Almanya’nın dün göreve başlayan Dışişleri Bakanı Johann David Wadephul ilk yurtdışı ziyaretini bu hafta sonu İsrail’e yapacak.

Almanya’nın yeni Başbakanı Friedrich Merz, İsrail’in Gazze’de insani yardım dağıtımını devralma planlarından duyduğu endişeyi dile getirdi ve yeni Dışişleri Bakanı Johann David Wadephul’un hafta sonu İsrail’e gideceğini açıkladı.

Reuters’ın ARD televizyonundan aktardığına göre Merz, “İsrail hükümetinin uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerini yerine getirmesi ve Gazze Şeridi’nde insani yardımın sağlanması gerektiği net” dedi.

“Son günlerdeki gelişmeleri büyük bir endişeyle izliyoruz” diyen Merz, İsrail’in kendini savunma hakkına sahip olduğunu ancak bu hakkı kullanırken insani yükümlülüklerini de gözetmesi gerektiğini vurguladı.

İsrail, pazartesi günü yaptığı açıklamayla insani yardımın kontrolünü devralmayı da içeren, Gazze Şeridi’nin tamamını kapsayabilecek şekilde Gazze’deki işgali genişletme planını onaylamıştı. Yetkililerin aktardığına göre, Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir tarafından sunulan plan, Gazze’nin aşamalı olarak işgal edilmesini, İsrail ordusunun bölgede kalıcı kontrol sağlamasını, sivil halkın güney bölgelere yönlendirilmesini ve Hamas’a yönelik saldırıların yoğunlaştırılmasını öngörüyor.

Berlin yönetimi, Almanya’nın Holokost’taki tarihi rolü nedeniyle İsrail’e karşı özel bir sorumluluk hissediyor ve bu nedenle İsrail hükümetine yönelik eleştirilerde temkinli davranıyor.

Şubat ayında Merz, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu davet edeceğini söylemiş ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkındaki tutuklama kararına rağmen onun Almanya’ya güvenli bir şekilde gelmesini sağlayacak bir yol bulacağını ifade ederek bazı çevrelerden tepki almıştı.

ABD çekilirken Fransa Suriye’de daha etkin rol oynayabileceğini düşünüyor. Ahmet Şara bugün Paris’te Macron’la görüşecek.  Fransız cumhurbaşkanlığından bir yetkili, ABD’nin Suriye’den çekilme süreci ve Fransa’nın bölgede daha etkin rol alması konusunda Washington ile istişarelerin sürdüğünü belirtti.

Suriye’nin geçişi Cumhurbaşkanı Ahmed Şara bugün Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşecek.

Reuters’ta yer alan habere göre Şara, HTŞ’nin liderliğini nedeniyle yaptırım listesinde olmasına rağmen Birleşmiş Milletler’den özel seyahat izni aldı.

Fransız yetkililere göre görüşmelerde, Suriye’nin egemenliği ve güvenliğinin sağlanması, Alevi ve Dürzilere yönelik son saldırıların ardından azınlıkların durumu, IŞİD’le mücadele çalışmaları ile insani yardım ve yaptırımların hafifletilmesi dahil ekonomik desteklerin koordinasyonu ele alınacak.

Elysee Sarayı’ndan bir yetkili, “Suriye’nin karşı karşıya olduğu büyük zorluklar göz önünde bulundurulduğunda, Fransa ve diğer uluslararası ortaklardan destek beklendiği açık” dedi. Yetkili, Paris’in Şara’nın geçmişteki cihatçı bağlantılarını göz ardı etmediğini ve geçiş süreciyle ilgili taleplerinin sürdüğünü de vurguladı.

Fransa’dan normalleşme adımları

2012’de Esad yönetimi ile diplomatik ilişkileri kese Fransa, Esad yönetiminin çöküşünü memnuniyetle karşılamış ve geçiş hükümetiyle ilişkileri geliştirmeye başlamıştı. Cumhurbaşkanı Macron, geçen haftalarda Şara ve Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile üçlü bir video konferans gerçekleştirmişti.

Geçen ay Paris, küçük bir diplomatik ekip ile Şam’a maslahatgüzar atayarak büyükelçiliğini yeniden açmaya yönelik ilk adımı attı.

Öte yandan Reuters’ın haberine göre ABD’nin bölgeden çekilmeye başlaması ve yeni Suriye liderinin ülkeyi Şam’ın kontrolü altına almaya çalışmasıyla birlikte Fransa, Şara ile SDG arasında arabuluculuk yaptı.

Fransız cumhurbaşkanlığından bir yetkili, ABD’nin çekilme süreci ve Fransa’nın bölgede daha etkin rol alması konusunda Washington ile istişarelerin sürdüğünü belirtti.

Şara, yaptırımların kaldırılmasını istiyor

Dünya Bankası, Suriye’nin yeniden inşa maliyetinin 250 milyar dolardan fazla olacağını öngörüyor. Şara yönetimi 14 yıllık savaşın ardından ağır darbe alan ekonomiyi canlandırmak için yaptırımların hafifletilmesine acil ihtiyaç duyuyor. ABD, AB ve İngiltere, Esad yönetimine sert ekonomik yaptırımlar uygulamıştı.

Suriye, AB’nin bu yaptırımları yenilememesini umuyor. Önlemlerin yenilenmesi için 27 üye ülkenin tamamının mutabakatı gerekiyor. Ancak sınırlı bir uzatma ya da Suriye Merkez Bankası gibi bazı kilit kurumların listeden çıkarılması da gündeme gelebilir.

