Diplomasi
Handelsblatt: İmamoğlu tutuklaması nedeniyle Almanya, Türkiye’ye Eurofighter satışını engelledi

Alman ekonomi gazetesi Handelsblatt Almanya’da görevini yeni CDU-SPD koalisyon hükümetine devretmeye hazırlanan SPD-Yeşiller koalisyonunun, Türkiye’ye Eurofighter tipi savaş uçaklarının satışını engellediğini yazdı.
Haberini, hükümet üyeleri arasında yapılan gizli görüşmeleri bilen çok sayıda kaynağa dayandıran Handelsblatt, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının Türkiye’ye Eurofighter satışına veto kararına gerekçe olarak gösterildiğini belirtti.
Haberde, İmamoğlu’nun tutuklanması nedeniyle Berlin’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı sert bir şekilde eleştirdiği, bunu “Türk demokrasisine saldırı” olarak nitelendirdiği kaydedildi. Bu nedenle de hükümetin silah ticaretini durdurmayı doğru bulduğu ifade edildi.
Gazetenin “içeriden” elde ettiği bilgilere göre, görevdeki Federal Şansölye Olaf Scholz (SPD) son yıllarda Türkiye’ye Eurofighter teslimatı konusundaki endişeleri gidermek için bizzat çaba sarf etti.
Erdoğan ile yapılan gizli görüşmelerde önemli ilerlemeler kaydedilmişti ve onay süreci “yolunda gidiyordu.” Haberlere göre, Yeşiller tarafından yönetilen Dışişleri ve Ekonomi bakanlıkları daha önce şüpheyle yaklaştıkları onaylarını çoktan vermişlerdi.
Fakat İmamoğlu’nun tutuklanması sürece darbe vurdu. Türkiye’deki iç siyasi gerilimlerin Almanya’yı zor durumda bıraktığını yazan Handelsblatt, “Berlin bir yandan hem Orta Doğu’da hem de Ukrayna’daki savaşta önemli bir rol oynayan Türk hükümetiyle iyi ilişkilerini sürdürmeye çalışıyor. Öte yandan, Türkiye’deki otokrasi eğilimi bu ülkedeki hükümetle ilişkileri zorlaştırıyor,” diyor.
Görevini CDU lideri Friedrich Merz’e devretmeye hazırlanan Şansölye Olaf Scholz, 19 Ekim 2024 tarihinde gerçekleştirdiği İstanbul ziyaretinde Eurofighter satış sürecinin başlatılması için ilk onayı verdiklerini resmen açıklamıştı.
Scholz, Birleşik Krallık öncülüğünde yürütülen sürecin başında olunduğunu, müzakerelerle sürecin ileriye taşınacağını söylemişti.
Eurofighter ihracatı, CDU/CSU ve SPD’den oluşan gelecekteki “siyah-kırmızı” federal hükümeti için de büyük olasılıkla bir yük olacak. Partiler koalisyon sözleşmelerinde silah ihracatına ilişkin zorlu iç tartışmaların üstesinden gelme sözü verdiler.
Koalisyon belgesinde, “İhracat kontrol lisansları daha hızlı ve daha koordineli bir şekilde gözden geçirilmelidir. [Amaç] Avrupa silah ihracatı düzenlemelerini uyumlu hale getirmektir,” deniyor.
Bu özellikle Eurofighter için önemli; zira savaş uçağı Almanya, İtalya, İspanya ve Birleşik Krallık arasında ortak bir proje. Berlin’in silah ihracatı konusundaki kısıtlayıcı tutumu nedeniyle konsorsiyum içinde yıllardır bir anlaşmazlık yaşanıyor.
Gazete, CDU/CSU’nun ihracatı onaylamaya SPD’den daha meyilli olmasını muhtemel görüyor. CDU/CSU parlamento grubuna göre Eurofighter konsorsiyumundaki ortak ülkelerin çıkarları göz önünde bulundurulmalı.
Öte yandan SPD, CDU lideri Friedrich Merz’in Erdoğan ile görüşmeler yapacağına ve Eurofighterları İmamoğlu’nun serbest bırakılması için bir koz olarak kullanacağına inanıyor.
