krizine yaklaşımı Trump döneminde nasıl değişecek?

Fyodor Lukyanov, Profile.ru

Donald Trump, siyasi rotasını genelde kısa ve çarpıcı ifadelerle, yani “meme”lerle çiziyor. Strateji, program ve eylem planlarını ise çevresindeki insanlar hazırlıyor. Fakat ortayı belirleyen, Trump’ın kendine has ve çarpıcı söylemleri oluyor. Bu yüzden, Trump’ın Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitireceği vaadi her ne kadar gerçekçi olmasa da onun bu konudaki kararlılığını yansıtıyor. Bu, belli ki bilinçli bir arzu ve göz ardı edilmemesi gereken bir husus.

Trump’a yakın olduğu iddia edilen kişilerin sızdırdığı bilgiler ve anonim yorumlara dayanarak, Trump’ın bu konuda ne yapmayı planladığını tahmin etmeye çalışmak pek sonuç vermeyecek bir uğraş. Muhtemelen kendisi bile henüz tam olarak ne yapacağını bilmiyor. Önemli olan başka bir şey: Trump’ın Ukrayna’ya yaklaşımı, mevcut yönetimin yaklaşımlarından nasıl farklılık gösterecek? Ve Trump, kriz çözümünü nasıl anlıyor?

İlk noktada fark oldukça büyük. Joe Biden ve ekibi, Soğuk Savaş’ın son döneminde şekillenmiş bir siyasetçi kuşağını temsil ediyor. Onlar açısından Amerika’nın ideolojik ve ahlaki üstünlüğü ile küresel gücü, dünya çapında hakimiyetin sadece bir olasılık değil, bir zorunluluk olarak görülmesini sağlıyor. Amerika’nın liderliğine meydan okuyan güçler ortaya çıktığında ise sert bir karşı duruş sergileniyor. Bu düzende temel prensiplerden ödün verilmesi ya da hayati konularda taviz verilmesi söz konusu değil. Rusya’nın Ukrayna’daki eylemleri de bu çerçevede, liberal dünya düzenine bir saldırı olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle “Rusya’nın stratejik bir yenilgiye uğratılması” talep ediliyor.

Trump ise bu anlayışın değişimini temsil ediyor. Küresel hakimiyet yerine, Amerika’nın somut çıkarlarını korumaya dönük güçlü bir duruş söz konusu. Ve bu çıkarların peşinden koşarken, uzun vadeli kazançlardan ziyade, kısa vadede sağlanacak doğrudan faydalara öncelik veriliyor. İç meseleler, dış politika konularının önüne konuyor. Bu öncelik sıralaması, Trump taraftarlarını her zaman tanımlayan bir özellik olmuştu; şimdi ise Cumhuriyetçi Parti’nin hatırı sayılır bir kesimine yayılmış durumda. ABD’nin ahlaki ve siyasi liderliğinin korunması ise artık bir amaç değil, olsa olsa bir araç olarak görülüyor. Böyle bir bakış açısıyla Ukrayna meselesi, liberal düzenin savunucuları için taşıdığı hayati önemini kaybediyor ve daha büyük bir oyunun parçası haline geliyor.

Trump’ın başka bir özelliği de ona karşı olanların bile genelde kabul ettiği bir şey: Trump savaşı meşru bir araç olarak görmüyor. Sert pazarlıklar, güç gösterisi ve baskı; evet, bunlar Trump’ın iş dünyasında alışık olduğu yöntemler. Fakat yıkıcı savaşlara girmek, Trump’a göre rasyonel değil. Ukrayna’da ve Gazze’de kan dökülmesinin sona ermesi gerektiğini söylediğinde ise samimi olduğu izlenimi veriyor.

Gelelim yöntemlere. Trump’ın önceki başkanlık döneminden iki örnek, bölgesel çatışmalara nasıl yaklaştığını gösteriyor. Birincisi, İsrail ile bazı Arap ülkeleri arasında resmi diplomatik ilişkiler kurulmasını sağlayan İbraham Anlaşmaları. İkincisi ise Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile yaptığı, Hanoi’de düzenlenen tam kapsamlı zirveyi de içeren temaslar.

