Bizi Takip Edin

DİPLOMASİ

NATO ile savunma sanayii şirketleri toplantısı: Davet edilmeyenler mutsuz

Yayınlanma

15 Haziran’da NATO savunma bakanları toplantısının yanı sıra, Avrupa ve ABD’den 25 savunma sanayii şirketi de Kuzey Atlantik ittifakı ile görüşmelerde bulundu.

Batılı güçler Ukrayna’ya askeri desteği sürdürmenin ve stoklarını yenilemenin yollarını ararken, NATO da üyelerin yatırım ve siparişlerinde uzun vadeli bir perspektif oluşturarak sektörü yönlendirmeye çalışıyor.

NATO, yatırım hedeflerinin belirlenmesi ve talebin bir araya getirilmesi için yeni bir Savunma Üretimi Eylem Planı oluşturmayı ve ittifak üyelerinin sektöre yönelik transatlantik ölçekte standartlaştırılmış teçhizatlarını belirlemeyi değerlendiriyor.

Kimler katıldı?

Katılımcılar arasında ağırlıklı olarak üst düzey yetkililer ve füze ve roket gibi farklı mühimmat türleri üreten savunma şirketlerinin CEO’ları yer alıyor.

NATO yetkilileri, ittifakın ‘savaşta belirleyici mühimmatlara’ odaklanacaklarını söylüyorlar.

Avrupa savunma sanayii söz konusu olduğunda Belçika’dan FN Herstal, Fransız-İtalyan MBDA, Finlandiya’dan Patria, Almanya’dan Rheinmetall, Norveç’ten Nammo, Alman KMW ve Fransız Nexter’in birleşmesinden oluşan KNDS, İtalyan Leonardo, Bulgar Arsenal ve Prag merkezli Çekoslovak Grubu ile Türkiye’den Baykar ve Roketsan temsil edilmek üzere davet edildi.

ABD’den ise Ukrayna silahlı kuvvetlerine gönderilen Javelin, HIMARS ve Patriot füze sistemlerini üreten Raytheon Technologies ve Lockheed Martin toplantıya katıldı.

Bunların yanı sıra Portekiz’den Tekever gibi drone üreticilerinin yanı sıra İngiliz BAE Systems, Romanya’dan Romarm, Hırvatistan’dan savaş tankı üreticisi Đuro Đaković Grupa, Estonya’dan Milrem Robotics ve Fransız Thales de toplantıda yerini aldı.

Davet kriterleri tartışma yarattı: İspanya’dan boykot

Toplantıdan önce EURACTIV’e açıklama yapan bir NATO yetkilisi, davet edilecek kişi ve şirketlerin seçiminde ‘küçük ve odaklanmış bir formatın seçilmesinin esaslı bir tartışmayı kolaylaştırma’ kriterinin belirleyici olduğunu söyledi.

NATO yetkilisi bu kez mühimmat konusuna odaklanılsa da, “Müttefik endüstrilerinin çok daha geniş bir yelpazesini içeren düzenli NATO Endüstri Forumu da dâhil olmak üzere, gelecekte endüstri ile farklı formatlarda başka toplantılar da yapılacaktır,” diye ekledi.

Hükümetler savunma şirketlerinden üretimi artırmalarını isterken, şirketler de yeni üretim kapasitelerine, tedarik zincirlerine ve personele yapılan yatırımları kolaylaştırmak için uzun vadeli net sipariş beklentilerine ilişkin bilgi talep ediyor.

Bununla birlikte Perşembe günkü toplantıya davet edilmeyen şirketler ve ülkeler durumdan memnun değil. Davet edilmeyen bazı sektör temsilcileri, isimlerinin açıklanmaması kaydıyla EURACTIV’e yaptıkları açıklamada, davetli listesinin ‘adil’ bir şekilde oluşturulmadığını savundular.

Örneğin Airbus Defence, Fransız Dassault ve Safran, Amerikan Boeing, Fransız MBDA, Alman Diehl gibi büyük şirketler ya da Alman Hensoldt veya Rheinmetall tarafından satın alınan İspanyol mühimmat üreticisi Expal gibi elektronik alanında uzmanlaşmış şirketler NATO toplantısına davet edilmedi.