Türk hükümeti toplam 40 adet Eurofighter Typhoon satın almayı planlıyor. Ankara, önümüzdeki yılın başlarında İngiltere’den Tranche 1 olarak bilinen ilk seriden 20 Typhoon uçağı satın almayı planlıyor. Bunu 20 adet ultra-modern Typhoon Tranche 4 uçağının satın alınması izleyecek. Bu tesislerin 2030 yılına kadar faaliyete geçmesi bekleniyor.
Satışı kabul eden İngilizlerle müzakereler halihazırda devam ediyor. Mart ayında Ankara’ya somut bir teklif sunuldu. Savunma Bakanlığına göre bu teklif şu anda inceleniyor. Bunun ötesinde Berlin ağzını sıkı tutuyor.
Bakanlık prensip olarak Türk Hava Kuvvetleri’nin operasyonel olabilmesi için her tür savaş uçağına ihtiyacı olduğunu söylüyor. Fakat Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşüyle birlikte konu başka bir hal alabilir. Handelsblatt’a göre Türkiye bir kez daha F-35 ve modern ABD yapımı F-16’lara umut bağlayabilir.
CDU/CSU ve SPD koalisyon sözleşmesinde “Alman güvenlik ve savunma sanayisine, yabancı ortaklarına ve müşterilerine güven veren stratejik odaklı bir silah ihracatı politikası” vaat ediyor.
Nitekim Türkiye, yıllar süren kısıtlamaların ardından geçen yıl bir kez daha Alman savunma sanayinin en büyük müşterilerinden biri oldu. Geçici rakamlara göre, torpidolar, güdümlü füzeler ve denizaltılar için parçalar da dahil olmak üzere ülkeye yaklaşık 231 milyon avro değerinde savunma ekipmanı teslim edildi.
Bu da Türkiye’yi Almanya’nın müşterisi ülkeler arasında beşinci sıraya yerleştirdi. 2020-2024 döneminde Almanya, İspanya ve İtalya’dan sonra Türkiye’nin en büyük üçüncü savunma ekipmanı tedarikçisi oldu. ABD ise dördüncü sırada yer aldı.
Diplomasi
Avrupalı liderlerden Rusya’nın İstanbul’daki taleplerine tepki

Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve Polonya liderleri, Rusya’nın İstanbul’daki müzakerelerde Ukrayna’ya sunduğu talepleri “kabul edilemez” olarak nitelendirerek Kiev’e destek verdi.
Reuters‘ın haberine göre, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, bugün Arnavutluk’ta düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesinde yaptığı açıklamada, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve Polonya liderlerinin, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin Moskova’nın İstanbul’daki müzakerelerde öne sürdüğü talepleri “kabul edilemez” olarak nitelendiren tutumunu desteklediğini bildirdi.
Starmer, Tiran’da Zelenskiy ile yaptığı ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Polonya Başbakanı Donald Tusk’ın da katıldığı görüşmenin ardından, “Rusya’nın tutumu açıkça kabul edilemez ve bu ilk değil,” dedi.
Starmer ayrıca, Rus heyetinin Kiev’den Ukrayna’nın dört oblastının Moskova’ya verilmesini talep ettiği İstanbul müzakerelerinin sonuçlarının ele alınmasının ardından Avrupalı müttefiklerin ABD Başkanı Donald Trump ile telefonla görüştüğünü belirtti.
Starmer, “Dolayısıyla, Devlet Başkanı Zelenskiy ile yapılan bu görüşme ve Başkan Trump ile yapılan görüşme sonucunda, şu anda yanıtlarımızı yakın bir şekilde uyumlu hâle getiriyor ve koordine ediyoruz ve bunu yapmaya devam edeceğiz,” dedi.
Reuters‘ın kaynaklarına göre, üç yıldan fazla bir süredir çatışmayı çözmeye yönelik ilk doğrudan girişim olan İstanbul’daki görüşme, Rusya’nın bu talebinin ardından iki saatten az sürerek sona erdi.
Ayrıca, The Economist‘e göre, Rus heyeti temsilcileri savaşın devam edeceği ve Ukrayna’nın Harkov ve Suma olmak üzere iki oblastının daha ele geçirileceği uyarısında bulundu.
Müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy’nin Ukraynalılara Rusya’nın sonsuza kadar savaşmaya hazır olduğunu söylediği iddia edildi. Yayın organının kaynağına göre Medinskiy, “Savaş istemiyoruz ama bir yıl, iki yıl, üç yıl, ne kadar sürerse sürsün savaşmaya hazırız. İsveç’le 21 yıl savaştık,” dedi.
