Bizi Takip Edin

Asya

Endonezya’nın İsrail ile ilişkileri normalleştirmesi ‘siyasi intihar’ olur

Yayınlanma

Endonezya’nın Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) üye olabilmek için İsrail ile diplomatik ilişkiler kurmayı düşündüğüne dair haberler, dünyanın en büyük Müslüman çoğunluğuna sahip ülkesindeki gözlemciler tarafından kesin bir dille reddedildi ve böyle bir hamle “siyasi intihar” olarak nitelendirildi.

Endonezya’nın 38 üyeli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne katılımı için yapılacak oylama öncesinde Cakarta’nın İsrail’i resmen tanıması ve ilişkilerini normalleştirmesi için varıldığı iddia edilen anlaşma geçen hafta İsrail haber sitesi Ynet tarafından haberleştirilmişti.

Ancak Endonezya Orta Doğu Araştırmaları Merkezi’nin kurucusu Dina Süleyman’a göre, Endonezyalı bir siyasetçinin Yahudi çoğunluklu bir devletle ilişkileri normalleştirme konusunda konuşması “siyasi intihar olur”. This Week in Asia’ya konuşan Süleyman, “Endonezya halkının çoğunluğu hala Filistin yanlısı” dedi.

OECD’ye katılmak için adayların İsrail de dahil olmak üzere mevcut tüm üye ülkelerin onayını alması gerekiyor. Örgütün üyeliğe giden yol haritasına göre başarılı adaylar “… örgüt ve üyeleriyle ilişkilerinde söylem ve eylemlerinde benzer düşüncelere sahip olduklarını gösterirler”.

Ynet’in perşembe günü yayınlanan haberinde, OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann’ın geçen ay İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz’a gönderdiği ve örgütün ana karar alma organının “Endonezya’nın OECD’ye kabul edilmesi yönünde herhangi bir karar alınmadan önce tüm OECD üyesi ülkelerle diplomatik ilişkiler kurması gerektiği yönündeki açık ve net erken koşulları resmi olarak kabul ettiğini” belirten bir mektuba yer verildi.

Haberde ayrıca Katz’ın geçen hafta çarşamba günü Cormann’a gönderdiği ve Endonezya’nın İsrail’e yönelik “düşmanca politikasında” “olumlu bir değişiklik beklediğini” ve böylece iki ülkenin ilişki kurabileceğini söylediği bir mektuptan alıntı yapıldı. Haberde Endonezya’nın OECD’ye katılımının üç yıl kadar süreceği ve Cakarta’nın ilişkileri normalleştirememesi halinde İsrail’in veto yetkisine sahip olacağı iddia edildi.

Endonezya iddiaları yalanlarken, dışişleri bakanlığı sözcüsü Lalu Muhammad Iqbal perşembe günü yaptığı açıklamada “İsrail ile diplomatik ilişki kurma planımız yok, özellikle de İsrail’in Gazze’deki vahşetinin ardından.”

“Endonezya’nın pozisyonu değişmedi ve iki devletli bir çözüm çerçevesinde Filistin’in bağımsızlığını desteklemeye devam ediyoruz. Endonezya her zaman tutarlı olacak ve Filistin halkının haklarını savunmada ön saflarda yer alacaktır.”

Lalu, Endonezya’nın OECD’ye katılmasının “oldukça uzun bir zaman” alacağını söyledi, ancak Cakarta’nın örgütün üyelik yol haritasını önümüzdeki aya kadar kabul etmeyi planladığını kaydetti.

Ocak ayında OECD büyükelçilerinin katıldığı bir toplantıda İsrail’in, iki ülke arasında diplomatik bağların bulunmaması nedeniyle Endonezya’nın örgüte katılmasına itiraz ettiği bildirildi.

Ynet’in haberi bu yıl Endonezya’nın İsrail’i resmen tanımaya hazırlandığını iddia eden ilk haber değildi. ABD merkezli medya kuruluşu Jewish Insider şubat ayı sonunda, Hamas’ın Gazze’de devam eden savaşı ateşleyen ölümcül saldırısını başlatmasından hemen önce, iki ülkenin ekim ayında bir anlaşma ilan etmeye hazırlandığını bildirmişti.

