Japonya’nın Nikkei 225 hisse senedi endeksi haftaya %12,4 düşüşle başladı ve yatırımcıların ABD ekonomisinin durumundan endişe duymasıyla dünya piyasalarını sarsan satışlar devam etti.

Nikkei 4.451,28 puan düşüşle 31.458,42 seviyesinden kapandı. Piyasanın daha geniş TOPIX endeksi öğleden sonra satışların artmasıyla %12,8 düştü.

Pazartesi günü erken saatlerde S&P 500 endeksi %2,4, Dow Jones Industrial Average endeksi ise %2,6 düşüşle Wall Street’teki işlemlerin görünümünü de negatife çevirdi.

AP’ye göre ABD’li işverenlerin işe alımlarının geçen ay beklenenden çok daha fazla yavaşladığını gösteren rapor, finans piyasalarını sarsarak Nikkei’yi son haftalarda 42.000’in üzerine çıkararak tüm zamanların en yüksek seviyesine taşıyan coşkuyu yok etti.

Nikkei 225 Cuma günü %5,8 düşerek şimdiye kadarki en kötü iki günlük düşüşünü yaşadı. En kötü tek günlük düşüşü ise 20 Ekim 1987’de 3.836 puanlık ya da %14,9’luk düşüşle “Kara Pazartesi” olarak adlandırılan gündü. Bu pazartesi de yeterince kasvetliydi: bir noktada gösterge %13,4 kadar düştü.

Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) çarşamba günü gösterge faiz oranını yükseltmesinden bu yana Tokyo’da hisse fiyatları düştü. Nikkei şu anda bir yıl öncesine göre %3,8 düşüşte.

BoJ’u faizleri artırmaya iten faktörlerden biri, enflasyonu merkez bankasının %2’lik enflasyon hedefinin üzerine çıkaran Japon yenindeki uzun süreli zayıflıktı. Pazartesi günü erken saatlerde dolar, cuma gününün sonundaki 146,45 seviyesinden 142,59 yene geriledi ve birkaç hafta önceki 160 yenin üzerindeki seviyesinin keskin bir şekilde altında işlem gördü. Avro da 1,0923 dolardan 1,0914 dolara geriledi.

Hisseler bu yılın başlarında, yapay zeka alanındaki gelişmeler nedeniyle zirvelere yükselmişti. Son satışlarla birlikte, Samsung Electronics gibi bilgisayar çipi üreticilerinin ve diğer teknoloji hisselerinin ağırlıkta olduğu piyasalar da büyük darbe yedi: Pazartesi günü Güney Kore’nin Kospi’si, Samsung’un hisselerinin %11,6 düşmesiyle %9’dan fazla değer kaybetti. Kospi %8,8 düşüşle 2.441,55 seviyesinden kapandı.

Tayvan Taiex borsası da dünyanın en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. şirketinin %9,8 düşmesiyle %8,4 değer kaybetti.

Hong Kong’un Hang Seng endeksi %2,2 kayıpla 16.579,97’ye, Avustralya’daki S&P/ASX 200 endeksi ise %3,7 düşüşle 7.649,60’a geriledi.

Borsa İstanbul’da çifte devre kesici

Sermaye kontrolleriyle diğer dünya piyasalarından bir nebze izole edilen Şangay Bileşik endeksi yükselişe geçse de daha sonra %1,5 değer kaybederek 2.862,56’ya geriledi.

S&P 500’ün cuma günkü %1,8’lik düşüşü, nisan ayından bu yana en az %1’lik ilk arka arkaya kaybı oldu. Dow Jones Endüstriyel Ortalaması %1,5 ve Nasdaq bileşik endeksi %2,4 düşerek geçen ay kırdığı rekorun %10 altına indi. Bu seviyedeki bir düşüşe yatırımcılar “düzeltme” adını veriyor.

Borsa İstanbul’da da sabahki %6,72’lik düşüşün ardından saat 09:55:22 itibarıyla endekse bağlı devre kesici sistemi devreye girdi. Ardından endeksteki düşüş derinleşince ikinci kez devre kesici uygulandı. BIST 100 endeksi kritik 10 bin puanın altına geriledi.