Bu örnekler, Trump’ın bölgesel krizlere pragmatik ve diplomatik yollarla çözüm aradığını ama bu çözümleri pazarlık ve güç gösterisiyle desteklediğini gösteriyor. Başkanlığa geldiğinde Ukrayna krizine de benzer bir yaklaşım sergileyebilir: Savaşın taraflarını masaya çekmeye çalışarak, Amerikan çıkarlarını ön planda tutan, sert ama barışa yönelik bir pazarlık stratejisi izlemesi muhtemel.

İlk örnek, Trump’ın damadı Jared Kushner’in “mekik diplomasisi” çabasının bir ürünüydü. Bu anlaşmalar, Amerika’nın, Körfez monarşilerinin ve İsrail’in güçlü finansal çıkarları sayesinde gölgelerde yürütülen pek çok siyasi pazarlığın sonucuydu. Şimdiki durumda bölgedeki gerilim çok daha yüksek, ancak o dönemde kurulan anlaşmaların tamamen çöktüğünü söylemek zor. Temel yapı hâlâ ayakta. Fakat, bu tür bir modelin her durumda uygulanabilir bir örnek teşkil ettiğini söylemek de güç. Orta Doğu’daki ilişkiler oldukça kendine has ve Ukrayna krizinin boyutu bu tür bir anlaşma çerçevesine sığamayacak kadar büyük.

İkinci örnek ise başarısız bir girişimdi. Trump, sistematik bir karşıtlık içindeki Kuzey Kore ile ilişkiyi “şov” yaparak bir noktaya taşımayı denedi. Strateji, görüşeceği liderin -Amerikan başkanı ile ilk kez bir araya gelen Kuzey Kore lideri- egosunu okşamak üzerine kuruluydu. Ancak bu yöntem tek başına yeterli olmadı, zira böylesine karmaşık bir sorunun çözüm yolları üzerinde ciddi bir düşünce yoktu.

Trump’ın 2016-2020 yıllarındaki mirasını, yaklaşan döneme doğrudan yansıtmak mümkün değil. Trump artık bazı deneyimler kazandı. Yanındaki ekip de değişti. Üstelik bu kez aldığı seçim yetkisi, o dönem hayal edebileceğinden bile daha güçlü. Evet, elindeki imkânlar eskisinden fazla ama bu, Moskova’nın kabul edebileceği tavizlere yakın bir alan sunduğu anlamına gelmiyor.

Rusya’nın çıkarları açısından en doğru tavır ise sakin kalmak ve heyecanla gelen bu yeni duruma ani tepkiler vermemek. Evet, objektif olarak bakıldığında dengeler değişiyor. Şimdi pek çok kişi, “fırsat penceresinin” kısa süreliğine açıldığından ve bu şansın kaçırılmaması gerektiğinden söz edecek. Ancak Ukrayna gibi krizlerde, içine hızla atlanabilecek “küçük” pencereler olmaz. Bu ya yeni, istikrarlı ilişkilere açılan bir kapı olmalıdır ki bu tür kapılar zorlamayla değil, sabırla “anahtar” aranarak açılır. Ya da bu, bir hayal kırıklığı dalgasının ardından başlayacak, çok daha şiddetli bir çatışmanın eşiğidir.

Orban’ın danışmanı: Trump Ukrayna barışı için Putin’i aramalı

DİPLOMASİ

CDU lideri Merz Ukrayna’da barış için ortak bir Avrupa planı istiyor

Yayınlanma

Almanya’nın muhafazakâr ana muhalefet lideri Friedrich Merz, pazartesi günü Kiev’e yaptığı ziyaret sırasında, Ukrayna’nın başlıca Avrupalı müttefiklerinin ülkede barış için “ortak bir vizyon” üzerinde anlaşmayı amaçlayan bir ittifak kurmaları gerektiğini söyledi.

Ülkesinde 23 Şubat’ta yapılacak federal seçimler öncesinde Almanya’nın bir sonraki şansölyesi olmak için ilk sırada yer alan Merz, Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü göz önüne alındığında, Avrupalı liderlerin Ukrayna ile birlikte savaşa nasıl son verecekleri konusunda kendi stratejilerine ihtiyaç duyacaklarını öne sürdü.

