Amerika
Irak işgalinin mimarları: Rusya’yla çatışmamanın yolu Ukrayna’ya yığınak

Irak işgalini başlatan savaş lobisinin etkin isimleri, ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve eski ABD Savunma Bakanı Robert M. Gates, The Washington Post için ortak yazı kaleme aldı. “Zaman Ukrayna’dan Yana Değil” başlıklı yazıda Ukrayna savaşıyla ilgili kesin olan tek şeyin “savaş ve yıkımın devam edeceği” görüşü savunuldu. Zbigniew Brzezinski’nin ‘Ukraynasız Rus imparatorluğu olmaz’ tezine atıf yapılan makalede, Rusya lideri Vladimir Putin’in kendisine mesihi bir misyon biçerek yeniden Rus imparatorluğunu kurmaya çalıştığı öne sürüldü.
“Ukrayna darmadağın durumda”
Makalede Ukrayna’nın mevcut durumu şu şekilde resmedildi:
“Ukrayna’nın işgale verdiği yanıt kahramanca olmasına ve ordusu parlak bir performans göstermesine rağmen ülke ekonomisi darmadağın olmuş durumda. Milyonlarca insan ülkeden kaçtı. Ülkenin alt yapısı yok ediliyor ve hatırı sayılır büyüklükte tarım arazileri ile birlikte maden zenginliğinin ve endüstriyel kapasitenin çoğu Rusya’nın kontrolü altında.”
Ukrayna’nın neredeyse tamamen Batı’dan ve ABD’den gelen yaşam destek hatlarına bağlı olduğu tespiti yapılan makalede bu durumun yakın gelecekte “Batı’nın Ukrayna’ya ateşkes müzakeresi için baskı yapması” sonucunu doğuracağı belirtiliyor. Yazarlar, “Mevcut koşullar altında müzakere edilen herhangi bir ateşkes, Rus güçlerini, kendilerini hazır hissettiklerinde yeniden işgale devam edebilmeleri için güçlü bir konumda bırakacaktır. Bu kabul edilemez,” diyerek barış müzakerelerine karşı çıkıyor.
“Putin için yenilgi bir seçenek değil”
Rus halkının savaştan zarar gördüğü ancak geçmişte çok daha kötülerine katlandığı anımsatılan makalede, “Putin için yenilgi bir seçenek değil” görüşü işlendi. Yazarlara göre Putin, ‘yazgısına varmak için’ sabırlı bir şekilde bekleyecek.
Kırım’ın ilhak edilmesi ile bir yıl önce başlayan “işgal” arasında 8 yıllık bekleme süresi olduğunu vurgulayan Rice ve Gaates’e göre Rusya, ilhak ettiği dört bölgeyi Ukrayna’ya geri veremez, 2023’te askeri başarı sağlanamazsa bu bölgeler gelecekteki saldırının başlangıç noktaları olacak.
Makalede, Rusya ile Ukrayna arasında bugün yapılacak bir uzlaşının Rus güçlerini sahada üstün konumda bırakacağı değerlendirmesi yapılıyor ve ABD’li eski bakanlar daha fazla silah yardımı çağrısında bulunuyor:
“Bu senaryoları engellemenin yolu, ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya acilen Rusya’nın yeni saldırısını önleyip Ukrayna’nın doğusundaki Rus güçlerini püskürtmeye olanak sağlayacak miktarda yeterli askeri yardımını hızla artırmasından geçiyor.”
“Tankları Almanya versin”
ABD yapımı Abraham tanklarının sevkiyatında lojistik sorunlar olduğu öne sürülen makalede bu ihtiyacı Almanya’nın ve diğer NATO üyelerinin karşılaması gerektiğini belirtiliyor. Yine NATO müttefiklerinin insansız hava araçları ve uzun menzilli füzeleri Ukrayna’ya vermesi gerektiği görüşünü savunuluyor.
Condoleezza Rice ve Robert M. Gates’in makalesi, “Biden yönetiminin Rusya ile doğrudan karşı karşıya gelmeme kararlılığına katılıyoruz. Ancak cesaret almış bir Putin, bize bu seçeneği sunmayabilir. Gelecekte Rusya ile çatışmaktan kaçınmanın yolu, Ukrayna’nın işgalciyi püskürtmesine hemen yardım etmektir. Tarihin bize rehberlik etmesi gereken dersi budur. Bu ders çok geç olmadan alınması gereken aksiyonlara aciliyet katıyor,” cümleleriyle bitiyor.
