Dünya Bankası, Çin için yakın vadeli ekonomik tahminlerini yükseltirken, Devlet Başkanı Xi Jinping’e dünyanın ikinci büyük ekonomisindeki geciken güven ve yapısal sorunları ele almak için derin reformlar yapma çağrısını yineledi.

Çok taraflı kredi kuruluşu perşembe günü yaptığı açıklamada, Pekin’in son üç ay içinde açıkladığı bir dizi politika gevşetme önleminin yanı sıra ülkenin ihracatının gücünü de yansıtarak, Çin’in gelecek yılki GSYİH büyüme tahminini 0,4 puan artırarak yüzde 4,5’e yükselttiğini duyurdu.

Dünya Bankası da bu yıl için tüm yıl tahminini 0,1 puan artırarak yüzde 4,9’a yükseltti ve Pekin’in 2024 yılı için belirlediği yüzde 5 civarındaki büyüme hedefinin biraz gerisinde kaldı. Ekonomi yılın ilk dokuz ayında yüzde 4,8 oranında büyüme kaydetti.

Kredi kuruluşu ayrıca Xi’nin ekonomi planlamacılarının sosyal refah ve tüketim desteğini artırma ve mali ve vergi sistemleri reformlarını uygulama yönündeki son vaatlerine de dikkat çekti. Ancak hanehalkı ve iş dünyasının güvenini artırmak için daha fazla ayrıntıya ihtiyaç olduğunu söyledi.

“Geleneksel teşvik tedbirleri büyümeyi yeniden canlandırmak için yeterli olmayacaktır” diyen Dünya Bankası, Çin’in eğitim, sağlık, sosyal refah korumaları ve emekli maaşları ile hane halkı kayıt sisteminde daha derin reformlar yapılması çağrısını yineledi.

Çin’in ekonomik büyümesi bu yıl zayıf iç talep ve derin deflasyonist baskılar altında yavaşladı ve emlak piyasasındaki üç yıllık çöküş hane halkı servetini vurdu.

Xi ekonominin odağını yüksek teknolojili imalat ve sanayi yatırımlarına çevirmişti ancak büyümenin desteklenmesine yardımcı olan ihracatın, önümüzdeki ay ABD başkanı olarak geri dönecek olan Donald Trump yönetiminde yeni bir gümrük vergisi tehdidiyle karşı karşıya kalacağı endişesi artıyor.

Dünya Bankası ayrıca 2010-2021 dönemi için Çin’deki ekonomik hareketliliğe ilişkin yeni bir analiz yayınladı ve tanımlarına göre yarım milyardan fazla insanın yoksulluktan kurtulduktan sadece bir nesil sonra potansiyel olarak orta sınıfın dışına düşme riski altında olduğunu gösterdi.

Banka, son 40 yılda 800 milyon insanı yoksulluktan kurtaran “dramatik başarısı” için Pekin’i övdü ve bu dönemde nüfustaki düşük gelirli payının yüzde 62,3’ten yüzde 17’ye keskin bir düşüş gösterdiğini kaydetti.

Ancak aynı zamanda Çin’deki 1,4 milyar insanın yüzde 38,2’sinin, tanımlanan düşük gelir sınırının üzerinde olan ancak “bunun altına düşme riskinden muaf” olmayan “savunmasız orta sınıf” içinde olduğunu da belirtti. 2017 satın alma gücü paritesi hesaplamalarına göre düşük gelir seviyesi günlük 6,85 dolara kadar olarak tanımlandı.

Dünya Bankası, “Dünyanın başka hiçbir bölgesinde güvenli orta sınıf nüfusun payında Çin’den daha hızlı bir artış yaşanmadı” dedi. “Yine de nüfusun büyük bir çoğunluğu henüz ekonomik olarak güvende değil” diye ekledi.

Dünya Bankası’nın Pekin’deki eski Çin direktörü olan ve şu anda Singapur Ulusal Üniversitesi’nde görev yapan Bert Hofman, bu ayın başlarında Çin ekonomisinin Covid sonrası gösterdiği cansız performansın, mali sistemin 1994’teki son büyük yenilenmesinden bu yana biriken zayıflıkları ortaya çıkardığını yazmıştı.

