Görevden alınan Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un akıbeti konusundaki uzun süreli belirsizlik devam ediyor.

Kısa süreli sıkıyönetim uygulamasının ardından 3 Aralık’ta görevinden uzaklaştırılan ve olası bir ayaklanma nedeniyle cezai soruşturma altında olan Yoon, haftalardır Seul’deki tepedeki konutunda küçük bir kişisel güvenlik personeli ordusu tarafından korunuyor ve bu sayede kendisine yönelik ilk tutuklama girişimini atlattı.

Perşembe günü yayınlanan bir Ulusal Barometre Anketi’ne katılanların %59’u Yoon’un tutuklanmasını istedi. Yaklaşık %37’si ise Yoon’un tutuklanmasının aşırı olduğunu söyledi.

Benzer bir oran, şu anda milletvekillerinin Yoon’u görevden alma kararını değerlendiren Anayasa Mahkemesi lehine de düştü.

Analistler, Yoon’un göreve dönme ihtimalinin belirsiz olduğunu ancak bu aranın, başkanlık konutunun yakınında toplanan destekçilerini cesaretlendirdiğini söylüyor.

Yoon’un görevden alınmasından bu yana geçen haftalarda, iktidardaki Halkın Gücü Partisi’ne (PPP) verilen destekte de ufak da olsa bir toparlanma görüldü; bazı analistlere göre bu durum, muhafazakârların bu yılın sonlarında yapılacak olası bir başkanlık seçiminde mücadele etmek üzere birleştiğine işaret ediyor.

Pazartesi günü yayınlanan bir Realmeter anketine göre PPP’nin onaylanma oranı üç hafta üst üste artarak %34.4’e yükseldi. Parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran ve Yoon’un görevden alınmasını oylamaya sunan ana muhalefet Demokrat Parti’nin oy oranı ise %45.2 oldu.

Yeni bir tutuklama girişimiyle karşı karşıya olan Yoon’un avukatları, tutuklanmasını isteyen yolsuzlukla mücadele görevlilerinin, mahkeme tarafından tutuklama emri çıkarılmış olmasına rağmen, ayaklanma suçundan soruşturma yapma yetkisine sahip olmadıklarını iddia ederek meydan okumaya devam ediyor.

Yoon, Anayasa Mahkemesinin kararını kabul edecek

Ancak avukatlar perşembe günü gazetecilere Anayasa Mahkemesi’nin Yoon’un siyasi geleceğine ilişkin kararının kabul edileceğini söyledi.

Yüksek Mahkeme ile birlikte ülkenin en yüksek iki mahkemesinden biri olan mahkemenin kararları temyiz edilemiyor.

Yoon’un avukatı Seok Dong-hyeon çarşamba günü konutunun önünde destekçilerine yaptığı açıklamada, “Başkan hala güçlü duruyor” dedi ve insanların ve kamu görevlilerinin bundan zarar görmesini istemediğini, ancak yasadışı soruşturmaları kabul edemeyeceğini söyledi.

Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, perşembeden pazara kadar Malezya ve Endonezya’yı ziyaret edecek.

Ekim ayında göreve başlayan Ishiba, uluslararası konferanslar hariç ilk yurtdışı ziyareti için iki ASEAN üyesini seçti. Malezya Başbakanı Anwar Ibrahim ve Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto ile zirveler düzenleyecek olan Ishiba, uluslararası varlıklarını genişleten Güneydoğu Asya ülkeleriyle ekonomik ve savunma bağlarını güçlendirmeyi amaçlıyor.

Malezya ve Endonezya dengeli bir diplomasi uyguluyor ve Küresel Güney ülkeleriyle giderek daha fazla bağ kuruyor. Endonezya daha birkaç gün önce yükselen ekonomilerden oluşan BRICS grubuna tam üye oldu. Bu ülkeler aynı zamanda ABD-Çin gerginliğinin yaşandığı bir dönemde küresel tedarik zinciri merkezleri olarak dikkat çekmekte.

Japonya kabine sekreteri Yoshimasa Hayashi geçen ayın sonlarında düzenlediği basın toplantısında “Deniz trafiği için stratejik bir konum ve küresel bir büyüme merkezi olan Güneydoğu Asya ile işbirliğimiz elzemdir” dedi. Malezya’nın bu yıl ASEAN’a başkanlık ettiğini ve Endonezya’nın da Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi olduğunu belirtti.