Görevden ayrılan Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo’nun personel koordinatörü Ari Dwipayana, o dönemde ülkenin Antara haber ajansına verdiği demeçte haberi yalanladı: “bilgi tamamen yanlıştır” dedi.

Daha önce de İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesi, Güneydoğu Asya ülkesinin seçilmiş devlet başkanı olan Endonezya Savunma Bakanı Prabowo Subianto’nun tarım alanında işbirliği çabalarına öncülük ettiğini yazmış, bunun üzerine Prabowo böyle bir ortaklığı yalanlayan bir açıklama yapmıştı.

İsrail-Gazze savaşının etkileri

Haberlerin doğruluğu ne olursa olsun, 33,000’den fazla Filistinlinin öldüğü bildirilen kanlı Gazze savaşının ortasında kamuoyunun duyarlılığı göz önüne alındığında, Cakarta’nın İsrail ile ilişkileri normalleştirmesinin şu an için imkansız olduğu düşünülebilir.

Endonezya Orta Doğu Çalışmaları Merkezi’nden Süleyman, “Özellikle son birkaç aydır, insanlar Gazze’de olup bitenlerden endişe duydukları için kamuoyu Filistin yanlısı bir tutum sergiliyor,” dedi. “İsrail ile normalleşmenin yakın gelecekte gerçekleşmeyeceğinden eminim” diye ekledi.

Singapur’daki ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü tarafından bu ayın başlarında yapılan bir anket, Endonezyalı katılımcıların yüzde 74,7’sinin İsrail-Gazze savaşını en önemli jeopolitik endişe kaynağı olarak gördüğünü ve katılımcıların yaklaşık yüzde 80’inin Gazze’ye yönelik saldırının çok ileri gittiğinden endişe ettiğini gösterdi.

Yogyakarta’daki Gadjah Mada Üniversitesi’nde Orta Doğu yönetimi ve siyaseti üzerine ders veren Siti Mutiah Setiawati, İsrail’in 2020’den itibaren Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve diğer Arap ülkeleriyle ABD arabuluculuğunda vardığı İbrahim Anlaşmaları’nın üzerine inşa etmek için Endonezya ile diplomatik normalleşme peşinde olduğunu söyledi.

Setiawati, Endonezya ile resmi ilişkilerin İsrail’in Malezya, Pakistan ve Bangladeş dahil olmak üzere Asya’daki diğer Müslüman çoğunluklu ülkelere diplomatik erişimini genişletmesinin önünü açabileceğini söyledi.

Siti, İsrail ve Endonezya’nın yıllardır gayrı resmi savunma anlaşmaları yaptığını belirterek, Endonezya Hava Kuvvetleri’nin 1979-82 yılları arasında İsrailli mevkidaşından 30 Skyhawk savaş uçağı satın aldığını ve aynı dönemde Endonezyalı pilotların İsrail’deki bir hava üssünde eğitildiğini hatırlattı.

Ancak Endonezya OECD üyesi olmayı hedefliyor diye bu tür gayrı resmi bağların tam bir diplomatik ilişkiye dönüşmesi pek olası değil.

Siti, “Bu tür bağlar kurulursa toplum içinde kargaşa ve muhalefet dalgaları olacaktır” dedi.

“Endonezya’nın en tutarlı dış politikası Filistin meselesidir. Endonezya’nın bağımsızlık lideri] Sukarno’dan Jokowi’ye [Widodo olarak biliniyor] kadar hiçbir başkan İsrail ile diplomatik ilişkiler kurulmasını önermedi” ifadelerini kullandı.

Asya

ASEAN ve Çin, Trump’ın gümrük vergileri karşısında ilişkilerini derinleştiriyor

Yayınlanma

ASEAN dışişleri bakanları perşembe günü, ABD Başkanı Donald Trump’ın tehdit ettiği yeni “karşılıklı” cezai gümrük vergileri karşısında Pekin ile ilişkilerini derinleştirmeye çalışırken, bloğun Çin ile olan ilişkilerinin gücünü vurguladılar. Uzmanlar, Trump’ın agresif gümrük vergisi politikasının  ASEAN ve Çin arasında daha da yakınlaşmayı beraberinde getirdiği görüşünde.

