DİPLOMASİ
Blinken Atina’da: Gündem ABD üsleri ve Yunanistan’ın ‘hub’ girişimi

Yunan ve Amerikalı heyetler, bu yıl dördüncüsü düzenlenen ABD-Yunanistan Stratejik Diyalog Toplantısı’nda bir araya geldi. ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın da katıldığı toplantının gündeminde Yunanistan’daki ABD üsleri ve Atina’nın enerji merkezi olma arzusu vardı. Yunanistan’ın enerji transferinde model olduğunu söyleyen Blinken, “Atina, NATO’nun enerji güvenliğini güçlendirmesine yardımcı oluyor” dedi.
İki ülke arasındaki siyasi, ekonomik, savunma, güvenlik, iklim, terörle mücadele ve insani yardım gibi konuları içeren Stratejik Diyalog süreci 2018’de dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile Yunan mevkidaşı Yorgos Katrougalos tarafından başlatıldı. Bugüne kadar Stratejik Diyalog kapsamında imzalanan savunma ve güvenlik anlaşmalarıyla ABD, “NATO’nun doğu kanadı” olarak konumlandırdığı Yunanistan’a devasa boyutlarda askeri yığınak yaptı. O yığınaklardan en öne çıkanlarından ikisi de Dedeğaç Limanı ve Larissa Hava Üssü.
Larissa’daki ABD İHA’ları
Nitekim Stratejik Diyalog toplantısına katılmak için Yunanistan’a gelen ABD Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Wallander, toplantıdan önce Dedeağaç ve Larissa şehirlerini ziyaret etti. Wallander, Yunanistan Savunma Bakan Yardımcısı Nikos Hardalias ve Genelkurmay Başkanı Konstantinos Floros ile Dedeağaç Limanı ve 12. Tümen Karargahını gezdi. ABD ve NATO kuvvetlerini karşılamak için Dedeağaç’ta bulunan birimleri teftiş eden Wallander, daha sonra Larissa şehrine geçti. Wallander, burada 110. Muharebe Kanadındaki MQ-9 insansız hava araçlarını kontrol eden ABD’li yetkililerle görüştü.
Larissa Hava Üssü’nde faaliyet gösteren MQ-9 insansız hava araçlarının NATO’nun Güneydoğu Avrupa’daki sınırlarını gözetleyeceği açıklanmıştı. Stratejik Diyalog toplantısında, Yunanistan’ın hava savunmasını güçlendirme amacıyla Larissa Hava Üssü’nün ardından Yunanistan’ın çeşitli bölgelerine MQ-9 insansız hava araçlarının konuşlandırılmasının gündeme geldiği tahmin ediliyor.
Dedeağaç ve enerji merkezi
ABD-Yunanistan ile Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması kapsamında askeri üs ve tesisleri ABD’nin kullanımına açan Yunanistan’da, ABD’nin doğrudan kullandığı askeri üs ve tesis sayısı 9’a ulaşmış durumda. Bunların içinde Dedeağaç’taki Yannuli Kışlası ve liman da yer alıyor. Rusya-Ukrayna savaşı gerekçesiyle Türkiye sınırına yalnızca 50 km uzaklıkta bulunan Dedeağaç Limanı’na yapılan devasa yığınağa Ankara tepki gösteriyor. Öte yandan Dedeağaç, enerji boyutunda da ön plana çıkıyor. Rusya-Ukrayna savaşının en başından itibaren Moskova’yı hedef alan yaptırımlarda başı çeken Yunanistan’ın hedeflerinden biri ülkesini enerji merkezi haline getirmek. Bu kapsamda Atina, Dedeağaç’ta LNG depoloma tesisleri kurmak için kolları sıvadı. 2023 sonuna tamamlanması öngörülen LNG terminali, 170 bin m3 LNG depolama kapasiteli ve yıllık 5.5 milyar m3 doğalgaz yeniden gazlaştırma kapasitesine sahip LNG yüzer depolama ve gazlaştırma ünitesinden oluşacak. 300 metre uzunluğundaki ünite (FSRU gemisi), Dedeağaç limanının 17 km açığında demirleyecek. Tankerler, sıkıştırılmış doğalgazı, bu üniteye boşaltacak. Burada, yeniden gazlaştırılacak doğalgaz, 28 km’lik kara ve denizaltı boru hattı ile Dedeağaç’daki depolara nakledilecek.
