Bizi Takip Edin

Amerika

Bakır piyasası Şili maden greviyle sarsılıyor

Yayınlanma

Haber: Bilge Dilay Misir
Şili’nin kuzey bölgesinde bulunan, dünyanın bir numaralı bakır madeni Escondida’da çalışan sendikalı işçiler, 13 Ağustos Salı günü greve başladı. Grev uzadığı takdirde, bakır piyasası yüz milyonlarca dolar zarar edebilir.

Şili’nin kuzeyinde bulunan, “saklı” manasına gelen Escondida Madeni’nde, Union No.1 adlı sendikaya üye işçiler, 13 Ağustos Salı günü greve başladı. Escondida Madeni, dünyada işlenen toplam bakırın yüzde 5’ini oluşturan oldukça önemli bir kaynak. Maden, ismini Atamaca Çölü’nün altında “saklı” halde bulunan zengin cevher yataklarından alıyor. Dünyanın en büyük bakır madeni şirketi olan Avustralya merkezli BHP şirketi işçilerinin yüzde 90’ının bahsi geçen sendikaya üye olduğu biliniyorken, Escondida Madeni hisselerinin yüzde 60’ına sahip olan BHP, grevle sarsıldı. İşçilerin talepleri; iş günlerinin azaltılması, ikramiye ve tazminat ödemelerine zam gibi maddelerin yanı sıra maden hisselerinin yüzde 1’inin işçilere dağıtılmasını içeriyor. Anlaşmazlığa düşülen ana konulardan biri olan hissenin işçilere dağıtılması, çalışan başına 35 bin ABD dolarına tekabül ediyor. BHP, münakaşa sürecinde işçilere 28 bin 900 dolarlık ikramiye teklifinde bulundu, ancak işçiler beklentileri olan 35 bin dolardan oldukça düşük olan teklife sıcak bakmadı.

BHP ACİL DURUM İLAN ETTİ

BHP ile sendika arasında anlaşmaya varma süreci devam ediyor. Öne sürülen talepler karşısında sendikayla anlaşmazlığa düşen şirket, acil durum ilan ederek, sendika dışı işçilerle maden çalışmalarına devam ediyor. Sendika ise bu duruma tepki gösterdi, BHP’yi yedek işgücü kullanarak grev kurallarını ihlal etmekle suçladı ve “sendika karşıtı uygulamaya derhal son verilmesini” istedi.

BHP ise yaptığı açıklamada, salı günü görüşmelere devam etmek amaçlı sendikayı davet ilettiğini ancak davetinin yanıtsız kaldığının altını çizerken, acil durum planını hayata geçirerek maden faaliyetlerine sendika dışı çalışanlarla, asgari düzeyde çalışma saatleri kapsamında, devam ettiğini paylaştı. Şirket, 14 Ağustos’ta sendikaya, görüşmelerin devam etmesi halinde, 15 Ağustos saat 20.00’ye kadar grevi durdurma önerisinde bulundu. Ancak sendika grevin geçici de olsa askıya alınmasına sıcak bakmıyor.  Sendikanın açıklamalarına göre BHP, işçileri değiştirip sendika karşıtı faaliyetler gösterirken görüşmelerin yeniden başlaması üzerine çok fazla koşul ortaya koydu. Şirketin talep ve koşullarını “görüşmelerin başlamasını imkansız hale getirdi” olarak belirten sendika, şirketin kendilerin, koşulları değerlendirip karar vermek için çok kısa bir zaman tanıdıklarından yakındı.

“BHP, GREV UZADIĞI TAKDİRDE 795 MİLYON DOLAR ZARAR EDEBİLİR”

Grevin başlamasının ardından, bugün Fransız haber ajansı AFP, BHP hisselerinin yüzde 1’e yakın oranda düştüğünü belirtti. Konu üzerine Amerikan yatırım bankası Goldman Sachs, grevin 10 güne ulaşırsa, şirkette en az 250 milyon dolar zarar görüleceğini vurgularken Brezilyalı yatırım bankası BTG Pactual ise sendikanın 2017 yılında yaptığı greve dikkat çekti. BTG Pactual’in verilerine göre, mevcut grev 2017’de yaşanan grev kadar uzun sürerse BHP’nin günlük zararı, 25 milyon ABD doları ila 30 milyon ABD doları arasında seyredebilir. Brezilyalı yatırım bankası raporunda, mevcut durumun Şili’nin GSHY’sine (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) de zarar verdiği gözlemlendi. Goldman Sachs, grevin 44 günü bulduğu takdirde zararın 795 milyona varacağı tahmininde bulundu.