Kuala Lumpur’da ASEAN dışişleri bakanları ve Çinli mevkidaşları Wang Yi ile yapılan toplantının açılış konuşmasında Malezya Dışişleri Bakanı Mohamad Hasan, Çin’in “ASEAN’ın en önemli ve dinamik ortaklarından biri” olduğunu söyledi.

“Bu ilişki, karşılıklı güven, ortak çıkarlar ve artan ekonomik bağımlılık üzerine kurulmuştur” dedi.

Wang da bu duyguları yineleyerek, ülkelerin ortak Asya kimliği ve hedeflerini vurguladı. “Çin, ASEAN’ı komşuluk diplomasisinde her zaman bir öncelik olarak görmüş ve bölgeyi, insanlık için ortak bir geleceğe sahip küresel bir topluluk inşa etmede öncü olarak görmektedir” dedi.

Toplantı, ASEAN dışişleri bakanlarının yıllık Bakanlar Konferansı’nın bir parçasıydı. Toplantının ardından Japonya, Çin ve Güney Kore ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve diğer diyalog ortaklarıyla toplantılar yapılacak.

Devam eden jeopolitik değişimlere değinen Wang, mevcut küresel çalkantı ve dönüşümün birlik veya bölünme, barış veya çatışma, işbirliği veya çatışma gibi soruları gündeme getirdiğini kaydetti.

“Tarihten dersler çıkarmalı, eşit ve yapılandırılmış bir dünya düzenini aktif olarak teşvik etmeli ve kapsayıcı ve paylaşımlı ekonomik küreselleşmeyi destekleyerek uluslararası sistemi daha fazla adalet ve eşitliğe doğru itmeliyiz” dedi.

Ticari ilişkiler

2020’den bu yana ASEAN ve Çin, birbirlerinin en büyük ticaret ortakları olmaya devam etti ve 2024’te toplam ticaret hacmi bir önceki yıla göre %10,6 artarak 770,9 milyar dolara ulaştı.

Mayıs ayında, iki taraf, iki buçuk yıl süren dokuz tur görüşmenin ardından ASEAN-Çin Serbest Ticaret Bölgesi (ACFTA) 3.0 anlaşmasını açıkladı.

Yükseltilmiş anlaşma, dijital ekonomi, yeşil ekonomi ve tedarik zinciri bağlantılılığını kapsayan dokuz yeni bölüm içeriyor. Çin Ticaret Bakanlığı, bu çerçeveyi Çin-ASEAN mega pazarının inşasına açılan bir kapı olarak nitelendirdi.

Bu arada, ASEAN üyeleri 1 Ağustos’ta yürürlüğe girecek yeni ABD gümrük vergilerine hazırlanıyor. Vergiler Myanmar ve Laos için %40, Kamboçya ve Tayland için %36, Endonezya için %32, Malezya ve Brunei için %25, Vietnam ve Filipinler için %20 olarak belirlendi. Washington, nisan ayında gümrük vergileri açıklandığında %10 oranında vergi uygulanan Singapur için henüz güncellenmiş bir oran açıklamadı.

Gümrük vergilerine tepki

Çarşamba günü, Malezya Başbakanı Enver İbrahim, ASEAN dışişleri bakanları toplantısının başında, ticaretin “baskı, izolasyon ve kontrol” aracı olarak kullanıldığını belirterek, “gümrük vergileri, ihracat kısıtlamaları ve yatırım engelleri artık jeopolitik rekabetin keskin araçları haline geldi” dedi.

Endonezya Maliye Bakanı Sri Mulyani çarşamba günü parlamentoda yaptığı konuşmada, Dünya Ticaret Örgütü, BM ve Dünya Bankası gibi çok taraflı kurumların ticaret savaşında daha önemli bir rol oynaması çağrısında bulundu. “Bu çok taraflı kurumların rolü çok zayıfladı ve hatta saygı görmüyor” dedi.

Tayland, 1,22 milyar dolarlık hafifletme önlemleri açıkladı. Maliye Bakan Yardımcısı Paopoom Rojanasakul’a göre, Tayland merkez bankasının da gümrük vergilerini düşürmek için para politikasını daha da gevşetmesi bekleniyor.

