Asya
100 milyar dolarlık ABD çip yatırımını açıklayan TSMC, gümrük tarifelerinden kaçmayı umuyor

Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) pazartesi günü yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump’ı yatıştırmak ve çip ithalatına yönelik gümrük vergisi tehditlerini savuşturmak amacıyla ABD’ye 100 milyar dolar yatırım yapacağını ve ülkedeki kapasitesini artıracağını söyledi.
Tayvan merkezli çip devi TSMC CEO’su CC Wei ile bir basın toplantısı düzenleyen Trump, dünyanın en büyük çip üreticisinin Arizona’daki son teknoloji çip üretim tesislerine “en az” 100 milyar dolar yatırım yapacağını söyledi. Trump, bu yatırımın TSMC’nin daha önce ABD’de yatırım yapma sözü verdiği 65 milyar dolara ek olduğunu söyledi.
“Bu, ekonomik faaliyette yüz milyarlarca dolar yaratacak ve Amerika’nın yapay zeka ve ötesindeki hakimiyetini artıracak” diyen Trump, yatırımın 20.000-25.000 istihdam yaratacağını da sözlerine ekledi.
Wei, TSMC’nin bu yıl seri üretime başlayacak olan ve daha önce inşa etmeyi taahhüt ettiği iki fabrikaya ek olarak üç ABD çip fabrikası daha kuracağını söyledi. Wei ayrıca, performansı artırmak için çipleri birbirine bağlayan üretim sürecinin kritik bir unsuru olan gelişmiş paketleme için de iki tesis kuracaklarını söyledi.
TSMC ayrıca, “ABD tarihindeki en büyük tek doğrudan yabancı yatırım” olacağını söylediği genel planının bir parçası olarak bir araştırma ve geliştirme merkezi inşa etmeyi planlıyor.
Bu hamle, ABD’ye ihraç edilmek üzere denizaşırı ülkelerde üretim yapan şirketlere gümrük vergisi getirme yönündeki agresif girişiminin ortasında şirketlerin Başkan’ın gönlünü almaya yönelik önlemler açıkladığı bir dönemde, iş dünyasının Trump’a yönelik son hamlesi oldu.
Geçtiğimiz hafta Apple, önümüzdeki dört yıl içinde ABD’de 500 milyar dolardan fazla harcama yapacağını açıkladı. Trump, ülkede üretimini artıracağını duyurmak isteyen “çok sayıda” başka şirket olduğunu söyledi.
Başkan, TSMC’nin ABD’de daha fazla çip üretmeyi kabul ederek “oyunun çok ilerisinde” olduğunu vurguladı ve bunun Tayvanlı şirketin yüzde 50’ye kadar çıkabileceğini düşündüğü gümrük vergilerinden kaçınabileceği anlamına geldiğini söyledi.
“Bu yatırımın uzun vadede ABD çip üretimi üzerindeki etkisinin ne olacağını değerlendirmek için ek ayrıntıları beklememiz gerekecek” diyen Chip War kitabının yazarı Chris Miller, TSMC’nin yeni yatırımın yönetimle verimli bir ilişki için zemin hazırlamasını umduğunu belirtti.
Başkanlık yarışı sırasında ve göreve geldikten sonra Trump birçok kez Tayvan ekonomisi üzerinde dramatik bir etki yaratacak olan çip ithalatına gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti.
Trump’ın Tayvan’ın ABD yarı iletken sektörünü “çaldığı” yönündeki suçlamalarının ardından TSMC üzerindeki baskı aylardır artmaktaydı. Pazartesi günü Wei’nin yanında konuşan Başkan, Tayvan’ın çiplerde “tekel” olduğunu söyledi.
ABD’de TSMC ayak izi
Gümrük tarifeleri TSMC’yi, ortaya çıkan maliyetlerin bir kısmını üstlenmesi için Amerikalı müşterilerinin baskısına maruz bırakacaktır. Ancak TSMC’nin daha büyük endişesi, Trump’ın Biden döneminde imzalanan ve Washington’un ABD’deki tesislerini 6 milyar dolardan fazla sübvansiyonla desteklemeyi kabul ettiği bir sözleşmeyi iptal edebilecek olmasıydı.
