Valday Kulübü Araştırma Direktörü Fyodor Lukyanov, Putin ve Trump arasındaki telefon görüşmesinin Rusya’nın istediği şekilde ilerlediğini belirtti. Lukyanov, görüşmede Ukrayna’nın askerden arındırılması konusunun yeniden gündeme geldiğini ve Ukrayna meselesinin genel Rusya-ABD ilişkileri bağlamında tartışıldığını vurguladı. Uzman, Kiev ve Avrupa için olumlu bir gelişme olmadığını, zira iki büyük gücün diğerlerini göz ardı ederek konuyu görüştüğünü ifade etti.
Valday Kulübü Araştırma Direktörü ve Russia in Global Affairs Genel Yayın Yönetmeni Prof. Fyodor Lukyanov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında gerçekleşen telefon görüşmesini değerlendirdi.
Lukyanov, görüşmenin, Rusya’nın öngördüğü senaryo doğrultusunda ilerlediğini belirtti.
Prof. Lukyanov, Telegram kanalında yayımladığı yazısında, “Putin ve Trump’ın ‘görüşmesi’ etrafındaki suni heyecan, beklendiği gibi, yapay bir gerginlik olarak kaldı,” ifadelerini kullandı.
Lukyanov, ikinci görüşmeyi “kader tayin edici” ve “belirleyici” olarak sunma girişimlerinin başarısız olduğunu ve sürecin devam ettiğini, ancak zamanlamasının henüz belirsiz olduğunu vurguladı.
‘Moskova, derhal ateşkes fikrini olumlu karşılamadı’
Görüşmenin, Rusya’nın senaryosuna uygun ilerlediğini belirten Lukyanov, “Moskova, derhal ateşkes fikrini olumlu karşılamadı ve koşulların dikkatlice incelenmesi, yani uzun vadeli bir çözümün ana hatlarının hazırlanması gerektiğini belirtti. Ateşkes gerçekleşmedi,” değerlendirmesinde bulundu.
Lukyanov, Rusya’nın, daha önce Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin önerdiği, ancak Washington’un baskısıyla vazgeçtiği, enerji altyapısına yönelik karşılıklı saldırıların durdurulması ve Karadeniz’deki güvenlik önlemleri önerisini destekleyerek “zarif bir şekilde” bu planı devre dışı bıraktığını ifade etti.
Lukyanov, “Bu moratoryumun uygulanıp uygulanmayacağı henüz belli değil. Fakat yürürlüğe girse bile, inisiyatifin Rusya’da olduğu savaş alanındaki durumu doğrudan değiştirmeyecek,” diye yazdı.
Kremlin’in, Cidde’deki görüşmelerden kaynaklanan Beyaz Saray baskısını azalttığını ve tartışmayı uzayan bir sürece dönüştürdüğünü belirten Lukyanov, “Moskova, şu anda bunun kendi lehine olduğuna inanıyor,” yorumunu yaptı.
Lukyanov, ateşkes/barış şartının, Ukrayna’nın hem silah sevkiyatı hem de nüfusun seferber edilmesi yoluyla askerileştirilmesinin durdurulması olduğunu vurguladı.
Lukyanov, “Özel askeri harekatınbaşlangıçtaki hedefi olan askerden arındırmaya geri dönüldüğü söylenebilir. Konu gündeme alındı, ancak istenen sonuca ulaşılıp ulaşılmayacağı belirsiz,” dedi.
ABD’nin (daha önce yardımı durdurabileceğini gösterdiğini) ve Avrupa’nın (Kiev’e askeri yardıma olan bağlılığını daha da güçlendirdiğini) bu konuda karşı karşıya geldiğini belirten Lukyanov, toprak meselesinin gölgede kaldığını, ancak askeri potansiyel konusunun ön plana çıktığını ifade etti.
‘Ukrayna meselesi, genel ilişkiler bağlamında ele alınıyor’
Moskova’nın başından beri ısrar ettiği gibi, Ukrayna meselesinin genel ilişkiler bağlamında tartışıldığını belirten Lukyanov, “Bu nedenle, belki ritüel ama gösterge niteliğinde olan, büyük ekonomik işbirliği olasılıklarına dair eşlik eden vurgular var,” dedi.
Bunun yanı sıra Lukyanov, Beyaz Saray’ın açıklamasında, tarafların Orta Doğu’yu, özellikle de İsrail’in güvenliği konusunu ayrıntılı olarak ele aldıklarına dair ifadenin dikkat çekici olduğunu ifade etti.
Lukyanov, “Bu konunun (muhtemelen İran-İsrail’den Suriye ve Basra Körfezi monarşilerine kadar geniş bir yelpazede) Trump için öncelikli olduğu teyit edildi. Ukrayna değil. Rusya için tam tersi; Ukrayna öncelikler listesinde açıkça her şeyin önünde,” değerlendirmesini yaptı.
‘Görüşme, Kiev ve Avrupa için iyi haberler getirmedi’
Tarafların önceliklerinin farklı olmasının, teorik bir uzlaşma olasılığı yarattığını kaydeden Lukyanov, “Bir taraf için en önemli olmayan şey, diğeri için daha az önemli olan, ancak onun için en önemli olan şeyle takas ediliyor. Başarı kesinlikle garanti değil, ancak bu nispeten rasyonel bir plan,” diye ekledi.
Lukyanov, görüşmenin Kiev ve Avrupa için iyi haberler getirmediğini, zira iki büyük gücün diğerlerini göz ardı ederek konuyu görüştüğünü ifade etti.
Lukyanov, “Başarıya ulaşılıp ulaşılmayacağının veya her şeyin başarısızlığa mahkûm olup olmadığının anlaşılması için en az iki müzakere aşamasının daha geçmesi gerekiyor,” dedi.
‘Trump-Putin görüşmesinden sonra, diyalog somut bir zemine taşındı’