Batı ülkelerinin yenilenebilir enerjiye geçiş çabaları, Ukrayna krizi, yaptırımlar ve ekonomik zorluklar nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. Yenilenebilir enerji kaynaklarının verimsizliği, yüksek maliyetleri ve çevreye olan olumsuz etkileri, bu geçişin zorluğunu artırıyor.
İklim değişikliği, Batılı ülkeleri yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapma hedefini belirlemeye zorladı.
Ancak, bu kaynakların toplam üretimdeki payı hala düşük seviyede kalırken, Ukrayna krizi ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, AB’yi nükleer santrallerin ömrünü uzatmaya ve kömür kullanımını yeniden canlandırmaya mecbur bıraktı.
ABD Başkanı Donald Trump göreve geldikten sonra, ülkenin Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesine yönelik bir kararname imzaladı ve yeni petrol ve gaz yataklarının geliştirilmesine devam etme niyetini açıkladı. Transnasyonal BP ve İngiliz Shell gibi büyük petrol ve gaz şirketleri, geçen yıl yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili varlıklarını satma ve bu alandaki yatırımlarını azaltma planlarını açıkladı.
BP şirketi, yeşil projelerden elde edilen kârın azalması ve hidrokarbonlardan elde edilen kârın artması nedeniyle, 2019’dan 2030’a kadar petrol ve doğalgaz üretimini yüzde 25 azaltma hedefini terk etti. Ukrayna’daki kriz ve ardından Rusya’ya uygulanan yaptırımların alternatif enerji kaynaklarının gelişimini hızlandıracağı yönündeki beklenti gerçekleşmedi.
Ekipman tedarik zincirlerindeki aksamalar ve elektrik maliyetindeki artış nedeniyle, yeşil yatırımların cazibesi azaldı ve şirketler zarar etmeye başladı.
Avrupa ülkelerindeki ekonomik kriz, Avrupa Komisyonu’nun Yeşil Mutabakat üzerindeki kısıtlamaları azaltma, içten yanmalı motorlar üzerindeki yasağı kaldırma ve nükleer enerji üretimine yenilenebilir enerji kaynaklarına tercih etmeme yönünde bir girişime yol açtı. Yenilenebilir enerji kaynaklarının hava durumuna bağlı olması, fiyat dalgalanmalarına ve şebekede kapasite yetersizliğine yol açması nedeniyle, 2022 gibi erken bir tarihte Hollanda ve Belçika, nükleer enerjiden vazgeçme kararlarını gözden geçirdi.
İsveç, mevcut nükleer santralleri korudu ve yenilerini inşa etme sözü verdi. İspanya, eski nükleer santralleri yeniden yapılandırma planlarını açıkladı. Nükleer santralleri olmayan ve yüzde 60 oranında kömür üretimine bağımlı olan Polonya ise 2033 yılında bir nükleer reaktör başlatmayı planlıyor. Benzer planlar nükleer enerjisi olmayan İtalya tarafından da düşünülüyor.
Rüzgâr türbinleri ve güneş panelleri beklentileri karşılamadı
Rüzgâr enerjisinin verimliliği yüzde 35’e, güneş panellerinin ise yüzde 17 ila 20’ye ulaşıyor. Bunlar, verimliliği sırasıyla yüzde 93 ve yüzde 64 olan nükleer ve gaz santrallerine kıyasla önemli ölçüde düşük performans gösteriyor. Ayrıca, güneş pillerinin ve rüzgâr jeneratörlerinin performansı, yerleşim yerine ve bakım kalitesine bağlıdır ve 5-10 yıl sonra kesin olarak düşer.
Batı’da verilen büyük sübvansiyonlara rağmen, kömür, gaz ve nükleer enerjinin yerine alternatif üretim yöntemleri konulamadı, çünkü bunlar hala önemli ölçüde daha pahalıya mal oluyor ve güvenilir değiller.
Karşılaştırılabilir üretim hacimlerinde, gazla çalışan elektrik santralleri “güneş çiftliklerinden” 10 kat daha az yer kaplarken, rüzgâr türbini istasyonlarından altı kat daha az yer kaplıyor. Genellikle güneş panelleri tarım arazilerine yerleştiriliyor ve bu eğilimin devam etmesi halinde, gıda üretimindeki kayıplar 2050 yılına kadar neredeyse 16 kat artabilir.