Ticaret Bakanı Howard Lutnick basın toplantısında, TSMC’nin sübvansiyonlar nedeniyle 65 milyar dolarlık yatırım yapmaya teşvik edildiğini, ancak Trump’ın ABD’de çip üretimini teşvik etme çabaları sayesinde 100 milyar dolar eklediğini söyledi.
Lutnick, “[Şirketler] buraya devasa boyutlarda geliyorlar çünkü dünyanın en büyük pazarında olmak istiyorlar ve gümrük vergilerinden kaçınmak istiyorlar” diye ekledi.
TSMC yatırımı ABD’deki ayak izini daha da genişletiyor. Trump’ın ilk döneminde, grup başlangıçta 5 nanometre teknolojisini kullanan bir fabrika kurma sözü vermiş, ancak daha sonra tesiste daha gelişmiş 4nm teknolojisini kullanmayı kabul etmişti.
TSMC, 2024 yılında Biden yönetimiyle bir anlaşma yaparak 2028 yılına kadar 2nm teknolojisini kullanacak ikinci bir tesis kurmayı ve bu on yılın sonuna kadar ABD’de üçüncü bir fabrika kurmayı taahhüt etti. Toplam genişleme TSMC’nin Arizona’da planladığı yatırımı 65 milyar dolara çıkardı.
Çipleri tasarlayan ve pazarlayan Nvidia ya da yarı iletkenleri tasarlayan ancak bazılarını kendisi de üreten Intel gibi müşterilerinin aksine TSMC yalnızca diğerlerinin tasarımlarına uygun çipler üretiyor.
Bu yaklaşım, son teknoloji ürünü çiplerin giderek daha karmaşık hale gelen üretiminde uygulama becerilerini geliştirmesini sağlamıştır. TSMC en gelişmiş çiplerin üretiminde pazarın yüzde 90’ından fazlasını elinde tutuyor.
AMD’nin CEO’su Lisa Su, Trump yönetiminin ve TSMC’nin çalışmalarını överek, yatırımın ABD yarı iletken endüstrisi için “son derece önemli” olduğunu söyledi ve TSMC’nin en yüksek performanslı çiplerini bu yıl içinde ülkede üretmeye başlayacağını belirtti.
AMD, gelişmiş yapay zeka çipi sektöründe Nvidia ile rekabet eden önemli bir TSMC müşterisi.
TSMC’nin ilk olarak The Wall Street Journal tarafından duyurulan açıklaması, Trump yönetimi yetkililerinin geçtiğimiz haftalarda başkanı yatıştırmak için grubun ABD’deki yatırımlarını büyük ölçüde artırması yönünde önerilerde bulunmasının ardından geldi.
Bu öneriler arasında TSMC’nin, son teknoloji üretimde Tayvanlı rakibinin gerisinde kalan Intel’in fabrikalarının işletilmesine yardımcı olması da yer alıyordu.
Konuya aşina olan kişilere göre bir başka fikir de TSMC’nin Intel’e sermaye yatırımı yapması ya da Tayvanlı çip üreticisinin Amerika’daki operasyonlarının ABD hükümetinin de hissedar olduğu bir şirkete bölünmesi.
Asya
Hindistan ve Pakistan ateşkes ilan etti

Hindistan ve Pakistan ateşkes ilan etti.
ABD, cumartesi günü iki Güney Asya ülkesi Hindistan ve Pakistan’ın şiddetli çatışmaları sona erdirmek için ateşkes üzerinde anlaştıklarını açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda anlaşmanın kendisinin eseri olduğunu iddia etti.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da “ABD’nin arabuluculuğunda geçen uzun bir gecenin ardından, Hindistan ve Pakistan’ın TAM VE DERHAL ATEŞKES üzerinde anlaştığını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum” diye yazdı. “Her iki ülkeye de sağduyu ve büyük zekâlarını kullandıkları için tebrikler. Bu konuya gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederiz!” ifadelerini kullandı.
Pakistan, Trump’ın açıklamasını doğrulayan ilk ülke oldu. Pakistan Dışişleri Bakanı Ishaq Dar, sosyal medya hesabında iki ülkenin “derhal yürürlüğe girecek bir ateşkes üzerinde anlaştığını” yazdı.
