Biden yönetimi, Avrupalı müttefiklerini, Rusya’nın dondurulan varlıklarından yaklaşık 300 milyar doların ‘Ukrayna müzakerelerini teşvik etmek için kullanılmasını’ desteklemeye ikna etmeye çalışıyor. Trump’ın ekibi, bu stratejiyi genel olarak desteklerken, Avrupa ülkeleri temkinli yaklaşıyor.

Joe Biden yönetimi, Avrupa müttefiklerini, “Moskova üzerindeki baskıyı artırmak amacıyla” Rusya’nın dondurulan varlıklarından yaklaşık 300 milyar doların kullanılmasına ikna etmek için son çabalarını sürdürüyor.

Donald Trump’ın bir hafta içinde Beyaz Saray’ı devralacak ekibi bu fikri destekliyor.

Biden’ın danışmanları, söz konusu varlıkların bir emanet hesabına aktarılmasını önerdi; bu varlıklar yalnızca Ukrayna ile bir barış anlaşmasının şartlarına bağlı olarak serbest bırakılabilir.

CNN’e konuşan üst düzey iki yönetim yetkilisi, Beyaz Saray’ın, rezervlerin büyük kısmının bulunduğu Avrupa ülkelerini, özellikle 190 milyar avronun yer aldığı Belçika’daki menkul kıymet saklama kuruluşu Euroclear’ı, bu adımı desteklemeye ikna etmeye çalıştığını belirtti.

Biden yönetiminden bir yetkili, CNN’e verdiği demeçte, bu varlıkların alınmasının Moskova’ya “açık bir mesaj” olacağını iddia etti: “Paralarınızı geri almak istiyorsanız, müzakere masasına oturmanız gerekecek.” 

Mevcut Beyaz Saray yetkilileri, Trump’ın ekibiyle, özellikle dışişleri bakanlığına aday gösterilen Senatör Marco Rubio ve ulusal güvenlik danışmanlığına gelmesi beklenen Kongre üyesi Mike Waltz ile bu konuyu detaylı şekilde görüştü.

Konuya aşina kaynaklara göre Trump’ın ekibi, bu stratejiyi genel olarak destekliyor ve bu adımın “Rusya’yı müzakere masasına oturmaya teşvik edebileceğine” inanıyor.

Trump, seçim kampanyasında savaşı bir günde bitirme sözü vermiş olsa da, yakın zaman önce bu süreyi altı aya çıkarmıştı.

Washington, bir yıldan fazla bir süredir Avrupa Birliği ülkelerini Rusya’nın dondurulan varlıklarını Ukrayna’ya yardım için kullanılmasına ikna etmeye çalışıyor.

Fakat Avrupa, müsadere işleminin uluslararası normları ihlal edeceğini ve euroya olan güveni zedeleyeceğini düşünüyor. 

Şu ana kadar G7 ülkeleri, dondurulmuş Rus rezervlerinden elde edilecek gelecekteki gelirler teminatıyla Ukrayna’ya 50 milyar dolarlık kredi verilmesi konusunda anlaşmaya vardı.

AB, rezervlerin büyük kısmının kullanımına hâlâ şüpheyle yaklaşıyor. CNN kaynaklarına göre, Washington’un son önerisi de bu şüpheleri gideremedi ve Beyaz Saray’da yönetim değişikliği gerçekleşmeden bir anlaşma sağlanması olası görünmüyor.

Biden, G7 liderleriyle yaptığı son görüşmelerde bu konuyu şahsen gündeme getirdi. Beyaz Saray’dan bir yetkili, bunun, Trump yönetiminin Ukrayna’daki barış müzakerelerini güçlendirmek amacıyla yürütülen çabalar kapsamında yapıldığını belirtti. 

Dışişleri Bakanı Antony Blinken geçen hafta yaptığı açıklamada, “görevden ayrılan yönetimin, Trump’ın müzakere masasına güçlü bir şekilde oturmasını ve en iyi anlaşmayı yapmasını sağlamak için elinden geleni yaptığını” ifade etti.

Rusya, Trump döneminden ne bekliyor?

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, AB ülkelerinin savunma harcamalarını mevcut yüzde 2’lik GSYİH oranından önemli ölçüde artırması gerektiğini, aksi takdirde Rusça öğrenmek veya Yeni Zelanda’ya gitmek zorunda kalacaklarını belirtti. 