Zelenskiy, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada Moskova’nın fiilen ateşkesi reddettiğini söyledi. Devlet Başkanı Vladimir Putin savaşı bitirmeye hazır olana kadar Rusya karşıtı yaptırımların sıkılaştırılması ve Moskova üzerindeki baskının sürdürülmesi çağrısında bulundu.
Bununla birlikte, müzakereler bazı belirli sonuçlar da getirdi. Medinskiy ve Ukrayna heyeti başkanı Rüstem Umerov, savaşın başından bu yana en büyük esir takası olan “1000’e 1000” formülüyle esir takası konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu. Takasın “önümüzdeki günlerde” gerçekleşmesi bekleniyor.
Medinskiy’e göre, Moskova ve Kiev, her iki tarafın da gelecekteki ateşkes vizyonunu yazılı ve ayrıntılı olarak sunması konusunda anlaştı.
Ayrıca, müzakerelerin devamı konusunda prensip anlaşmasına varıldığını da kaydetti. Bu bilgi Umerov ve Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından da teyit edildi.
Rusya ve Ukrayna, ‘1000’e 1000′ esasına göre esir takası konusunda anlaştı
Diplomasi
Rusya ve Ukrayna, ‘1000’e 1000′ esasına göre esir takası konusunda anlaştı

Rusya ve Ukrayna heyetleri, üç yıl aradan sonra ilk doğrudan müzakereler için İstanbul’da bir araya geldi.
Görüşmelerin ardından Rus heyetinin başkanı Vladimir Medinskiy, tarafların çatışmanın çözümüne ilişkin vizyonlarını paylaştığını ve temasların devam etmesini arzuladıklarını belirtti.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise Rus heyetinin gerçek karar alma yetkisine sahip olmadığını ifade etti.
Rus heyetinin başkanı Vladimir Medinskiy, görüşmelerin ardından basına yaptığı açıklamada, Rus tarafının müzakerelerden memnun olduğunu ve temasların devam etmesini istediklerini söyledi.
Medinskiy, “Moskova ve Kiev, ateşkesin sağlanmasına yönelik kendi vizyonlarını sunma konusunda anlaştılar,” dedi.
Ayrıca, Ukrayna tarafının devlet başkanları düzeyinde bir görüşme talep ettiğini ve Rusya’nın bu talebi not ettiğini belirtti.
Medinskiy, “Önümüzdeki günlerde Rusya ve Ukrayna arasında ‘1000’e 1000′ formatında esir takası yapılacak,” diye ekledi. Rus yetkili, ateşkes planlarının karşılıklı sunulmasının ardından tarafların müzakerelere devam edeceğini de sözlerine ekledi.
Zelenskiy: Rus heyetinin İstanbul’da gerçek yetkisi yok
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Rusya-Ukrayna müzakerelerinin sona ermesinin hemen ardından Telegram kanalından yaptığı paylaşımda, İstanbul’daki Rus heyetinde Rusya’da karar alabilecek nitelikte kimsenin bulunmadığını düşündüğünü belirtti.
Zelenskiy, “Eğer Putin Türkiye’ye gelmekten korkmasaydı, bu hafta savaşı bitirmeye yönelik önemli adımlar atmak için gerçek bir şans vardı,” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, paylaşımında şunları kaydetti: “İstanbul’a gelen Rus heyetinin çok düşük seviyede olduğu aşikâr. İçlerinde Rusya’da gerçekten karar alabilen tek bir kişi bile yok. Buna rağmen, en azından o Rusların gerçekten bir şeyler çözüp çözemeyeceğini anlamak için Ukrayna Savunma Bakanı başkanlığındaki ekibimizi İstanbul’a gönderdim. Ukrayna bu savaşı bitirmek için tüm gerçekçi adımları atmaya hazır. Putin’i, heyetine gerçek yetkiler vermeye çağırıyorum.”
Ukrayna heyetine başkanlık eden Savunma Bakanı Rüstem Umerov da düzenlediği basın toplantısında esir takasında anlaşıldığını doğruladı. Umerov, “Görüşmelerde Ukrayna tarafı öncelikle ateşkesin tüm biçimlerini ele aldı. Ülke liderleri düzeyinde bir toplantı yapma potansiyelimiz var,” bilgisini verdi.