BAKIR BORSASI SALLANTIDA

Şirketin uğrayacağı zararın yanı sıra bakır piyasasının bu grevden nasıl etkileneceği de merak konusu. Bakır piyasası geçtiğimiz yılın son aylarında Panama’da bulunan Cobre Panama bakır şirketinin kapatılmasıyla sarsılmıştı. Piyasada oldukça önemli bir yere sahip olan Escondida Madeni’ndeki mevcut grevin ise, 2017 grevinin etkisiyle oluşan bakır fiyat artışına benzer sonuç vermesi, piyasada ağır hasar bırakabilir. Avustralya Mining haber ajansına göre bakır borsası, Kovid-19 döneminden kalma kazanımlarını korumakta zorlanıyor. Aksama riskine rağmen bakır fiyatları şu an Çin’den gelen zayıf talepler doğrultusunda, Londra Metal Borsası’nın açıkladığı ton tutarı olan 8.968,50 ABD dolarında sabit kalmış gözüküyor. Fakat bu durum grevin devam etmesi halinde değişebilir.

Amerika

Musk ile Gates arasında USAID tartışması

Yayınlanma

Elon Musk, Bill Gates’in Devlet Verimliliği Departmanı’nın (DOGE) USAID fonlarını keserek çocukların hayatını tehlikeye attığı iddiasını sert bir şekilde reddetti.

Gates, 8 Mayıs’ta Financial Times gazetesine verdiği röportajda, “Dünyanın en zengin adamının dünyanın en fakir çocuklarını öldürmesi hiç hoş bir manzara değil,” demişti.

Dün Katar Ekonomik Forumu’nda Bloomberg’den Mishal Husain ile yaptığı röportajda bununla ilgili bir soruya yanıt veren Musk, Gates’i “yalancılıkla” suçladı.

Musk, “Bunun doğru olduğuna dair herhangi bir kanıt göstermesini istiyorum. Bu yanlış,” dedi.

Musk, Husain’e USAID’in “en ufak bir faydası olduğu tespit edilen” kısımlarının korunarak Dışişleri Bakanlığına aktarıldığını söyledi.

28 Ocak’ta Rubio, “hayat kurtaran insani yardım programlarının” devam etmesine izin veren bir muafiyet yayınlayacağını duyurmuştu.

Musk daha önce USAID’i “suç örgütü” olarak nitelendirmişti. Salı günü de, yardım ettiği çocukların varlığına dair kanıt sunamadığını söyledi.

Musk, “Neredeler? Eğer başları dertteyse, onlarla ve bakıcılarıyla konuşmak istiyoruz,” dedi.

Musk ayrıca Gates’in, çocuk istismarıyla suçlanan ünlü Jeffrey Epstein ile olan ilişkilerini gündeme getirdi. Dünyanın en zengin adamı, “Gates kendini kim sanıyor da çocukların refahı hakkında yorum yapıyor? Epstein ile çok yakındı… O adamın benim çocuğuma bakıcılık yapmasını istemezdim,” diye devam etti.

Okumaya Devam Et

Amerika

Trump, 175 milyar dolarlık ‘Altın Kubbe’ planını açıkladı

Yayınlanma

ABD Başkanı Donald Trump salı günü, 175 milyar dolarlık füze kalkanı projesi “Altın Kubbe”nin inşası için üç yıllık planını duyurdu.

Savunma Bakanı Pete Hegseth ile birlikte Oval Ofis’te yaptığı açıklamada Trump, “Bu sistem, dünyanın diğer ucundan fırlatılan füzeleri bile önleyebilecek. Uzaydan fırlatılsalar bile,” dedi.