“Pakistan, egemenliği ve toprak bütünlüğünden ödün vermeden her zaman bölgede barış ve güvenlik için çaba göstermiştir!” diye yazdı.
Hindistan da, son günlerde iki ülkenin birbirine füze attığı hava savaşını durdurmayı kabul ettiğini açıkladı.
Başkent Yeni Delhi’de gazetecilere dağıtılan bir mesajda, bir hükümet yetkilisi “Hindistan ve Pakistan arasındaki ateşkes ve askeri eylemlerin durdurulması iki ülke arasında kararlaştırıldı” dedi.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar da X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, Hindistan ve Pakistan’ın çatışmaların ve askeri operasyonların durdurulması konusunda anlaşmaya vardığını bildirdi.
Keşmir bölgesinde egemenlik iddia eden iki komşu ülke arasındaki çatışma, 22 Nisan‘da Hindistan’ın kontrolündeki Keşmir’in turistik bölgesi Pahalgam’da silahlı kişilerce 25 Hint ve bir Nepal vatandaşının öldürülmesiyle tırmanmıştı. Hindistan Başbakanı Modi, saldırıdan Pakistan’ı sorumlu tutarken, Pakistan iddiaları reddetmişti.
Asya
Vietnam, altyapı ve teknoloji için 20 milyar dolarlık kredi paketi planlıyor

Vietnam, ekonomik büyümeyi canlandırmak amacıyla altyapı ve teknoloji projelerini finanse etmek için 21 bankanın katılımıyla 500 trilyon dong (yaklaşık 20 milyar dolar) tutarında bir kredi paketi planlıyor. Bu finansman hamlesi, ülke için tarihsel olarak alışılmadık bir adım olarak değerlendiriliyor.
Güneydoğu Asya ülkesi, en büyük ihracat pazarı olan ABD’nin başlattığı ticaret savaşının olası zararlarına rağmen, 2024’te %7,1’den bu yıl %8 civarında ekonomik büyüme hedefliyor. Bu, iki yılın en yüksek rakamı.
Ülkenin en büyük dört ticari bankası olan Vietcombank, VietinBank, BIDV ve Agribank, altyapı ve teknoloji projelerinin genişletilmesi için her biri 60 trilyon dong değerinde kredi sağlamayı taahhüt etti. Diğer 12 banka her biri 20 trilyon dong, beş banka ise her biri 4 trilyon dong taahhüt etti.
Vietnam Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Dao Minh Tu, kredilerin faiz oranının ortalama piyasa faiz oranından (nisan ortası itibarıyla yaklaşık %6) en az %1 daha düşük olacağını ve tercihli faiz oranının en az 2 yıl süreyle geçerli olacağını söyledi.
Tu salı günü yaptığı açıklamada, “Mayıs ayında, Merkez Bankası ve ticari bankalar hazırlıklarını hızlandırmaya devam edecek ve hükümetin talimatına göre kredi paketini kısa sürede uygulamaya koyacak” dedi.
Ancak, kredi paketinin uygulanabilirliği hala şüpheli. Tu, bankaların tercihli kredilere uygun projeler için net kriterlere ihtiyaç duyduğunu, ancak bunun bilim ve teknoloji gibi yeni alanlarda zor olduğunu söyledi. Öte yandan, altyapı projeleri uzun vadeli kredilere ihtiyaç duyarken, Vietnam bankalarının sahip olduğu sermaye büyük ölçüde kısa vadeli olduğundan, likidite riski endişeleri artıyor.
Vietnam’ın büyüme modeli, büyük ölçüde ihracata ve imalata dayanmaktadır. Her ikisi de, kuzey komşusu Çin’in dışında bir bölgesel imalat merkezi haline gelen ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırımlardan yararlanmaktadır.
Ancak nisan ayında ABD Başkanı Trump, Vietnam’dan gelen mallara %46’lık bir gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu, dünyadaki en yüksek gümrük vergilerinden biri. Trump yönetimi, Vietnam’ın ABD’ye ihraç edilen Çin mallarının aktarma noktası olduğunu iddia etti.
ABD ile ticaret anlaşması müzakereleri sürerken, Vietnam hükümeti altyapı ve teknoloji yatırımları da dahil olmak üzere iç büyüme motorlarını desteklemeye çalışıyor.