Masada yer almak için lobi faaliyetleri yürüten farklı sektör temsilcileri, seçim kriterlerinin ‘net olmadığını’ söyledi. Sektör kaynakları, görüşmelerden somut bir sonuç çıkmasının beklenmemesine rağmen, prensip olarak masada yer almak istediklerini belirttiler.

El Paìs’nin haberine göre, hiçbir İspanyol şirketinin davet edilmemesini protesto eden ülkenin Savunma Bakanı Margarita Robles, İspanyol şirketleri de dinlenmediği sürece Savunma Üretimi Eylem Planı üzerindeki çalışmaların başlamasını onaylamayı reddetti. İspanyol gazetesine göre Robles daha sonra toplantıyı da boykot etti.

Baykar ve Roketsan toplantıdan memnun ayrıldı

Türkiye’yi Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in temsil ettiği Brüksel’deki toplantıya katılan Baykar ve Roketsan’dan olumlu açıklamalar geldi.

Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar, Twitter’dan yaptığı açıklamada, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in davetine icabetle toplantıda yer aldıklarını bildirdi.

AA’da yer alan habere göre, savunma sanayisinin geleceği hakkındaki görüşlerini paylaştıklarını aktaran Bayraktar, küresel savunma harcamaları artarken NATO’nun harcamalardaki payının giderek azaldığını, son 20 yılda NATO’nun azalan payının Çin, Rusya ve Hindistan’a geçtiğini belirtti.

Bayraktar, son 3 yılda ciddi bir durgunluk olduğunu, savunma sanayisinin yeni kapasite, planlama ve yatırım için gerçek büyümeye ihtiyacı olduğunu vurguladı.

Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci de Brüksel’deki toplantıda savunma sanayisi şirketleriyle NATO ülkeleri arasındaki işbirliğinin altının çizildiğini bildirdi.

İkinci, “Türkiye’nin savunma alanında kaydettiği ilerlemelerin ülkemiz için olduğu kadar müttefik ülkeler için de değerli olduğuna şüphemiz yoktur,” ifadesini kullandı.

DİPLOMASİ

Ukrayna, Trump’ın dönüşüyle barış müzakerelerine hazırlanıyor

Yayınlanma

Donald Trump’ın ABD seçimlerini kazanması, yeni yönetimin Rusya-Ukrayna ihtilafının çözümüne aktif bir şekilde katılacağı beklentilerini güçlendirdi.

Trump’ın savaşı “24 saat içinde” sona erdirme vaadi, genel olarak Ukrayna için dezavantaj olarak görülse de uzmanlara göre Trump’ın asıl baskısı Moskova üzerinde olabilir. Bu çerçevede, çatışmaların sona erme ihtimali belirdi ve çıkış yolunun nasıl bulunabileceği tartışılmaya başladı.

Reuters’a konuşan üst düzey bir Ukraynalı yetkili, önümüzdeki dört-beş ayın çok kritik olacağını belirterek, Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşünün Ukraynalı liderleri askeri çatışmanın son aşamasına geçişi düşünmeye zorladığını ifade etti.

Yetkiliye göre, önümüzdeki kış “kritik bir an” olacak: “Umarım savaş sona eriyordur. Şimdi her iki tarafın da müzakerelerdeki başlangıç pozisyonlarını belirlemesi gerekecek.”

Hem Kiev hem de Washington, Trump’ın Ukrayna politikasını nasıl şekillendireceğini görmek için yeni üst düzey güvenlik ve savunma yetkililerinin kimler olacağını bekliyor.

Seçilmiş başkan, Kiev’de Ukrayna yanlısı olarak görülen eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’yu kendi yönetimine dahil etmemeyi tercih etti. Pompeo, savunma bakanlığı için potansiyel aday olarak görülüyordu.

Senato’da çoğunluğu kazanan ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlamaya yakın olan Cumhuriyetçiler (gerekli 218 sandalyenin 214’ünü kazandılar, Demokratlar ise 203’te kaldı; oy sayımı sürüyor) Ukrayna konusunda ortak bir görüşe sahip değil.

Fox News, bazı muhafazakarların Trump’ın savaşı sona erdirmek için uzun menzilli füzelerin kullanımına getirilen kısıtlamaları kaldırarak Ukrayna’ya daha fazla destek sağlayabileceğini savunduğunu bildiriyor.