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Brüksel’deki Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin savunma harcamalarını mevcut yüzde 2’lik GSYİH oranından yukarı çekmemeleri halinde “dört-beş yıl içinde Rusça öğrenmek zorunda kalacaklarını” iddia etti.

YouTube üzerinden canlı yayınladığı konuşmasında Rutte, “Bunu yapmazsak, dört-beş yıl içinde Rusça kurslarına gitmek veya Yeni Zelanda’ya taşınmak zorunda kalacağız,” dedi.

NATO Genel Sekreteri, AB’nin savunmasını NATO dışında güçlendirmesi durumunda, GSYİH’nın yüzde 10’una kadar savunma harcaması yapması gerekeceğini belirtti.

Aynı zamanda Rutte, AB’nin, NATO’ya üye olmayan ülkelerden gelen şirketlerin savunma sanayisini güçlendirme çabalarına katılmasını engelleyecek bariyerler oluşturmaması gerektiğini vurguladı.

Genel Sekreter, bu tür kısıtlamaların maliyetleri artırdığını, üretimi zorlaştırdığını ve yenilikleri engellediğini kaydetti.

Rutte, ittifakın askeri hedeflerine ulaşmak için üye ülkelerin savunma harcamalarını GSYİH’nın yüzde 3,7’sine kadar çıkarması gerekebileceğini, ancak bu rakamın yenilikler ve ortak alımlarla azaltılabileceğini de sözlerine ekledi.

ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump da daha önce NATO ülkelerinin savunma harcamalarını yüzde 2’den yüzde 5’e çıkarması gerektiğini söylemişti.

Fakat Reuters ajansının analistlere dayandırdığı bilgilere göre, bu seviye ittifakın 32 üyesinin neredeyse tamamı için siyasi ve ekonomik olarak imkansız görünüyor.

NATO’nun kendi verilerine göre, 2024 hedefini şu ana kadar sadece 23 üye ülke karşılayabildi. Financial Times gazetesinin iki kaynağı, Trump’ın nihayetinde yüzde 3 ila 3,5 arasında bir oranda karar kılabileceğini belirtti.

Rutte, daha önce de NATO’nun savunma harcamalarını artırmaması durumunda ciddi sorunlarla karşılaşabileceği uyarısında bulunmuş, savunma sanayisinin genişletilmesi gerektiğini, zira ittifakın şu anda uzun vadede kendini koruyacak kadar askeri ürün üretemediğini dile getirmişti.

‘Askeri Schengen’: ABD, Rusya ile Arktik’te nasıl bir çatışmaya hazırlanıyor?

Reuters’in 13 Ocak tarihli haberine göre İsveç, Danimarka, Finlandiya, Letonya, Litvanya ve Estonya, Avrupa Komisyonunu G7 tarafından Rus petrolü için belirlenen varil başına 60 dolarlık fiyat sınırını daha da düşürmeye çağırdı.

Ülkeler, daha düşük bir üst sınırın Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşını finanse etme kabiliyetini daha da kısıtlayacağını ve küresel petrol piyasalarında önemli aksaklıkları önleyeceğini savunuyor.

Mevcut koşullar altında Batılı şirketler Rus petrolünü ancak sınırın altında satılması halinde sigortalayabiliyor ve taşıyabiliyor. Altı ülkenin Avrupa Komisyonuna gönderdikleri mektupta “G7 petrol fiyat tavanını düşürerek yaptırımlarımızın etkisini daha da arttırma” ihtiyacını vurguladıkları bildiriliyor.

G7 başlangıçta, küresel piyasalarda istikrarı korurken Moskova’nın petrol gelirlerini azaltmak için üst sınırı uygulamaya koymuştu. 2025’te küresel petrol fazlası tahminleri ve yumuşayan fiyatlarla birlikte G7 daha sıkı tedbirler almayı düşünebilir.

Reuters’teki habere göre yaptırımlar ve Ukrayna’nın insansız hava aracı saldırıları, Tuapse, İlyiç ve Novoşahtinsk’teki rafinerilerin faaliyetlerini azaltması ya da durdurmasıyla Rusya’nın petrol üretimini şimdiden sekteye uğrattı. Bu baskılar Rusya’nın enerji sektörünü iskontolu petrol satmaya ve yüksek faiz oranları altında çalışmaya zorlayarak kapasitesini daha da zorladı.