Abhazya’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hiçbir aday salt çoğunluğu sağlayamadığı için seçimler ikinci tura kaldı. Eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Badra Gunba ve Kasım 2024 protestolarının liderlerinden Adgur Ardzınba, 1 Mart’ta yapılacak ikinci turda yarışacak.
Abhazya’da 15 Şubat’ta yapılan erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hiçbir aday salt çoğunluğu sağlayamadı.
Apsnypress‘in haberine göre, oyların tamamı sayıldıktan sonra eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Badra Gunba yüzde 46’nın biraz üzerinde oy alırken, Kasım 2024 protestolarının liderlerinden ve eski Başbakan Yardımcısı Adgur Ardzınba yüzde 36,9 oy aldı. Seçimlerin ikinci turu 1 Mart’ta yapılacak.
Abhazya Merkezi Seçim Komisyonu’na göre, bu yılki seçime katılım oranı 2020’deki ile benzer seviyede gerçekleşti ve seçmenlerin yaklaşık yüzde 69’u (99 bin kişi) oy kullandı.
Rusya’nın Çerkesk kentindeki sandıklarda ise Ardzınba, Gunba’nın yüzde 42’sine karşılık yüzde 47,9 oy alarak ilk turu önde tamamladı.
Diğer üç aday ise oyların yüzde 10’unu dahi alamadı. Abhazya Kontrol Odası eski başkanı yüzde 7,5, bölgenin Rusya’daki eski ticari temsilcisi Oleg Bartsits yüzde 4 ve Karadeniz Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adgur Hurhumal yüzde 0,97 oyda kaldı.
Neden erken seçim gidildi?
Abhazya’da bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi aslında Mart 2025’in sonunda yapılacaktı. Fakat, 19 Kasım 2024’te bölgenin önceki cumhurbaşkanı Aslan Bjanya’nın istifa etmesi üzerine seçimler erkene alındı.
Bjanya, Rusya ile imzalanan bir yatırım anlaşmasının parlamentoya sunulması üzerine başkent Sohum’da günlerce süren protestolar sonucu istifa etmek zorunda kalmıştı. Söz konusu anlaşma, parlamento tarafından reddedilmişti.
Bjanya’nın istifasının ardından, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Gunba başkanlık görevini üstlendi. Ancak, seçim yarışına katılması nedeniyle yetkilerini geçici olarak Başbakan Valeri Bganba’ya devretti.
Seçim kampanyası sürecinde Abhazya, sosyo-ekonomik bir krizle karşı karşıya kaldı. Kış aylarında ülke, çalışan tek enerji tesisi olan Inguri hidroelektrik santralindeki yetersiz su akışı nedeniyle elektrik sıkıntısı yaşadı.
Elektrik kesintileriyle ilgili sorun, ancak Rusya’dan gelen insani yardımlar sayesinde çözülebildi. Bundan önce, 1 Kasım – 23 Aralık 2024 tarihleri arasında Sohum ticari fiyattan elektrik satın almak zorunda kalmıştı.
Bu gelişmelerin ardından, Rusya Devlet Başkanlığı İdaresi Birinci Başkan Yardımcısı Sergey Kiriyenko, ocak ayı sonlarında Abhazya’ya üç günlük bir ziyaret gerçekleştirdi.
Kiriyenko, Gunba ile yaptığı görüşmelerde yerel havaalanının yeniden inşası konusunu ele aldı. Sohum Uluslararası Havaalanı, 1993 yılında Abhaz-Gürcü savaşının en şiddetli döneminde kapatılmıştı.
Şubat 2025’te Moskova’dan ilk test uçuşunun yapılması planlanıyor. Kiriyenko, Moskova’nın yakın zamanda Rus-Abhaz kontrol noktası Psou’nun yeniden inşası için 10 milyar ruble tahsis edeceğini, Abhazya’da Rusya’nın Liderleri benzeri bir program oluşturulacağını ve başkentte bir çocuk hastanesinin inşasına yardım edileceğini açıkladı.
Dört gün sonra Gunba, Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ile bir araya geldi. Novak, Abhazya ile yatırım anlaşmasının revize edilebileceğini ve Abhaz küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemek için 100 milyon ruble tutarında özel bir fon oluşturulacağını belirtti.
Ayrıca, Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, Abhaz kamu çalışanlarının maaşları için 343 milyon ruble tahsis edildiğini duyurdu.
‘Kasımda yaşanan olaylar tesadüfi değil’
Öte yandan Rusya Bilimler Akademisi (RAN) Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (IMEMO) Post-Sovyet Araştırmalar Merkezi Kafkasya Bölümü Başkanı Vadim Muhanov, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlarının tahmin edilebilir olduğunu ve adaylardan hiçbirinin siyasi bir ağırlığının olmadığını ifade etti.
Muhanov, seçim sonuçlarının Kasım olaylarının tesadüfi olmadığını ve Abhaz toplumundaki derin bölünmeyi gösterdiğini vurguladı.
Rus siyaset bilimci Andrey Areşev ise Abhaz elitleri arasındaki çatışmanın 2004 yılına kadar uzandığını ve Ardzınba’nın geleneksel olarak toplumun “milliyetçi yönelimli” kesimini temsil ettiğini belirtti.
Bunun yanı sıra Muhanov, Gunba’nın seçimi kazanma ihtimalinin daha yüksek olduğuna inanıyor. Uzman, Abhazya’da seçmenlerin çoğunlukla güç dikeyini temsil eden adaylara oy verdiğini söyledi.
Muhanov, “Moskova genel olarak Abhazya’da kimin cumhurbaşkanı olacağını umursamıyor. Rusya, sosyo-ekonomik ve siyasi istikrarı sağlayabilecek başkanla ilgileniyor ve Abhaz elitinde Rusya yanlısı bir fikir birliği var,” değerlendirmesini yaptı.
Herhangi bir adayın zaferinin Rus-Abhaz ilişkilerinde büyük değişikliklere yol açmayacağını ve taraflar ikili ilişkileri derinleştirmeye devam edeceklerini kaydeden uzman, “Abhaz siyasi eliti Rusya ile yüksek düzeyde ilişkiler sürdürmekle ilgileniyor, bu nedenle her durumda ikili ilişkilerde uzlaşma aramak zorunda kalacaklar,” diyerek sözlerini tamamladı.
Abhazya’da seçimler ne getirecek? – 1