Yeşil enerjinin çevreye zararı
Fotoelektrik güneş panelleri küresel ısınmayı hızlandırıyor: Bunlar çöllere yerleştirilemez ve evlerin çatılarında şehirlerin aşırı ısınma riskini artırabilir. Bu durum, Nature Cities dergisinde yayınlanan bilimsel bir raporda da doğrulandı.
Rüzgâr türbinleri, kuşların ve yarasaların ölümüne neden oluyor. Deniz rüzgar santralleri üreten şirketler, tesislerin işletmeye alınmadan önce yaydığı ses dalgaları nedeniyle balinalara, yunuslara, foklara ve domuz balıklarına zarar verme konusunda özel izin talep ediyor. Rüzgâr türbinlerinin üretiminde, çıkarılması çevreye zarar verebilen nadir toprak mineralleri ve fosil yakıtlar kullanılıyor. Bir megavatlık karasal rüzgâr santrali gücü için, gaz santraline göre 11 kat daha fazla veya bir nükleer santrale göre iki kat daha fazla bu minerallere ihtiyaç duyuluyor.
Rüzgâr türbinlerinin kanatlarının imhası, ABD ve Avrupa’da ciddi bir sorun. Rüzgâr türbinleri yüzde 90 oranında geri dönüştürülebilirken, cam elyafından yapılmış kanatlar ya çöplüklere gönderiliyor ya da yakılıyor, bu da çevre kirliliğine yol açabiliyor. Kanatların kendisi 100 metreyi aşabiliyor ve rüzgâr enerjisi atıklarının büyük bir kısmını oluşturuyor.
Güneş panelleri geri dönüştürülmüyor, zira parçalarına ayırmak zor ve içlerinde bulunan lityum piller neredeyse geri dönüştürülemiyor.
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) resmi tahminlerine göre, çöplüklerdeki kullanılmış güneş panellerinin sayısı 2050 yılına kadar 78 milyon tonu bulabilir.
Tüketici davranışları üzerine yapılan istatistiksel bir modele göre ise, sadece dört yıl içinde bu rakamın 50 katına kadar çıkabileceği tahmin ediliyor.
Yeşil dönüşüme olan ilgi azaldı
AB ülkelerinde yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam üretimdeki payı artıyor, ancak bu, esas olarak elektrik enerjisinin ana tüketicisi olan sanayinin küçülmesi ve yaptırımlar sonucu Rusya’dan enerji kaynaklarından zorunlu olarak vazgeçilmesi nedeniyle yaşanıyor.
Almanya’da 2023 yılında kapasitenin yüzde 40’ı rüzgâr ve güneş enerjisiyle sağlandı, ancak aynı dönemde ülkede elektrik tasarrufu ve enerji yoğun sektörlerde üretimin azaltılması yönünde bir rejim uygulandı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rus enerji kaynaklarından vazgeçmenin Avrupa’daki tüketicilere fahiş bir fiyata mal olduğunu ve Avrupa ülkelerinin bütçe açıklarının hızla arttığını, bunun da sadece vatandaşların refahını değil, devletlerin savunma kabiliyetini de tehlikeye attığını doğruladı.
Ucuz Rus gazından daha pahalı ve daha az güvenilir olan, alışılmış kömür ve gaz santralleriyle desteklenmek zorunda kalınan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş fikri, sıradan Avrupalılar arasında destek görmedi.
AB ülkelerinde, yeşil girişimlere karşı çıkan, fosil yakıtların korunmasını ve Rusya ile bağların devamını savunan sağcı partiler benzeri görülmemiş bir destek aldı.
Genel olarak, yeşil girişimler şu anda iyi bir dönemden geçmiyor. Paris İklim Anlaşması’nda belirlenen sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin üçte birinden fazlası, on yıl öncesine göre daha kötü bir durumda: Finansman sorunları devam ediyor, iklim değişikliğine uyum için yeterince çaba gösterilmedi.
Fakat uzmanlara göre, bu elde edilen başarılardan vazgeçmek için bir neden değil. Yeşil geçiş, ekonomiye zarar vermeden gerçekleşmemeli: Örneğin, hidrokarbon kullanımının yanı sıra yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapan Çin gibi diğer ülkelerin deneyimi, yeşil ajandaya rasyonel bir yaklaşımın çok daha etkili olduğunu gösteriyor, ancak daha büyük yatırımlar gerektiriyor.
AVRUPA2 hafta önce
DÜNYA BASINI2 hafta önce
GÖRÜŞ1 hafta önce
ASYA2 hafta önce
GÖRÜŞ2 hafta önce
RUSYA2 hafta önce
DİPLOMASİ2 hafta önce
GÖRÜŞ1 hafta önce