ABD Hazine Bakanı Scott Bessent pazar günü Florida’ya uçarak Başkan Donald Trump’ı, mesajını avantajlı ticaret anlaşmaları yapmaya odaklamaya teşvik etti. Bessent bunun olmadığı durumda borsanın daha da düşmesi riskini göze alması gerektiğini söyledi.

POLITICO’da yer alan habere göre pazar gecesi Bessent, Trump’a gümrük vergileriyle ilgili “oyunun sonunu konuşmaya”, yani diğer ülkelerle anlaşmalar yapmaya daha fazla ağırlık vermediği sürece piyasaların tehlikede kalmaya devam edeceğini söyledi.

Haberde görüşlerine yer verilen kişilerden biri, “Bessent’in görüşü, ‘Siz değişmedikçe piyasalar erimeye devam edecek’ şeklindeydi. Politikadan vazgeçmeyeceksiniz ama müzakere ve oyunun sonunun ne olduğu hakkında konuşmak zorundasınız,” dedi.

İkinci bir kişi ise toplantıyı, geçen haftaki “Kurtuluş Günü” duyurusunun yarattığı “şok ve dehşetin” ardından 50 ülkenin ABD’nin yeni gümrük vergisi rejimini tartışmaya açmasının ardından atılacak adımları belirlemek için bir fırsat olarak tanımladı.

Serbest ticaret anlaşmaları koparma hedefi

Bessent’in görüşünü aktaran kişi, Trump’ın 2 Nisan’da gümrük tarifelerini uygulamaya koymasının amacının yabancı hükümetler üzerinde “maksimum baskı” yaratmak olduğunu da sözlerine ekledi.

Trump ve üst düzey yönetim yetkilileri son birkaç günü Amerikalıları “uzun, sancılı ve potansiyel olarak kalıcı bir ticaret savaşına hazırlıklı olmaya” çağırarak geçirdi.

POLITICO’ya göre Bessent aynı zamanda, “özel ve nazik bir şekilde de olsa” başkanı ticaret konusundaki söylemini değiştirmeye teşvik etmeye çalışan bilinen ilk danışman.

ABD gümrük vergilerini neye göre hesaplıyor? Çin’in misillemesi nasıl etkileyecek?

Bakanlarla danışmanlar arasında ‘nihai hedef-ara hedef’ gerilimi

Hazine Bakanı tavsiyelerini mesaj vermekle sınırlı tutsa da, Trump’ı geçen hafta açıkladığı bazı agresif uluslararası ticaret engellerini azaltma olasılığı da dahil olmak üzere, müzakereler için kamuoyu önünde daha fazla alan açmaya yönlendiriyor gibi görünüyor.

Başkan’ın yeni gümrük vergisi rejiminin kamuya açık ve gür sesli bir savunucusu olan Hazine Bakanı, Trump’ın, politikanın Amerika için nasıl daha iyi bir anlaşma ve ABD’de daha fazla istihdamla sonuçlanacağına daha fazla vurgu yapmasını öneriyor.

Trump ve yönetiminin çelişkili söylemleri ticaret savaşının ilk günlerine damgasını vurdu. Pazartesi günü Bessent, ABD’nin Japonya ile gümrük vergileri konusunda müzakerelere başladığını duyururken, aynı saatlerde ticaret danışmanı Peter Navarro, Financial Times’da yönetimin geçen hafta kullandığı “müzakere yok” söylemini eleştiren bir yazı yayınladı.

Bir Beyaz Saray yetkilisi, Navarro’nun yazıyı “iyi niyetle” kaleme aldığını ve “mesajın bu olduğu bir zamanda yazıldığını” savundu.

Beyaz Saray Japonya ile müzakerelerde ilerlerken bile Trump Çin ile ticaret savaşını tırmandırıyor ve Pekin’i yüzde 104 vergi uygulamakla tehdit ediyor.