Condoleezza Rice 2005 yılından 2009’a kadar ABD Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Robert M. Gates ise 2006 ile 2011 yılları arasında ABD’nin savunma bakanıydı. 2017 yılında Irak savaşı nedeniyle pişmanlık hissetmediğini söyleyen Rice, Brookings Enstitüsü’ndeki bir toplantıda “Biz Irak’a demokrasiyi getirmek için değil, Saddam Hüseyin’i devirmek için gittik. Bu bir güvenlik sorunuydu” demişti.
Amerika
ABD devlet borçları bir haftalık sert satışların ardından istikrar kazandı

ABD devlet borçları, Başkan Donald Trump’ın gümrük vergileriyle ilgili endişeler nedeniyle geçen hafta yaşanan düşüşün ardından yatırımcıların Hazine tahvillerine hücum etmesiyle pazartesi günü yükseldi.
Devlet borçlanma maliyetlerini belirleyen ve dünya çapında finansal varlıkların fiyatlandırılmasına destek olan 10 yıllık Hazine getirisi pazartesi günü 0,11 puan düşerek yüzde 4,38’e geriledi.
Böylece 10 yıllık tahvil, 4 Nisan’dan bu yana fiyatla ters orantılı olarak hareket eden getiride ilk düşüş gününü kaydetmiş oldu. Pazartesi günkü hareket, Beyaz Saray’ın hafta sonunda akıllı telefonları ve diğer tüketici elektroniğini bu ayın başlarında uygulamaya koyduğu yüksek “karşılıklı” gümrük vergilerinden geçici olarak hariç tutmasının ardından geldi.
Trump, geçen hafta yürürlüğe girdikten kısa bir süre sonra karşılıklı vergilerin çoğunu zaten durdurmuştu, fakat Çin’e uygulanan vergileri artırarak bu ülkeye büyük ölçüde maruz kalan ABD teknoloji şirketlerine yönelik endişeleri artırdı.
Financial Times’a (FT) konuşan UBS Global Wealth Management küresel hisse senetleri baş yatırım yetkilisi Ulrike Hoffmann-Burchardi, “Trump’ın gümrük tarifeleri üzerindeki belirsizlik henüz sona ermemiş olsa da, [önemli teknoloji ürünlerindeki] duraklamanın yönetimin piyasa stresine karşı duyarlılığını gösterdiğini düşünüyoruz,” dedi.
10 yıllık Hazine tahvili getirisi geçen hafta yaklaşık 0,5 puan artarak 2001’den bu yana en büyük haftalık yükselişini gerçekleştirdi. Genellikle dünyanın en güvenli varlıklarından biri olarak kabul edilen Hazine tahvillerindeki satışın boyutu, yatırımcıların genel olarak ABD varlıklarından kaçtığı endişelerine neden oldu.
Bazı yatırımcılar, ABD devlet borçları üzerindeki baskının iyi bir giriş noktası yarattığını ve getirilerin bir hafta öncesine göre çok daha cazip olduğunu söyledi.
Aynı zamanda Hazine tahvilleri, Wall Street bankalarının bir olasılık olarak gördüğü iktisadi büyüme durakladığında yükselme eğilimindedir.
Tahvil devi Pimco’nun temel stratejilerden sorumlu baş yatırım yetkilisi Mohit Mittal, “Devlet tahvilleri burada çok cazip görünüyor. Bu durum uzun vadeli yatırımcılar için cazip fırsatlar yaratmaya başlıyor. Eğer ABD’de büyümenin daha da düşmesini bekliyorsanız, o zaman getiriler ileride çok daha düşük olabilir,” ifadelerini kullandı.
Mittal, karşılıklı gümrük vergilerindeki duraklama ve teknoloji alanındaki istisnalara rağmen Trump’ın “aşırı bir belirsizlik ortamı yarattığını” da sözlerine ekledi ve “Daha fazla kesinlik elde edene kadar, işletmeler ve tüketiciler temkinli davranmaya devam edecek. Bu da bizi 2025 yılında bir resesyona yaklaştırıyor. Tahvil piyasası için temel hikaye budur,” dedi.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, pazartesi günü bir televizyon röportajında, geçen hafta ABD Hazine tahvillerinde önemli bir yabancı satış olduğuna dair bir kanıt olmadığını söyledi.