Ishiba’nın selefleri Fumio Kishida, Yoshihide Suga ve Shinzo Abe de kendi dönemlerinde ilk yurtdışı destinasyonları olarak Güneydoğu Asya’yı seçmişti.

Bölgenin hızla büyüyen pazarından faydalanmayı hedefleyen Tokyo, Güneydoğu Asya’ya resmi kalkınma yardımı sağlayan başlıca ülkelerden biri olmuş ve yakın zamanda ASEAN üyelerinin çoğunun katıldığı çok taraflı bir girişim olan Asya Sıfır Emisyon Topluluğu’na öncülük ederek bölgenin karbondan arındırılmasını teşvik etmiştir.

Çin’in gölgesinde kalıyor

Yine de Japonya’nın bölgedeki ekonomik varlığı Çin’in gölgesinde kalıyor. ASEAN Sekreterliği’nin verilerine göre ASEAN’ın Asya’nın en büyük ekonomisi olan Çin’le ticareti 2022 yılında 722 milyar dolara ulaşarak toplam ticaretin %19’unu ve Japonya’nınkinden %170 daha fazlasını oluşturdu.

Japonya ve Güneydoğu Asya ülkeleri arasındaki ekonomik denge de zaman içinde değişti. Uluslararası Para Fonu, ASEAN-5’in (Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland) gayrisafi yurtiçi hasılasının 2025 yılında 3,6 trilyon dolara ulaşacağını, Japonya’nın ise 4,39 trilyon dolar olacağını öngörmektedir. Japonya’nın GSYİH’si otuz yıl önce ASEAN-5’in GSYİH’sinden sekiz kat daha büyüktü.

Japonya’nın 2023 yılında 33.900 dolar olan kişi başına düşen GSYH’si ASEAN-5’in beş katından daha büyüktür. Ancak Malezya ve Endonezya’nın başkentleri, Kuala Lumpur 127,000 ringgit (28,000 $) ve Cakarta 322 milyon rupiah (20,000 $) ile hızla arayı kapatıyor.

Yeni işbirliği alanları

Analistler Japonya’nın rol oynayabileceği daha derin işbirliği alanlarından bahsediyor.

Malezya Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü’nde analist olan Angeline Tan Nikkei Asia’ya verdiği demeçte, Malezya’nın doğusunda yer alan ve enerji endüstrisi için bir merkez olan Sarawak eyaletine atıfta bulunarak, “Japonya, Malezya’nın [sıvılaştırılmış doğal gazına], özellikle de Sarawak’a artan bir ilgi gösteriyor” dedi. “Ishiba’nın ziyareti yeşil dönüşüm ve karbonsuzlaştırma konusunda daha fazla işbirliğinin önünü açabilir” diye ekledi.

Malezya düşünce kuruluşu Bait Al Amanah’ın dış ilişkiler müdürü Fikry Rahman, Nikkei’ye verdiği demeçte, Kuala Lumpur’un Japonya’nın doğrudan yatırımlar, bilgi transferi ve eğitim ortaklıkları da dahil olmak üzere ülkenin ileri teknoloji yarı iletken endüstrisini geliştirme hedefine yardımcı olmasını öngördüğünü söyledi.

Endonezya’ya gelince, Prabowo’nun gıda üretiminde kendi kendine yeterlilik ve yeni başlatılan ülke çapında ücretsiz okul yemeği programı gibi amiral gemisi politikaları Japonya için fırsatlar sunabilir.

Cakarta merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde araştırmacı olan Muhammad Waffaa Kharisma’ya göre, “Endonezya hükümeti, Japonya’nın Endonezya’nın gıda güvenliği ve insan kaynaklarına odaklanan mali ağırlıklı kalkınma gündemini desteklemede yakın bir uluslararası ortak olarak oynadığı rol konusunda her zamanki gibi iyimserliğini koruyor.” Kharisma, okul çocukları için ücretsiz öğle yemeği programı ve tarımsal üretimi artırmaya yönelik ‘gıda arazisi’ projesini buna örnek gösterdi.

