Polisin ülkenin eski Başbakanı İmran Han’ı terörle mücadele yasaları kapsamında suçlamasının ardından Pakistan siyasi bir parlama noktasıyla karşı karşıya geldi. ABD ve Pakistan ordusunu kendisini bir “şafak” komplosuyla görevden almakla suçlayarak, geri dönüşünü sağlamak için gece gündüz uğraşan Han, ekonominin ve ülkenin dış politikasının kötü yönetildiği iddiaları üzerine yapılan güven oylamasının ardından Nisan ayında görevden alınmıştı.

Görünüşe göre artan gıda fiyatları, ülkenin borcu ve askeri destek kaybı Başbakan Şahbaz Şerif liderliğindeki mevcut hükümet altında daha da kötüleşti ve insanlar yüzünü yeniden Han’a dönmeye başladı. Temmuz ayında Pakistan’ın en kalabalık eyaleti olan Pencap sakinleri, Han’ın partisi Pakistan Adalet Hareketi (PTI)’ne yerel seçimlerde önemli bir zafer kazandırmıştı.

Seçimler sırasında Han, “kamplarımız seçmenlerle dolu, muhalefet kampları ise boş” demişti.

Ancak şimdi Han’ın başı büyük belada. Önünde çok fazla soruşturma olan eski Başbakan Han, başkent İslamabad’daki bir mitingde polis memurlarını ve bir kadın hakimi “terörize etmek ve tehdit etmek” ile suçlanıyor.

Khan, partisinin Özel Kalem Müdürü ve Genelkurmay Başkanı Şahbaz Gill aleyhindeki davaya karışan polis şefi ve hakime atıfta bulunarak “sessiz kalmayacağını” ve yetkililere dava açacağını söylemişti. Orduyu isyana kışkırtmakla suçlanan Gill’in polis nezaretinde işkence gördüğü iddia ediliyor.

Ayrıca Han’ın ‘devlet kurumlarını ve yetkililerini tehdit ettiği’ gerekçesiyle konuşmalarının televizyonlarda canlı yayımlanması yasaklandı ve Youtube kanalı engellendi. Han’ın bu karara itiraz edeceği kaydedildi. İmran Han konuyla ilgili twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Bu sadece, kendi çıkarları için Pakistan’ı siyasi ve ekonomik kaosa sürükleyenlerin çaresizliğini gösteriyor” dedi.

After Pemra blocked live transmission of my Pindi jalsa speech on TV channels, Imported govt blocked YouTube midway through my speech. This just shows the desperation of those who for their self interest are willing to push Pakistan towards political and economic chaos.

— Imran Khan (@ImranKhanPTI) August 21, 2022

Han’ı tutuklamak kolay değil

İçişleri Bakanı Rana Sanaullah’ın, Başbakan Şahbaz Şerif ve beraberindekilere karşı gerçekleştirilen protestolardan dolayı İmran Han’ın kesinlikle tutuklanacağını söylemesi işleri daha da kötü hale getirdi, ancak Han’ın destekçileri onun bu kadar kolay götürülmesine izin vermeyecektir.

Han’ın kendisi konuyla ilgili hemen yorum yapmadı, ancak yüzlerce destekçisi, polisin kendisine ulaşmasını engellemek için evinin etrafında toplandı. Han, koruyucu kefalet için mahkemeye başvurdu. İslamabad Yüksek Mahkemesi, 3 gün süreyle Han’a koruyucu kefalet verdi. Bu, polisin Han’a karşı 25 Ağustos’a kadar gözaltı uygulayamayacağı anlamına geliyor.

Siyasi, ekonomik ve sosyal kriz

Pakistan siyaset uzmanı Shamim Shaid Harici’ye verdiği demeçte, “İmran Han ile Başbakan Şahbaz Şerif arasındaki çatışmanın koalisyon ortaklarının zirveye ulaşmasına yol açtığına inanıyorum. İki taraf arasındaki davaların kaydı şimdi ülkeyi iç savaş benzeri bir duruma sokuyor” dedi.