Elysee yetkilisi, “Temel sorunlardan biri, geçiş hükümetinin yeniden inşa sürecine girmesini ve yabancı yatırımları çekmesi engelleyen ABD yaptırımlarının varlığı” ifadelerini kullandı.

ABD’nin talebiyle Suriye’deki Filistin direnişi ve üyelerine karşı harekete geçen Şam yönetimi, bu örgütlere ait ofis ve askeri tesislere el koyma sürecini başlattı. Bir zamanlar Suriye yönetimince desteklenen Filistinli direniş örgütleri şimdi belirsiz bir gelecekle karşı karşıya.

Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (Genel Komutanlık) Genel Sekreteri Talal Naci’nin Suriye makamları tarafından kısa süreliğine gözaltına alınması sonrası Suriye’de hâlâ faaliyet gösteren Filistinli örgütlerin Suriye’deki geleceği tartışılıyor.

ABD’den Şam’a normalleşme şartı: Filistinli gruplar sınır dışı edilsin

Adının açıklanmasını istemeyen Filistinli bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, yeni Suriye yönetiminin, Filistinli gruplar dosyasından sorumlu olmak üzere Ebu Abdul Rahman el-Şami isimli bir kişiyi görevlendirdiğini belirtti. El-Şami’nin göreve gelmesinden bu yana FHKC-GK temsilcilerinin de düzenli katıldığı birçok toplantı yapıldığı ve bu toplantılarda savaşçılar, silahlar, mal varlıkları ve askeri altyapının ele alındığı aktarıldı.

FHKC-GK Şam’ın taleplerini yerine getiriyor

Kaynağa göre, el-Şami açıkça, yeni hükümetin iç savaş sırasında Suriyeli sivillere karşı işlenen suçlara karıştığı öne sürülen kişi ya da gruplardan hesap soracağını belirtti. Filistinli gruplara, tüm silahlarını ve askeri ekipmanlarını teslim etmeleri, faaliyetlerini insani yardım çalışmalarıyla sınırlamaları talimatı verildi. Kaynağın aktardığına göre FHKC-GK büyük oranda bu taleplere uyum sağladı.

Bazı liderler Lübnan’a sığındı

Esad yönetiminin düşmesine rağmen, Naci ve FHKC-GK’nin ikinci ve üçüncü kademe yöneticilerinin büyük kısmı hâlâ Suriye’de bulunuyor. Şam’daki ofislerinin faaliyetlerini sürdürdüğü, ancak daha sıkı denetim altında olduğu bildiriliyor. Diğer bazı grupların liderleri ise ülkeyi terk etti. Bu kişiler arasında Halk Mücadele Cephesi’nden Halid Abdul Mecid, Fetih-İntifada’dan Ziyad es-Sağir, Kudüs Tugayları’ndan Muhammed es-Said ve Özgür Filistin Hareketi’nden Said Abdul Al yer alıyor. Çoğunun Lübnan’a sığındığı düşünülüyor.

Ofislere ve tesislere el konuyor

Kaynaklar, FHKC-GK’ye bağlı bazı isimlerin son haftalarda Esad güçleriyle işbirliği sırasında işledikleri iddia edilen savaş suçları nedeniyle gözaltına alındığını doğruladı. Suriye yönetimi ayrıca ülkedeki birçok Filistinli grubun ofisleri ve askeri tesislerine el koyma sürecini başlattı. El konulan mülkler arasında Fetih-İntifada, Özgür Filistin Hareketi ve Es-Saike Güçleri’ne ait yerleşkeler de bulunuyor. Saike lideri Muhammed Kays’ın hâlâ Suriye’de olduğu bildiriliyor.

Bir diğer ağır darbe ise bazı Filistinli gruplara ait banka hesaplarının dondurulması oldu. Ancak FHKC-GK’ye ait hesapların bu hesaplar arasında olup olmadığı henüz netlik kazanmadı.

Ayrıca FHKC-GK’nin daha önce Şam kırsalı, Dera, Halep ve Süveyda’da bulunan askeri eğitim kamplarını yeni yönetime teslim ettiği düşünülüyor. Filistinli bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Durum son derece hassas ve herkes endişeli. Bu kampların teslim edildiği büyük olasılıkla doğru” dedi.

ABD’nin normalleşme şartlarından biri

Geçen ay, Suriye makamlarının İslami Cihad’a bağlı iki üst düzey yetkiliyi Şam’da gözaltına almasıyla endişe daha da arttı. Gözaltına alınan isimler arasında örgütün Suriye büro sorumlusu Halid Halid ve örgütsel işler sorumlusu Ebu Ali Yasir yer aldı. Her iki isim de hâlâ gözaltında tutuluyor ve haklarında henüz resmî bir suçlama yapılmadı.

“İslami Cihad yöneticileri Suriye’de tutuklandı”

Bu göz altılardan birkaç gün önce Wall Street Journal (WSJ) ABD yönetiminin yaptırımları kaldırma ve olası normalleşme sürecini başlatmak için Şam’dan bir dizi talepte bulunduğu, o taleplerden birinin de Filistinli örgütlerin sınır dışı edilmesi ve finansal faaliyetlerinin yasaklanması olduğunu duyurmuştu.

Hâlihazırdaki korku ve belirsizlik ortamı, grup liderlerini kamuoyu önünde yorum yapmaktan kaçınmaya sevk ediyor. Çoğu, yerel ya da uluslararası medyayla konuşurken isimlerinin gizli kalmasını talep ediyor.

Mart 2011’de başlayan Suriye savaşından önce, ülkede bir düzineden fazla Filistinli direniş örgütü bulunuyordu.