Diğer yandan, bazıları Trump’ın kampanya sürecinde savaş konusundaki şüpheci açıklamalarına dikkat çekiyor. Kanal, Cumhuriyetçi Parti, NATO ve Ukrayna’daki kaynakların, Trump’ın Ukrayna’daki savaşa ilişkin tutumunun muğlak olduğunu belirttiğini aktarıyor.

Reuters’a konuşan başka bir Ukraynalı yetkili ise Trump’ın zaferinin ardından Ukrayna’nın NATO’ya davet edilme ihtimalinin “daha az olası” olduğunu ve askeri yardımın kesilme riski bulunduğunu itiraf etti.

Kiev’de görev yapan üst düzey bir diplomat, “Ukrayna’daki ruh hali oldukça karamsar; Zelenskiy’in son açıklamalarında artan hayal kırıklığını görebilirsiniz,” değerlendirmesini yaptı.

Demokrasileri Savunma Vakfı’nda kıdemli danışman olan ve Trump döneminde Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapmış olan Richard Goldberg, Fox News‘e verdiği demeçte üç faktöre dikkat edilmesi gerektiğini belirtti: Trump’ın ilk başkanlık dönemindeki politikaları, son dönemde kamuoyu önünde söyledikleri ve bu tür ciddi meselelere genel yaklaşımı.

Goldberg, “Trump ilk döneminde Rusya’yı yatıştıran biri değildi. Şimdi savaşın bitmesini istediğini söylüyor; ancak bu, savaşın bitmesinin Ukrayna’yı savunmasız bırakacağı ya da Putin’in başka bir ülkeyi işgal etmeye hazır olduğu anlamına gelmez,” diye konuştu.

Goldberg, Trump’ın çatışmanın nasıl sona ereceğine ilişkin kasıtlı olarak kaçamak cevaplar verdiğini de vurguladı ve ekledi: “Putin, Trump’ın hem Ukrayna’yı destekleme hem de Moskova’ya baskı yapma anlamında elinde birçok koz bulunduğunu biliyor. Trump’ın yapabileceği en iyi hamle kartlarını kendine saklamak ve müzakerelerden önce Putin’i tedirgin etmek olacaktır.”

Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Michael McCaul ise, “Başkan Trump’ın ilk döneminde olduğu gibi Amerika’nın dünya sahnesindeki gücünü ve istikrarını yeniden tesis edeceğinden hiç şüphem yok,” dedi.

McCaul, “Başkan Obama’nın Ukrayna’ya uyguladığı silah ambargosunu kaldırdı, Kuzey Akım-2 dahil olmak üzere Rusya’ya sert yaptırımlar uyguladı, ABD’nin Avrupa’daki askeri varlığını güçlendirdi ve NATO müttefiklerimizi kendi savunmalarına daha fazla yatırım yapmaya itti,” yorumunu yaptı.

Richard Haass: ABD, Ukrayna’da hedeflerini yeniden tanımlamalı

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Rusya ve Çin, ortak askeri üretim için masaya oturabilir

Yayınlanma

Rusya, Çin’in ilgilenmesi halinde iki ülke arasında ortak askeri ürün geliştirme ve ortak üretim organizasyonu konularını görüşmeye hazır olduğunu duyurdu.

Rusya Federal Askeri-Teknik İşbirliği Teşkilatı Müdür Yardımcısı Mihail Babiç, Zhuhai’de düzenlenen Airshow China 2024 kapsamında TASS haber ajansına verdiği demeçte bu işbirliği potansiyelini vurguladı.

Babiç, Rusya’nın Çin ile etkileşim sürecini daha yüksek bir seviyeye taşıyacak modern işbirliği modellerini daha yoğun bir şekilde uygulamayı hedeflediğini belirtti.

Bu kapsamda özellikle yüksek teknolojili askeri ürünlerin ortak geliştirilmesi, askeri ürünlerin üretimi için ortak girişimlerin kurulması, tedarik edilen ürünlerin bakımına yönelik hizmet merkezlerinin inşası ve askeri teçhizat alanında karşılıklı fayda sağlayacak araştırma ve geliştirme çalışmalarına dikkat çekti.

Yetkili, “Çinli ortaklarımız bu tür bir işbirliğine ilgi gösterirlerse, Rus tarafı olası etkileşim seçeneklerini görüşmeye hazırdır,” ifadelerini kullandı.