Nikkei Asia’nın gördüğü dışişleri bakanları toplantısının ortak bildirisinin taslağı, tek taraflı gümrük vergilerini “kontra üreten” olarak nitelendiriyor ve bunların “küresel ekonomik parçalanmayı şiddetlendirme ve ASEAN’ın ekonomik istikrarı ve büyümesine karmaşık zorluklar getirme riski taşıdığı” uyarısında bulunuyor. Cuma günü yayınlanması beklenen taslak, ASEAN’ın “bu amaçla tüm ortaklarla yapıcı bir şekilde çalışmaya kararlı olduğunu” teyit ediyor.

Okumaya Devam Et

Asya

Malezya Başbakanı ASEAN toplantısında Trump’ın tarifelerinin ‘baskı altına almak’ için kullanıldığını söyledi

Yayınlanma

Malezya Başbakanı Enver İbrahim, çarşamba günü ASEAN’ın önemli dışişleri bakanları toplantısının açılışında, ABD’nin gümrük tarifelerinin artık diğer ülkeleri “baskı altına almak, izole etmek ve kontrol altında tutmak” için kullanıldığını söyledi.

Kuala Lumpur’da düzenlenen bakanlar toplantısının açılış töreninde konuşan İbrahim, “Dünya çapında, bir zamanlar büyümeyi sağlamak için kullanılan araçlar artık baskı, izolasyon ve kontrol altında tutmak için kullanılıyor” dedi. “Gümrük tarifeleri, ihracat kısıtlamaları ve yatırım engelleri artık jeopolitik rekabetin keskin araçları haline geldi” diye ekledi.

Enver İbrahim, ASEAN’daki meslektaşlarına, bölgenin bu gerçekle “açık ve kararlı” bir şekilde yüzleşmesi gerektiğini ve bloğun birlikteliğinin deklarasyonlarla sınırlı kalmaması gerektiğini hatırlattı.

Pazartesi günü, ABD Başkanı Donald Trump, altı ASEAN üyesini etkileyen yeni bir dizi gümrük vergisi oranı açıkladı. Bunlar arasında Myanmar ve Laos’tan gelen mallara %40, Tayland ve Kamboçya’dan gelen mallara %36 vergi yer alıyor. Endonezya için oran %32, Malezya için ise %25.

Malezya, 10 üyeli bloğun bu yılki dönüşümlü başkanlığını yürütüyor. Bu haftaki toplantılar arasında ASEAN’ın içişleri bakanları toplantısı ve ardından ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Japonya ve Hindistan gibi önemli ortak ülkelerle toplantılar yer alıyor.

Nikkei Asia‘nın gördüğü dışişleri bakanları toplantısının ortak bildiri taslağı, tek taraflı gümrük vergisi uygulamalarının “kontra üreten nitelikte olduğunu ve küresel ekonomik parçalanmayı şiddetlendirme riski taşıdığını” ve “ASEAN’ın ekonomik istikrarı ve büyümesi için karmaşık zorluklar oluşturduğunu” belirtiyor.

Malaya Üniversitesi Uluslararası ve Stratejik Çalışmalar Bölümü’nde doçent olan Khoo Ying Hooi, Nikkei Asia’ya verdiği demeçte, Trump’ın son gümrük vergisi açıklamalarının, Japonya ve Güney Kore gibi müttefikleri hedef almak anlamına gelse bile, daha çok güç gösterisi ve “Önce Amerika” söylemini canlandırmak amacıyla yapıldığını söyledi.

“Bu, stratejik olmaktan çok sembolik bir hamle gibi görünüyor ve kimin zarar göreceği önemli olmaksızın seçmenlere ticaret konusunda sert olduğunu göstermek amacıyla yapılmış bir hamle” dedi.

Khoo, Güneydoğu Asya’nın ticareti çeşitlendirmek, bölgesel entegrasyonu güçlendirmek ve tek bir pazara bağımlılığı azaltmak için adımlar attığını belirtti. Güney-Güney ticaret ortaklıklarının kurulduğunu ekleyen Khoo, bu çabaların “hızlanıp derinleşebileceğini” kaydetti.

Malezya Başbakanı Enver İbrahim konuşmasında, ASEAN’ın “merkeziliğinin” devam etmesi gerektiğini yineleyerek, jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin dünya çapında arttığı bir dönemde bloğun diyalog için birincil dayanak noktası olması gerektiğini vurguladı.

