Diplomasi
Fransa’dan Cezayir’e karşı ‘vize savaşı’ planı

Fransa ile Cezayir arasındaki diplomatik ilişkilerin “tarihi düşük seviyelere” inmesiyle birlikte, Fransa İçişleri Bakanı Bruno Retailleau’nun Kuzey Afrika ülkesi vatandaşlarına verilen vizeleri azaltma tehdidi AB desteği olmadan işe yaramayabilir.
Diplomatik bir çatışmaya girmeye hazır olduğunun sinyallerini veren Retailleau, bu hafta Cezayir sınır dışı kararlarına tabi olan vatandaşlarını geri almayı kabul edene kadar Cezayir vatandaşlarına verilen kısa süreli Schengen vizelerinin sayısını (2023’te yaklaşık 274.000) radikal bir şekilde sınırlamakla tehdit etti.
Bakan ayrıca Cezayir vatandaşlarının vize erişimini kolaylaştıran ve 1968 yılında imzalanan ikili anlaşmayı da gözden geçirmeyi hedefliyor.
Retailleau, “İlişkileri yeniden rayına oturtmak için elimizdeki tüm imkânları değerlendirmemiz gerekiyor,” dedi.
AB desteği olmadan Fransa’nın planı ‘tamamen şov ve demagoji’
Öte yandan AB bir bütün olarak Cezayir’e Schengen vizesi verilmesini sınırlandırmadığı sürece, tek taraflı bir “vize savaşı” belirtilen tüm hedeflere ulaşamama riski taşıyor.
Göç politikası üzerine çalışan üst düzey bir Fransız diplomat, Euractiv’e yaptığı açıklamada, “Her şey Brüksel’de olup bitiyor,” dedi.
Kaynak, Fransa’nın tek başına hareket etmesinin “tamamen şov ve demagoji” olduğunu ve son anketlerin de gösterdiği gibi, AB’ye erişimi gerçekten sınırlayamayarak Cezayirlilere karşı artan kızgınlığı körüklemekten başka bir işe yaramayacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un geçen yaz sonlarında, stratejik metaller ve ham petrol açısından zengin ve çok tartışılan Batı Sahra üzerinde Fas’ın egemenliğini teyit etme kararı, bağımsızlıkçı hareket Polisario Front’u uzun süredir destekleyen Cezayir’de öfkeye neden olmuştu.
Cezayir-Fransa ilişkileri dip seviyelerde
O zamandan beri, Fransız-Cezayirli yazar Boualem Sansal’ın Cezayir’de sahte suçlamalarla tutuklanıp gözaltına alınması da dahil olmak üzere diplomatik gerilim çoğaldı.
Son olarak Cezayir, cinayet ve nefreti teşvik eden videolar yayınlamakla suçlandıktan sonra Fransa’dan sınır dışı edilen Montpellier merkezli TikTok fenomeni “Doualemn” takma adlı kendi vatandaşını geri almayı reddetti.
Bu olay bardağı taşıran son damla oldu. Euractiv’e konuşan Fransa-Cezayir uzmanı ve Emlyon İşletme Okulunda siyaset bilimi alanında yardımcı doçent olan Farida Souiah, “Bu iki ülke arasında tarihi bir düşüş,” dedi.
Göçmenlik uzun zamandır iki başkent arasındaki kızgınlığı körüklüyor. Savaşın izleri ve Fransa’daki çok sayıdaki Cezayirli (Fransız istatistik kurumu INSEE’ye göre 2023 yılında yaklaşık 892.000) tekrarlanan çatışmalara ve diplomatik sürtüşmelere neden oldu.
2021 yılında Fransız yetkililer Tunus, Fas ve Tunus için vize onaylarını geçici olarak yarıya indirmişti. Fakat Fransız Sayıştayı tarafından hazırlanan 2024 tarihli bir rapor, bu uygulamanın belirtilen hedeflere ulaşmada başarısız olduğunu ortaya koydu.
Rapora göre, “Bu üç ülke, vatandaşlarının daha fazlasını geri kabul etmeyi kabul etmeden ilişkileri kötüleştirdi.”
Cezayirli sosyal medya kullanıcıları tartışmanın odağında
Öte yandan POLITICO’ya göre, Cezayir’den Fransa’ya giden “aşırı milliyetçi” sosyal medya fenomenleri, bir zamanlar ülkeyi yöneten Fransa’ya “nefret saçıyor.”