Bununla birlikte, politika yapıcıların 2024’ün ikinci yarısında gelir dağılımının ve sosyal güvenliğin iyileştirilmesine işaret eden açıklamalarının ardından, reformların yolda olduğuna dair bazı “umut verici sinyaller” kaydetti.

Hofman Asia Society için hazırladığı 2025 tahmininde “Mali reformlar artık Çin Komünist Partisi’nin temel hedefi olan ‘yüksek kaliteli büyüme’ ile açıkça bağlantılı ve liderlik reformların verimlilik, eşitlik ve istikrar sağlayabilecek bir mali sistemle sonuçlanması gerektiğini kabul ediyor” diye yazdı.

Hofman, “Kilit soru, reformların maliye politikasını kaynak tahsisi, ekonomik istikrar ve gelir dağılımı için güçlü bir araca dönüştürecek kadar ileri gidip gitmeyeceğidir” değerlendirmesinde bulundu.

Kazakistan’ın Aktau kentinde Bakü’den Grozni’ye giden Embraer E190 tipi yolcu uçağı düştü. Kazada 28 kişi kurtulurken, 6 kişinin durumu kritik. Olayın nedeni olarak kuş sürüsüyle çarpışma üzerinde duruluyor. Kazanın soruşturulması için Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev tarafından bir komisyon kuruldu.

Kazakistan’da Bakü’den Grozni’ye gitmekte olan bir yolcu uçağı, Aktau şehrinde düştü. Tengrinews’in haberine göre, kaza öncesinde mürettebat acil durum sinyali verdi.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Embraer E190 tipi uçak, Azerbaycan Hava Yolları’na (AZAL) aitti. Uçakta 5 mürettebat üyesi ve 62 yolcu bulunuyordu. Yolcuların arasında 37 Azerbaycan vatandaşı, 16 Rusya vatandaşı, 6 Kazakistan vatandaşı ve 3 Kırgızistan vatandaşı vardı.

Olay yerine Kazakistan Acil Durumlar Bakanlığı kurtarma ekipleri ve 14 ambulans sevk edildi.

Şu ana kadar 28 kişinin kurtarıldığı, bu kişilerden birinin çocuk olduğu bildirildi. Yaralılar Aktau’daki Mangistau Bölge Hastanesine sevk edildi. Kazakistan Sağlık Bakanı Akmaral Alnazarova, 6 kişinin durumunun kritik olduğunu belirtti.

Embraer E190 uçağının düşme nedeni olarak kuş sürüsüyle çarpışma ihtimali üzerinde duruluyor. Azerbaycan Hava Yolları, uçağın Aktau Havalimanı yakınlarında düştüğünü ve öncesinde yedek bir piste yönlendirildiğini açıkladı.

Grozni Havalimanı yetkilileri, RIA Novosti’ye verdikleri demeçte, uçağın önce Mahaçkale’ye, ardından Aktau’ya yönlendirildiğini belirtti. Bunun nedeni ise Çeçenistan’ın başkenti Grozni’deki yoğun sis oldu.

Acil durum ekibi, İnterfaks’a yaptığı açıklamada, “Mürettebat saat 08.35’te acil durum sinyali verdi ve uçak kontrol sisteminde arıza olduğunu bildirdi. 08:49’da Aktau’ya acil iniş izni istendi ve manuel kontrol (direct mode) ile iniş denenmek istendi. Ancak 09.28’de uçak yere çarptı,” ifadelerini kullandı.

Rosaviatsiya (Rusya Sivil Havacılık Kurumu), AZAL, Azerbaycan ve Kazakistan havacılık otoriteleriyle temas halinde olduklarını açıkladı. İlk incelemelere göre, uçak kuş sürüsüyle çarpıştıktan sonra oluşan arıza nedeniyle kaptanın Aktau’yu yedek iniş pisti olarak seçtiği ancak iniş sırasında uçağın yere çarptığı bildirildi.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in talimatıyla kazanın nedenlerini soruşturmak üzere hükümet nezdinde komisyonu oluşturuldu.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise Rusya’da katılmayı planladığı gayri resmi BDT Zirvesi’ni iptal ederek Bakü’ye dönme kararı aldı.