“NATO’nun enerji güvenliği” vurgusu
ABD-Yunanistan Stratejik Diyalog toplantısına katılmak üzere Atina’ya gelen ve Yunan mevkidaşı Nikos Dendias ile kameralar karşısına geçen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Bugün başlamak üzere olduğumuz Stratejik Diyalog toplantısında temiz enerjinin teşvik edilmesi ve enerji güvenliğinin güçlendirilmesi de dahil diğer bölgesel önceliklere ilişkin ortak çalışmalarımız hakkında konuşma fırsatımız olacak” dedi. Enerji transferinde Yunanistan’ın bölge için model olduğunu söyleyen Blinken, “Yunanistan, kaynaklarında çeşitlilik sağlayarak ve Rus gazına bağımlılığı azaltarak aynı zamanda Avrupa’nın daha geniş enerji piyasasına ulaşmasını sağlayarak NATO’nun enerji güvenliğini güçlendirmesine yardımcı oluyor” dedi. Blinken, Bulgaristan’ın doğal gaz ihracatında yüzde 90 Rusya’ya bağımlı olduğunu ancak yeni inşa edilen Yunanistan-Bulgaristan boru hattı sayesinde Bulgaristan’ın önümüzdeki yıl doğal gaz ihtiyacının tamamını Azerbaycan ve ABD’den ithal edeceğini söyledi.
Öte yandan Blinken, Dedeağaç’taki limanın Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yaptığı acımasız saldırıdan bu yana NATO’nun doğu kanadını güçlendirmek için hayati öneme sahip olduğunu söyledi. ABD’nin limanı modernize ettiğini hatırlatan Blinken “Souda Körfezi ve Larissa’daki altyapı iyileştirmelerinde 123 milyon dolar da dahil olmak üzere Yunanistan’ın diğer bölgelerine de benzer yatırımlar yaptık” ifadelerini kullandı.
Deprem diplomasisine “tarihi fırsat” nitelemesi
Atina’ya gitmeden önce Türkiye’yi ziyaret ettiğini hatırlatan Blinken, Türkiye’de yardım ekipleri ve asker aileleriyle görüştüğünü belirterek, deprem bölgesindeki izlenimiyle ilgili, “Yıkıntıları gördüm, yürek parçalayıcıydı” ifadesini kullandı. Türkiye’de meydana gelen deprem felaketinin ardından Dendias’ın, Avrupa’dan afet bölgesine giden ilk dışişleri bakanı olduğunu söyleyen Blinken, “Geçen günlerde yaptığınız helikopter yolculuğunun aynısını Mevlüt Çavuşoğlu ile gerçekleştirdim. Bu yıkıcı deprem dolayısıyla ABD ve Yunanistan olarak arama-kurtarma ve yardım çalışmaları hakkında birbirimizi bilgilendirme şansına sahip olduk” dedi.
Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi için temasların artığı bu günleri tarihi bir fırsat olarak değerlendiren Blinken, “İlişkilerimizi geliştirmek için başka bir deprem olmasını beklememeliyiz” ifadelerini kullandı. Blinken, “ABD açısından, konu gayet basit. Yunanistan ve Türkiye bizim ortağımız, dostumuz. Biz onlarla aralarındaki anlaşmazlıkların diplomatik yolla çözümü, bölgede barış ve güvenliğin sağlanması için NATO da dahil birlikte çalışmaya devam edeceğiz.” Yunanistan ve Türkiye’nin anlaşmazlıklarına çözüm bulmasının hem iki ülkenin de hem de ABD’nin çıkarına olduğuna işaret eden Blinken, “Aynı zamanda bu iki ülkenin tek taraflı adımlardan ya da olumsuz söylemlerden kaçınması gerekir” diye konuştu.