Bu eğilim Paris hükümetinde bir tedirginlik dalgasını tetikledi ve son birkaç hafta içinde yüksek profilli birkaç tutuklama gerçekleşti.
Bu online influencerların geniş bir kitle oluşturduğu, “şiddeti ve terörist faaliyetleri” kışkırttığı ve bazı durumlarda Cezayir yönetiminin Fransa merkezli muhaliflerini hedef aldığı iddia ediliyor.
İçişleri Bakanı Retailleau haftalık L’Express gazetesine verdiği demeçte bu kişilerin “Fransa ve Cezayir arasındaki gerilimin arttığı bir ortamdan kazanç elde ettiklerini” ileri sürdü.
Ocak ayı başından bu yana en az yedi kişi, “bireylere karşı şiddeti teşvik etmek” ve bazı durumlarda “Fransa’ya karşı terörist saldırı çağrısında bulunmak” ile suçlandıkları çevrimiçi paylaşımları nedeniyle tutuklandı.
En yüksek profilli vakalardan birinde, batıdaki Brest şehrinde yaşayan ve “zazouyoucef” adını kullanan bir Cezayirli, hesabının 400.000 takipçisinin bulunduğu TikTok’ta birkaç kışkırtıcı video klip yayınladıktan sonra “terörü yüceltmek” ile suçlanıyor.
Fransız hükümeti bu kullanıcıların Cezayir hükümeti tarafından yönlendirildiği iddiasına dile getirmekten kaçındı. Retailleau, “Bu aşamada bunun koordineli bir kampanya olduğuna dair elimizde hiçbir kanıt yok,” dedi.
Hassas bir konuyu görüşmek üzere adının açıklanmasını istemeyen bir Fransız güvenlik yetkilisi de POLITICO’ya verdiği demeçte, “Yapay bir güçlendirme ya da koordinasyon görmedik. Genel olarak konuşmak gerekirse, Cezayir ekosistemi [çevrimiçi etki söz konusu olduğunda] gerçekten yapılandırılmış ya da deneyimli değil,” diye ekledi.
Diplomasi
Trump ve Zelenskiy telefonda, ABD’nin silah teslimatını durdurmasını görüşecek

Planlamaya yakın kaynaklara göre, Donald Trump ve Volodimir Zelenskiy’nin cuma günü yapacakları telefon görüşmesinde, ABD’nin Kiev’e bazı önemli silah teslimatlarını ani durdurma kararını görüşmeleri bekleniyor. Financial Times’a göre, kaynaklar, Ukrayna cumhurbaşkanının gelecekteki olası silah satışlarını da gündeme getireceğini belirtti.
Ukrayna, Pentagon’un birkaç gelişmiş silah sisteminin teslimatını durdurma kararını beklenmedik bir şekilde öğrenmesinin ardından çarşamba günü üst düzey bir ABD diplomatını çağırdı. Zelenskiy, Trump’ın “çok güzel” olarak nitelendirdiği geçen haftaki NATO zirvesi sırasında yapılan bir toplantıda da dahil olmak üzere, ABD’den Patriot savunma füzeleri satın almak için lobi faaliyetleri yürütüyor.
Rusya, geçen hafta sonu savaşın en büyük hava saldırısını içeren yaz taarruzunu yoğunlaştırırken, Ukrayna Polonya’da tutulan silahların teslimatının durdurulmasından endişe duydu. Zelenskiy, Rus insansız hava araçları ve füzelere karşı savunma amacıyla 15 milyar dolar karşılığında 10 Patriot sistemi satın almak istediğini söyledi.
Trump, NATO zirvesi sırasında Kiev’e Patriot füze savunma sistemleri satmayı düşüneceğini belirtti, ancak stokların az olduğunu söyledi. Savunma Bakanlığı sözcüsü Sean Parnell çarşamba günü yaptığı açıklamada, teslimatların durdurulmasının “ABD’nin askeri yardımının savunma önceliklerimizle uyumlu olmasını sağlamak için” yapılan “kapasite gözden geçirme” sonrasında geldiğini söyledi.
Planlamaya yakın ve kamuoyuna açıklama yapma yetkisi olmadığı için ismini vermek istemeyen kaynaklar, toplantının zamanının değişebileceğini belirtti.