Mayıs ayında, Rusya ve Çin askeri işbirliğini güçlendirmek için ortak tatbikatlarını genişletme kararı almıştı. Kremlin’in internet sitesinde yayınlanan ortak açıklamada, iki ülkenin karşılıklı güven ve işbirliğini derinleştirmeye devam edeceği, daha kapsamlı ortak tatbikatlar ve muharebe eğitimleri düzenleyeceği ve düzenli deniz ve hava devriyeleri gerçekleştirmeyi planladığı belirtilmişti.

Rusya Çin’den ne bekliyor?

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

ABD’nin Ukrayna krizine yaklaşımı Trump döneminde nasıl değişecek?

Yayınlanma

Editörün notu: Donald Trump’ın Ukrayna krizi için çözüm vaadi, ABD’nin bu bölgedeki politikasında köklü değişiklikler yaratabilir. Trump’ın hedefi, savaşın maliyetini azaltmak ve doğrudan Amerikan çıkarlarını öne çıkarmak. Valday Kulübü Araştırma Direktörü ve Russia in Global Affairs Genel Yayın Yönetmeni Prof. Fyodor A. Lukyanov’a göre bu yaklaşım, Biden yönetiminin stratejisinden önemli ölçüde farklı.


ABD’nin Ukrayna krizine yaklaşımı Trump döneminde nasıl değişecek?

Fyodor Lukyanov, Profile.ru

Donald Trump, siyasi rotasını genelde kısa ve çarpıcı ifadelerle, yani “meme”lerle çiziyor. Strateji, program ve eylem planlarını ise çevresindeki insanlar hazırlıyor. Fakat ortayı belirleyen, Trump’ın kendine has ve çarpıcı söylemleri oluyor. Bu yüzden, Trump’ın Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitireceği vaadi her ne kadar gerçekçi olmasa da onun bu konudaki kararlılığını yansıtıyor. Bu, belli ki bilinçli bir arzu ve göz ardı edilmemesi gereken bir husus.

Trump’a yakın olduğu iddia edilen kişilerin sızdırdığı bilgiler ve anonim yorumlara dayanarak, Trump’ın bu konuda ne yapmayı planladığını tahmin etmeye çalışmak pek sonuç vermeyecek bir uğraş. Muhtemelen kendisi bile henüz tam olarak ne yapacağını bilmiyor. Önemli olan başka bir şey: Trump’ın Ukrayna’ya yaklaşımı, mevcut yönetimin yaklaşımlarından nasıl farklılık gösterecek? Ve Trump, kriz çözümünü nasıl anlıyor?

İlk noktada fark oldukça büyük. Joe Biden ve ekibi, Soğuk Savaş’ın son döneminde şekillenmiş bir siyasetçi kuşağını temsil ediyor. Onlar açısından Amerika’nın ideolojik ve ahlaki üstünlüğü ile küresel gücü, dünya çapında hakimiyetin sadece bir olasılık değil, bir zorunluluk olarak görülmesini sağlıyor. Amerika’nın liderliğine meydan okuyan güçler ortaya çıktığında ise sert bir karşı duruş sergileniyor. Bu düzende temel prensiplerden ödün verilmesi ya da hayati konularda taviz verilmesi söz konusu değil. Rusya’nın Ukrayna’daki eylemleri de bu çerçevede, liberal dünya düzenine bir saldırı olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle “Rusya’nın stratejik bir yenilgiye uğratılması” talep ediliyor.

Trump ise bu anlayışın değişimini temsil ediyor. Küresel hakimiyet yerine, Amerika’nın somut çıkarlarını korumaya dönük güçlü bir duruş söz konusu. Ve bu çıkarların peşinden koşarken, uzun vadeli kazançlardan ziyade, kısa vadede sağlanacak doğrudan faydalara öncelik veriliyor. İç meseleler, dış politika konularının önüne konuyor. Bu öncelik sıralaması, Trump taraftarlarını her zaman tanımlayan bir özellik olmuştu; şimdi ise Cumhuriyetçi Parti’nin hatırı sayılır bir kesimine yayılmış durumda. ABD’nin ahlaki ve siyasi liderliğinin korunması ise artık bir amaç değil, olsa olsa bir araç olarak görülüyor. Böyle bir bakış açısıyla Ukrayna meselesi, liberal düzenin savunucuları için taşıdığı hayati önemini kaybediyor ve daha büyük bir oyunun parçası haline geliyor.

