ABD Başkanı Donald Trump, faiz oranlarını düşürmediği için Amerikan merkez bankası Federal Rezerv’e (Fed) ateş püskürdü ve Fed Başkanı Jay Powell’ın “görevine son verilmesinin daha hızlı olamayacağını” söyleyerek Beyaz Saray’ın merkez bankası üzerindeki baskısını artırdı.

Perşembe günü erken saatlerde Truth Social’da yayınlanan mesaj, Fed Başkanı Jerome Powell’ın yönetimin ticaret savaşının enflasyonda geçici bir artışa yol açmasının “kuvvetle muhtemel” olduğu ve bunun daha uzun süreli etkileri olabileceği uyarısında bulunmasından bir gün sonra geldi. Powell’ın açıklamaları üzerine piyasalar çöktü.

Trump mesajında, “Her zaman ÇOK GEÇ VE YANLIŞ olan Fed’den Jerome Powell, dün bir başka ve tipik, tam bir ‘keşmekeş’ olan bir rapor yayınladı!” diye yazdı.

Başkan, faiz oranlarına atıfta bulunarak, “Onları kesinlikle şimdi düşürmeli. Powell’ın görevine son verilmesi daha hızlı olamazdı!” dedi.

Trump daha önce de defalarca Fed’e faizleri düşürmesi çağrısında bulundu ve Powell’ın Fed lideri olarak devam etmesini istemediğinin sinyallerini verdi.

⁠⁠Powell: Gümrük tarifeleri Fed’in istihdam ve enflasyon hedeflerini riske atıyor

İlk döneminde Trump’ın avukatları Başkanın Fed başkanını sebepsiz yere görevden alamayacağı sonucuna varmış olsa da, bir federal mahkeme kısa süre önce Trump’a diğer iki bağımsız kurumun liderlerini görevden alma çabalarında kısmi bir zafer kazandırdı.

Merkez bankacıları gümrük tarifelerinin muhtemelen yıllardır mücadele ettikleri türden bir enflasyonu yeniden ateşleyeceğini tahmin ederken, Trump son birkaç haftadır Powell’a yükleniyor.

Powell’ın başkanlık süresi 2026 yılında sona eriyor ve kendisi defalarca bu süreyi tamamlamayı planladığını söyledi.

Powell çarşamba günü yaptığı açıklamada yönetimin ticaret, göçmenlik, mali konular ve düzenlemelerle ilgili politikalarının birçoğunun hâlâ gelişmekte olduğunu söyledi fakat daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyümenin, merkez bankacılarını “istikrarlı fiyatlar ve müreffeh bir iş piyasası” hedeflerinden daha da uzaklaştıracağını savundu.

Trumpizmin iktisadi aklı – 2: Scott Bessent, Amerikan rüyası ve özel güzeldir

Örneğin Powell’a göre ticaret savaşından kaynaklanan tedarik zinciri tıkanıklıkları, bir kerelik bir artıştan daha uzun süren fiyat artışlarına yol açabilir.

Powell, “Muhtemelen bu yılın geri kalanında bu hedeflerden uzaklaşacağımızı ya da en azından herhangi bir ilerleme kaydetmeyeceğimizi düşünüyorum,” dedi.

Powell ayrıca Fed faiz oranlarını belirlerken, iki görevinin (istikrarlı fiyatlar ve maksimum istihdam) birbiriyle “gerilim içinde” olabileceğini söyledi.

Ulusal siyaset sahnesinde Elon Musk’la ilgili tüm endişelere rağmen, POLITICO’ya göre belki de Amerika’nın hiçbir bölümü uzay endüstrisi kadar doğrudan onun gölgesinde faaliyet göstermiyor.

Musk’ın etkisi, Başkan Donald Trump’ın danışmanı olmadan önce bile çok büyüktü. Kurduğu şirket SpaceX, geçen yıl ABD’den fırlatılan tüm roketlerin yüzde 95’ini uzaya gönderirken, 7.000 Starlink uydusundan oluşan takımyıldızı uzaydaki aktif uyduların büyük çoğunluğunu oluşturuyor.