Beyaz Saray ve Ukrayna cumhurbaşkanlığı, planlanan görüşmeyle ilgili yorum taleplerine yanıt vermedi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sybiha, Çarşamba günü ABD’nin geçici büyükelçisi John Ginkel’i dışişleri bakanlığına çağırarak ABD’nin askeri yardımının önemini vurguladı.
Pentagon, yetkililerin kritik seviyeye düştüğünü söylediği kendi stokları konusunda endişeli. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte çarşamba günü Fox News’e, Washington’un rezervlerini dikkatli bir şekilde yönetme ihtiyacını anladığını, ancak Ukrayna’nın “alabileceği tüm desteğe ihtiyaç duyduğunu” söyledi.
Washington’da bazı milletvekilleri ve eski diplomatlar, Pentagon’u Ukrayna’ya taahhüt edilen silahları durdurduğu için eleştirdi.
ABD ve Ukrayna’nın üst düzey yetkililerine göre, askıya alınan sevkiyatlar arasında Patriot önleme füzeleri, Stinger hava savunma sistemleri, güdümlü top mermileri ve F-16 ve Nasam’lar tarafından kullanılan mühimmat yer alıyor.
100’den fazla Hellfire füzesi, uzun menzilli hassas saldırılar için yaklaşık 250 GMLRS mermisi ve AT4 fırlatıcı gibi tanksavar sistemleri de askıya alındı. Bazı silahların teslimatı devam etti.
Diplomasi
Çin, Trump’ın Vietnam ile yaptığı ticaret anlaşmasına sert tepki gösterdi

Çin, ABD başkanının üçüncü ülkelerle yaptığı gümrük vergisi müzakerelerini, Çin’in ihracatını frenlemek için kullandığına dair endişeler nedeniyle, ABD-Vietnam ticaret anlaşmasına sert tepki gösterdi.
Vietnam ile yapılan anlaşma, Hanoi’nin ihracatına uygulanan gümrük vergilerini tehdit edilen yüzde 46’dan yüzde 20’ye düşürüyor, ancak malların “trans-nakliyesi”ne yüzde 40’lık bir vergi uygulamasını sürdürüyor. Bu verginin, Çin’in ABD’ye yeniden ihracatını hedef aldığı düşünülüyor.
Çarşamba günü açıklanan anlaşma, Başkan Donald Trump’ın 2 Nisan’da “kurtuluş günü” gümrük vergisi artışlarını açıklamasından bu yana Çin’i hedef aldığına dair ikinci anlaşma olarak görülüyor.
Mayıs ayında ABD ve İngiltere, çelik ve ilaçlar için sıkı güvenlik şartları içeren ve Çin’i İngiliz tedarik zincirlerinden çıkarmak amacıyla yapıldığına inanılan bir anlaşma imzaladı.
Çin’in önemli ticaret ortağı Vietnam ile yapılan anlaşma hakkında perşembe günü sorulan bir soruya, Pekin’de dışişleri bakanlığı, ticaret müzakerelerinin “üçüncü tarafların” çıkarlarına zarar vermemesi gerektiğini söyleyerek yanıt verdi.
Bakanlık, “İlgili müzakereler ve anlaşmalar, herhangi bir üçüncü tarafın çıkarlarını hedef almamalı veya zedelememelidir” dedi.
Trump’ın askıya aldığı “karşılıklı” gümrük vergilerinin yürürlüğe gireceği 9 Temmuz tarihinden önce, çok sayıda ülke ABD ile ticaret anlaşmaları imzalamak için yarışıyor.
Dünyanın ticarete en bağımlı ülkelerinden biri olan Vietnam, ABD’nin gümrük vergilerinden kaçınmak için hızlı hareket etmek için özellikle güçlü bir motivasyona sahipti. ABD, Vietnam’ın ihracatının yüzde 30’unu satın alıyor.
Ancak analistler, üzerinde anlaşmaya varılan nihai gümrük vergilerinin boyutu ve aktarma nakliyesine uygulanan ek verginin, Hanoi’nin anlaşmayı imzalamak için ödediği ağır bedeli yansıttığını söyledi.
Hong Kong Şehir Üniversitesi’nde uluslararası ekonomi hukuku uzmanı Julien Chaisse, “Yeni ABD-Vietnam anlaşması sadece ticaretle ilgili değil; açıkça Çin’i hedef alıyor… Mevcut ABD gümrük vergilerinden kaçınmak için genellikle Vietnam üzerinden taşınan Çin mallarının akışını engellemeyi amaçlıyor” dedi.