Deniz güvenliği ve savunma işbirliği

Aynı zamanda savunma uzmanı olarak bilinen Başbakan Ishiba, özellikle Çin’in Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi’nde yoğunlaşan denizcilik faaliyetleri göz önüne alındığında, ASEAN bloğu üyeleriyle daha güçlü güvenlik bağları arayışında.

Japonya Savunma Bakanı General Nakatani salı günü Cakarta’da Endonezyalı mevkidaşı Sjafrie Sjamsoeddin ile bir görüşme gerçekleştirerek savunma teçhizatı ve teknoloji işbirliği de dâhil olmak üzere her iki ülkenin deniz güvenliği konusunda savunma istişaresi kurulması konusunda mutabık kaldı.

Kharisma, yaklaşan Ishiba-Prabowo görüşmelerinin “silah tedarikini içerebileceğini, ancak Japonya’nın Endonezya ile ortak bir fırkateyn geliştirme önerisinin öne çıkacağını söyledi.

Ancak Güneydoğu Asya ülkeleri Ishiba’nın bir Asya NATO’su için baskı yapmasından endişe duyuyor.

Uzmanlara göre, Asya NATO’su bölgede çatışmaları kışkırtma riski taşıyor ve ASEAN’ın “Barış, Özgürlük ve Tarafsızlık Bölgesi” ilkeleriyle çelişiyor.

Çin’de tüketici fiyatları aralık ayında çok az artarak dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde tahvil faizlerini rekor düşük seviyelere çeken deflasyonist baskıların altını çizdi.

Tüketici fiyatlarındaki artış geçen ay bir önceki yıla göre yüzde 0,1 ile Reuters’ın ortalama analist tahminine paralel ve son dokuz ayın en yavaş seviyesinde gerçekleşti. Perşembe günü açıklanan rakam, bir önceki ayki yüzde 0,2’lik büyümeden daha düşüktü.

Fabrika çıkış fiyatlarını ölçen üretici fiyat endeksi yüzde 2,3 gerileyerek analistlerin Kasım ayındaki yüzde 2,4’lük düşüş ve yüzde 2,5’lik daralma tahminlerinden biraz daha iyi gerçekleşti. Aralık ayı rakamı, göstergenin 28 aydır deflasyonist bölgede olduğu anlamına geliyor.

Çin ekonomisi, üç yıldır devam eden emlak krizinin tüketici talebini zayıflatması ve sanayiyi arz fazlasına itmesi nedeniyle aylardır deflasyonla flört ediyor.

Pekin’in 2024 yılı için yüzde 5’lik ekonomik büyüme hedefini, denizaşırı pazarlardaki fiyat rekabetçiliği yurtiçindeki deflasyon ve hükümetin teşvik tedbirleri sayesinde güçlenen ihracatın bir karışımıyla tutturması bekleniyor.

Ancak analistler, ABD’nin yeni başkanı Donald Trump’ın Çin’in ihracat büyümesinde keskin bir yavaşlamaya neden olabilecek zarar verici gümrük vergileri tehdidiyle formülün zayıfladığı konusunda uyarıyor.

Pekin ayrıca eylül ayında büyük ölçüde hisse senedi piyasasını hedef alan ve daha yüksek hisse senedi fiyatları yoluyla hane halkı servetini artırmayı amaçlayan bir para politikası değişikliğine rağmen iç talebi canlandırmakta zorlandı.

Gösterge 10 yıllık Çin devlet tahvilinin getirisi yılbaşından bu yana rekor düşük seviyelerde seyrediyor ve analistler bunun ekonominin düşük büyüme ve deflasyonist görünümüne ilişkin yatırımcı beklentilerini yansıttığını belirtiyor.

Çin hisse senetleri perşembe günü erken işlemlerde karışık seyretti. Gösterge CSI 300 endeksi yatay seyrederken, Hong Kong’un Hang Seng endeksi yüzde 0,4 yükseldi. 10 ve 30 yıllık devlet tahvillerinin getirileri yatay seyretti.

Döviz piyasalarında renminbi, Çin Halk Bankası’nın günlük işlem kurunu Rmb7.19’da sabitlemesinin ardından dolar karşısında Rmb7.33 seviyesinde yatay seyretti.

Çin para biriminin merkez bankası tarafından belirlenen günlük kurun yüzde 2’si dahilinde işlem görmesine izin veriliyor.