“Küresel düzen parçalanıyor” dedi ve ekledi: “Çatışma, zorlama ve güvensizlik artık çok sayıda ilişkiyi tanımlıyor ve bunların sonucunda sayısız hayat kaybediliyor veya altüst oluyor.”

Öte yandan, toplantıda Malezya Dışişleri Bakanı Mohamad Hasan, küresel siyasi manzaranın “iki kutupluluktan tek kutupluluğa ve nihayet çok kutupluluğa” doğru değişmeye devam edeceğini vurguladı.

Okumaya Devam Et

Asya

Ermenistan’da tutuklu milyarder Karapetyan’ın şirketinin kamulaştırılmasına onay

Yayınlanma

Ermenistan Cumhurbaşkanı Vaagn Haçaturyan, tutuklu iş insanı Samvel Karapetyan’a ait Ermenistan Elektrik Şebekeleri şirketinin kamulaştırılmasına olanak tanıyan yasaları imzaladı. Yeni düzenleme, hükümete şirkete kayyum atama ve satın almada öncelik hakkı tanıyor. Karapetyan ise hükümeti devirmeye yönelik çağrı suçlamasıyla iki aydır tutuklu.

Ermenistan Cumhurbaşkanı Vaagn Haçaturyan, aynı zamanda Rusya vatandaşı olan tutuklu iş insanı Samvel Karapetyan’a ait olan Ermenistan Elektrik Şebekeleri şirketinin kamulaştırılmasına olanak tanıyan yasaları imzaladı.

Cumhurbaşkanlığının internet sitesinden yapılan açıklamada, yasanın yürürlüğe girdiği duyuruldu.

Söz konusu yasa, bir gün önce Ermenistan parlamentosunda 27’ye karşı 65 oyla kabul edilmiş, bir milletvekili ise çekimser kalmıştı.

Hükümete kayyum atama yetkisi

Yapılan yasal değişikliklere göre, Kamu Hizmetleri Düzenleme Komisyonu, şirketin lisansından gönüllü olarak vazgeçmesi durumunda, tüzel kişiliği faaliyete devam etmeye zorlayabilecek veya yönetimi bir geçici yöneticiye devredebilecek.

Ayrıca, idari sürecin başlamasının ardından komisyon başkanı, yürütme organının tüm yetkilerini devralacak kayyumu doğrudan atama hakkına sahip olacak.

Komisyon başkanı, ihlallerin giderilmesi için bir programı onaylama, şirketin üst yönetim organı toplantılarını düzenleme, tüzükte değişiklik yapma ve yönetim kurulu üyelerini değiştirme gibi geniş yetkilerle donatıldı.

Paşinyan, Ermeni Kilisesi’ni ‘özgürleştireceğini’ ilan etti

Satın almada öncelik hükümetin

Değişiklikler uyarınca, şirketin satılmasına karar verilmesi hâlinde, hükümet satın alma konusunda öncelik hakkına sahip olacak.

Belgede, şirketin satın alma bedelinin, “Değerleme Faaliyetleri Hakkında Kanun” uyarınca belirlenen piyasa değerini aşamayacağı belirtiliyor.

İş insanı ‘hükümeti devirme’ suçlamasıyla tutuklu

Karapetyan’a yönelik ceza davası, iş insanının, hükümet yetkililerinin Ermeni Apostolik Kilisesi’nin üst düzey yöneticilerine yönelik sert eleştirileri karşısında kiliseyi savunmasının ardından başlatıldı.

17 Haziran’da Karapetyan’ın evinde arama yapılmış, ertesi gün ise “hükümeti devirmeye yönelik çağrılarda bulunma” suçlamasıyla iki ay süreyle tutuklanmıştı.

İş insanı suçlamaları reddederken, avukatı Liana Gasparyan mahkeme kararının yasa dışı olduğunu savunuyor.

Karapetyan’dan iktidar partisi vekillerine iftira davası

Öte yandan Karapetyan, 4 Temmuz’da iktidardaki Sivil Sözleşme partisinden milletvekilleri Arsen Torosyan ve Hayk Konjoryan’a karşı dava açtı.

İş insanı, milletvekillerinin iftira niteliğindeki beyanlarını kamuoyu önünde yalanlamalarını ve özür dilemelerini talep etti.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English