Financial Times’a konuşan Chaisse, “Bu, çok daha geniş bir eğilime uyuyor: ABD, ekonomik işbirliğini sıkılaştırmak ve aynı zamanda Pekin’in tedarik zinciri üzerindeki etkisini genişletmesini zorlaştırmak için Çin’e yakın ülkelerle ikili anlaşmalar yapıyor” ifadelerini kullandı.
Birçok Güneydoğu Asya ülkesi, ABD-Çin ticaret savaşı sırasında, ABD’nin gümrük vergilerinden kaçınmak isteyen Çinli şirketlere alternatif üretim ve ihracat merkezleri sunarak refah içinde yaşadı. Ancak bu “Çin artı bir” stratejisinden yararlanmak, ABD ile mal ticaretinde büyük ticaret fazlasına yol açtı.
Capital Economics’in Asya baş ekonomisti Mark Williams ve kıdemli Asya ekonomisti Gareth Leather bir notta, “Bu anlaşmadan ve daha önce İngiltere tarafından kabul edilen anlaşmadan diğer ülkeler için çıkarılacak en önemli ders, Çin ile bazı ticaret ilişkilerini kısıtlamalarının bekleneceği” dedi.
“Bu, özellikle önümüzdeki günlerde imzalanacak diğer anlaşmalarda da benzer koşullar yer alırsa, Pekin tarafından bir provokasyon olarak görülecektir” diye ekledi.
Çin Ticaret Bakanlığı perşembe günü yaptığı açıklamada, kendi aleyhine bir ticaret anlaşması imzalayan ülkelere karşı kararlı olduğunu ve hak ve çıkarlarını koruyacağını belirtti.
Analistler, Vietnam anlaşmasının yanı sıra Pekin’in çıkarlarını tehlikeye attığını düşündüğü diğer anlaşmaların da ABD-Çin ticaret müzakerelerini baltalayabileceği uyarısında bulundu. Trump geçtiğimiz günlerde Pekin ile gümrük vergileri konusunda ateşkes imzalandığını iddia etse de, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar ve ABD’nin yarı iletkenler gibi ileri teknolojilere uyguladığı ihracat kontrolleri konusunda endişeler devam ediyor.
Hanoi’deki Amerikan Ticaret Odası’nın yönetici direktörü Adam Sitkoff, Vietnam’ın son tarihten önce bir anlaşma imzalamış olmasının olumlu bir işaret olduğunu ve Trump’ın bu hafta yine daha yüksek gümrük vergileriyle tehdit ettiği Japonya gibi ülkelerin durumundan kaçındığını söyledi.
Ancak Sitkoff, ABD-Vietnam anlaşmasının ayrıntılarının belirsizliğini koruduğunu kaydetti.
“Gümrük vergilerinin gerçekte ne anlama geldiğine dair daha fazla ayrıntı görmeden anlaşmanın artılarını ve eksilerini değerlendirmek zor” dedi.
Hanoi için kilit nokta, yüzde 40’lık aktarma vergisinin nasıl uygulanacağı olacak. Aktarma işlemlerini takip etmek zor ve Trump yönetimi, Vietnam ve diğer Güneydoğu Asya ülkeleriyle ticaret görüşmelerinde bu konuyu öncelikli hale getirmiş olmasına rağmen, bu uygulamayı nasıl tanımladığını açıklamadı.
Sitkoff, %20’lik gümrük vergisinin nihai miktar olup olmadığı veya mevcut vergilere ek olarak uygulanıp uygulanmayacağı ve hangi ürünlerin %40’lık vergiye tabi olacağı konusunda belirsizlik olduğunu da ekledi.
Trump’ın gümrük vergilerini erteleme süresi 9 Temmuz’da doluyor, şimdi ne olacak?
Diplomasi
Trump, ABD-Vietnam ticaret anlaşmasını duyurdu

ABD Başkanı Donald Trump, çarşamba günü Vietnam ile bir ticaret anlaşmasına vardığını duyurdu. ABD-Vietnam anlaşması, 9 Temmuz son tarihinden önce İngiltere ve Çin’le yapılan anlaşmaların ardından üçüncü anlaşma oldu.
