Bangladeş, komşusu Hindistan’a, ağustos ayında Yeni Delhi’ye kaçan eski Başbakan Şeyh Hasina’yı “yargı süreci” için ülkeye geri göndermesini istedi.

Güçlü ticari ve kültürel bağlara sahip olan Güney Asya komşuları arasındaki ilişkiler, Hasina’nın iktidarına karşı düzenlenen şiddetli protestoların ardından görevden alınması ve sınır ötesine sığınmasından bu yana gergin bir hal aldı.

Dakka’nın pazartesi günü Yeni Delhi’ye yaptığı talep, Hindistan Dışişleri Bakanı’nın Bangladeş’i ziyaret etmesinden iki hafta sonra geldi. Ziyarette bakanlar iki ülke arasındaki bulutları dağıtmayı ve yapıcı ilişkiler sürdürmeyi umduklarını söylemişti.

Bangladeşli Bakan Touhid Hossain gazetecilere yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki diplomatik yazışmalara atıfta bulunarak “Hindistan hükümetine Bangladeş hükümetinin Hasina’yı yargı süreci için buraya geri istediğini belirten bir nota gönderdik” dedi.

Hossain yargı sürecine ilişkin ayrıntılı bilgi vermedi.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı ve Hasina’nın oğlu Sajeeb Wazed, yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.

Bangladeş’in geçici hükümetinin başkanı Muhammed Yunus, Hindistan’ın Hasina’yı geri göndermesini ve son 15 yıldaki görev süresi boyunca işlediği iddia edilen suçlar nedeniyle yargılayabilmesini talep etti.

Hindistan Dışişleri Bakanı Vikram Misri bu ay Dakka’yı ziyaret etti ve Hindistan’ın Dakka ile yapıcı bir ilişki sürdürme kararlılığını yineledi.

Yeni Delhi, Hasina’nın “güvenlik nedenleriyle” kısa bir süre önce Hindistan’a geldiğini ve ayrıntıya girmeden burada kalmaya devam ettiğini söyledi.

Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba salı günü yaptığı açıklamada, Kuzeydoğu Asya ile ilgili konular da dahil olmak üzere çeşitli konuları görüşmek üzere ABD Başkanı seçilen Donald Trump ile bir toplantı ayarlamaya çalıştığını söyledi.

Bir basın toplantısında konuşan Ishiba, “Bölgesel durum ve ekonomiye ilişkin temel algılar üzerinde anlaşmaya varmak son derece önemli” dedi. “Japonya-ABD ittifakını yeni zirvelere taşımak için Kuzeydoğu Asya konusunda aynı fikirde olmak önemlidir” diye vurguladı.

Ishiba, Japonya’nın bir toplantı için “uygun bir zaman” bulmak için çalışacağını, ancak henüz “somut bir şeye” karar verilmediğini söyledi.

Başbakanın yorumları Trump’ın geçen hafta 20 Ocak’taki yemin töreninden önce bir toplantıya açık olduğunu söylemesinin ardından geldi. Nikkei’nin edindiği bilgiye göre Trump’ın ekibi Japon hükümetine ocak ayı ortasında bazı tarihler önerdi ve her iki taraf da temas halinde olmaya devam ediyor.

Savunma işbirliği

Japonya ve ABD önemli ticaret ortakları ve on yıllardır süren güvenlik anlaşmaları kapsamında savunma alanında yakın işbirliği içerisindeler. ABD ile ittifakı başarılı bir şekilde yönetmek her Japon başbakanı için temel dış politika önceliği olarak görülüyor. Washington ayrıca bölgede Çin’in etkisini kısıtlama girişimlerinde Tokyo’yu önemli bir müttefik ve askeri birlikleri için kritik bir üs olarak görüyor.

Ishiba kasım ayında Güney Amerika’da bir çift uluslararası zirveye katıldıktan sonra Trump ile görüşmeyi denedi ancak başarısız oldu. O zamandan beri Trump’ın göreve başlamasından hemen sonra bir görüşme ayarlamaya çalışıyor.

Ishiba görüşmenin zamanlaması konusunda hükümet içinde farklı görüşler olduğunu kabul etti.

Japonya parlamentosuna atıfta bulunan Ishiba, “İki argüman var: biri, henüz resmi olarak göreve başlamamışken bir sonraki başkanla görüşmenin iyi bir fikir olmadığı, diğeri ise Diet oturumu nedeniyle [iç siyasi] programın sıkışık olduğu şubat veya mart ayından önce görüşmenin daha iyi olacağı” dedi.

