ABD, elli yıl önce Vietnam Savaşı’nın sona ermesinden bu yana eski düşmanına yaptığı en büyük silah sevkiyatı kapsamında Vietnam’a beş eğitim uçağı teslim etti.

Vietnam’daki ABD Büyükelçiliği çarşamba günü yaptığı açıklamada, T-6C eğitim uçaklarının teslimatının Güneydoğu Asya ülkesinin “kendine güvenen savunma yeteneklerini” destekleyeceğini söyledi.

Haziran ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i nadir bir ziyaret için ağırlayan Vietnam, Sovyet döneminden bu yana neredeyse tüm silahlar için Moskova’ya güveniyordu.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne göre Rusya 2000-2019 yılları arasında Vietnam’a 6,5 milyar dolarlık silah ihraç etti. Vietnam’ın toplam silah ithalatındaki oranı %84.

Ancak diplomatik ilişkilerini çeşitlendiren Vietnam şimdi savunma bağlarını da çeşitlendirmek üzere yeni tedarikçiler arıyor ve aralık ayında büyük bir savunma fuarı düzenleyecek.

ABD, yeni Başkan Donald Trump yönetiminde Çin ile derinleşmesi beklenen rekabetin ortasında Vietnam ile yakınlaşıyor. T-6C’lerin devir teslim törenine her iki ülkenin hava kuvvetleri liderleri de katıldı.

Vietnam Hava Savunma Hava Kuvvetleri Servis Komutanı Korgeneral Nguyen Van Hien, büyükelçilik tarafından paylaşılan açıklamasında “Vietnam tarafı, T-6C uçaklarından en etkin şekilde yararlanma ve kullanma konusunda ABD tarafı ile işbirliği yapmayı taahhüt ediyor” dedi. Uçaklar “birlikte çalışabilirlik, askeri pilotların eğitimi, göreve hazır olma [ve] anavatanın korunması” gereksinimlerinin karşılanmasına katkıda bulunuyor diye ekledi. Gelecekte yedi uçağın daha teslim edilmesi bekleniyor.

2025 yılında ABD ve Vietnam, aralarındaki savaşın sona ermesinin 50. yılını kutlayacak. İki taraf 2023 yılında ilişkilerini Kapsamlı Stratejik Ortaklığa yükseltti.

Vietnam, en büyük ihracat pazarı olan ABD ile dünyanın en büyük dördüncü ticaret fazlasına sahip.

Hanoi’nin toplam 12 eğitim uçağı siparişi, 2016 yılında dönemin Başkanı Barack Obama’nın silah ambargosunu kaldırmasından bu yana ABD’den yaptığı en büyük silah ithalatına da işaret ediyor.

Uçakların teslimatı, Ho Chi Minh City ile Cam Ranh Körfezi arasında yer alan ve daha önce ABD tarafından kullanılan bir Rus askeri üssüne ev sahipliği yapan derin su limanı Phan Thiet sahil kasabasındaki bir hava üssünde gerçekleşti.

Eski bir ABD savunma müsteşarı Washington’un Cam Ranh’ta “mümkün olduğunca yakın bir üsse” dönmesi gerektiğini söyledi.

Güneydoğu Asya’nın en büyük ordusuna sahip olan Vietnam şu anda yabancı askeri üslere izin vermiyor.

Polonya Dışişleri Bakanının salı günü Varşova’da yapılan bir toplantıda Almanya’nın da aralarında bulunduğu ülkelerin savunma eurobondları fikrini desteklediğini söylemesinin ardından Berlin bu öneriyi destekleyip desteklemediğini söylemekten kaçındı.

Almanya geçmişte savunma gibi alanlardaki kilit yatırımları finanse etmek üzere AB’nin ortak borçlanması fikrine karşı çıkan birlik üyeleri arasında yer almıştı.

Salı günü Polonya, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya ve Birleşik Krallık dışişleri bakanları, diğer hususların yanı sıra “Avrupa Birliği’nin ekonomik ve finansman gücü de dahil olmak üzere eldeki tüm araçları kullanarak Avrupa’nın güvenlik ve savunmasını güçlendirme” taahhüdünde bulunan ortak bir bildiri yayınladılar.

Altı Avrupa ülkesi Ukrayna’ya desteğini yineledi

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski metni, en büyük beş AB ülkesinin savunma tahvillerine desteklerini ifade ettikleri bir atılım olarak selamlarken, Almanya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü bir politika değişikliği olasılığını reddetti.

Sözcü ortak deklarasyonun “Ukrayna’ya güvenlik ve savunma alanları da dahil olmak üzere yoğun bir şekilde ve GSYİH’nin en az %2’si oranında destek sağlamaya devam etme yönünde ortak bir irade olduğunu çok açık bir şekilde ifade ettiğini” söyledi.

Eurobond çıkarılması olasılığı sorulduğunda ise sözcü “sorunuzda belirttiğiniz diğer hususları deklarasyonda bulamadıklarını” söyledi.

