Çin, Kuşak ve Yol Girişimi’nin (KYG) 10. yıldönümü vesilesiyle, ‘Kuşak ve Yol’un Ortak İnşası: İnsanlığın Kader Ortaklığının Tesisine Dair Önemli Bir Uygulama’ başlıklı yeni bir Beyaz Kitap yayınladı.

Kitapta, KYG’nin “insanlığın ortak geleceğinin inşası için bir platform sağlama hedefine ulaşmada elde ettiği başarılar” vurgulandı.

Beyaz Kitaba göre KYG, kapsamı genişledikçe politika koordinasyonundan altyapı bağlantısına, engelsiz ticaretten finansal entegrasyona ve insanlar arası daha yakın alışverişe kadar uzanan en geniş kapsamıyla “dünyanın en büyük uluslararası işbirliği platformu” haline geldi.

Geçtiğimiz on yıl boyunca KYG işbirliğinin katılımcı ülkelere gerçek kazanımlar sağladığı,  ekonomik küreselleşmenin sağlıklı bir şekilde gelişmesine katkıda bulunduğu, küresel kalkınma sorunlarının çözülmesine ve küresel yönetişim sisteminin iyileştirilmesine yardımcı olduğu ifade edildi.

Kitapta, “Ortak girişim aynı zamanda tüm insanlığın modernleşmeyi gerçekleştirmesi için yeni bir yol açmış ve ortak geleceğe sahip küresel bir topluluk oluşturma çabalarının gerçek sonuçlar vermesini sağlamıştır” denildi.

Devlet Konseyi Basın Ofisi tarafından yayınlanan Beyaz Kitap aracılığıyla, uluslararası topluma “KYG’nin değerinin” daha iyi anlatılacağı düşünülüyor. Ayrıca gelecekte yüksek kaliteli KYG işbirliğinin kolaylaştırmasının ve girişimin daha fazla ülke ve halka fayda sağlamasının hedeflendiği belirtildi.

Beyaz kitapta, KYG’nin Çin tarafından başlatıldığı ancak “dünyaya ait olduğu ve tüm insanlığın yararına olduğu” savunuluyor.

Birkaç ülkenin egemen olduğu ekonomik küreselleşmenin, herkese fayda sağlayan ortak kalkınmaya katkıda bulunmadığı, aksine, zengin ve fakir, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki ve gelişmiş ülkeler içindeki zenginlik uçurumunu genişlettiği vurgulanıyor.

“Sadece birkaç ülkenin dünya ekonomik kalkınmasına hakim olması, ekonomik kuralları kontrol etmesi ve kalkınmanın meyvelerinden yararlanması artık kabul edilemez.”

Kitapta, yavaş ekonomik büyüme, ekonomik yönetişimdeki eksiklikler ve dengesiz ekonomik kalkınma gibi küresel sorunların ele alınmasının zorunlu olduğu belirtiliyor.

KYG’nin nihai hedefi, “ortak geleceğe sahip küresel bir topluluk oluşturulmasına yardımcı olmak” şeklinde ifade edilirken, ortak girişimin “küresel refaha giden yolu, barışa giden yolu, açıklığa giden yolu, yeniliğe giden yolu ve sosyal ilerlemeye giden yolu teşvik ettiği” yorumu yapılıyor.

Beyaz Kitapta ayrıca “KYG’nin tek bir tarafın sahip olduğu özel bir yol değil, herkese açık kamusal bir yol” olduğu söyleniyor: “Jeopolitik hesaplardan uzaktır. Özel bir kulüp yaratmayı amaçlamadığı gibi herhangi bir tarafı da hedef almamaktadır.”

Mevcut uluslararası durum ise şöyle tarif ediliyor: “Şu anda dünya bir türbülans ve dönüşüm döneminden geçiyor. Büyük ülkeler arasındaki rekabet ve çekişme tırmanıyor; jeopolitik durum gerginliğini koruyor; küresel ekonomik iyileşme henüz ufukta görünmüyor; soğuk savaş ve sıfır toplamlı zihniyetler yeniden canlanıyor; tek taraflılık, korumacılık ve hegemonyacılık da yaygınlaşıyor. Yeni bir teknolojik devrim ve endüstriyel dönüşüm süreci daha da şiddetli bir rekabete yol açmıştır. Tüm bunlar insanlığın karşısına eşi benzeri görülmemiş zorluklar çıkarmaktadır.”

Beyaz Kitap’ta isim vermeden “bazı ülkelerin” ulusal güvenlik kavramını “abarttığı” ve “riskten arındırma adı altında ayrıştırma peşinde koştuğu” belirtiliyor. Bu çerçevede Kuşak ve Yol Girişiminin “daha anlamlı ve küresel öneme sahip bir girişim” haline geldiği düşünülüyor.

Beyaz kitapta, Çin, “sorumluluklarını yerine getiren büyük ve gelişmekte olan bir ülke” olarak nitelendirilirken, Çin’in KYG aracılığıyla dışa açılma ve kazan-kazan uluslararası işbirliği için en üst düzey tasarımı teşvik etmeye devam edeceği belirtiliyor.

KYG’nin konseptinin ayrıca tedbirler ve hedefler bakımından Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ile örtüşmekte olduğu belirtilirken, hedefin daha yüksek standartlarda dışa açılma yoluyla daha kaliteli kalkınmayı teşvik etmek ve Çin’in kalkınma fırsatlarını dünyanın geri kalanıyla paylaşmak olduğu vurgulanıyor.

Haziran 2023 itibariyle Çin’in, 150’den fazla ülke ve 30 uluslararası kuruluşla 200’den fazla KYG işbirliği anlaşması imzaladığı bildiriliyor ve şu bilgiler paylaşılıyor:

“Küresel düzeyde, 193 BM üyesi ülke oybirliğiyle KYG’nin BM kararına dahil edilmesini kabul etmiştir. İkili düzeyde ise Kuşak ve Yol Girişimi, Rusya’nın Avrasya Ekonomik Birliği çerçevesi, Kazakistan’ın Parlak Yol ekonomi politikası, Endonezya’nın Küresel Deniz Dayanağı girişimi ve Güney Afrika’nın Ekonomik Yeniden Yapılanma ve İyileşme Planı gibi çok çeşitli strateji ve girişimlerle eşgüdüm sağlamayı başarmıştır.”