Ishiba ayrıca Japonya’nın, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un bu ayın başlarında görevden alınmasının ardından siyasi durumun belirsizliğini koruduğu Güney Kore ile çalışmaya devam etme kararlılığını da teyit etti.

Ishiba geçen hafta Güney Kore başbakanı ve devlet başkanı vekili Han Duck-soo ile telefonda görüştü.

Ishiba, “Güney Kore’deki iç siyasi gelişmelere rağmen… Japonya ile Güney Kore ve ABD arasındaki yakın bağları sürdüreceğimizi teyit ettik” dedi.

Parti yetkilileri, Güney Kore’nin ana muhalefet partisinin salı günü geçici olarak Devlet Başkanlığına vekalet eden Han Duck-soo’yu görevden alma sözü verdiğini ancak siyasi belirsizlik riskinin artması üzerine daha önceki bir planı tersine çevirerek hafta sonuna kadar beklemeye karar verdiğini söyledi.

Bu hamle, görevden alınan Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık’ta kısa süreli sıkıyönetim ilan etme girişiminin ardından ülke sarsılırken geldi.

Muhalefetteki Demokrat Parti (DP) taban lideri Park Chan-dae, partinin Han’ı görevden alma planına devam edip etmeyeceğine karar vermek için bu hafta sonuna kadar bekleyeceğini söyledi. Daha önce parti, salı günü Han’ı görevden almak için bir yasa tasarısı sunacağını söylemişti.

Parlamentoda çoğunluğa sahip olan DP, Han’ın Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un sıkıyönetim ilan etme girişiminin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine özel danışman soruşturması başlatılmasını öngören yasayı imzalamayı ertelemesinin ardından bu adımı atıyor.

Han’ın halkın iradesine karşı hareket ettiği ve 14 Aralık’ta parlamentonun kendisini görevden alma kararı vermesinin ardından yetkileri askıya alınan Yoon’a fiilen yardım ettiği belirtiliyor.

Bir azil tasarısı sunulduktan sonra genel kurulda resmen tanıtıldıktan sonra 24 ila 72 saat içinde oylanması gerekiyor.

Han’ın görevden alınması halinde, Güney Kore yasalarına göre Maliye Bakanı başkan vekili olarak hükümeti yönetmek için sıradaki isim olacak.

Başbakan Han, görevden alınması ya da yetkilerinin geri verilmesi konusunda Anayasa Mahkemesi’nin incelemesiyle karşı karşıya olan Yoon’dan görevi devraldı.

DP’li Park, “Başkan vekili Han bugünkü kabine toplantısında özel kovuşturma yasasına yeşil ışık yakmayacağını açıkça belirtti” dedi.

“Bunu zamanı ertelemekten başka bir şekilde yorumlamak mümkün değil” diye ekledi.

DP, parlamentodaki çoğunluğuyla bu ay muhafazakar Yoon’a karşı diğer suçlamaların yanı sıra ayaklanma suçlamalarını takip etmek üzere özel bir danışman atanması ve eşinin lüks çanta skandalı ve diğer iddialar nedeniyle soruşturulması için yasa tasarılarını kabul etti.

ABD yeniden iletişim kurdu

Newsis haber ajansına göre Han’ın ofisinden ismi açıklanmayan üst düzey bir yetkili DP’nin Han’ı görevden alma hamlesini “son derece üzücü” olarak nitelendirdi.

“Uluslararası toplum şu anda başkan vekilliği sistemini destekliyor. Görevden alma bu güveni sarsabilir ve ekonomiyi olumsuz etkileyebilir,” dediğini aktardı.

Han’ın ofisine yorum için hemen ulaşılamadı.

Yoon’un iktidardaki Halk Gücü Partisi (PPP), DP’yi, Güney Kore’nin kilit müttefiki ABD’nin Han’ın yönetimi altındaki ülkeyle planlı iletişimini yeniden başlattığı bir dönemde, taleplerini yerine getirmediği için hükümeti devirmekle tehdit etmekle suçladı.

Yoon, parlamentonun kendisini görevden aldığı 14 Aralık günü televizyonda yaptığı açıklamadan bu yana henüz hukuk ekibini açıklamadı ya da kamuoyunun karşısına çıkmadı.

Yoon’a danışmanlık yapan avukat Seok Dong-hyeon salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Yoon’un Noel günü olan çarşamba günü, sıkıyönetim ilan etme hamlesini soruşturan yetkililer tarafından yapılan bir çağrıya cevaben sorgulanmak üzere ortaya çıkmasının muhtemel olmadığını söyledi.

Seok, Yoon’un Anayasa Mahkemesi’ndeki davaya öncelik verdiğini söyledi.