Maliye Bakanlığı, Pekin’in tüketimi en önemli öncelik haline getirmesi ve ekonomiyi canlandırmak için daha aktif politikalara yönelmesinin ardından, önümüzdeki yıl iç talebi genişletmek için daha fazla ve daha hızlı mali harcamaların yanı sıra ortak çaba sözü verdi.

Salı günü gelecek yılın çalışma gündemine ilişkin bir bakanlık konferansının tamamlanmasının ardından yapılan açıklamaya göre bakanlık, tüketim büyümesini desteklemek için emekli maaşlarını ve sağlık sigortası sübvansiyonlarını “uygun bir şekilde artıracak” ve tüketim malları takas programlarına daha fazla destek verecek. Açıklamada bakanlığın ayrıca etkin yatırımları teşvik edeceği, yeni tahviller çıkaracağı ve harcamaları artıracağı belirtildi.

Maliye Bakanı Lan Foan toplantıda yaptığı konuşmada “2025 yılında daha yüksek bir mali açık oranı için daha proaktif bir politika kombinasyonu uygulayacağız, harcama yoğunluğunu arttıracağız ve yatırım ve tüketimi teşvik etmek için harcama hızını artıracağız” dedi.

Pekin, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin büyümesini tekrar rayına oturtmak için önümüzdeki yıl için kilit görevler belirledi. Tüketimin canlandırılmasının en önemli hedef olmasının yanı sıra, üst yönetim bu ayki ton belirleyici merkezi ekonomik çalışma konferansında bütçe açığı oranının yükseltilmesi de dahil olmak üzere daha aktif mali politikalara duyulan ihtiyacı da vurguladı.

Pekin ayrıca 2025 yılı için para politikası duruşunu “ılımlı gevşek” olarak değiştirirken, bazı ekonomistler gelecek yıl ekonomi politikasının artırılması sorumluluğunun mali tarafa verilmesi çağrısında bulundu.

Ekonomist Tao Dong geçtiğimiz hafta bir forumda yaptığı konuşmada, Çin’in gelecek yılki maliye politikasının odağının yatırımları teşvik etmekten harcamaları teşvik etmeye kayacağını ve daha fazla tüketim artırıcı maliye politikasının sırada olduğunu söyledi.

Salı günü Reuters, Çin’in tüketimi artırmak için önümüzdeki yıl 3 trilyon yuan (411 milyar ABD Doları) tutarında rekor düzeyde özel hazine bonosu ihraç etmeyi planladığını bildirdi. Reuters haberinde, bu yıl 1 trilyon yuan olan yeni tahvil ihracındaki keskin artışın, ekonominin gümrük tarifeleri ve diğer dış şoklardan kaynaklanan potansiyel etkileri hafifletmesine yardımcı olmayı amaçladığı belirtildi.

Maliye Bakanlığı toplantısında ayrıca ulusal lojistik merkezlerinin kapasitelerinin artırılması ve tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi, teknoloji odaklı start-up’lar ile küçük ve orta ölçekli işletmeler için daha fazla mali destek ve zorluklarla karşılaşan işletmelere daha fazla yardım gibi diğer çalışma öncelikleri de belirlendi. Bakanlık, işletmelere verdiği bir taahhütte keyfi ücret, ceza ve harçların uygulanmasını kararlılıkla önleyeceğini söyledi.

İstihdam ve yeşil dönüşüm çabalarının desteklenmesinin yanı sıra yerel yönetim borçlarının ve diğer risklerin azaltılmasının da önümüzdeki yılın önemli gündem maddeleri olduğu belirtildi.

Çin gelecek yıl 411 milyar dolarlık özel hazine bonosu ihracı planlıyor