Avustralya’nın en büyük savaş gemisi, Çin’in bölgede artan etkisini sınırlandırmak için savunma bağlarını güçlendirmeyi hedefleyen ABD ve Filipinler ile pazartesi günü ihtilaflı Güney Çin Denizi’nde ortak tatbikata katıldı.

14-31 Ağustos tarihleri arasındaki hava, deniz ve kara tatbikatlarına Avustralya ve Filipinler’den 2,000’den fazla asker katılıyor. Yaklaşık 150 ABD Deniz Piyadesi de tatbikatta yer alıyor.

HMAS Canberra, Avustralya’nın yıllık Hint-Pasifik çabası faaliyetinin bir parçası olarak Filipinler’de ilk kez düzenlenen Alon (Dalga) Tatbikatına katılan birkaç gemiden biri.

Pazartesi günü Filipinler’in Palawan adasının güneyinde yapılan hava saldırısı simülasyonu, Manila ile Pekin arasında uzun süredir devam eden gerginliğin alevlendiği Spratly Adalarına yaklaşık 200 km (125 mil) mesafede gerçekleşti.

Avustralya’nın Manila Büyükelçisi Hae Kyong Yu, Rizal belediyesindeki gemiden karaya tatbikat sırasında yaptığı açıklamada, “Filipinler gibi Avustralya da egemenliğe saygı duyan ve kurallara dayalı düzen tarafından yönlendirilen barışçıl, istikrarlı ve müreffeh bir bölge istiyor” dedi.

Bu tür tatbikatların “kritik” olduğunu savunan Büyükelçi, “çünkü bunlar aracılığıyla sözlerimizi eyleme döküyoruz” dedi.

ABD, Japonya, Avustralya tatbikatı

ABD, Japonya ve Avustralya da bu hafta Filipinler açıklarında ortak deniz tatbikatı düzenleyecek. Üç ülke USS America, JS Izumo ve HMAS Canberra adlı uçak ve helikopter gemilerini konuşlandıracak.

Üç ülkenin savaş gemilerinin komutanları açık deniz tatbikatının ardından Manila’da Filipinli mevkidaşlarıyla bir araya gelecek.

Pazartesi günü ofisinden yapılan açıklamaya göre Avustralya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Richard Marles, Alon tatbikatını izlemek ve Filipinli mevkidaşı Gilberto Teodoro ile görüşmek üzere bu hafta Filipinler’i ziyaret edecek.

Avustralya Amfibi Görev Gücü Komutanı Yüzbaşı Phillipa Hay, HMAS Canberra gemisinde gazetecilere yaptığı açıklamada “Plan her zaman buydu. Bu gemiler Talisman Sabre’dan [Avustralya’daki tatbikat] geldiler ve herkes evine dönüyor, tatbikatlara gidip gelirken ortaklarımızla birlikte eğitim yapmamız çok normal” dedi.

Ancak Filipinler’in bu hafta Güney Çin Denizi’nde düzenlenecek olan ABD-Japonya-Avustralya ortak tatbikatına katılmayacağı bildirildi. AP, Filipinler’in “askeri lojistik sınırlamalar” nedeniyle tatbikatın bir parçası olmayacağını yazdı.

ABD ordusu Güney Çin Denizi’ni Çin’in etkisini sınırlamak için kritik bir bölge olarak görüyor. Washington için diğer kritik bölge ise Tayvan Boğazları. Bu nedenle ABD bölgede bir dayanak noktası olarak Filipinler’de hakim olmak istiyor.

Bu strateji çerçevesinde, bu yılın başlarında ABD ve Filipinler şimdiye kadarki en büyük Balikatan muharebe tatbikatını gerçekleştirdi ve Filipinler ABD’nin kullanımı için Tayvan Boğazı’na yakınlığıyla öne çıkan dört ek askeri üs açtı.

ABD, bölgedeki ittifaklarını güçlendirip, bölge ülkelerin silahlandırırken, Çin de ihtilaflı sulardaki resiflerde devriye gezip sahil güvenlik ve donanma gemileri konuşlandırıyor.

Manila-Pekin gerginliği

Tatbikatlar, Filipinler’in Spratly Adaları’ndaki İkinci Thomas Sığlığı’na yönelik ikmal misyonunun 5 Ağustos’ta Çin sahil güvenlik gemileri tarafından tazyikli su kullanılarak engellenmesinin ardından geldi.

Pekin, Filipinler’in Çin’deki Ren’ai Jiao’ya (Ren’ai Resifi olarak da bilinir) yasadışı inşaat malzemeleri taşıdığını belirterek Manila’yı “Güney Çin Denizi’ndeki yasadışı eylemlerini” sonlandırmaya çağırmıştı.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Filipinler’i resifte “karaya oturan” askeri gemiyi derhal çekmesi ve üzerinde personel veya tesis bulunmayan orijinal durumuna geri getirmesi için uyarmıştı.

Filipinler ise Güney Çin Denizi’ndeki tartışmalı sulardan çekilmeyeceğini açıklamıştı.

Bunun üzerine Çin Sahil Güvenlik gemisi Filipin teknesine tazyikli su ile müdahale etmişti.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, olayın ardından, Güney Çin Denizi’nde saldırıya uğramaları halinde Filipin gemilerini savunma sözü verdi.

Filipin donanmasına ait ABD yapımı savaş gemisi BRP Sierra Madre, 1999 yılında Çin’in sulardaki ilerleyişini kontrol etmek amacıyla kasıtlı olarak resifte karaya oturtulmuştu.

Filipinler’den gemiyi kaldırmasını talep eden Pekin, eylemlerinin “yasal ve profesyonel” olduğunu söylüyor.

Çin ayrıca, ABD’nin Güney Çin Denizi’ndeki anlaşmazlığı körüklediğini ve diplomatik çözümler yerine bölge ülkeleri arasında çatışma çıkarmaya çalıştığını savunuyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin pazartesi günü düzenlediği olağan basın toplantısında, ABD’nin bazı ülkelerin diğer ülkelerin deniz haklarını ihlal etmesini teşvik ettiğini ve desteklediğini ve bölgedeki ülkeler arasında anlaşmazlık çıkardığını, bunun da ABD’yi “bölgesel düzenin bozucusu ve sabotajcısı” haline getirdiğini söyledi.