Hazine Bakanının tavsiyeleri Trump’ı yumuşatmış görünüyor

Öte yandan Bessent’in tavsiyesi, Trump’ı en sert açıklamalarını yumuşatmaya ve bazı ülkelerle müzakerelerin kapısını resmen açmaya teşvik etmiş görünüyor.

Trump dün (7 Nisan) Oval Ofis’te gazetecilere verdiği demeçte, “Bizimle anlaşma yapmaya gelen pek çok ülke var ve bunlar adil anlaşmalar olacak” dedi ve ardından hem “kalıcı tarifeler” hem de “müzakereler” olacağını söyleyerek kafaları yeniden karıştırdı.

Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt POLITICO’ya yaptığı açıklamada, “Bu tarifelerin bazıları kalıcı olacak, bazıları ise müzakereye açık olabilir” dedi ve bunun “[Trump’ın] bir anlaşma yapacağı anlamına gelmediğini, ama bir anlaşma yapmaya istekli olduğu anlamına geldiğini” sözlerine ekledi.

Japonya ile müzakerelerin başlaması rahat bir nefes aldırdı

Pazartesi günü Bessent X’te yaptığı açıklamada Trump’ın kendisine ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer’e ABD ile resmi olarak görüşmelere başlayan ilk ülke olan Japonya ile gümrük vergileri konusunda müzakerelere başlama talimatı verdiğini duyurdu.

Bessent, “Japonya, Amerika’nın en yakın müttefikleri arasında yer almaktadır ve gümrük tarifeleri, tarife dışı ticaret engelleri, döviz sorunları ve devlet sübvansiyonları konularında yürüteceğimiz verimli çalışmaları sabırsızlıkla bekliyorum. Japon hükümetinin bu sürece yönelik sosyal yardımlarını ve ölçülü yaklaşımını takdir ediyorum,” dedi.

Bessent, 50’den fazla ülkenin Trump’ın gümrük vergilerine “açık ve olumlu” yanıt verdiğini ve ABD’nin “önümüzdeki haftalarda bu ülkelerle anlamlı müzakereler yapmayı dört gözle beklediğini” de sözlerine ekledi.

Bessent, Fox Business’tan Larry Kudlow’a sonra verdiği röportajda müzakerelerin aylarca, mayıs ve muhtemelen hazirana kadar uzayabileceğini ve Trump’ın bu müzakerelere şahsen dahil olacağını söyledi.

Bakan, “Misilleme yapmayan ülkeler için maksimum tarife seviyesindeyiz. Umuyorum ki iyi müzakereler sonucunda bu seviyelerin aşağıya indiğini göreceğiz. Ama bu diğer ülkelere bağlı olacak. Müzakereler zorlu geçecek,” diye konuştu.

POLITICO’ya göre Japonya ile müzakerelerin başlaması, Trump’ın çevresinde yer alan ve diğer ülkelere daha fazla ticaret engeli koymak da dahil olmak üzere korumacı politikalarını destekleyen ama anlaşma yapmak için de yer olması gerektiğine inanan pek çok kişiyi rahatlattı.

Bessent, Trump’ın ekonomi danışmanı Kevin Hassett ve diğerlerinin de dahil olduğu “adil ticaret” kampı, son haftalarda Navarro ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer’in de dahil olduğu, gümrük tarifelerini bir araç olarak değil nihai amaç olarak gören daha agresif bir “korumacı” grup karşısında geri planda kalmıştı.

Trump ve ‘Kurtuluş Günü’: Gümrük vergilerinden ötesi

Beyaz Saray, tarifeler konusunda anketlere güveniyor

Beyaz Saray’a yakın bir kişi, gümrük vergisi politikasında bir değişiklik olmadığını, ama yönetimin diğer ülkelerin masaya getireceği teklifleri görmek istediğini vurguladı.

Söz konusu kişi, başlangıçta tarifelerin siyasi etkisi konusunda endişeli olsalar da, gördükleri iç anketlerin düşüncelerini değiştirdiğini de sözlerine ekledi.

