Boğazlar arası gerilimin arttığı bir ortamda asimetrik savaş kabiliyetlerini güçlendirmeye çalışan Tayvan, ABD’den yaklaşık 1.000 silahlı insansız hava aracı satın almak üzere sözleşme imzaladı.

Duyuru, Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) Tayvan lideri William Lai Ching-te’nin bağımsızlık yanlısı olarak algılanan tutumuna misilleme olarak pazartesi günü Tayvan çevresinde büyük ortak savaş tatbikatları düzenlemesinden bir gün sonra geldi.

Tatbikatta 17 PLA savaş gemisi, 17 sahil güvenlik gemisi ve adanın ablukaya alınmasını simüle eden en az 125 savaş uçağı sortisi yer aldı. Tayvan yönetimine göre, salı sabahı itibariyle sorti sayısı 153’e çıkarak rekor kırdı.

Çin ordusu Tayvan etrafında ‘abluka’ tatbikatı gerçekleştiriyor, ABD ‘endişeli’

Hükümete ait bir tedarik sitesine göre Tayvan ordusu salı günü Washington’un Taipei’deki sözde fiili büyükelçiliği olan Tayvan’daki Amerikan Enstitüsü ile iki sözleşme imzaladı.

Toplam değeri 5.27 milyar NT$ (163.9 milyon ABD$) olan sözleşmeler iki tip intihar saldırı drone’u satın alınmasını içeriyor: Personel saldırıları için tasarlanmış 685 adet Switchblade 300 başıboş mühimmat ve 291 adet Altius 600M-V zırh karşıtı saldırı uçağı.

Switchblade insansız hava araçlarının Kasım 2029 sonuna kadar, Altius insansız hava araçlarının ise 2027 sonuna kadar teslim edilmesi beklenmektedir.

Sözleşmeler, insansız hava araçlarının adanın kuzeyindeki Taoyuan, Tayvan’ın merkezindeki Taichung, güneydeki Kaohsiung ve doğudaki Hualien gibi kilit stratejik yerlerde konuşlandırılacağını ortaya koyuyor.

Hem Switchblade hem de Altius sistemleri, bir hedef bölgesinde devriye gezmek ve bir hedef tespit edildiğinde saldırmak üzere tasarlanmış başıboş mühimmatlar olarak sınıflandırılmaktadır.

Hafif Switchblade 300 iki dakika içinde çeşitli platformlardan fırlatılabilir. Menzili 30 km (18.6 mil) ve uçuş süresi 20 dakikayı aşmaktadır. ABD’li üreticisi AeroVironment’a göre Ukrayna’nın Rus güçlerine karşı savunmasında etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Daha büyük olan Altius 600M ise 440 km menzile ve dört saatlik havada kalma süresine sahip olup kara, hava ve deniz platformlarından fırlatılabilmektedir. Üreticisi Anduril, insansız hava aracının çoklu arayıcı başlık ve savaş başlığı seçenekleri taşıyabildiğini belirtiyor.

Tayvan Savunma Bakanlığı, bu başıboş mühimmatların adanın mevcut hassas füze dizisini tamamlayacağını ve özellikle yerli üretim insansız hava araçlarıyla koordineli olarak çok katmanlı caydırıcılık stratejisini geliştireceğini belirtti.

ABD satışları haziran ayında onaylamış ve anlaşmaların Tayvan’ın “silahlı kuvvetlerini modernize etmesine ve güvenilir bir savunma kabiliyeti sürdürmesine” yardımcı olacağını vurgulamıştı.

ABD, Tayvan’ı bağımsız bir devlet olarak tanımamasına ve tek Çin ilkesini tanımasına rağmen, Ada’yı Pekin’e karşı silahlandırmaya ve cesaretlendirmeye devam ediyor. Çin, Washington’ın bu hamlelerinin bölgede gerilimi tırmandırdığını savunuyor.

Avrupa Komisyonu ile Almanya ve İspanya gibi AB’nin ağır topları, Arjantin, Brezilya, Uruguay, Paraguay ve yeni üye Bolivya’dan oluşan Mercosur ticaret bloğuyla yıl sonundan önce bir anlaşma yapma arzularını gizlemiyorlar. Almanya Başbakanı Olaf Scholz anlaşmanın “hızla” yapılması gerektiğini söylüyor.

Fransa ise, Latin Amerika’nın dev üreticilerinden yapılacak sığır eti ve diğer tarımsal ithalatın, ülkenin siyasi açıdan en güçlü gruplarından biri olan Fransız çiftçilerini baltalayacağı endişesiyle uzun süredir anlaşmaya en çok karşı çıkan ülke konumunda.

Önceki yıllarda Paris’in AB içinde anlaşmayı veto edebilecek kadar siyasi gücü vardı fakat Macron’un bu yılki Avrupa Parlamentosu (AP) ve meclis seçimlerde aldığı ağır yenilgilerin ardından bu etki artık azalıyor.

AB ve Mercosur baş müzakerecileri görüşmeleri ilerletmek amacıyla 7-9 Ekim tarihleri arasında Brezilya’da bir araya geldi. Anlaşmanın savunucuları, kasım ayında Rio de Janeiro’da yapılacak G20 zirvesinde de ilerleme kaydedilebileceğini ve yılsonuna ya da 2025’in başlarına kadar bir sonuca varılabileceğini düşünüyor.