Buna göre ABD, Vietnam ile Amerikan şirketlerine Güneydoğu Asya ülkesinin pazarlarına geniş erişim hakkı tanıyan bir ticaret anlaşması imzaladı.
Trump haberi ilk olarak Truth Social platformunda paylaştı. Şöyle yazdı: “Vietnam ile bir Ticaret Anlaşması yaptım. Detaylar yakında gelecek!”
Daha sonra anlaşmanın şartlarını açıkladı. Vietnam, ABD’ye gönderilen tüm mallar için yüzde 20 ve herhangi bir aktarma için yüzde 40 tarife ödeyecek. Karşılığında Vietnam, Amerikan ürünlerine sıfır gümrük vergisiyle “tam erişim” sağlayacak.
Trump şöyle yazdı: “Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti ile, Vietnam Komünist Partisi’nin Çok Saygın Genel Sekreteri To Lam ile konuştuktan sonra bir Ticaret Anlaşması yaptığımı duyurmaktan Büyük Onur duyuyorum. İki ülkemiz arasında Harika bir İşbirliği Anlaşması olacak.”
Trump, “Büyük Motorlu Araçlar” olarak da adlandırdığı Amerikan SUV’larının “Vietnam’daki çeşitli ürün hatlarına harika bir katkı” olabileceğini belirtti. Genel Sekreter To Lam ile kişisel olarak görüşmenin “tam bir zevk” olduğunu da ekledi.
Duyuru başlangıçta ABD hisselerini yükseltti. Deckers Outdoor yüzde 2,4, V.F. Corporation yüzde 4,4 ve On Holding yüzde 5,3 değer kazandı. Ancak anlaşmanın belirli şartları açıklandıktan sonra bu hisseler kazançlarını sildi ve düşüşe geçti.
9 TEMMUZ
Donald Trump, önceki gün, 9 Temmuz’da yürürlüğe girecek olan gümrük vergisi artışlarını ertelemeyi düşünmediğini açıklamıştı. ABD Başkanı, Japonya dahil birçok ülke ile ticaret müzakerelerini kesme ve bu ülkelere gümrük vergisi uygulama tehdidini yinelemişti.
ABD Başkanı, haftalardır müzakerelerin zorlu geçtiği hükümetlere yüksek vergiler uygulama tehdidiyle ticaret ortakları üzerinde baskı kurmaya çalışıyor. En üst düzey ekonomi danışmanı Kevin Hassett önceki gün anlaşmaların 4 Temmuz tatili ve ABD Senatosu’nun onayladığı vergi ve harcama tasarısının imzalanmasının ardından açıklanacağını belirtti.
Yatırımcılar da nisan ayında tarifelerin devreye girmesi için verilen 90 günlük aranın sonunda Trump’ın nasıl bir tavır takınacağını yakından takip ediyor. Salı günü, ABD’nin pirinç ihracatını kabul etmemesi nedeniyle Japonya’ya yönelik eleştirilerini artıran Trump, iki ülke arasındaki otomobil ticaretinin dengesiz olduğunu da belirtti.
Anlaşabilen ülkeler ise 9 Temmuz’dan önce müzakereleri tamamlamaya çalışıyor.
Trump’ın gümrük vergilerini erteleme süresi 9 Temmuz’da doluyor, şimdi ne olacak?
-
Dünya Basını1 hafta önce
Sınıfsız modern para teorisi muhasebedir
-
Görüş1 hafta önce
Büyülü Dağ’da yüzyıllık tartışma devam ediyor: Naphta mı Settembrini mi?
-
Görüş2 hafta önce
İsrail ve İran Çatışmasına Büyük Tarih Perspektifiyle Bakmak
-
Avrupa2 hafta önce
Kitlesel tahliye planları: Baltık Bölgesi’nde savaş ve ‘kendini gerçekleştiren kehanet’
-
Görüş2 hafta önce
Modi’nin Güney Kıbrıs ziyareti ve ‘romantizmden arındırılmış’ Türkiye-Hindistan portresi
-
Görüş2 hafta önce
‘Mükemmel fırtına’nın gözünde korkuyla dalgalanan piyasalar
-
Ortadoğu3 gün önce
Reuters: Suriye’de Şara’ya bağlı güçler 1.500 Alevi’yi katletti
-
Ortadoğu2 hafta önce
Tahran’ın menzilindeki ABD üsleri