DİPLOMASİ
Meloni, Trump ile Avrupa arasında seçim yapmayı ‘çocukça’ buluyor

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, ülkesinin ABD ve Avrupa arasında taraf seçmek zorunda kalacağı fikrini “çocukça” ve “yüzeysel” olarak niteleyerek ülkesinin çıkarlarını savunmak için ne gerekiyorsa yapacağında ısrar etti.
2022’de göreve gelmesinden bu yana yabancı bir gazeteye verdiği ilk mülakatta İtalya başbakanı, Financial Times’a (FT) transatlantik ilişkilerdeki ciddi gerginliklerin üstesinden gelmenin “herkesin çıkarına” olduğunu söyledi ve bazı Avrupalı liderlerin Donald Trump’a yönelik tepkilerini “biraz fazla siyasi” olarak niteledi.
İtalyan lider, ABD Başkanını düşman olarak görmediğini ve Roma’nın “ilk müttefikine” saygı duymaya devam edeceğini açıkça belirtti.
Meloni, “Ben muhafazakârım. Trump Cumhuriyetçi bir lider. Elbette ona diğer pek çok kişiden daha yakınım ama ulusal çıkarlarını savunan bir lideri anlıyorum. Ben kendi çıkarlarımı savunuyorum,” dedi.
Avrupa’da Trump yönetimine yönelik endişelerin arttığı bir dönemde Meloni, Beyaz Saray’ın Avrupa’nın ticaret uygulamaları ve savunma harcamalarına ilişkin şikâyetlerinin önceki ABD yönetimlerini tekrarladığını söyledi.
Trump’ın otomobil ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi getireceğini açıklamasından birkaç saat önce konuşan Meloni, ABD’nin uzun zamandır Joe Biden’ın Enflasyonu Düşürme Yasası (IRA) da dahil olmak üzere giderek daha ‘korumacı’ bir gündem izlediğini ileri sürdü.
“ABD’de korumacılığın gerçekten Donald Trump tarafından icat edildiğini mi düşünüyorsunuz?” diye soran Meloni ayrıca Trump’ın Avrupa savunması konusundaki “çatışmacı” yaklaşımının, kıtanın kendi güvenliğinin sorumluluğunu üstlenmesi için çok ihtiyaç duyulan bir “teşvik” olacağını umduğunu söyledi.
İtalyan lider, “Krizin her zaman bir fırsatı gizlediğini söylemeyi severim,” dedi. Meloni, Ekim 2022’deki seçim zaferinden bu yana İtalya’ya getirdiği siyasi istikrarı övdü ve şu anda ülkesinin savaş sonrası tarihinde en uzun süre görev yapan beşinci hükümete liderlik ettiğine işaret etti.
ABD ile ilişkilerinin sahip oldukları “en önemli ilişki” olduğunu savunan Meloni, transatlantik bir çatlaktan kaçınmanın önemini vurgulayarak, Ukrayna için güvenlik garantileri ve Trump’ın gümrük vergisi saldırısına karşı “çatışmacı olmayan bir yanıt” vizyonunu özetledi.
Meloni, “İtalya’nın [ABD] ile iyi ilişkileri olabilir ve [ABD’nin] Avrupa ile karşı karşıya gelmesini önlemek ve köprüler kurmak için İtalya’nın da yapabileceği bir şey varsa, bunu yapacağım ve bu Avrupalıların yararınadır,” dedi.
Meloni, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in ifade özgürlüğü ve demokrasiye olan bağlılığını terk ettiği iddiasıyla Avrupa’ya yönelik sert saldırısına sempati duyduğunu da söyledi.