Trump’ın başka bir özelliği de ona karşı olanların bile genelde kabul ettiği bir şey: Trump savaşı meşru bir araç olarak görmüyor. Sert pazarlıklar, güç gösterisi ve baskı; evet, bunlar Trump’ın iş dünyasında alışık olduğu yöntemler. Fakat yıkıcı savaşlara girmek, Trump’a göre rasyonel değil. Ukrayna’da ve Gazze’de kan dökülmesinin sona ermesi gerektiğini söylediğinde ise samimi olduğu izlenimi veriyor.

Gelelim yöntemlere. Trump’ın önceki başkanlık döneminden iki örnek, bölgesel çatışmalara nasıl yaklaştığını gösteriyor. Birincisi, İsrail ile bazı Arap ülkeleri arasında resmi diplomatik ilişkiler kurulmasını sağlayan İbraham Anlaşmaları. İkincisi ise Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile yaptığı, Hanoi’de düzenlenen tam kapsamlı zirveyi de içeren temaslar.

Bu örnekler, Trump’ın bölgesel krizlere pragmatik ve diplomatik yollarla çözüm aradığını ama bu çözümleri pazarlık ve güç gösterisiyle desteklediğini gösteriyor. Başkanlığa geldiğinde Ukrayna krizine de benzer bir yaklaşım sergileyebilir: Savaşın taraflarını masaya çekmeye çalışarak, Amerikan çıkarlarını ön planda tutan, sert ama barışa yönelik bir pazarlık stratejisi izlemesi muhtemel.

İlk örnek, Trump’ın damadı Jared Kushner’in “mekik diplomasisi” çabasının bir ürünüydü. Bu anlaşmalar, Amerika’nın, Körfez monarşilerinin ve İsrail’in güçlü finansal çıkarları sayesinde gölgelerde yürütülen pek çok siyasi pazarlığın sonucuydu. Şimdiki durumda bölgedeki gerilim çok daha yüksek, ancak o dönemde kurulan anlaşmaların tamamen çöktüğünü söylemek zor. Temel yapı hâlâ ayakta. Fakat, bu tür bir modelin her durumda uygulanabilir bir örnek teşkil ettiğini söylemek de güç. Orta Doğu’daki ilişkiler oldukça kendine has ve Ukrayna krizinin boyutu bu tür bir anlaşma çerçevesine sığamayacak kadar büyük.

İkinci örnek ise başarısız bir girişimdi. Trump, sistematik bir karşıtlık içindeki Kuzey Kore ile ilişkiyi “şov” yaparak bir noktaya taşımayı denedi. Strateji, görüşeceği liderin -Amerikan başkanı ile ilk kez bir araya gelen Kuzey Kore lideri- egosunu okşamak üzerine kuruluydu. Ancak bu yöntem tek başına yeterli olmadı, zira böylesine karmaşık bir sorunun çözüm yolları üzerinde ciddi bir düşünce yoktu.

Trump’ın 2016-2020 yıllarındaki mirasını, yaklaşan döneme doğrudan yansıtmak mümkün değil. Trump artık bazı deneyimler kazandı. Yanındaki ekip de değişti. Üstelik bu kez aldığı seçim yetkisi, o dönem hayal edebileceğinden bile daha güçlü. Evet, elindeki imkânlar eskisinden fazla ama bu, Moskova’nın kabul edebileceği tavizlere yakın bir alan sunduğu anlamına gelmiyor.

Rusya’nın çıkarları açısından en doğru tavır ise sakin kalmak ve heyecanla gelen bu yeni duruma ani tepkiler vermemek. Evet, objektif olarak bakıldığında dengeler değişiyor. Şimdi pek çok kişi, “fırsat penceresinin” kısa süreliğine açıldığından ve bu şansın kaçırılmaması gerektiğinden söz edecek. Ancak Ukrayna gibi krizlerde, içine hızla atlanabilecek “küçük” pencereler olmaz. Bu ya yeni, istikrarlı ilişkilere açılan bir kapı olmalıdır ki bu tür kapılar zorlamayla değil, sabırla “anahtar” aranarak açılır. Ya da bu, bir hayal kırıklığı dalgasının ardından başlayacak, çok daha şiddetli bir çatışmanın eşiğidir.

Orban’ın danışmanı: Trump Ukrayna barışı için Putin’i aramalı

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English