Avrupa Birliği’nin (AB) yeni yaptırımları Rusya’nın enerji, finans sektörü ve ticaretini hedef alıyor. Bunlar arasında Avrupa limanlarından sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) geçişine getirilen kısıtlamalar ve SWIFT’in Rusya’daki muadiline karşı alınan tedbirler bulunuyor.

AB Konseyi, Komisyon’un, Ukrayna’daki askeri eylemleri nedeniyle Rusya’ya yönelik 14. yaptırım paketini kabul ettiğini açıkladı.

Yaptırımlar şunları içeriyor:

– 116 gerçek ve tüzel kişiye yaptırım uygulandı;

– Rus LNG’sinin Avrupa limanlarından transit geçişine kısıtlama getirildi;

– Petrol ve petrol ürünlerinde tavan fiyat uygulamasını aşmak için kullanılan ‘gölge filodan’ 27 gemiye yaptırım getirildi;

– Rusya’ya manganez cevheri ve nadir toprak elementi bileşikleri, bir dizi plastik, elektrikli ekipman ve ekskavatör tedariki yasaklandı;

– Rusya’dan helyum ithalatına kısıtlama getirildi;

– Rusya Merkez Bankası’nın SWIFT’in Rusya’daki muadili olan Finansal Haberleşme Sistemi’ne (SPFS) kısıtlama getirildi;

– Rusya’dan gerçek ve tüzel kişiler adına özel uçuşlar gerçekleştiren uçakların AB topraklarında iniş veya uçuş yapmaları yasaklandı;

– Rusya’daki kaynaklardan fon alan siyasi partiler, sivil toplum örgütleri, düşünce kuruluşları ve medya kuruluşlarına faaliyet yasağı getirildi;

– Brüksel’e göre Rusya’ya çift kullanımlı mal ve teknoloji tedarikinde yardımcı olan 61 şirkete (bazıları Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve BAE’den) ihracat kısıtlamaları getirildi.

Buna ek olarak, Avrupalı şirketler, ‘yaptırımlar ve millileştirme sonucunda’ Rus tarafının neden olduğu zararlar için tazminat talep etme hakkına sahip olacak.

Bu, Rusya’nın ABD ve diğer ülkeler tarafından Rus gerçek ve tüzel kişilerine karşı uygulanan ve mülkiyet haklarındaki kısıtlamalarla ilgili olanlar da dahil olmak üzere ‘dostane olmayan ve uluslararası hukuka aykırı’ yaptırımlara yanıt olarak acil önlemlere duyulan ihtiyaç nedeniyle kabul edilen Nisan 2022 tarihli ‘Bazı Mülklerin Geçici Yönetimi Hakkında’ kararnamesine atıfta bulunuyor.

AB ayrıca Ukrayna’dan yasa dışı yollarla ihraç edildiğinden şüphelenilen Ukrayna kültür varlıklarının satın alınmasını, ithal veya ihraç edilmesini yasakladı.

Aynı zamanda Brüksel, iştirakleri üçüncü ülkelerde faaliyet gösteren Avrupalı şirketlere, askeri amaçlarla kullanılabilecek malların Rusya’ya yeniden ihraç edilmesine izin vermemeleri talimatını verdi.

Yaptırım listelerine tam olarak kimlerin dahil edildiği henüz bildirilmedi.

EUObserver, söz konusu kişi ve kuruluşlar arasında ‘devlet destekli propaganda etkinliklerine’ katıldığı öne sürülen şarkıcı Polina Gagarina ve geçen yıl Rusya Federal Mülk Yönetimi Teşkilatı tarafından devralınan Baltika bira fabrikasının (Danimarkalı Carlsberg’e ait) başında bulunan Teymuraz Bolloyev’in de bulunduğunu bildirdi.