İtalya Başbakanı, “Aynı fikirde olduğumu söylemek zorundayım. Bunu yıllardır söylüyorum. Avrupa biraz kendini kaybetti,” iddiasında bulundu.
Meloni, Trump’ın Avrupa’ya yönelik eleştirilerinin Kıta halkına değil, “yönetici sınıfına … ve gerçekliği okumak ve insanlara cevap vermenin yollarını bulmak yerine, ideolojinizi insanlara empoze edebileceğiniz fikrine” yönelik olduğunu da ileri sürdü.
Avrupa Komisyonu, Trump’ın gümrük vergilerine misilleme yapma sözü vermiş olsa da Meloni AB’nin soğukkanlılığını korumasını istiyor. İtalyan lider, “Bazen sadece içgüdüsel olarak tepki verdiğimiz izlenimine kapılıyorum. Bu tür konularda ‘Sakin olun çocuklar’ demelisiniz. ‘Düşünelim’ demelisiniz,” dedi.
Meloni özellikle, ABD ve Avrupa arasındaki genel gümrük vergisi seviyeleri kabaca eşit olsa da, bazı spesifik kalemlerdeki yüksek vergilerin sürtüşmeye neden olduğunu savundu fakat AB’nin karar alma sürecinin yavaş ilerlemesi nedeniyle geri kaldığını söyledi.
Avrupa’da pek çok kişi Trump’ın Ukrayna’yı elverişsiz bir barış anlaşmasına zorlamaya hazırlandığından korkarken, Meloni Trump’ın çabalarına olan inancını dile getirdi ve Rusya’nın gelecekte savaşı yeniden başlatmamasını sağlamak için güçlü garantilere ihtiyaç olduğunu tekrar tekrar vurguladı.
Fransızların ve İngilizlerin Ukrayna’ya bir Avrupa “güvence gücü” gönderilmesi önerisine şüpheyle yaklaşan Meloni, bunun Moskova tarafından bir provokasyon olarak görülebileceğini söyledi ve “Burada dikkatli olmalıyız. Bu daha çok bir tehdit olarak görülebilir,” dedi.
Meloni bunun yerine, Kiev’i ittifaka kabul etmeden NATO’nun 5. Maddesindeki karşılıklı savunma hükmünün Ukrayna’yı da kapsayacak şekilde genişletilmesini savunuyor ve bunun diğer önerilerden “daha kolay ve daha etkili” olacağını iddia ediyor.
DİPLOMASİ
ABD, Ukrayna’ya ‘sömürge’ anlaşması teklif etti

ABD, Ukrayna’da gelecekte yapılacak tüm büyük altyapı ve maden yatırımlarını kontrol etmek, Kiev’in diğer müttefiklerinin rolünü veto etmek ve Avrupa Birliği üyeliği hedefini baltalamak için bastırıyor.
Bloomberg tarafından elde edilen taslak belgeye göre Donald Trump yönetimi, Ukrayna ile revize edilmiş bir ortaklık anlaşması kapsamında tüm altyapı ve doğal kaynak projelerine yapılacak yatırımlarda “ilk teklif hakkı” talep ediyor.
Kabul edilmesi halinde ortaklık anlaşması ABD’ye Ukrayna’da karayolları ve demiryolları, limanlar, madenler, petrol ve doğalgaz ile kritik minerallerin çıkarılması gibi projelere yapılacak yatırımları kontrol etme konusunda muazzam bir güç sağlayacak.
Anlaşma, Washington tarafından kontrol edilecek özel bir yeniden yapılandırma yatırım fonuna aktarılan kârlar üzerinde ABD’ye ilk hak talebini verecek.
Belgenin en önemli noktası ise ABD’nin, savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’ya sağladığı “maddi ve mali faydaları” bu fona katkı olarak görmesi.
Aslında bu, Trump yönetiminin Ukrayna’yı, Kiev ortaklık fonundan herhangi bir gelir elde etmeden önce, savaşın başlangıcından bu yana sağlanan tüm ABD askeri ve ekonomik desteğinin bedelini ödemeye zorlayacağı anlamına geliyor.