Almanya’da koalisyon hükümeti bu ayın başlarında çökerek erken seçimin yolunu açmış ve mevcut yönetimi önemli politika girişimlerinde bulunamaz hale getirmişti.

Çin devlet destekli bir şirket, Elon Musk’ın Starlink’i ile rekabet etmek üzere Brezilya’da bir uydu hizmeti başlatmayı planlıyor.

Alçak Dünya yörüngesindeki uydular aracılığıyla yüksek hızlı internet hizmetleri geliştiren Spacesail’in duyurusu, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in bu hafta Brezilya’yı ziyaret ederek mevkidaşı Luiz Inácio Lula da Silva ile yükseltilmiş bir ortaklık imzaladığı sırada geldi.

Spacesail ile yapılan anlaşma aynı zamanda SpaceX şirketi Starlink’in sahibi olan Musk ile Brezilyalı yetkililer arasında, milyarder yatırımcının X sosyal medya ağında yanlış bilgilendirme iddiaları üzerine yaşanan anlaşmazlığın ardından geldi.

Çin devlet medyasına göre Spacesail, Brezilya devletine ait Telebrás grubu ile uydu iletişimi ve geniş bant internet hizmetleri sağlamak üzere anlaştı.

Bir iletişim bakanlığı sözcüsü, Brezilya hükümetine göre şirketlerin fiber optik altyapının hizmet vermediği bölgelerdeki talebi inceleyeceğini ve hizmetin 2026’da hayata geçmesini hedeflediklerini söyledi.

İcra kurulu başkanı Jie Zheng salı günü geç saatlerde gazetecilere yaptığı açıklamada “Spacesail Brezilya’nın uzun vadeli ortağı olmaya kararlıdır” dedi.

Musk-Lula gerilimi

Brezilya, Latin Amerika’nın en büyük ülkesindeki uydu internet pazarının neredeyse yarısını kontrol eden Starlink’e rakipleri teşvik etmeye çalışıyor.

Musk bu yıl Brezilya’da X’te aşırılık yanlısı içeriği teşvik ettiği iddia edilen hesapların kapatılması yönündeki adli emirlere uymayı reddetti ve platformun ülkede geçici olarak yasaklanmasına neden oldu.

Mahkeme kararlarına uymaması halinde lisansını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağı uyarısında bulunan düzenleyiciler Starlink’i de bu tartışmanın içine çekmiş ve X adına para cezası ödemek zorunda bırakmıştı. Musk nihayetinde hesapları kaldırmayı kabul etti.

Musk ile Brezilya’nın solcu hükümeti arasındaki gerilim, hafta sonu devlet başkanının eşi Rosângela Lula da Silva’nın sosyal medya düzenlemeleriyle ilgili bir etkinlikte Musk’a tepki göstermesiyle yeniden alevlendi.

Xi ve Lula 37 anlaşma imzaladı

Spacesail’in, ABD’nin bir zamanlar Washington’un “arka bahçesi” olarak kabul edilen bir bölgede azalan etkisine dair endişelerinin ortasında gelen açıklaması, Çin liderinin Güney Amerika’ya yaptığı diplomatik turla aynı zamana denk geldi.

Xi Jinping geçen hafta Lima’daki Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği zirvesi öncesinde Peru’da Çin tarafından inşa edilen bir mega limanın açılışına katıldı. Ardından G20 liderler konferansı için Rio de Janeiro’ya giden Xi, Çarşamba günü Brasília’da tam devlet onuruyla karşılandı.

Lula ve Xi, Pekin’in ikili ilişkiler hiyerarşisinde zaten en üst sıralarda yer alan “kapsamlı stratejik ilişkilerini” “daha adil bir dünya ve daha sürdürülebilir bir gezegen için ortak bir geleceğe sahip Çin-Brezilya topluluğu”na yükseltti.

Anlaşma, Xi’nin temel diplomatik doktrinlerinden biri olan “insanlık için ortak kader topluluğu” inşasının yankılarını taşıyor ve analistler bu yaklaşımın, Pekin’in ABD’nin hakimiyetine karşı çok kutuplu bir dünya arayışına atıfta bulunduğunu yorumluyor.

İki lider ayrıca tarım, ticaret, altyapı, teknoloji ve sanayiyi kapsayan 37 anlaşma imzaladı.

Ancak Brezilya, Pekin’den gelen tekliflere rağmen Xi’nin en önemli uluslararası altyapı programı olan Çin’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne katılmadı. Brasília’daki yetkililer programa tam üyelik olmadan da Çin yatırımlarını güvence altına alabileceklerine inanıyor.

Şanghay Spacecom Uydu Teknolojisi adı altında da faaliyet gösteren Spacesail, devlet medyasına göre 2030 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde 15.000 uzay aracı hedefiyle uydu dağıtımını hızlandırmak için iddialı planlara sahip. Ağustos ayında 18 uydudan oluşan ilk turunu fırlatan şirket, ekim ayında bir tur daha fırlattı.