Söz konusu kişi, geçen hafta sahada olan dış gruplardan gelen anketlerin, tarifelerin hem taban hem de daha geniş anlamda işçi sınıfı seçmenleri arasında iyi gittiğini gösterdiğini ve bunun da siyasi hasar korkularının bir kısmını hafiflettiğini savundu.

Yeni gümrük vergisi açıklamasının ardından geçen hafta yaşanan büyük borsa kayıplarından sonraki dönemi yansıtan bir kamuoyu yoklaması henüz yapılmadı. 

Fakat hisse senedi sahibi Amerikalıların sayısı son yıllarda artıyor ve 2023’te yapılan en son Gallup anketinde yüzde 60’ın üzerindeydi.

Bu, 401(k) ve diğer emeklilik hesapları olan kişileri içeren bir ölçüt ve bu insanlar son günlerde varlıklarının önemli ölçüde düştüğünü gördüler.

Söz konusu kişi paniğin şu ana kadar Trump’ı korkutmadığını da sözlerine ekledi. 

Yine de bu sabır sadece bir yere kadar sürebilir. CBS News-YouGov tarafından mart ayı sonunda yapılan bir ankete göre, insanların yüzde 23’ü Trump göreve gelmeden önce mali açıdan daha iyi durumda olduklarına inanıyor; bu oran Trump göreve gelmeden önce ocak ayında yüzde 42 idi.

JPMorgan Chase CEO’su Jamie Dimon, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile yaptığı görüşmenin ardından ticaret savaşının uzun vadeli olumsuz sonuçları olabileceği konusunda uyardı. Dimon, Donald Trump yönetiminin uygulamaya koyduğu gümrük vergilerinin enflasyona yol açabileceğini ve ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceğini belirtti. JPMorgan ekonomistleri, ABD ve dünya için resesyon riskini yüzde 60’a yükseltti.

ABD’li bankacılık devi JPMorgan Chase’in CEO’su Jamie Dimon, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile gerçekleştirdiği toplantıdan birkaç gün sonra ticaret savaşının olası uzun vadeli olumsuz etkileri konusunda uyarıda bulundu.

Dimon ve diğer Amerikalı banka yöneticileri, bu toplantıda Donald Trump yönetiminin uygulamaya koyduğu geniş kapsamlı gümrük vergilerini ele almıştı.

Dimon, konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Ekonomi sert bir sarsıntı geçiriyor,” ifadelerini kullandı.

Dimon, “Muhtemelen enflasyonist sonuçlar göreceğiz. Gümrük vergilerinin resesyona neden olup olmayacağı belirsizliğini koruyor ancak büyüme hızını kesinlikle yavaşlatacak,” diye konuştu.

Trump’ın gümrük vergilerini açıklamasının ardından geçtiğimiz hafta dünya piyasaları sert düşüş yaşadı ve hisse senedi varlıklarında trilyonlarca dolar değer kaybı görüldü.

Toplantıya yakın bir kaynak, Dimon ve diğer banka yöneticilerinin, gümrük vergisi duyurusundan bir gün sonra, perşembe günü Washington Lutnick ile bir araya geldiğini aktardı.

JPMorgan ekonomistleri, ABD ve dünya için bu yılki resesyon riski değerlendirmesini yüzde 40’tan yüzde 60’a yükseltti.

Dimon, “Bu konunun (Trump’ın gümrük vergilerinin askıya alınması veya iptali) ne kadar hızlı çözülürse o kadar iyi olur, çünkü bazı olumsuz etkiler zamanla artacak ve üstesinden gelinmesi zorlaşacaktır,” dedi.

Dimon’a göre, gümrük vergileri ve ticaret savaşıyla ilişkili riskler arasında kalıcı enflasyon ve yüksek bütçe açığı bulunuyor. JPMorgan CEO’su ayrıca, Amerikan ekonomisine olan güvenin, yatırımların, sermaye akışlarının, şirket kârlarının ve doların da tehlike altında olduğu görüşünde.