Shaid, Pakistan’ın halihazırda ekonomik kriz, artan şiddet ve terör, yakın komşusu Afganistan’da Taliban’ın güçlenmesi, yoksulluk ve işsizlik gibi pek çok sorunla boğuştuğunu söyledi ve ekledi:

“Pakistan, şu anda altı yüz milyar doları aşan bir başka ciddi sorunla, borç sorunuyla karşı karşıya. IMF her geçen gün Pakistan’a daha fazla şart koşuyor. Belucistan ve Sindh ise sel felaketiyle boğuşuyor. Mevcut iç krizlerin ışığında Pakistan, siyasi bir çatışmayı kaldıramaz.”

Pakistan’daki siyasi istikrarsızlık ciddi bir endişe yaratıyor.

Han’a yönelik suçlamalar

İslamabad merkezli siyasi yorumcu ve köşe yazarı Rasheed Safi ülkedeki durumu Harici’ye değerlendirdi: “Han’ın partisi ile Şerif yönetimindeki federal hükümet arasında açık bir mücadele var ve Han’la ilgili terörle mücadele suçlamaları Pakistan’daki en büyük suçlamalardan biri olarak kabul ediliyor.”

Safi, mevcut terör suçlamalarının ve Han’ın partisini yasa dışı olarak yurt dışından para almakla suçlayan son raporun İmran Han’ı zor durumda bıraktığını söyledi.

Safi, ayrıca Pakistan Federal Soruşturma Ajansı’nın, Han ve partisinin kol düğmesi, saat, yüzük ve diğer değerli eşyalar gibi devlet hediyelerini devlet hediye deposuna yatırmak yerine 180 milyon Rs’ye sattığını iddia ederek başka bir soruşturma daha başlattığını açıkladı.

Safi, “Hukuki açıdan bakarsak, İmran Han ve partisindeki bazı kilit isimler şu anda büyük baskı altında. Han’ın 25 Ağustos’tan sonra tutuklanması da olağandışı değil” dedi.

Ancak Han’ın tutuklanmasının kolay bir iş olmadığını söyleyen Safi, Pakistan’daki hükümet kurumlarının zayıf olduğunu belirtti.

Rashid Safi's analysis on Imran Khan's Statement | Think Tank | Dunya News https://t.co/JOTHJwdsWS via @YouTube

— Rasheed Safi (@Rashidsafi) August 22, 2022

İç savaş senaryosu

Pakistan, büyük bir siyasi ve anayasal krizin ortasında ve bu kriz tam bir askeri yönetime yol açabilir. Han’ın destekçileri, polis onu tutuklamaya çalışırsa, Pakistan’ı ele geçirecekleri konusunda şimdiden uyarıda bulundu.

Siyasî partinin hukuk ve anayasa yolundan sapması halinde, 220 milyon nüfuslu halkı kimin durduracağı sorusu büyük bir korku yaratıyor.

Ali Amin Khan Gandapur, Keşmir İşleri Eski Federal Bakanı ve eski Hayber Pahtunhva Eyalet Meclisi Üyesi, Han’ın tutuklanması halinde İslamabad’ı halkın gücüyle ele geçireceklerini söyledi ve polise bu siyasi savaşın bir parçası olmayı bırakma çağrısında bulundu.

Han’ın sosyal medya platformlarını kullanan destekçileri de, Han’a ulaşmadan önce polisin önce onları geçmesi gerektiğini söyledi.

Pakistan askeri kurumu, Han’ın hala kitlesel protestolar düzenleyebileceğinin ve milyonlarca insanı sokağa çekebileceğinin farkında; bu, ekonomik krizin ortasında Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle artan küresel gıda fiyatları ile daha da kötüleşen, nükleer silahlı bir ulus için hiç de iyi sonuçlanmayacaktır.