Bank of America ABD faizleri stratejisti Meghan Swiber’e göre bu durum, resmi sektördeki Hazine varlıklarının 9 Nisan’a kadar olan haftada mütevazı bir şekilde arttığını gösteren New York Fed saklama verileriyle desteklendi.
ABD hisse senedi piyasasındaki yatırımcılar da, son zamanlarda yaşanan düşüşün piyasayı son zamanların en yüksek seviyelerinden uzaklaştırmasının ardından hisse almaya devam etti.
S&P 500 endeksi pazartesi günü yüzde 0,8 artarak 2025 yılındaki kayıplarını yüzde 8,1’e indirdi.
Teknoloji ağırlıklı Nasdaq Composite de pazartesi günü yüzde 0,6 artış gösterdi.
Amerika
Nvidia ABD’de yapay zeka çipleri üretmeye başlayacağını açıkladı

Dünyanın önde gelen yarı iletken şirketi Nvidia, dün yaptığı açıklamaya göre yapay zeka süper bilgisayarlarının bir kısmını ilk kez tamamen Amerikan topraklarında üretmeyi planlıyor.
Nvidia önümüzdeki dört yıl içinde ABD’de 500 milyar dolar değerinde yapay zeka cihazı üretmeyi, test etmeyi ve paketlemeyi hedefliyor.
Kaliforniya merkezli çip devi, tasarımlarının üretimini genellikle ABD dışına yaptırıyor, fakat yabancı yarı iletkenlerle yapılan teknolojiye yönelik yeni bir gümrük vergisi yaklaştığı için bu sefer işler değişiyor.
Nvidia’ya göre, Blackwell adlı mevcut nesil çiplerinin tamamen yerli üretimi Arizona’daki TSMC tesislerinde başladı. Wistron ve Foxconn üreticileri tarafından işletilen Teksas’taki tesislerde de üretim önümüzdeki yıl içinde “artacak.”
Beyaz Saray, Nvidia’nın hamlesini “Trump Etkisi’nin eyleme geçmesi” olarak nitelendirdi. Başkan Donald Trump kapsamlı gümrük vergileriyle “Amerikan imalat rönesansı” sağlamayı hedefliyor.
Fakat tüm teknoloji devlerinin Nvidia gibi tepki vermesi beklenmiyor. Örneğin Apple şubat ayında ABD’ye 500 milyar dolarlık yatırım sözü vermişti. Fakat Wedbush’un teknoloji araştırmaları küresel başkanı geçen hafta CNN’e verdiği demeçte, Apple’ın tedarik zincirinin onda birini ABD’ye kaydırmasının şirkete üç yıl içinde tahmini 30 milyar dolara mal olacağını söyledi ve ABD üretiminin tamamen yeniden şekillendirilmesini “bir masal” olarak nitelendirdi.
Trump’ın gümrük vergileri Asya tedarik zincirine sahip ABD’li şirketleri tehdit etmişti. ABD şirketleri fabrika işçiliğini ucuza denizaşırı ülkelere taşırken, ABD’deki işgücü seri üretim becerisini kaybetti.
Hizmet sektörü (oteller, hastaneler, hukuk büroları vb.) geliştikçe ve robotlar montaj hatlarını otomatikleştirdikçe, 1970 yılında imalatta çalışan Amerikalı işçilerin oranı %25’ten fazla iken bugün %8’e düştü. Fabrika işlerinin daha teknik hale geldiği de görülüyor.
Apple CEO’su Tim Cook 2017’de Fortune’a verdiği demeçte, Çin’in Apple teknolojisini inşa etmek için gereken uzman takım mühendisleriyle “birden fazla futbol sahasını” doldurabileceğini, fakat ABD’nin bir odayı doldurmakta zorlanacağını söylemişti.
Öte yandan 1,3 milyon kişilik bir işçi sendikası olan Teamsters, gümrük vergilerini destekliyor. Sendikadan bir sözcü Newsweek’e yaptığı açıklamada, yerli imalat işleri konusunda “bir şeyler yapılması gerektiğini” söyledi.
Cato Enstitüsü/YouGov tarafından yapılan bir ankete göre, Amerikalı işçilerin %80’i ABD’nin daha fazla imalat işinden fayda sağlayacağı konusunda hemfikir, fakat neredeyse %75’i kişisel olarak bir fabrikada çalışmanın “daha iyi olacağı” konusunda hemfikir değil.