Trump, “Altın Kubbe” olarak adlandırılan proje hakkında çok az ayrıntı verdi. Projenin finansmanı, şu anda Kongre’de görüşülmekte olan Trump’ın vergi ve harcama mega tasarısından 25 milyar dolarlık bir kaynakla karşılanacak.

Başkan, ocak ayında savunma sistemini başlatmak için bir yönetmelik imzalamıştı. Mevcut Pentagon programlarının yanı sıra uzay tabanlı sensörler ve silahlar gibi yeni, geliştirme aşamasındaki teknolojileri bir araya getirecek çok katmanlı bir ulusal savunma programı çağrısında bulundu.

Trump ve Uzay Kuvvetleri Komutanı General Chance Saltzman, çalışmaların çoğunun mevcut sistemleri balistik ve seyir füzelerini izleyen ve potansiyel olarak vurma yeteneğine sahip yeni sistemlerle bağlantı kurmak için bir yazılım altyapısı oluşturmayı içereceğini belirtti. 

Pentagon’da reform planı: Askerleri teknobüyücülere dönüştürmek

Fakat Kongre Bütçe Ofisi, ABD’nin gerçekten kapsamlı bir füze savunma kalkanı geliştirmek için yirmi yıl boyunca 500 milyar dolardan fazla harcama yapması gerektiğini tahmin etti, bu nedenle Trump’ın üç yıllık süresi oldukça iddialı.

Başkanın belirlediği hedefleri gerçekleştirmek için Kongre’nin önümüzdeki iki yıl içinde 150 milyar dolar daha bulması ve yönetimin bu büyük meblağı nasıl hızlı bir şekilde harcayacağına karar vermesi gerekecek.

Trump, duyuru sırasında, projenin başına Uzay Kuvvetleri’nin uzay operasyonları başkan yardımcısı General Michael Guetlein’ı atadı.

Trump, “Altın Kubbe’nin tasarımı, mevcut savunma yeteneklerimizle entegre olacak ve görev sürem bitmeden tamamen faaliyete geçecek,” dedi.

Okumaya Devam Et

Amerika

Trump’ın ‘harika’ vergi yasasında sona doğru

Yayınlanma

ABD Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi, Başkan Trump’ın daha önce askıya alınan “büyük ve harika” vergi ve harcama yasasını iki gün önce kabul etti.

Böylece perşembe günü Temsilciler Meclisi’nde tasarı oylamaya sunulacak.

Tasarıyı engelleyen muhafazakâr kesimleri yatıştırmak için iki büyük değişiklik yapıldı. Birincisi, “Medicaid” çalışma şartlarının zaman çizelgesinin öne alınması. Bu değişiklik, Enerji ve Ticaret Komitesi Cumhuriyetçilerine göre tasarruf sağlayacak, fakat tahmini 5 milyon Amerikalının sağlık sigortasını kaybetmesine neden olacak.

İkincisi ise, elektrikli araçlar gibi ürünlere sağlanan temiz enerji vergi indirimlerinin daha hızlı kaldırılması. Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise salı gecesi gazetecilere verdiği demeçte, tasarının Enflasyonu Düşürme Yasası’nın teşviklerini kullanarak “yeni projelerin başlatılmasını önemli ölçüde kısıtlayacağını” söyledi.

Tasarı, şu anki haliyle yaklaşık 4 trilyon dolarlık vergi indirimi içeriyor. Mevcut öneri, Trump’ın ilk döneminde 2017 yılında uygulamaya konulan bireyler için daha düşük vergi oranlarını kalıcı hale getirecek.

Tasarı ayrıca, fazla mesai ücretleri ve bahşişler üzerindeki vergileri ortadan kaldıracak geçici vergi indirimlerini de içeriyor.

Yasa tasarısını geciktiren Cumhuriyetçi Kongre üyeleri daha fazla değişiklik istiyor ve partilerinin diğer üyeleri de aynı görüşte. 

Fakat bazı analistler, bu yasa tasarısının önümüzdeki on yıl içinde ABD’nin 36,2 trilyon dolarlık borcuna 5 trilyon dolar daha ekleyeceğini düşünüyor.