Taslak belgeye göre, ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu (DFC), beş yönetim kurulu üyesinden üçünü aday göstererek ve belirli kararları engellemek için kendisine özel oy hakkı veren bir “altın hisseye” sahip olarak yatırım fonunu kontrol edecek. Ukrayna diğer iki üyeyi belirleyecek ve fonun günlük yönetimine müdahale etmesi engellenecek.
Kiev hükümetinin tüm yeni doğal kaynaklar ve altyapı projelerinden elde ettiği kazancın %50’sini fona yatırması gerekecek. Taslakta, ABD’nin, yatırımı geri kazanılana kadar kârın tamamına ve yıllık %4’lük bir getiriye sahip olacağı belirtiliyor.
Ukrayna tüm projeleri “mümkün olan en erken zamanda” incelenmek üzere fona sunmakla yükümlü olacak ve DFC finanse edilen tüm programlarda yönetim kurulu üyeliği veya gözetim hakkı elde edecek.
Kiev’in reddedilen projeleri en az bir yıl boyunca “maddi açıdan daha iyi” koşullarla başka taraflara sunması da yasaklanacak.
Ayrıca taslağa göre ABD hükümeti, fonun projeyi finanse edip etmediğine bakmaksızın, Ukrayna’nın metallerini, minerallerini ve petrol ve gazını ticari koşullarla diğer taraflardan önce satın alma hakkına sahip olacak.
Herhangi bir zaman sınırlaması olmayan anlaşma, Kiev’in kritik mineralleri ABD’nin “stratejik rakibi” olan ülkelere satmasını da yasaklıyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’in daha önceki bir anlaşmayı imzalama planlarının geçen ay Oval Ofis’te Trump’la yaşadığı gergin tartışmanın ardından suya düşmesinin ardından ABD geçtiğimiz hafta sonu Kiev’deki yetkililere revize edilmiş bir anlaşma sundu.
Beyaz Saray geçen hafta yaptığı açıklamada, yönetimin Ukrayna’daki kritik madenleri kapsayan daha önce müzakere edilen anlaşmanın ötesine geçtiğini söyledi.
İki taraf arasında görüşmeler devam ediyor ve nihai taslak şartlarda revizyonlar içerebilir. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişi Bloomberg’e yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın ABD belgesine bu hafta kendi değişiklikleriyle yanıt vereceğini söyledi.
Zelenskiy perşembe günü Avrupalı liderlerle bir zirveye katılmak üzere gittiği Paris’te gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD tarafından öne sürülen tam anlaşmanın “detaylı bir çalışma” gerektirdiğini ve müzakereler sırasında şartların sürekli değiştiğini söyledi.
Bir anlaşmaya varıldığını söylemek için henüz erken olsa da, “ABD ile işbirliğini destekliyoruz, ABD’nin Ukrayna’ya yardımı durdurmasına neden olabilecek tek bir sinyal vermek istemiyoruz,” dedi.
ABD Hazine Bakanlığı sözcüsü yorum talebine cevaben yaptığı açıklamada, ABD’nin anlaşmanın hızlı bir şekilde sonuçlandırılması ve hem Ukrayna hem de Rusya için kalıcı bir barışın sağlanması konusundaki kararlılığını sürdürdüğünü söyledi.
Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü James Hewitt, “Maden anlaşması Ukrayna’ya ABD ile uzun vadeli güvenlik ve barışın temeli olan kalıcı bir ekonomik ilişki kurma fırsatı sunuyor. Bu anlaşma iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirecek ve her iki tarafa da fayda sağlayacaktır,” diye konuştu.