Merz Kiev’de yaptığı açıklamada, “ABD’de iktidarın el değiştirmesiyle birlikte yeni bir durumla karşı karşıya kalma ihtimalimiz var ve buna hazırlıklı olmalıyız. [Avrupa içinde] ortak bir strateji oluşturmalıyız,” dedi.

CDU lideri, Ukrayna’nın Avrupalı müttefiklerinden oluşan ve gerektiğinde bir barış planının koordinasyonunda ABD’den bağımsız hareket edebilecek, Fransa, Birleşik Krallık ve Polonya’nın da dahil olacağı yeni bir temas grubunun kurulmasını desteklediğini söyledi.

Merz ile bir araya gelen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Alman liderin önerisine destek verdi ve Ukrayna’nın güçlü bir askeri destekçisi olan Danimarka’nın da yeni temas grubuna katılmasını önerdi. Zelenskiy, Ukrayna’nın başlıca Avrupalı müttefiklerinden oluşan özel bir grubun “Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barış” bulmak için çalışabileceğini söyledi.

Trump ocak ayında Beyaz Saray’a dönmeye hazırlanırken, Ukrayna’nın 50’den fazla müttefikinin oluşturduğu ve Almanya’daki Ramstein Hava Üssünde yapılan düzenli toplantılarda Kiev’e askeri destek konusunu görüşen Ukrayna Savunma Temas Grubunun geleceği konusunda belirsizlik var. Bu platform, görevden ayrılan ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin tarafından yönetiliyor.

Almanya’da şansölyeliği kazanması halinde Hıristiyan Demokrat Birliği lideri Merz, Zelenskiy’e mevcut Alman şansölyesi Olaf Scholz’dan daha yakın bir müttefik haline gelebilir.

Merz uzun zamandır Kiev’e askeri desteğini artırma sözü veriyor; buna uzun menzilli Taurus seyir füzelerinin hibe edilmesi de dahil. Scholz Ukrayna’nın ricalarına rağmen gerilimi tırmandırma riskini gerekçe göstererek bunu ısrarla reddetti.

Zelenskiy ayrıca Scholz’un kasım ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesini de oldukça eleştirdi ve bu görüşmenin Rus lideri izole etme çabalarını baltaladığını savundu.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Zelenskiy, ABD’nin 18 yaşındaki gençlerin silah altına alınması talebini reddetti

Yayınlanma

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABD’nin seferberlik yaşını 18’e düşürme talebine karşı çıkarak, genç askerlerin cepheye gönderilmesi yerine mevcut tugayların eğitim ve teçhizatına öncelik verilmesi gerektiğini savundu.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ABD’nin seferberlik yaşını 25’ten 18’e indirme talebine karşı çıktı.

Zelenskiy, “Önceliğimiz füze tedariki ve Rusya’nın askeri potansiyelinin azaltılması olmalı; Ukrayna’da askerlik yaşının düşürülmesi değil. Amaç, mümkün olduğunca çok hayat kurtarmak olmalı, silahları depolarda tutmak değil,” ifadelerini kullandı.

Zelenskiy, mevcut asker eksikliğini genç askerlerle tamamlamak yerine, eğitim ve askeri teçhizat desteğine odaklanılması gerektiğini belirtti.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Ukrayna ordusunun büyüklüğünü hızla artırmak için seferberlik yaşını 18’e indirme çağrısında bulunmuştu.

Ancak Zelenskiy, Ukrayna ordusunun temel sorununun asker sayısından ziyade mevcut tugayların yetersiz teçhizatı olduğunu vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, “Eğer Ukrayna savaşa katılmak üzere daha fazla güç sağlamayı kabul ederse, biz ve müttefiklerimiz bu güçleri eğitmeye ve donatmaya hazırız,” açıklamasını yaptı. Miller ayrıca, Ukrayna ordusunun yapısına ilişkin nihai kararın Kiev yönetimine ait olduğunu belirtti.