JPMorgan’ın ilk çeyrek sonuçları cuma günü açıklanacak. Banka, 2025 yılında rekor düzeyde yıllık kâr elde etmişti.

ABD’nin resesyondan kaçınma umutlarının suya düşebileceği konusunda da uyaran Dimon, “Varlıkların piyasa değeri hâlâ oldukça yumuşak bir iniş yaşayacağımız umuduna dayanıyor gibi görünüyor. Ben bu konuda emin değilim,” ifadelerini kullandı.

Küresel resesyon endişelerinin artması Asya’daki bankaları vurdu

Elon Musk’ın serveti, Tesla hisselerindeki düşüş ve Trump yönetiminin yeni gümrük vergilerinin etkisiyle pazartesi günü 300 milyar doların altına geriledi. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre Musk’ın serveti yıl başından bu yana yaklaşık 135 milyar dolar azaldı. Buna rağmen Musk, dünyanın en zengin insanı unvanını koruyor.

Tesla aleyhindeki son tepkilerin ve yeni gümrük vergilerinin etkileriyle, milyarder Elon Musk’ın serveti pazartesi günü geçen yıldan beri ilk kez 300 milyar doların altına düştü.

Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre, dünyanın en zengin insanı Musk’ın serveti, pazartesi günü piyasa kapanışı itibarıyla 298 milyar dolar olarak kaydedildi.

Hesaplamalara göre, Musk’ın serveti yıl başından bu yana yaklaşık 135 milyar dolar, yani yüzde 31 civarında azaldı.

Aralık ayında 400 milyar dolardan fazla servete ulaşan ilk kişi olan Musk için bu durum keskin bir dönüş oldu.

Pazartesi gününden önce, serveti kasım ayından beri 300 milyar doların altına düşmemişti.

Bloomberg’e göre, 6 Kasım’da serveti 264 milyar dolar seviyesindeydi.

Musk’ın servetindeki düşüş, elektrikli araç üreticisi Tesla’nın hisse senedi fiyatındaki düşüşten kaynaklandı. Tesla’nın hisseleri bu yıl yaklaşık yüzde 40 değer kaybetti.

Başkan Donald Trump’ın Hükümet Verimliliği Dairesi (DOGE) aracılığıyla yakın danışmanı olarak görev yapan Musk ve Tesla, CEO’nun Beyaz Saray’daki çalışmaları nedeniyle sert tepkilerle karşılaştı.

Geçtiğimiz ay Fox Business’ın DOGE çalışmalarını ve çeşitli şirketlerini nasıl yönettiğini sorması üzerine Tesla ve SpaceX CEO’su Musk, “Büyük zorluklarla,” yanıtını vermişti.

Geçen hafta Musk’ın Beyaz Saray’dan ayrılmayı planladığına dair söylentilere rağmen, hem Musk hem de Trump yönetimi bu söylentileri yalanladı ve olası ayrılışı için bir zaman çizelgesi vermedi.

Tesla ve Musk’ın serveti, Trump yönetiminin geçen hafta duyurduğu ve finans piyasalarını sarsan kapsamlı gümrük vergilerinden de etkilenebilir.

Trump’a büyük ölçüde sadık kalan Musk, gümrük vergilerine karşı çıktı.

Cumartesi günü “sıfır” gümrük vergisi ve ABD ile Avrupa arasında “serbest ticaret bölgesi” istediğini belirten Musk, pazartesi günü ekonomist Milton Friedman’ın uluslararası ticaretin faydalarını tartıştığı bir videoyu paylaştı.

Musk’ın servetindeki kayıplar henüz dünyanın en zengin insanı unvanını kaybetme tehlikesi yaratmıyor.

İkinci sıradaki Jeff Bezos, pazartesi günü itibarıyla hala Musk’ın yaklaşık 100 milyar dolar gerisinde bulunuyordu.

Çin’den Trump’ın %50 ek gümrük vergisi tehdidine yanıt: ‘Sonuna kadar mücadele ederiz’