Ukrayna 2022 yılında AB’ye aday ülke statüsü kazandı ve tam üyelik için tamamlanması yıllar alabilecek katılım görüşmelerine başlayacak. ABD’nin Ukrayna ekonomisinin geniş alanlarını kapsayan yatırım kararları üzerinde etkin bir kontrole sahip olması halinde bu durumun daha da karmaşık bir hal alması muhtemel.
Ukrayna daha önce ABD ile yapılacak bir anlaşmanın AB ile olan ortaklık antlaşması ile çelişmemesi gerektiğini söylemişti. Ayrıca daha önce ABD’nin, Washington’un Ukrayna’ya geçmişte verdiği desteğin ortak fona katkı olarak dahil edilmesi yönündeki talebini de reddetmişti.
DİPLOMASİ
Macron: Rusya’nın dondurulan varlıkları Ukrayna’nın yeniden inşasında kullanılabilir

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris’teki Avrupa liderleri zirvesinin ardından, Rusya’nın dondurulan 230 milyar avroluk varlığının Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden inşası için kullanılmasını önerdi. Macron, bu konunun barış müzakerelerinin bir parçası olacağını belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris’te 27 Mart’ta düzenlenen Avrupa liderleri zirvesinin ardından yaptığı açıklamada, Rusya’nın dondurulan 230 milyar avroluk varlığının Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden inşası için kullanılmasını önerdi.
Macron, bu varlıkların akıbetinin barış müzakereleri kapsamında ele alınacağını kaydetti.
Reuters haber ajansının aktardığına göre, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dün yaptığı açıklamada, “Rusya’nın 230 milyar avro (248,12 milyar dolar) değerindeki dondurulan varlıkları, barış anlaşması kapsamında gelecekteki yeniden inşa için kullanılabilir,” ifadesini kullandı.
Macron, daha önce Maliye Bakanlığı’na, Rusya’nın dondurulan varlıklarına el konulmasının olası sonuçlarını detaylı bir şekilde inceleme talimatı vermişti.
Macron, bu talimattan önce yaptığı bir açıklamada ise uluslararası hukuka aykırı olacağı gerekçesiyle, “Dondurulan varlıkların gelirleri alınabilir ancak varlıkların kendisi alınamaz,” demişti.
Çeşitli tahminlere göre AB, G7 ülkeleri ve Avustralya, Rusya’ya ait yaklaşık 280 milyar dolarlık devlet varlığını dondurdu.
Ayrıca, özel şahıslara ait ev, yat ve uçakları da içeren yaklaşık 58 milyar dolarlık varlık da dondurulanlar arasında yer alıyor.
AB, Mayıs 2024’te dondurulan varlıklardan elde edilen gelirlerin Ukrayna’ya yardım amacıyla kullanılmasına onay vermişti.
Bu karar sayesinde Kiev yönetimi 2024 yılında 3 milyar avro elde etti ve bu meblağın yüzde 90’ı Ukrayna ordusuna destek için ayrıldı. Fonların dağılımı her yıl yeniden değerlendiriliyor.
Fransa parlamentosu, Rusya’nın dondurulan varlıklarının el konulması yönünde karar aldı
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
Sosyalizmin yeni dünya-sistemindeki yeri – 1
-
ORTADOĞU2 gün önce
Suriye İnsan Hakları Takip Komitesi: Sahil bölgesinde soykırım işlendi
-
GÖRÜŞ2 hafta önce
Suriye federasyona mı gidiyor?
-
DİPLOMASİ2 hafta önce
İngiltere, Ukrayna’ya binlerce asker göndermeye hazırlanıyor
-
DÜNYA BASINI6 gün önce
Batı medyası ve siyasetinden temkinli İmamoğlu değerlendirmeleri
-
DÜNYA BASINI2 hafta önce
Ekrem İmamoğlu’na gözaltı dünya medyasının gündeminde
-
DÜNYA BASINI2 hafta önce
Netanyahu’nun asıl hedefi
-
DÜNYA BASINI2 hafta önce
Şin-Bet Direktörü, “Qatargate” skandalı yüzünden mi kovuldu?