Hâlihazırda 25 ile 60 yaş arasındaki erkekler Ukrayna ordusuna alınabiliyor. Ukrayna Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Aleksandr Litvinenko, ekim ayı sonunda yaptığı açıklamada, Ukraynalı yetkililerin yıl sonuna kadar 160 bin kişiyi silah altına almayı planladığını söylemişti. Ancak Verhovna Rada’nın (parlamento) savunma komisyonu başkanı Roman Kostenko, Kiev’in hedefinin 500 bin kişilik bir seferberlik olduğunu, fakat 160 bin kişilik hedefin bile zorluklarla karşılandığını ifade etti. Seferberlik hızının giderek düştüğünü de ekledi.

Sonbahar döneminde, Ukrayna ordusunun Rusya’nın saldırıları altında daha fazla toprak kaybetmesi nedeniyle yeni bir seferberlik dalgası gündeme gelmeye başladı. Önceki asker alımlarında da ciddi sorunlar yaşandı.

Ön cephede savaşan komutanlar, yeni askere alınanların büyük çoğunluğunun yeterince eğitim almadığını ve savaşmayı bilmediğini dile getirdi. Bazı komutanlar, yeni askerlerin yarısından fazlasının cepheyi terk ettiğini ya da öldüğünü belirtti.

Üstelik birçok genç askerlikten kaçmaya çalışırken, ön saflarda fiziksel olarak savaşmaya uygun olmayan yaşlı erkeklerin olduğu dikkat çekiyor.

Wall Street Journal’ın haberine göre, askerlik bürosu yetkilileri popüler kafe ve kulüplerin yanı sıra Kiev’de düzenlenen Okean Elzi konseri gibi büyük etkinliklere baskınlar düzenleyerek asker kaçağı avına çıktı.

ABD, Ukrayna’dan zorunlu askerlik yaşını 18’e indirmesini istedi

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

İngiliz bakan, AB’den City of London’a kapılarını ardına kadar açmasını istedi

Yayınlanma

Birleşik Krallık Maliye Bakanı Rachel Reeves, AB’yi Britanya’nın ve dünyanın finans merkezi City of London’a (The City) daha fazla erişim sağlamaya çağırdı ve Avrupalı maliye bakanlarına bunun durgun ekonomilerini büyütmeye yardımcı olacağını söyledi.

Brüksel’i ziyaret ederek Avro bölgesi maliye bakanlarına konuşan Reeves, “Birleşik Krallık, kıtanın dört bir yanındaki ekonomilerin ihtiyaç duyduğu büyümeyi finanse edebilecek derin küresel sermaye piyasalarına sahiptir,” dedi.

“Birbirimizin piyasalarına açık olmak bir güç kaynağıdır, zayıflık değil,” diye ekleyen bakan, ülkesinin bir “hafif regülasyon cenneti” ya da bazılarının “Thames üzerinde Singapur” olarak adlandırdığı bir yer olmaya çalışmadığının sözünü verdi.

Birleşik Krallık’ın AB’den ayrıldıktan (Brexit) sonra ortak pazarın dışında kalması bankalar ve yatırım firmaları için erişimi sınırlarken, The City artık AB kurallarına uymuyor.

Reeves resmi konuşmasının ardından düzenlenen bir soru oturumunda City şirketlerinin yatırımlarının “yeni kurulan şirketlerin finanse edilmesine, işletmelerin ölçeklerinin büyütülmesine ve enerji ve diğer alanlarda ihtiyaç duyduğumuz altyapı yatırımlarına yardımcı olabileceğini” sözlerine ekledi.

Ziyareti sırasında iki taraf bir sonraki düzenli Birleşik Krallık-AB mali hizmetler forumunun 12 Şubat’ta yapılması konusunda anlaştı.

AB, finansal istikrar gerekçesi ile Britanya’ya direniyor

Reeves, Keir Starmer’ın İşçi Partisi yönetiminin, önceki Muhafazakâr hükümetlerin yarattığı “kaos ve bölünmenin” ardından güven inşa edebileceğini umduğunu söyledi.

Reeves konuşmasının ardından düzenlediği basın toplantısında hükümetin regülatörlere “sadece riskler için değil aynı zamanda büyüme için de regülasyon yapmalarını” söylediğini belirtti.