Şimdi, Trump’a doğrudan bağlı ve kolları hükümetin her yerine uzanan yeni işiyle milyarder, ABD’nin uzay politikasının ne olması gerektiğine dair kendi fikirlerini ileri sürmek için daha da fazla güce sahip.

Bir dizi yetkiliyle yapılan görüşmeler, sektörün hem heyecanlı hem de endişeli olduğuna işaret ediyor.

Kağıt üzerinde, SpaceX’in kurucusunun uzayla ilgili resmi bir sorumluluğu yok ve bizzat kendisi, NASA bütçe kararlarından uzak durması gerektiğini söyledi.

Fakat Musk, Trump’ın seçilmesinden bu yana uzayla ilgili bir dizi açıklamasıyla tartışmalara yol açtı. Örneğin NASA’nın Ay görevini “dikkat dağıtıcı” olarak nitelendirirken, Mars’a mürettebatlı bir misyon gönderme sözü verdi ve Biden yönetiminin Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) iki astronotu mahsur bıraktığını iddia etti.

Musk ayrıca, ISS’in yörüngeden erken çıkarılmasını da savundu ki bu iş, olduğu gibi, kendi şirketine düşecek.

Öte yandan herkes Musk’ın sözlerini ciddiye almıyor. Musk’ın resmi bir pozisyonunun olmaması, NASA tarafından finanse edilen bir programın parçası olarak Ay’a iniş araçları üreten Intuitive Machines’in baş teknoloji sorumlusu Tim Crain için yeterli.

DFD’ye verdiği demeçte, “Elon Musk’ın yayınladığı ve paylaştığı her şeye takılmıyorum. Bundan hangi gerçek politika çıkar?” diye sordu.

Crain bunun yerine NASA yönetici adayı Jared Isaacman’ın ajansın lideri olarak yerini almasını beklediğini söyledi.

Diğerlerinin Musk’ın etkisi konusunda daha açık çekinceleri var, fakat bunları kamuoyu önünde dile getirmekten çekiniyorlar.

Isaacman’ın SpaceX ile, Isaacman’ın gerçekleştirdiği bir uzay yürüyüşünde şirketle ortak olmak da dahil olmak üzere yakın bağlantıları var. Musk hakkında konuşmak için adının açıklanmasını istemeyen bir uzay endüstrisi yetkilisi, Isaacman’ın Musk ile arasına ne derece mesafe koyacağını göreceklerini söyledi.

Musk ile doğrudan rekabet eden şirketlerin yöneticileri, dünyanın en büyük uzay şirketinin sahibinin ihalelerin verilmesini etkilediğine dair herhangi bir işarete karşı özellikle tetikte görünüyorlar.

SpaceX’in rakibi Rocket Lab’in CEO’su Peter Beck, Space Symposium’da yaptığı konuşmada Musk’ın etkisinden endişe duyup duymadığı sorulduğunda, “Üzerinde çok fazla göz var, bu yüzden oyunu kurallarına göre oynaması gerekecek. Aksi takdirde insanlar faul yapmakta oldukça hızlı davranacaklardır,” cevabını verdi.

SpaceX’in milli güvenlik fırlatmalarındaki ana rakibi olan roket üreticisi ULA’in CEO’su Tory Bruno da mart ayında Washington’da yaptığı konuşmada benzer bir soruya benzer bir yanıt vererek, “Beklentimiz, tedarik sürecinin adil ve dengeli olmaya devam etmesi ve rekabete gerçekten değer vermesidir. Herhangi bir sağlayıcı ya da diğerinin tekel pozisyonuna doğru bir eğilim görmek istemem,” demişti.

Geçen hafta Space Symposium’da konuşan uzay istasyonu şirketi Vast’ın CEO’su Max Haot ise, mürettebatlı bir Mars misyonunun kendileri gibi şirketler için pek çok yeni fırsat yaratacağını söyledi.

Haot, “Eğer yüzlerce insanı Mars’a gönderecekseniz, uzaya yapacakları ilk yolculuk Mars’a olmamalı. Uzayda zaman geçirmeliler,” diye konuştu.

Ayrıca Haot, Musk ve uzay sektörünün, devlet desteği olmadan da Mars’a ve uzaya gidebileceği bir senaryonun olduğunu savundu.