Vergilerin daha yüksek olduğu Demokrat eğilimli “mavi eyaletlerden” Cumhuriyetçiler, eyalet ve yerel vergi indirimleri artırılmazsa tasarıyı torpillemekle tehdit ediyor.

Tasarının mevcut haliyle, yıllık geliri 400.000 doların altında olan ortak vergi beyannamesi verenler için mevcut SALT indirimi üç katına çıkarılacak ve 30.000 dolara yükseltilecek.

“SALT” olarak kısaltılan eyalet ve yerel vergi indirimi 2017 Vergi Kesintileri ve İstihdam Yasasının kabulünde siyasi bir tartışma konusu olmuştu ve yine öyle olacağa benziyor.

Birçok Amerikalı yüksek konut maliyetleri ile mücadele ederken, emlak vergisi indirimi bu yükü hafifletmenin bir yolu olabilir fakat bazı gözlemciler, ülke genelindeki vergi mükelleflerinin diğer eyalet ve yerel yönetimlerin kararlarının yükünü üstlenmemesi gerektiğini savunuyor.

SALT, bireylerin federal vergi faturalarından eyalet ve yerel yönetimlere ödenen vergileri düşme imkânını ifade ediyor. 2017 tarihli yasa, bu tutarı 10.000 dolar ile sınırladı, fakat bu tutar, yüksek vergili eyaletlerdeki birçok vergi mükellefi tarafından kolaylıkla aşılıyor.

Bazı eleştirmenler, sınırın kaldırılması veya artırılması halinde, hangi eyalette yaşarlarsa yaşasınlar, ülke genelindeki mülk sahiplerinin bundan faydalanacağını belirtiyor.

Lobi grubu Ulusal Emlakçılar Birliği’nin (National Association of Realtors) yaptığı bir analiz, 2022 yılında ülke genelindeki tüm vergi mükelleflerinin %9,4’ünün SALT indirimi talep ettiğini ortaya koydu.

Bunların yanı sıra 100’den fazla grup, eyaletlerin 10 yıl boyunca yapay zeka teknolojisini düzenlemesine izin vermeyen yasa tasarısındaki bir hükme karşı bayrak açtı.

Cumhuriyetçi Parti içindeki çeşitli fraksiyonlar yasa tasarısının birçok yönü üzerinde tartışırken, Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, tasarıyı tatilden önceki son hafta sonuna girmeden geçirmeyi umuyor. 

POLITICO’ya göre Cumhuriyetçi liderler, birkaç saat süren yoğun müzakerelerin ardından, kilit rol oynayan Cumhuriyetçi Parti mega tasarısını desteklemeyenlerle nihai bir anlaşmaya varabileceklerinden ve önümüzdeki günlerde nihai oylamaya geçebileceklerinden giderek daha emin hale geliyorlar.

Sık sık çalkantılı geçen görüşmelerdeki olumlu dönüş, görüşmelere katılan altı üst düzey Cumhuriyetçi tarafından açıklandı. Bu dönüş, Başkan Donald Trump’ın salı sabahı Kongre’yi ziyaret ederek şahsen savaşan tarafları taleplerinden vazgeçmeye ve trilyonlarca dolarlık vergi indirimi paketini içeren geniş kapsamlı iç politika tasarısı üzerinde anlaşmaya varmaya çağırmasının ardından geldi.

İtiraz edenlerden bazıları sabah toplantısından çıkarak mevcut teklife karşı muhalefetlerini sürdüreceklerini açıkladılar. Fakat POLITICO’ya göre perde arkasında, bu inatçı üyelerin çoğu bir çıkış yolu arıyorlar, “kendi çıkarlarını savunurken aynı zamanda ‘evet’ diyebilecek bir yol bulmak için can atıyorlardı.”

Müzakerelere katılan kişilere göre, “mavi eyalet” Cumhuriyetçileri tarafından SALT konusunda yürütülen sert savaş, Cumhuriyetçilerin liderlerinin tekliflerini biraz yumuşatmasının ardından nihai bir çözüme yaklaşıyor.

Grup salı akşamı Meclis Başkanı Mike Johnson ile bir araya geldi ve Trump’ın da onayladığı geçici bir anlaşma ile çıktı.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English