Financial Times’ın aktardığına göre aynı oturumda Eurogroup başkanı Paschal Donohoe, regülasyonlara yönelik bu yaklaşımdan uzak durdu.

Donohoe, “Finans sektörümüzün istikrarının makroekonomik istikrarın temelini oluşturduğu ve bunun da ekonomilerin sürdürülebilir bir şekilde büyüyebileceği ortamı yarattığı konusunda çok netiz,” dedi.

Donohue, “aynı zorluklarla karşı karşıya oldukları için” Birleşik Krallık ilişkilerinin “resetlenmesinin” memnuniyet verici olduğunu da sözlerine ekledi.

Brüksel-Londra hayvan ve gıda anlaşması işleri zorlaştırabilir

Büyük Britanya’nın tek pazar ve gümrük birliğinden ayrılması, işletmeler için bürokrasi ve sınır kontrollerinde ciddi bir artışa yol açtı. Birçoğu AB’ye satış yapmayı bıraktı ya da tedarik zincirlerinden çıkarıldı.

Starmer, engelleri ortadan kaldıracak ancak Birleşik Krallık’ı daha yüksek düzeyde göçe açık hale getirecek olan ortak pazar ve gümrük birliğine yeniden katılmayı reddetti.

Birleşik Krallık, AB ile hayvan ve gıda standartları konusunda kontrolleri azaltacak bir anlaşma yapmak istiyor. Fakat AB, bunun Londra’nın bloğun tarım kurallarını benimsemesi gerektireceğini belirtti.

Brexit destekçileri arasında tartışmalı bir konu çünkü ABD veya farklı standartlara sahip diğer ortaklarla ticaret anlaşmaları yapmayı zorlaştıracak.

AB, “resetleme” gündemi için mali katkı istiyor

AB’nin de “resetleme” için kendi gündemi var. AB, veterinerlik anlaşmasını görüşmeye hazır olduğunu açıklasa da Financial Times tarafından sızdırılan bir belge, Birleşik Krallık’ın kontrollerin maliyeti için mali bir katkı ödemesini öneriyor.

Brüksel ayrıca 18-30 yaş arası gençlere üç yıl boyunca AB ve Birleşik Krallık’ta yaşama ve çalışma hakkı tanıyacak bir “gençlik deneyimi programı” teklifine de son şeklini veriyor.

Birleşik Krallık şimdiye kadar bu önlemi, insanların serbest dolaşımına bir geri dönüş olarak reddetti. Yetkililer önceliğin ithal işgücü yerine İngilizlerin çalışmasını sağlamak olduğunu söylüyor.

AB ayrıca, bağları derinleştirmeden önce Birleşik Krallık’ın ortak pazarda kalan Kuzey İrlanda ile mal ticaretine ilişkin bir anlaşmayı tam olarak uygulamasında ısrar ediyor. Reeves konuşmasında bunu yapacağına söz verdi.

Ayrıca diğer konulardaki ciddi görüşmeler için bir koşul olarak mevcut anlaşmanın 2026 ortalarında sona ermesinden sonra Birleşik Krallık balıkçılık sularına erişimin devam etmesini talep ediyor.

Reeves önümüzdeki ay Çin yolcusu

Pazartesi günü yaptığı konuşmada Reeves, “serbest ticaretin getirdiği tüm yatırım, yenilik ve düşük fiyatları” güçlü bir şekilde savundu. Eurogroup bakanlarından oluşan dinleyici kitlesini “yeni bariyerlerin” kurulmasına karşı çıkmaya çağırdı.

Önümüzdeki ay mali işbirliği görüşmeleri için Pekin’e gidecek olan Reeves ayrıca tüm Avrupa ülkelerinin “Çin ile istikrarlı ve uzun vadeli bir ilişki kurmanın doğru yolunu bulmaları” gerektiğini söyledi.

Reeves ayrıca AB’yi ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump ile herhangi bir ticaret savaşından geri adım atmaya çağırarak “serbest ticareti terk etmenin büyük bir hata” olacağı uyarısında bulundu.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English