Müzakerelerden detaylar
Rusya ve Ukrayna temsilcileri arasındaki görüşmeler birkaç saat sürdü ve müzakerelere dair bazı detaylar basına yansıdı.
Mevcut bilgilere göre:
— Bazı iddialara göre, Rus heyeti Ukrayna tarafından “güvenlik bölgesinin” genişletilmesi amacıyla Sumi oblastının kendilerine verilmesini talep etti.
— Ayrıca, Ukrayna ordusunun Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC), Lugansk Halk Cumhuriyeti (LHC), Herson ve Zaporojye oblastlarının işgal altındaki kısımlarından çekilmesinin de masada olduğu öne sürüldü.
— Görüşmeler başlamadan önce Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bir konuşma yaptı ve tüm toplantı boyunca müzakerelerde hazır bulundu.
— Sabah saatlerinde Ukrayna müzakere heyeti, ABD ve Türkiye temsilcileriyle üçlü bir görüşmeye katıldı.
— Ukrayna heyetinden bazı üyelerin görüşmelere askeri üniformayla katıldığı, Rus tarafının ise iş kıyafetleri tercih ettiği gözlemlendi.
— Çeşitli iddialara rağmen, Ukraynalı bir milletvekilinin de teyit ettiği üzere müzakerelerde Rusça konuşuldu.
— Görüşme yaklaşık iki saat sürdü. Tarafların ara mı verdiği yoksa müzakereleri sonlandırdığı konusunda henüz net bir bilgi bulunmuyor ve bu konuda çelişkili haberler geliyor.
Diplomasi
İstanbul müzakereleri: Rusya, Ukrayna’dan dört oblasttan çekilmesini istedi

İstanbul’da bugün (16 Mayıs) üç yıl aradan sonra ilk kez düzenlenen Rusya-Ukrayna müzakerelerinde, Moskova’nın ateşkes karşılığında Ukrayna’nın Donetsk, Lugansk, Herson ve Zaporojye’den çekilmesini içeren taleplerde bulunduğu bildirildi.
Ukraynalı diplomatik kaynaklar, bu talepleri “gerçeklikten uzak” ve daha önce görüşülenlerin ötesinde olarak nitelendirdi.
Reuters haber ajansının Ukraynalı diplomatik çevrelere dayandırdığı haberine göre, Rusya’nın İstanbul’daki müzakereler sırasında öne sürdüğü talepler “gerçeklikten uzak” bulundu ve daha önce ele alınan konuların kapsamını aşıyor.
Axios muhabiri Barak Ravid’e konuşan Ukraynalı bir diplomatik kaynak, Rus tarafının ateşkes karşılığında Ukrayna ordusunun ülkenin çeşitli bölgelerinden çekilmesini talep ettiğini belirtti.
Sky News‘e konuşan bir Ukraynalı kaynak ise Moskova’nın talepleri arasında başka “yerine getirilemez” maddelerin de olduğunu sözlerine ekledi.
Ukrayna parlamentosu (Verhovna Rada) milletvekili Aleksey Gonçarenko, Rusya’nın Ukrayna birliklerinin “kendi anayasasına eklediği tüm oblastlardan” (yani Lugansk, Donetsk, Herson ve Zaporojye oblastlarından) çekilmesini talep ettiğini öne sürdü.
Gonçarenko ayrıca, Rus tarafının 30 günlük ateşkes önerisini de reddettiğini belirtti.
Taraflar arasında üç yıl aradan sonra yapılan ilk müzakereler bugün İstanbul’da gerçekleşiyor.
-
Görüş2 hafta önce
Hindistan ve Pakistan savaşır mı?
-
Rusya1 hafta önce
Rusya’da havaalanlarında toplu uçuş ertelemeleri
-
Görüş1 hafta önce
Kim kazandı?
-
Görüş1 hafta önce
Hindistan-Pakistan savaşı henüz başlamadı
-
Dünya Basını2 hafta önce
Güçlü Amerikan Tanrıları, Trump ve Uzun Yirminci Yüzyılın Sonu
-
Asya1 hafta önce
Cammu ve Keşmir: Yarım asırlık çatışmanın tarihi
-
Söyleşi1 hafta önce
Alexander Rahr: Bu hükümetin dört yıl dayanması beni şaşırtır
-
Amerika5 gün önce
Zuckerberg ve AI terapistler: Aklınıza mukayyet olun!