Dünya Ticaret Örgütü raporu: Rusya yaptırımları Batı’yı vurdu

Ukrayna’da çatışmaların başladığı Şubat 2022’den bu yana Kiev, aracılar vasıtasıyla Sırbistan’dan 800 milyon avro değerinde silah aldı.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandr Vucic, daha önce Sırp silahlarının üçüncü ülkeler üzerinden Ukrayna’ya girebileceğini kabul etmiş olsa da, tedarik hacmi ilk kez Financial Times (FT) tarafından açıklandı.

Bu sansasyonel bilginin ifşa edilmesi, Batı’nın, Sırbistan’ın Ukrayna krizinde Avrupa Birliği’nin (AB) politikasını izlemekteki isteksizliğine duyduğu öfkeyi periyodik olarak dile getirirken, Belgrad’a karşı herhangi bir cezalandırıcı tedbire başvurmamasının ve Sırp lider Vucic’i yakın bir ortak olarak görmeye devam etmesinin nedenini büyük ölçüde açıklıyor.

FT‘ye mülakat veren Vucic, “Evet, silahlarımızı ihraç ediyoruz. Ukrayna ya da Rusya’ya ihracat yapamıyoruz ama Amerikalılar, İspanyollar, Çekler ve diğerleriyle çok sayıda sözleşmemiz var. Nihayetinde bunlarla ne yapacakları onların bileceği iş,” ifadelerini kullandı.

Vucic, Sırbistan’ın silahlarının kimin eline geçtiğini kesin olarak bilse bile, bunun ‘kendilerini ilgilendirmediğini’ belirtti.

Aynı zamanda Vucic, gazetenin Şubat 2022’den bu yana Kiev’in aracılar vasıtasıyla Sırbistan’dan yaklaşık 800 milyon avro değerinde silah aldığı yönündeki tahminlerini de doğruladı.

Cumhurbaşkanı, ayrıca Belgrad’ın şu anda ‘silahları Batı silahlarından daha ucuz olduğu için altın fırsatlarla’ karşı karşıya olduğunu ve ülkesinin silah ihracatının daha da artabileceğini dile getirdi.

Sırbistan’ın savaş halindeki Ukrayna’ya silah tedarik ettiğine dair bilgiler daha önce de dünya medyasında yer almıştı. Örneğin geçen yıl Reuters haber ajansı ‘Avrupa: Rusya ve Ukrayna Arasındaki Çatışmaya Yanıt’ başlıklı gizli bir Pentagon belgesine yer vermişti.

Belgede, Sırbistan’ın Ukrayna ordusunu eğitmeyi reddetmesine rağmen ülkeye silah tedarik etmeyi kabul ettiği ya da ‘halihazırda tedarik ettiği’ belirtiliyordu.

Pentagon sızıntıları: Sırbistan Ukrayna’ya silah vermeyi kabul etti

Belgenin yayınlanması o dönemde Belgrad’da heyecan yarattı. Kısa bir süre önce Sırbistan başbakanı olan Savunma Bakanı Milos Vucevic, ‘Sırbistan’ın Ukrayna ya da Rusya tarafına silah satmadığını ve satmayacağı’ garanti ederek, “Belli ki birileri ülkemizi istikrarsızlaştırmak ve katılmayacağımız bir çatışmaya dahil etmek istiyor,” dedi.

Vucevic, ‘bazı silahların bir şekilde sihirli bir şekilde savaş bölgesine gitmiş olabileceği’ ihtimalini de göz ardı etmedi.

İlginç bir şekilde, ABD’nin Belgrad Büyükelçiliği o dönemde Sırbistan makamlarını savunarak “Bilgilerimize göre Sırbistan Ukrayna’ya silah satmıyor,” açıklamasını yaptı.

Benzer bir şekilde Ukrayna’nın Belgrad Büyükelçiliği de Sırbistan tarafından silah sevkiyatı yapıldığına dair ellerinde bilgi olmadığını ve Sırp siyasetçilerin resmi açıklamalarına güvendiklerini vurguladı.

Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi’nin Uluslararası İlişkiler Komisyonu Birinci Başkan Yardımcısı Vladimir Cabarov, ‘bilginin ek doğrulamaya ihtiyacı olduğunu’ belirttikten sonra şunları söyledi: “Sırplar üçüncü ülkeler aracılığıyla bile Ukrayna’ya silah gittiğini biliyorlarsa, bu dostane bir adım olarak görülemez.”

Batı, Sırbistan’ı Rusya’dan koparmak için Kosova’ya sırtını mı dönüyor?

Nikkei Asia’nın haberine göre Avrupa Birliği (AB), Japonya ve Güney Kore ile güvenlik ve savunma alanında ortaklık arayışına girerek savunma sanayinde daha geniş çaplı ortak geliştirme projelerinin önünü açabilir.

Nikkei’ye konuşan üst düzey bir Avrupa Komisyonu yetkilisi Avrupa ve Asya’daki güvenlik ortamının dramatik bir şekilde değiştiğini söyledi ve “Japonya ve Güney Kore ile birlikte daha yakın çalışmak üzere ortaklıklar geliştirmeyi umuyoruz” dedi.

Brüksel yıl sonuna kadar Japonya ile bakanlık düzeyinde bir anlaşma yapmayı hedefliyor.

Brüksel’in Norveç gibi AB üyesi olmayan ülkelerle de güvenlik ve savunma ortaklıkları bulunuyor. Asya’dan bir ülke ile benzer bir ortaklığın kurulması ise bir ilk olacak.

Japonya ve AB’nin nispeten küçük ulusal savunma sanayileri, araştırma-geliştirme ve üretim için yüksek maliyetler ve ABD’li yüklenicilere bağımlılık gibi ortak zorlukları var.

Japon şirketlerinin AB liderliğindeki savunma Ar-Ge programlarına katılma fırsatlarının artırılmasına yönelik bir öneri de mevcut. AB’nin, Japon ve Avrupalı şirketler arasındaki projeler için fon sağlayabileceği düşünülüyor.

Avrupalı şirketlerle çalışmak Japonya’ya savunma teknolojisini geliştirme, maliyetleri düşürme ve donanım satış kanallarını genişletme fırsatları sağlayabilir.

AB tarafı için ise ortaklığın, Japonya ile savunma sanayi işbirliği için bir temel oluşturma, ortak ekipman geliştirme fırsatları sunma ve tedarik kaynakları için seçenekleri artırma şansı sunacağı düşünülüyor.

Güney Kore, Rusya’ya karşı ihracat kısıtlamalarını sıkılaştırıyor

Bu arada Güney Kore de Avrupa’ya silah ihracatını artırıyor. Polonya, Güney Kore’nin K2 tankları ve K9 obüsleri için büyük siparişler verdi. Romanya, Finlandiya ve Estonya da Güney Kore silahlarının alımını artırıyor.

AB ayrıca uzay, siber güvenlik, dezenformasyon ve deniz güvenliği gibi alanlarda da işbirliğini değerlendirecek. Japonya ortaklığı planı, Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nın seçim kampanyası için önemli bir başlık olan nükleer silahsızlanma ve yayılmanın önlenmesi konusunda işbirliğini de içeriyor.

Rusya’nın Ukrayna müdahalesi sonrası AB, mart ayında ilk savunma sanayi stratejisini yayınladı ve buna göre üye ülkeler silah geliştirmek ve üretimini artırmak için bir araya geldi. AB’nin tek başına sınırlılıklarının olduğunu düşünen blok, Japonya, Güney Kore ve bölgedeki Batı müttefiki diğer ülkelerle bağlarını derinleştirmeye çalışıyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Haziran 2023’te Nikkei’ye verdiği bir mülakatta Japonya-AB ilişkilerini geliştirmeyi hedefledikleri alanlardan birinin güvenlik olduğunu söyledi. Temmuz ayında yapılan bir zirvede iki taraf güvenlik konusunda bakanlar düzeyinde stratejik bir diyalog başlatma konusunda anlaştı.