ABD istihdam verilerinin beklenenden zayıf çıkmasının ardından cuma günü hisse senetleri ciddi bir düşüşe geçti ve enflasyonu kontrol altına almak için uygulanan yüksek faiz oranlarının ABD ekonomisini resesyona sürükleyebileceği endişelerini artırdı.

Yatırımcıların S&P 500 için yaklaşan düşüşler konusunda ne kadar endişeli olduklarını ölçen bir endeks olan VIX, pazartesi günü erken saatlerde yaklaşık %26 arttı. Son olarak VIX 34’e yükseldi. Wall Street’in “korku göstergesi” olarak kabul edilen VIX bu seviyeleri en son Haziran 2020’de görmüştü. Yakın zamanda yaklaşık 70.000 dolara yükselen Bitcoin %14 düşüşle 54.155 dolara geriledi.

Petrol fiyatları da geriledi ve ABD gösterge ham petrolü 74 sent düşüşle varil başına 72,78 dolara geldi. Uluslararası standart olan Brent ham petrolü 67 sent değer kaybederek varil başına 76,14 dolara geriledi.

Yapay zeka hisselerinde büyük düşüş

Yapay zeka hisseleri %9,6’ya kadar düşerken, Apple %6,1 geriledi. Microsoft, Meta ve Tesla da %5’ten fazla değer kaybetti.

ABD’nin en büyük şirketleri Almanya’daki Tradegate’te düşüş yaşarken, Nvidia, ABD hisse senedi endeksi vadeli işlemlerinin düşmüşünde “Muhteşem Yedili” grubuna liderlik ediyor.

Nvidia Tradegate’te %17’ye varan düşüş yaşarken Apple %10, Microsoft %9, Alphabet %9,6, Amazon %9,3, Meta %10 ve Tesla %10 geriledi.

Bloomberg’e göre bu hareketler “az sayıda hisse senedindeki büyük kazançlarla yönlendirilen hisse senedi piyasalarından havanın çıktığının” bir işareti.

Zayıf kazançlar nedeniyle yapay zeka ticaretine olan güven daha da azalırsa ve ABD ekonomisi gerçekten bir darbe alırsa daha fazla kayıp yaşanabileceği belirtiliyor.

Bununla birlikte yatırımcılar için, özellikle de merkez bankaları faiz oranlarını düşürmek için harekete geçerse “fırsat penceresinin” açılabileceğine, bunun da düşük borçlanma maliyetlerinden yararlanan sektörleri destekleyebileceğine işaret ediliyor.

Goldman Sachs: Sağlıklı bir düzeltme

IG’den Yeap Jun Rong bir raporunda, yatırımcıların pazartesi günü ABD Tedarik Yönetimi Enstitüsü’nden gelecek ABD hizmet sektörüne ilişkin verileri izleyeceğini ve bu verilerin dünya genelindeki satışların aşırı bir tepki olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabileceğini söyledi.

Küresel düşüş, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ın enflasyonun eylül ayında faiz indirimlerine başlanmasına yetecek kadar yavaşladığına dair şimdiye kadarki en net işareti vermesinin ardından, ABD hisse senedi endekslerinin son ayların en iyi gününe sıçramasından sadece birkaç gün sonra başladı.

Şimdi ise Fed’in ana faiz oranını yirmi yılın en yüksek seviyesinde çok uzun süre tutarak dünyanın en büyük ekonomisinde resesyon riskini artırmış olabileceğine dair endişeler artıyor.

Öte yandan Bloomberg’e konuşan Goldman Sachs’tan Christian Mueller-Glissmann, piyasa durumunun “biraz sağlıklı bir düzeltme” gösterdiğini söyledi. Ayrıca ABD verilerindeki zayıflığın sürpriz olduğunu fakat Goldman Sachs ekonomistlerinin “o kadar da endişeli olmadığını” savundu.

Acil faiz indirimi bahisleri: Fed 1 hafta içinde düşüşe gidecek mi?

Piyasadaki çalkantı Fed’in acil bir politika tepkisi vereceğine dair bahisleri artırıyor.

Yatırımcılar şu anda bir hafta içinde 25 baz puanlık bir indirim ihtimalini %60 olarak fiyatlıyor.

Merkez Bankası’nın son kararını birkaç gün önce açıkladığı göz önüne alındığında, bu gerçek bir endişe işareti olarak görülüyor.