Pazartesi günü Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh, hükümetin bu yıl daha fazla kamu yatırımı yapacağını söyledi. Ayrıca, yaklaşık 235 milyar dolarlık projenin yasal sorunlar nedeniyle askıya alındığını ve bu sorunların çözülmesi halinde büyümeye katkı sağlayacağını belirtti.
Son aylarda Vietnam, köprüler, demiryolları, havaalanları, otoyollar ve limanlar dahil olmak üzere bir dizi altyapı projesini onaylayarak, büyüme hedefine ulaşmak ve daha fazla yabancı yatırım çekmek için altyapıyı iyileştirmek suretiyle bir taşla iki kuş vurdu.
Vietnam’ın en büyük holdinglerinden biri olan Vingroup, altyapıyı bir sonraki ana faaliyet alanı olarak belirledi ve yüksek hızlı demiryolları ve muhtemelen limanlar inşa etmeyi hedefliyor.
Ülke, yapay zeka ve yarı iletkenlere odaklanarak, teknoloji ve bilimi sonraki büyümenin ana itici güçlerinden biri olarak belirledi. Hükümet, devlet bütçesinin en az %3’ünü bilim ve teknolojiye ayırmayı hedefliyor.
Asya
Çin, gümrük vergilerine rağmen nisan ayında ihracatında %8 artış kaydetti

Çin’in ihracat büyümesi nisan ayında direnç gösterdi ve ABD ile ticaret savaşının etkilerinin hissedilmeye başlayacağına dair beklentileri boşa çıkardı. Çin gümrük idaresinin cuma günü açıkladığı istatistiklere göre, ihracat bir önceki yıla göre dolar bazında yüzde 8,1 arttı.
Bu artış, mart ayında kaydedilen %12,4’lük artışın altında kaldı. Ancak gümrük idaresinin cuma günü açıkladığı verilere göre, bu artış Reuters’ın ekonomistlerle yaptığı ankette öngörülen %1,9’luk artışın çok üzerinde gerçekleşti.
İthalat ise geçen ay %0,2 daralarak üst üste üçüncü ay düşüş kaydetti.
Geçen ay ABD’ye yapılan ihracat %21 düşerken, ABD’den yapılan ithalat %13,8 azaldı.
Çin’in en büyük ticaret ortakları olan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ve Avrupa Birliği’ne yaptığı ihracat ise sırasıyla %20,8 ve %8,3 arttı.
Rakamlar, Washington ve Pekin’in ticaret savaşına girmesinin ardından açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump geçen ay Çin’den ithal edilen çoğu ürüne %145’e varan gümrük vergisi artışını uyguladı ve ülkeden gelen küçük değerdeki paketlere bile yeni vergiler getireceğini söyledi. Pekin ise %125’lik gümrük vergisiyle karşılık verdi.
İki ülke cumartesi günü Cenevre’de ticaret görüşmelerine başlayacak. ABD’yi Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer temsil ederken, Çin’in heyetine en üst düzey ekonomi yetkilisi olan Başbakan Yardımcısı He Lifeng başkanlık edecek.
Bu, Çin Başkan Yardımcısı Han Zheng’in Trump’ın göreve başlama törenine katıldığı ocak ayından bu yana iki tarafın ilk üst düzey görüşmesi olacak. Bessent, ticaret savaşının “sürdürülebilir olmadığını” söyledi.
-
Görüş1 hafta önce
Hindistan ve Pakistan savaşır mı?
-
Görüş2 hafta önce
ABD, Ukrayna’ya ihanet etti
-
Dünya Basını2 hafta önce
Jeffrey Sachs: ABD’nin Asya’daki askeri üslerini kapatın
-
Rusya4 gün önce
Rusya’da havaalanlarında toplu uçuş ertelemeleri
-
Dünya Basını2 hafta önce
Bender Abbas patlaması: Sabotaj mı kaza mı?
-
Dünya Basını2 hafta önce
The Ekonomist: Afrika’dan Göç Dünyayı Değiştirecek
-
Görüş4 gün önce
Kim kazandı?
-
Dünya Basını2 hafta önce
ABD’nin eski Asya çarı Kurt Campbell: Çin’le hesapsız bir çatışmaya girmekten kaçınılmalı