Mark Zuckerberg bu hafta Meta’yı Federal Ticaret Komisyonu’nun (FTC) şirketin Instagram ve WhatsApp satın almalarını iptal almayı amaçlayan anti-tekel davasına karşı savunmak için yaklaşık 10 saatini harcadı.

Meta CEO’su Zuckerberg mahkemede verdiği ifadede, “Yeni bir uygulama inşa etmek zordur. Instagram’ın [kamera işlevlerinde] Facebook’tan daha iyi olduğunu düşündüm, bu yüzden onları satın almanın daha iyi olacağını düşündüm,” dedi.

FTC’nin ana argümanı Meta’nın rekabet etmek yerine rakiplerini satın aldığı yönünde. Komisyonun avukatı, Zuckerberg’in 2018’de antitröst zorluklarının ortasında Instagram’ı sattığını savundu.

Meta ise, liderinin geçmişteki niyetlerinin önemsiz olduğunu çünkü FTC’nin davasının kusurlu olduğunu savunuyor.

FTC, Instagram gibi platformların bağımsız büyük rakipler haline gelebileceğini söyleyerek Meta’nın dağıtılması için bastırıyor.

Zuckerberg, Meta’nın TikTok’u ilk başta ciddiye almadığını, fakat ByteDance’ın uygulamasının “en büyük rekabet tehdidi” haline geldiğini söyledi.

Meta’nın savunmasının önemli bir kısmı TikTok, YouTube, X ve hatta LinkedIn ile rekabet içinde olduğunu iddia etmesi. FTC, bu uygulamaların yayın platformları olduğunu, Instagram, Facebook ve WhatsApp’ın ise arkadaştan arkadaşa sosyal medya ağları olduğunu savunuyor. Komisyona göre bu bağlamda Meta’nın ABD’deki tek rakibi Snapchat.

Wall Street Journal’a göre Zuckerberg geçen ay FTC Başkanı Andrew Ferguson’u arayarak davayı çözmek için 450 milyon dolar teklif etti.

FTC tarafından sunulan e-postalarda Zuckerberg’in Instagram’ın 2012’deki hızlı büyümesi ve her ikisi de Meta tarafından satın alınmadan önce WhatsApp’ın mesajlaşma alanındaki hakimiyeti konusundaki endişelerini dile getirdiği görülüyor.

2018 yılına ait e-postalar, Zuckerberg’in gelecekteki düzenleyici incelemeyi öngördüğünü ve hatta şirketin satın almalarını bölme olasılığını düşündüğünü gösteriyor.

Birkaç hafta sürecek olan antitröst davasında Sheryl Sandberg ve Instagram’ın kurucu ortağı Kevin Systrom gibi sektörün önemli isimlerinin de ifadeleri alınacak.

Mahkeme FTC lehine karar verirse, ikinci aşamada iddia edilen tekelin nasıl ortadan kaldırılacağı belirlenecek.

FTC davayı ilk olarak Trump’ın ilk yönetiminin son haftalarında açmış ve (şirketin o zamanki adıyla) Facebook’un sırasıyla 2012 ve 2014 yıllarında Instagram ve WhatsApp’ı satın alarak ve üçüncü taraf geliştiricilere kısıtlamalar getirerek rekabeti yasadışı bir şekilde engellediğini savunmuştu.

2021 yılında ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı James Boasberg davayı “yasal açıdan yetersiz” bularak reddetmişti fakat FTC, Meta’yı “hakimiyetini sürdürmek için yasadışı bir satın al ya da göm planına” başvurmakla suçlayan daha ayrıntılı bir dava sunmak üzere davayı değiştirmişti.

Boasberg şikayetin devam etmesine izin verdi ve Meta’nın daha sonra özet karar için yaptığı başvuruyu büyük ölçüde reddetti. Davada tek karar verici olarak da duruşmaya başkanlık edecek.

Boasberg aynı zamanda Trump yönetimiyle de Yabancı Düşmanlar Yasası uyarınca sınır dışı işlemlerinin derhal durdurulması yönündeki emrine açıkça karşı geldiği için çatışıyor; dün, yönetimin emre karşı geldiğine inanmak için “olası bir nedeni” olduğunu söyledi ve bir “saygısızlık” soruşturması açmakla tehdit etti.