POLITICO’da yer alan habere göre zamana karşı yarışan Brüksel’deki Fransız yetkililer seçeneklerinin alışılmadık derecede sınırlı olduğunu görüyorlar.

Artık anlaşmayı tek başlarına engelleyemeyeceklerini ya da anlaşmayı durdurmak için bir koalisyon kuramayacaklarını anlayan yetkililer, bunun yerine oyunun sonunu etkilemeye odaklanıyor.

İsmini vermek istemeyen bir Fransız yetkili, “Fransa’nın daha fazla ülkeyi bir araya getirmeye çalıştığını sanmıyorum. Komisyondan çok fazla baskı var; [anlaşma] ilerlemeye devam ediyor,” dedi.

Toplantılar hakkında bilgi sahibi üç kişiye göre, son brifinglerde üst düzey Fransız diplomatlar Avrupa Parlamentosu’ndan Fransız yetkililere ülkenin giderek yalnızlaştığını söyledi. Yetkililer ayrıca anlaşmanın önümüzdeki yılın başlarında imzalanacağına dair bir beklenti içinde olduklarını da ima ettiler.

Görüşmelerle ilgili bilgi veren bir kişi “[AB-Mercosur] müzakerelerinde Fransa’nın Mercosur konusundaki yalnızlığının altını çizen bir hızlanma oldu,” dedi.

Brüksel’deki Fransız Daimi Temsilciliği ise bu tür görüşmelerin yapıldığı iddialarını yalanladı.

AB ve Mercosur resmi müzakereleri 2019’da tamamlamış olsa da Brüksel, ormansızlaşma ve iklimle ilgili endişeleri gidermek ve Fransız çiftçilerin Latin Amerika ürünlerinin bollaşmasıyla ilgili endişelerini gidermek için ek koşullar eklemek amacıyla anlaşmayı imzalamayı erteledi.

Fransa serbest ticaret anlaşmasına karşı olmadığını, sadece çevresel ve tarımsal taleplerinin karşılanmasını istediğini ısrarla vurguluyor. Gerçekten de Fransız imalat sanayinin büyük bir kısmı çiftçilerin tam aksine anlaşmayı destekliyor. Bir Fransız diplomat “Fransa’nın tutumunun karikatürize edilmesi” olarak adlandırdığı duruma karşı çıktı.

Fransız diplomat, “Biz kendi başına serbest ticarete karşı değiliz. Tüm garantileri içeren iyi bir anlaşmaya ihtiyacımız var. Komisyondan iklim, ormansızlaşma ve tarımsal çıkarlarımızı, adil rekabet koşullarını ve kritik birincil kaynaklara erişimi koruyan ayna maddelerle ilgili sağlam unsurları müzakereye dahil etmesini istiyoruz,” dedi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ın barış anlaşması önerisini gerçekçi bulmazken, Ermenistan Başbakanı Paşinyan 13 madde üzerinde anlaşmaya hazır olduklarını belirtti. Ancak Aliyev, bazı maddelerde uzlaşma sağlanamaması nedeniyle sürecin henüz tamamlanamayacağını bildirdi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan ile anlaşmazlıklar çözülmeden bir barış anlaşması imzalamanın “kesinlikle gerçek dışı” olduğunu söyledi.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise anlaşmanın imzalanması için “mutabık kalınan içeriğin yeterli olduğunu” savundu.

Azertag haber ajansının aktardığına göre Aliyev, Belçika Büyükelçisi Julien de Frepo ile yaptığı görüşmede, barış anlaşmasındaki tüm maddelerin eşit öneme sahip olduğunu ve birbirinden ayrılamayacağını vurguladı.

Bu Aliyev, çerçevede Ermenistan hükümetinin önerisini garip ve tamamen gerçek dışı bulduğunu ifade etti.

Görüşmede Aliyev, Avrupa Birliği’nin (AB) Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki anlaşmazlıkların çözüm sürecinde tarafsız kalması gerektiğini de belirtti.

Sınırdaki AB gözlem misyonunun görev süresinin uzatılmasının Bakü’de güvensizlik yarattığını kaydeden Aliyev, bu durumu “dürbün diplomasisi” olarak nitelendirerek bunun siyasi kültür sınırlarını aştığını kaydetti.

Paşinyan, 10 Eylül’de yaptığı açıklamada, Erivan’ın Azerbaycan ile barış ve ilişkilerin normalleşmesi için 16 maddelik anlaşmanın 13 maddesi üzerinde “mümkün olan en kısa sürede” imza atmaya hazır olduğunu duyurdu.

Paşinyan’a göre, bu durum anlaşmanın temelini oluşturacak ve geri kalan konuların müzakere edilmesine olanak sağlayacak. 8 Ekim’de de üzerinde mutabık kalınan maddeler için anlaşmayı imzalamaya hazır olduğunu bir kez daha yineledi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ise eylül ayında yaptığı açıklamada, barış anlaşmasının bazı maddeleri üzerinde henüz mutabakat sağlanamadığını bildirdi.

Bakanlık, özellikle Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik toprak taleplerine atıfta bulunan anayasasında değişiklik yapması gerektiğini vurguladı.

Ermenistan, COP29’dan önce Azerbaycan ile barış anlaşması istiyor