Amerika
Goldman Sachs, Trump’tan bankacılık düzenlemelerini gevşetmesini bekliyor

CEO David Solomon, Goldman Sachs’ın pazartesi günü yaptığı toplantı sırasında ABD’li yetkililere, temel regülasyonları gevşetmelerini bekledikleri mesajını verdi.
Sermaye gereksinimlerindeki değişiklikleri tartışırken analistlere seslenen Solomon, “Bunun gerçekleşme şansının yüksek olduğunu düşünüyorum. Yönetimin finansal hizmetler sektörüne yönelik düzenlemeleri uygun bir şekilde kalibre etmeye odaklanmasını takdir ediyoruz,” dedi.
CEO, kendisinin ve bankanın “sermaye, kaldıraç, likidite ve denetim alanlarında önemli ilerlemeler görmeyi umduğunu” da sözlerine ekledi.
Bloomberg’e göre Solomon’un yorumları, Wall Street’in Başkan Donald Trump yönetiminde bir deregülasyon dönemine yönelik erken iyimserliğine bir geri dönüş niteliği taşıyor.
Goldman CEO’su Solomon, geçen ay yaptığı açıklamada Wall Street’in, Trump’ın gümrük vergileri ile ne yapmak istediğini “anladığını” söylemişti.
Solomon, bir ticaret savaşı korkusunun ABD ve küresel ekonomiler için “önemli riskler” yarattığını söyledi. Yine de şirketin, “yönetimin birçok ülkeyle müzakerelerin dikkate alınmasına olanak tanıyan daha kademeli bir politika süreci izlemeye yönelik son eylemlerinden cesaret aldığının” da altını çizdi.
Solomon’a ayrıca, bankaların temel sermaye oranlarına bir darbe almadan daha fazla devlet borcu satın almalarına olanak tanıyacak bir değişiklik olan ve tamamlayıcı kaldıraç oranı olarak bilinen uygulamadan Hazine tahvillerinin muaf tutulması da soruldu.
Solomon, “Bu konuda verdikleri mesajlara bakılırsa, bu konuda bir hareketlilik olacağına dair kesinlikle umutluyuz ya da iyimseriz,” dedi.
Banka ayrıca Fed’in en büyük kredi kuruluşları için yeni sermaye kuralları belirleme planını yeniden değiştirmesini bekliyor. Bu grup son yönetim döneminde yoğun bir lobi faaliyeti yürütmüş ve en büyük bankalar üzerindeki beklenen etkiyi yarı yarıya azaltacak revizyonlar önermişti.
Beyaz Saray, finans sektörüne hitap ediyormuş gibi görünmemeye de özen gösteriyor. Deneyimli bir hedge fon yöneticisi olan Hazine Bakanı Scott Bessent geçen hafta Amerikan Bankacılar Birliği’nde yaptığı konuşmada, “Son kırk yıldır, yani kariyerime Wall Street’te başladığımdan beri, Wall Street hiç olmadığı kadar zenginleşti. Artık sıra Main Street’te,” demişti.
Main Street, dükkan, mağaza veya perakende satışlardan oluşan reel sektörü anlatmak için kullanılan bir terim.
2022 yılı itibariyle en büyük 6 Amerikan bankasının son 10 yıldaki toplam kârı 1 trilyon doları bulmuştu. Wall Street 2024’ü de büyük kârlarla kapatmıştı.
-
Avrupa2 hafta önce
Almanya’daki Porsche fabrikaları tank üretmeye başlayacak
-
Görüş2 hafta önce
Hindistan’ın Trump stratejisi işe yarıyor mu?
-
Görüş1 hafta önce
Yemen’de 48 saatlik Husi karargâhı ziyareti…
-
Ortadoğu2 hafta önce
İsrail’den Türkiye’ye “bombalı” mesaj
-
Görüş1 hafta önce
Sosyalizmin yeni dünya-sistemindeki yeri – 4
-
Dünya Basını2 hafta önce
HTŞ katliamlarından kurtulan Suriyeliler ölüm ve yıkımı anlatıyor
-
Avrupa1 hafta önce
Komünist Parti’ye karşı ilk ‘Twitter devrimi’: Moldova’da 16 yıl önce ne olmuştu?
-
Dünya Basını2 hafta önce
Wolfgang Münchau: Trump’ın tarifeleri küreselleşmenin sonudur